بررسی جامعه شناختی بدحجابی در ایران
عنوان مقاله ایست که به کوشش سید احمد هاشمی فشارکی ارائه شده است
کناب منتشر شده :
هاشمی فشارکی، سید احمد، «بررسی جامعهشناختی بدحجابی در ایران»، در: نظام اسلامی و مسئله حجاب،
مقاله منتشر شده :
به کوشش سید جعفر حق شناس
ناشر: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان
قیمت:000/32ریال
نوبت چاپ: اول، بهار 1387
شمارگان: 3000 نسخه
در سد ه ی اخیر با تولد و رشد ادبیات روشنفکری در ایران، موضوع حجاب به یکی از محورهای اصلی مباحثه، به ویژه میان طرفداران نگرش اجتهادی و تجددگرایان تبدیل شده است. درباره حجاب از چند منظر می توان به بحث پرداخت:
1.بررسی مباحث فقهی مربوط به حدود پوشش و آرایش
2. چرایی حجاب، بررسی فواید و آثار آن و پیامدهای هرزه پوشی
3. چرایی تمایل به بدپوشی و بدنمایی از ابعاد روان شناسانه و جامعه شناسانه
4. مبانی فقهی دخالت حکومت اسلامی در موضوع حجاب با تدابیر تنبیهی و تعزیری
5. بررسی و آسیب شناسی عملکرد جمهوری اسلامی در موضوع پوشش
6.اهداف اصول ، سیاست ها و برنامه هایی که به گسترش حجاب بینجامد
کتاب نظام اسلامی و مسئله حجاب مجموعه مقالات و گفتگوهایی است که به کوشش سید جعفر حق شناس، بهار سال 1387 به چاپ رسیده است. در این کتاب که شامل مقالات و گفتگوهاست، محورهای سوم تا ششم مورد توجه واقع شده است.
اولین بخش کتاب مقاله ای با عنوان نظام اسلامی و مسئله پوشش زنان اثری از حجت الاسلام محمدرضا زیبایی ن‍‍ژاد می باشد. در این مقاله نویسنده ابتدا مختصات پوشش زنان در عصر جدید را متأثر از عواملی چون حاکمیت ساختارهای فرهنگی – اجتماعی مدرنیته، گسترش و پیچید گی ارتباطات در عصر حاضر، گره خوردن پوشش با منافع نظام سرمایه داری، سیاسی شدن موضوع حجاب و پیوند میان الگوی پوشش، الگوی ارتباط و شخصیت می داند و سپس به چرایی حجاب، مبانی مشروعیت در مداخله ی دولت، تحلیل وضعیت پوشش در جامعه ی ما و دولت و پوشش بانوان و چالش ها می پردازد. از نقاط قوت این مقاله پاسخ های محکم و نه سطحی به شبهات رایج در مورد دخالت حاکمیت در این عرصه است. شبهاتی مانند فردی یا اجتماعی بودن مقوله حجاب، مخالفت حجاب با آزادی، عدم گزارش تاریخی مبنی بر دخالت حکومت اسلامی در مسائلی مانند حجاب. سپس نویسنده با اقامه سه دلیل به بحث جواز دخالت حکومت در موضوع پوشش می پردازد. تحلیل وضعیت پوشش در سه دهه اخیر و تعییین شاخص هایی که باعث تغییر روند گرایش به آنچه نویسنده آن را بدپوشی می نامد؛ از دیگر مطالب شایان ذکر است. بخش پایانی مقاله با عنوان بایسته ها قسمتی است که مقاله را به نقدی سازنده بدل می سازد؛ چرا که در این قسمت طرح جامع حجاب و عفاف ارائه می شود.
مقاله دوم این کتاب یعنی پوشش زنان در عرصه قانون و حکومت، کاری از خانم زهره رجبیان است. وی کوشیده است از رهگذر این مقاله، پاسخ هایی فقهی و قانونی برای سؤالاتی از این دست بیابد: در چه زمینه هایی دولت حق دخالت و وضع قوانین و مقررات را دارد؟ آیا دولت اسلامی مکلف به دخالت و مقابله با بدحجابی است؟ حکومت تا چه حد می تواند آزادی های فردی را محدود نماید؟ به طور کلی رابطه فقه و حقوق و فلسفه آن در نظام اسلامی با محوریت بحث حجاب امری است که نویسنده در پی تبیین آن است.
