مساجد ایران وجهان - مجله کلبه هنر
جاذبه های دیدنی و گردشگری ایران و جهان
-
موضوع : آسمان خراش
مسجد جامع سنندج از آثار دوره قاجاریان در نیمه اول قرن سیزدهم هجری قمری است. بنای مسجد یک بار در اواخر همین قرن به همت متولی مسجد، ملالطف الله شیخ الاسلام، پسر ملا فتح الله قاضی، و بار دیگر در زمان تولیت ملا ابراهیم امین الاسلام، نواده شیخ الاسلام مرمت شده است.
مسجد جامع سمنان در خیابان امام این شهر واقع شده. قدیمی ترین کتیبه مسجد جامع سمنان، بر بالای ایوان، مورخ به 828 است. در این ایوان، چند لوح سنگی حاوی فرمان هایی از پادشاهان صفوی به تاریخ های 1021 و 1039 و 1106 وجود دارد.
مسجد جامع کبیر نیریز از قدیمی ترین مساجد شهرستان نیریز در استان فارس است که دارای معماری به سبک ساسانی می باشد.
مسجد بابا ولی کاشان در میدان کمال الملک، خیابان باباافضل، بازار پانخل، کوچه درب باغ، کوچه باباولی شهر کاشان استان اصفهان قرار دارد.
مسجد پوده در شهرضا استان اصفهان، بخش پوده واقع گردیده است. در کتیبه منبر مسجد پوده، بانی و واقف منبر آن علی بن بداغ (بوداق)، فرزند قلندر، معرفی شده. خطاط این کتیبه محمد امین و حجار آن میرزا محمود بوده.
مسجد جامع شش ناو تفرش از جمله مساجد قدیمی استان مرکزی است که در محله فم شهر تفرش واقع شده. بنای اولیه مسجد شش ناو از آثار دوره سلجوقی است که در دوره های بعد قسمت هایی به آن اضافه شده است.
زمین لرزه 1357 طبس، با شدت 7.8 ریشتر، شدیدترین زلزله ای است که تابحال در تاریخ ایران ثبت گشته. زمین لرزه ای که شهری با معماری بی نظیر و قدمتی بیش از 2500 سال را به تلی از خاک تبدیل کرد و ده ها هزار نفر را به کام مرگ فرو برد.
اولین بانی مسجد جامع کرمان، امیر مبارز الدین محمد مظفر میبدی یزدی و بانی شبستان شمالی آن حاج سید جواد مجتهد کرمانی بوده است.
اولین بانی مسجد جامع کاشان مشخص نیست؛ ولی مشهور است که صفیه خاتون، دختر مالک اشتر، این مسجد را بنا کرده.
مسجد مشیر الملک در استان فارس شهر زیبای شیراز، میدان مشیر، خیابان قاآنی قرار دارد.
مسجد جامع عتیق کهنترین مسجد شیراز می باشد که مسجد جمعه یا آدینه نیز نامیده می شود. قدیمی ترین کتیبه موجود در مسجد مورخ 752 است و در عمارت خدای خانه یا بیت المصحف قرار دارد. در ضمن لوحه ای به شکل محراب در این مسجد وجود دارد که در تاریخی نامعلوم به مسجد وکیل منتقل شده. سبک خط کوفی این لوحه دلیل تعلق آن به قرن پنجم یا ششم هجری قمری است.
مسجد اکبریه لاهیجان استان گیلان در خیابان سردار جنگل، خیابان کاشف غربی، کوچه ظریفی قرار گرفته است.
مسجد جامع مهاباد نمادی از هنرنمایی فرزندان این دیار در قالب آیین اسلام، چون نگینی بر تارک این شهرستان می درخشد. مسجد جامع مهاباد تقریباً در مرکز شهر و در داخل بافت قدیم آن قرار دارد.
کتیبه ای آجری بر دیوار خارجی مسجد جامع شهرکرد استان چهارمحال و بختیاری به تاریخ 1270 اشاره دارد.
مسجد آقا بزرگ کاشان استان اصفهان، در میدان کمال الملک، خیابان ملا حبیب الله شریف قرار گرفته. این مسجد با گنبد عظیم آجری و مناره کاشی کاری شده اش، در حال حاضر یکی از باشکوهترین بناهای اسلامی کاشان است.
مسجد حکیم اصفهان در انتهای بازار رنگرزان واقع شده و در دوره شاه عباس دوم به دست پزشک او، حکیم محمد داوود، در محل ویرانه های مسجد جامع دیلمی جورجیر یا مسجد صاحب اسماعیل بن عباد از قرن چهارم هجری بنا شده است.
مسجد شیخ لطف الله بین سال های 1602 تا 1619 میلادی ساخته شد. این مسجد یکی از مسجدهای تاریخی و شناخته شده شهر اصفهان است که در دوران صفویه بنا گشته.
مسجد امام یا مسجد شاه که به مسجد جامع عباسی نیز شهرت دارد، یکی از مساجد میدان نقش جهان اصفهان است که در طی دوران صفوی ساخته شد و از بناهای مهم معماری اسلامی ایران به شمار می رود.
مسجد نصیر الملک در خیابان لطفعلی خان زند، کوچه نصیرالملک، کوچه تریاکچی شهر شیراز، استان فارس قرار گرفته است. مجموعه بناهای نصیر الملک، شامل مسجد، حمام و خانه، در دوره قاجاریان ساخته شده و هنوز باقی است.
مسجد جامع دامغان، بنایی آباد و دایر در شمال خاوری شهر دامغان، استان سمنان می باشد. این بنا در تاریخ 15 دی 1310 با شماره ثبت 81 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت. یگانه کتیبه تاریخ دار این مسجد فرمانی است از شاه طهماسب صفوی و مورخ به 979، که بر سر در بنا نصب است.
