جایگاه معماری در انقلاب اسلامی؛
مصاحبه اختصاصی اتفاقیه با مهندس عرفان درباره جایگاه معماری در انقلاب اسلامی؛
معماری انقلاب اسلامی چیست؟
به گزارش پایگاه خبری اتفاقیه ، معماری از هنرهای کهن و باستانی است که در رگ‌های تاریخ این سرزمین از هزاران سال پیش همواره در جریان بوده است. نشانه‌های این هنر که خود گویای بخشی از هویت، فرهنگ و تمدن ایران است، در دوره باستان بناهای باشکوهی چون تخت جمشید است و در گذشته‌های نه‌چندان دور و عصر معاصر و بخصوص پس از اسلام، مساجد،بناهای تاریخی و خانه‌های ایرانی این شکوه را به رخ می‌کشد. اما امروزه به ندرت بنا و ساختمانی را می‌توان یافت که رنگ و بویی از هنر معماری ایرانی یا اسلامی داشته باشد و به نظر می‌رسد مدرنیته سنت را کنار زده و جای آن را گرفته است. یکی از خصوصیت‌های معماری تاثیرپذیری از فرهنگ‌ها و جریان‌های حاکم بر یک کشور است و از این منظر ایران بعنوان گذرگاه حوادث و دوره‌های تسلط اقوام و حکومت‌های گونان همواره تحت تاثیر بوده است. آخرین تحول صورت گرفته انقلاب اسلامی است که می‌توان گفت به نوعی تاریخ معاصر به پیش و پس از آن تقسیم می‌شود. اما آیا تاثیری در سبک معماری ایران داشته است و یا جریان مخصوص به خود را در این هنر ایجاد کرده است یا خیر؟ آیا چیزی به اسم معماری انقلاب اسلامی وجود دارد؟ این سوالات و چند سوال دیگر باعث شد به سراغ محمدهادی عرفان مدرس رشته معماری برویم تا پاسخی برای آن‌ها بیابیم.
از او پرسیدیم که تاثیر انقلاب اسلامی در معماری چیست که پاسخ داد: اگر بخواهیم وظیفه هنر در انقلاب اسلامی را بعد از انقلاب های منطقه‌ای و اثرگذاری آن‌ها به تبعیت از انقلاب شکوهمند ایران تعریف کنیم باید بدانیم که دیر یا زود این جنبش‌ها به پیروزی خواهند رسید. غیر از مصر که دچار دگرگونی و انحراف در راه رسیدن به هدف خود شد و امید است که دوباره بارقه‌های جدیدی در آن ایجاد شود، سایر کشورهای منطقه دارای تحولات مثبتی هستند که قطعا بعد از پیروزی به سراغ ما می‌آیند. از جمله مواردی که به سراغ ما خواهند آمد، از ما خواهند پرسید کارنامه شما درباره هنر، رسانه، صنایع دستی و گردشگری تاریخی چیست؟
با این نگاه فرامنطقه‌ای امروز باید بپرسیم که معماری طراز انقلاب اسلامی چیست؟ مشخص است که باید نقش خود را تقویت کنیم. ما هم نقش داخلی و هم فراملی داریم. یک انقلاب به مرحله شکوفایی رسیده و باید بال‌های آن را گسترش دهیم. در مقیاس انقلاب اسلامی باید حرف، دیدگاه و اثر تولید کنیم.
وی ادامه داد: در حال حاضر معماری در کشور ما وضعیت خوبی ندارد. چرا که ما از معدود کشورهایی هستیم که نظام مهندسی معماری نداریم. در تمام دنیا، اکثر کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه برای نظام معماری و نظام مهندسی ساختمان، نظام جدایی را تعریف کرده‌اند. فرآیند شرح وظایف برای مهندس معمار و عمران به صورت دقیق و واضح تعریف شده است. بعد از انقلاب اسلامی در کشور ما این اتفاق افتاد که دو نظام مهندسی در هم ادغام شدند.