بررسی جامعه شناختی بدحجابی در ایران عنوان مقاله ایست که به کوشش سید احمد فشارکی ارائه شده است. وی تبیینی ساختارگرایانه از وضعیت حجاب در ایران ارائه نموده است. او با در نظر گرفتن پدیده بدحجابی نوین به عنوان کجروی، انحراف اجتماعی و جرم در مکاتب مختلف جامعه شناسی به ارائه مدلی تبیینی و بررسی مسئله بر اساس مدل منتخب می پردازد. نویسنده از جمله ساز و کارهای مؤثر در بحث حجاب را جذابیت و اعتبار بیشتر مجموعه های داخلی و خارجی ناهمسو با حجاب می داند که موجب گردیده تا رفتار و نگرش منفی به حجاب، بیش از نگرش مثبت به آن مورد همانندسازی و درونی سازی قرار گیرد و بدحجابی هرچه بیشتر در جامعه ما رواج یابد. در نظر گرفتن عوامل مادی و معنوی متعدد و نشان دادن تأثیر هر یک از آنها بر گرایش به حجاب یا عدم آن از ویژگی های این مقاله است. (عواملی مانند رشد شهرنشینی، توسعه حمل و نقل و ارتباطات و رسانه های جمعی، عرصه های جدید شغلی و تحصیلی، جاذبه های محیط های ناهمسو با حجاب، فقدان بینش و تخصص بین اکثر خانواده های مذهبی، پایگاه اجتماعی، ثروت و ...)
بخش چهارم کتاب گفتگویی است با دکتر عماد افروغ، رییس کمیسیون فرهنگی مجلس هفتم. وی در این گفتگو به توضیح طرح ساماندهی مد و لباس، اهداف سیاست ها و بایسته های آن می پردازد. مباحثی که وی تحت عنوان حق فرهنگی مردم و وظیفه دولت، انقلاب فرهنگی، تفاوت بین مدرنیسم اسلامی و نوشدگی اسلامی و نفی نگاه کمیت گرا در مقوله فرهنگ، بیان می کند؛ قابل تأمل است. او اصل حجاب را ضرورتی تاریخی و دینی می داند که حاکمیت موظف به برنامه ریزی در مورد آن است. افروغ در پاسخ به این انتقاد که طرح ساماندهی مد و لباس با پذیرش تبرج و خود نمایی، مدل های متنوعی در قالب مدل های بومی و سنتی ارائه می دهد و مسئله تبرج به قوت خود باقی خواهد بود؛ از تبرج پوشیده در برابر تبرج ناپوشیده دفاع می کند و نگاه حداقلی نسبت به حجاب را در کنار کارهای اخلاقی و تربیتی راه حل مناسبی می داند.
مطلب بعدی کتاب، نقدی است بر مقاله «جک استراو»، عضو پارلمان بریتانیا در مورد مسئله حجاب در اسلام که در سال 2006 نگاشته شده است. این نقد را مجلس سلطان القلم، عضو مؤسسه بررسی رسانه ای لاجناایمیاه امریکا نگاشته و خانم مریم رفیعی آن را به فارسی ترجمه کرده است. منتقد کوشیده است با اثبات نادرستی مفروضات اولیه بحث حجاب در تفکر غرب مدرن، به بیان ریشه های عمیق حجاب بپردازد. مجلس سلطان علیرغم «تونی بلر» و «جک استراو» که حجاب را عامل کاهنده همبستگی در نظر می گیرند؛ نشان می دهد که پوشش هیچ ارتباطی با همبستگی ندارد. چنانکه در فرانسه و ترکیه با اجرای قانون ممنوعیت حجاب همبستگی افزایش پیدا نکرد و حتی گاه عاملی برای از هم گسیختگی و نابسامانی جامعه نیز گشت.
گوش فرا دادن به ندای حجاب، نوشته «تبسن.ف. روبی» با ترجمه خانم نسرین مصباحی آخرین مقاله کتاب است. خانم روبی با استفاده از روش نمونه گیری، تلقی زنان مسلمان مهاجر در کانادا را از حجاب نشان می دهد. وی نیز به بحث ریشه شناسی بحث حجاب، تفاوت بین حجاب و پوشش و حجاب در فضای اسلامی می پردازد. از ویژگی های این مقاله این است که صرفاً نتیجه تحقیقات را برای خواننده توضیح نمی دهد بلکه صحبت های افراد شرکت کننده در بحث را در متن می آورد و به خواننده اجازه می دهد تا خود نیز با آنها همراهی کرده و به نتیجه برسد.
https://hawzah.net/fa/Magazine/View/6432/6666/78778/معرفی-کتابنظام-اسلامی-و-مسأله-حجاب-(مجموعه-مقالات-و-گفتگوها)/?SearchText=فشارکی