مسجد جامع چالشتر مربوط به دوره قاجار است که در شهرستان شهرکرد استان چهارمحال و بختیاری، شهر چالشتر واقع شده. این اثر در تاریخ 12 آذر 1375 با شماره ثبت 1779 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد جامع خوی در شهرستان خوی یکی از شهرستان های استان آذربایجان غربی واقع شده است. ماده تاریخ سنگ نبشته ای در انتهای دهلیز مسجد "یاغفور و ودود" است که تاریخ 1323 را مشخص می سازد. در انتهای این کتیبه، تاریخ 1327 قید شده است.
مسجد جامع زواره، در شهر اردستان استان اصفهان واقع شده است. این مسجد در تاریخ 12 اسفند 1315 با شماره ثبت 283 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کتیبه ای در بخش فوقانی مناره مسجد جامع تویسرکان همدان مورخ به 1271 موجود می باشد. محمد حسن خان اعتماد السلطنه در کتاب مرآه البلدان، بانی مسجد فعلی را حاجی جبار و در کتاب تویسرکان، بانی فضاهای جبهه جنوبی و مناره ها را میرزا همایون امام جمعه معرفی کرده است.
کتیبه ای بر دیوار مسجد جامع تبریز به تاریخ 972 وجود دارد؛ و بر فراز در ورودی شمالی این مسجد، تاریخ 1106 دیده می شود. ورودی شرقی صحن نیز کتیبه هایی مورخ به 1216 و 1294 دارد.
مسجد جمعه یا مسجد جامع اصفهان از مهم ترین و قدیمی ترین ابنیه مذهبی ایران است. کاوشهای باستان شناسی نشان از آن دارد که احتمالا این مسجد پیش از تسلط اعراب بر اصفهان، مرکز مذهبی مهم شهر بوده و بصورت یکی از آتشکده های شهر اصفهان کاربری داشته است.
یکی از نخستین مسجدهای ساخته شده در ایران که بنای آن را به قرن دوم تا سوم هجری نسبت می دهند، مسجد جامع بروجرد (معروف به مسجد جمعه) می باشد. بروجرد از شهرهای قدیمی غرب ایران است که در شمال دشت حاصلخیز سیلاخور در استان لرستان قرار گرفته است.
مسجد جامع زنجان در قرن سیزدهم هجری قمری در دوره قاجاریه ساخته شد. بانی این مسجد عبد الله میرزا دارا، پسر فتحعلی شاه قاجار بوده است. تاریخ بنای این مسجد سال 1237 و پایان ساخت آن سال 1242 اعلام شده و در دوره های بعد هیچ فضایی به آن اضافه نشده.
مسجد جامع بابل در شهرستان بابل استان مازندران، حد فاصل چهارراه شیدا و چهارراه فرهنگ واقع شده. این اثر در تاریخ 10 مهر 1380 با شماره ثبت 4175 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد جامع اردستان بنایی تاریخی در شهر اردستان واقع در شمال استان اصفهان است. معمار بنا استاد محمود اصفهانی است.
مسجد جامع اشترجان در 36 کیلومتری جنوب غربی اصفهان در منطقه لنجان واقع شده. این مسجد یکی از نمونه های نفیس معماری ایلخانی از اواخر سلطنت محمد خدابنده (اولجایتو) به شمار می آید و در تاریخ 12 اسفند 1315 با شماره ثبت 263 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
از ویژگی های مهم مسجد ابرقو (ابرکوه) دو محرابه بودن آن است، به طوری که محراب بزرگ یا اولیه ی مسجد همانند بناهای مغولی ساخته شده است و با جهت قطب مغناطیسی شمال 47 درجه اختلاف دارد که به منظور اصلاح این محراب، محراب دومی ساخته شد که این محراب به قدری قبله سابق این مسجد را اصلاح می کند.
مسجدجامع آمل در کاردگر محله یا محله مسجد جامع آمل (از شهرستانهای استان مازندران) واقع است. این بنا دارای چند دسترسی اصلی و فرعی است. خیابان مهدیه و انقلاب مسیرهایی هستند که این بنا را به خیابان شهید بهشتی مرتبط و خیابان هفده شهریور آن را با میدان 17 شهریور در میدان اصلی شهر، متصل می سازد.
این مسجد تاریخی در آذربایجان شرقی، خیابان خواجه نصیر مراغه، کوچه حاتمی و در محله سالارخان واقع شده و با شماره ثبتی ۶۴۳ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. بنای مسجد مربوط به دوران قبل از صفویه است، به موجب کتیبه مرمری موجود در دیوار جنوبی، مسجد در دوره شاه طهماسب اول در تاریخ ۹۷۶ هجری قمری بازسازی شد و دوره ی قاجاریه نیز مجدد مرمت گردید. این بنا به علت دخل و تصرفات مکرر فاقد ویژگیهای معماری است.
مسجد جامع ارومیه یکی از آثار کهن و قدیمی شهر تاریخی ارومیه آذربایجان غربی است و در خیابان اقبال قرار دارد. این مسجد در میان بازار قدیمی شهر واقع شده و یکی از ارکان اصلی بافت قدیمی شهر است.
مسجد کبود که عمارت مظفریه نیز خوانده می‌شود به دستور جهانشاه بن شاه یوسف از فرمانروایان قره قویونلو ساخته شده است. ولی ادامه کار بنا به خواست خاتون جان بیگم زوجه جهانشاه و در سال 870 ه.