عرفان درباره راه حلی برای گذر از این مشکل تصریح کرد: امروز نیاز است که با توجه به پتانسیل بالا از نظر نیروهای خبره در رشته معماری، از نظر صنفی و خدماتی این دو نظام مجددا تفکیک شوند. این دغدغه و نیاز معماران و مردم است. امروز مردم نمی‌دانند که دقیقا از معماری چه مواردی را می‌خرند و چه درخواست‌ها و خدماتی را باید دریافت کنند. مردم نمی‌دانند معماری ایرانی چه گزینه‌هایی را پیش روی آن‌ها می‌گذارد. آیا رابطه با معمار به امضا خلاصه می‌شود یا به پول؟ آیا باید معمار بالای سر بنا باشد یا نه؟
این کارشناس معماری اضافه کرد: نرخ خدمات نظام مهندسی همین الان باتوجه به این که در حال حاضر از 7رشته تشکیل شده است، برای معماران بسیار پایین است.
سرمایه مهندسین معمار، فکر آن‌ها است و قرار نیست که کار یدی یا پیمانکاری انجام دهند. مهندسین عمران فضای نظام مهندسی را فتح کرده‌اند و نمی‌گذارند که فرایندهای کیفیت محوری مثل معماری نقش ایفا کنند. گفتمان عمران و معماری به شدت متنافر و متضاد است، این اتفاقات به معماری کشور ضربه زده است.
در بجنورد مقام معظم رهبری فرمودند یکی از موارد مورد تاکید ایشان توجه به معماری و به ویژه «معماری در سبک زندگی» بود.
عرفان به چالش‌های دیگر این هنر اشاره کرد و گفت: یکی دیگر از خلاءهای جدی در حوزه معماری بعد از انقلاب اسلامی، این است که نهادهای متولی در حوزه سبک زندگی به معماری بی توجه بوده‌اند. هیچ نهادی به عنوان متولی سبک زندگی مطالبه معماری طراز انقلاب اسلامی را نداشته است. برای مثال در صدا و سیما تمام فیلم‌هایی که ساخته می‌شود و خانه‌ها و آپارتمان‌هایی که دیده می‌شود، هیچ سنخیتی با معماری انقلاب اسلامی ندارد.
معماری انقلاب اسلامی یک سوال است؟ امروز به آرامی دارد این سوال و دغدغه شکل می‌گیرد که «گفتمان معماری انقلاب اسلامی» باید تبیین شود. گروه‌هایی در مشهد، تهران، قم و تبریز در حال فعالیت هستند که اکثرا معمارهستند درصدد آمده‌اند تا این گفتمان را تبیین کنند.
وی درباره ضرورت توجه به معماری انقلاب اسلامی بیان داشت: این مساله نیاز امروز است. با توجه به این که فرهنگ غرب دارد روی این مساله کار می‌کند و جایزه‌ای به نام «جایزه بین‌المللی آغاخان» با یک میلیون دلار پاداش تعریف کرده اند. اتفاقا رویکرد آن معماری سنتی است و یکی از بهترین جایزه‌های معماری دنیا خود را معرفی می‌کند.
این رویکرد در تقابل با معماری انقلاب اسلامی ایجاد شده است. دشمن نمی‌خواهد انقلاب اسلامی در حوزه معماری رشد کند. غرب متخصص ربایش افکار و افراد صاحب فکر است.
توجه انقلاب اسلامی به ریشهها و اصول هنر در کلام امام خمینی، مقام معظم رهبری و سایر بزرگان انقلاب اسلامی واضح است، نیاز به اثبات ندارد. قرار نبوده که انقلاب ما به مثابه مدرنیست‌ها خود را از گذشته اش جدا بداند.
انقلاب اسلامی متولد یک شرایط تاریخی و سیاسی است که برآمده از ریشه‌های تاریخی است. ما نمی‌توانیم آن را از سربداران جدا کنیم.
نمی‌توانیم معماری امروز را هم از معماری سنتی جدا تعریف کنیم. به ریشهها برمی‌گردیم ولی به روز می‌شویم. انقلاب اسلامی در رفتار شناسی جامعه شناسی به معنای جهش در رویکردهای ما است.
انتهای پیام/ انسیه علویون
http://etefaghyeh.ir/new.aspx?id=20219
