دو تا  از مراجع مورد استفاده و استناد این مقاله :

·        18- شکیبامنش، امیر و جواد هاشمی فشارکی، 1390، طراحی شهری از منظر دفاع غیرعامل، چاپ اول، انتشارات بوستان حمید

·        23- فشارکی، سید جواد و امیر محمودزاده، 1391، فرهنگ توصیفی دفاع غیرعامل، انتشارات علم‌آفرین، اصفهان.

 

 

 

 

https://journals.ut.ac.ir/article_56073.html

 

https://jhgr.ut.ac.ir/article_56073.html

 

سنجش الگوی استقرار کاربری‌های حیاتی از منظر پدافند غیرعامل در کلان‌شهر اهواز

پژوهشهای جغرافیای انسانیمقاله 2، دوره 49، شماره 4، زمستان 1396، صفحه 733-753  
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشیشناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhgr.2016.56073

نویسندگانمصطفی محمدی ده‌چشمه  1؛ سعید حیدری نیا2؛ علی شجاعیان31استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران2کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران3مربی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیدهامروزه با شهری­کردن فضای نبرد به­خصوص در شهرهای بزرگ و کلان‌شهرها، توجه به امر پدافند غیرعامل به‌عنوان یک راه‌حل جهت کاهش آسیب‌ها و افزایش توان‌ها حائز اهمیت است. در این راستا، یکی از راه‌های حفاظت از کاربری‌های ویژه (حیاتی، حساس و مهم)، توزیع مکانی مناسب این نوع کاربری‌ها است. کلان­شهر اهواز به­دلیل موقعیت ژئواستراتژیک، ژئواکونومیک و ژئوکالچر جایگاه ویژه‌ای دارد. هدف اصلی از نگارش پژوهش، پس از بازشناسی اصول مکانی پدافند غیرعامل شهری و استخراج استانداردهای مکانی استقرار کاربری‌های ویژه، مدل مکانی استقرار و همچنین وضعیت همجواری این کاربری‌ها در کلان‌شهر اهواز است. نوع پژوهش حاضر، کاربردی- توسعه‌ای است و با رویکرد توصیفی- تحلیلی به­انجام رسیده است. جامعۀ آماری پژوهش، تمامی کاربری‌های حیاتی شامل پنج دستۀ تأسیسات و تجهیزات شهری، مراکز مدیریتی، نظامی– انتظامی، پشتیبانی و حمل‌ونقل کلان‌شهر اهواز است و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از برخی فرمول‌های کمی و نرم‌افزار Arc GIS استفاده شده است. مطابق نتایج، حدود 80/0 درصد از کاربری‌های حیاتی به­لحاظ رعایت اصول همجواری در وضعیت مناسبی قرار ندارند. 69/0 درصد از کاربری‌های حیاتی از لحاظ جانمایی در سطح ناسازگار نسبت به سایر کاربری اراضی قرار دارند و 13/24 درصد از کاربری‌های حیاتی موجود کلان‌شهر اهواز در فاصله‌ای به نسبت سایر کاربری‌های ویژه قرار گرفته‌اند که تراکمی ناسازگار را به­وجود آورده‌اند.

کلیدواژه‌هاپدافند غیرعامل؛ توزیع مکانی؛ کاربری ویژه؛ کلان‌شهر اهواز

 

 

مراجع

1. آمارنامۀ کلان‌شهر اهواز، 1393، مدیریت آمار و فناوری، معاونت توسعه و برنامه‌ریزی شهرداری مرکزی اهواز.
2. آمارنامۀ کلان‌شهر اهواز، 1390، مدیریت آمار و فناوری، معاونت توسعه و برنامه‌ریزی شهرداری مرکزی اهواز.
3. آمارنامۀ کلان‌شهر اهواز، 1391، مدیریت آمار و فناوری، معاونت توسعه و برنامه‌ریزی شهرداری مرکزی اهواز.
4. اشرفی، یوسف، 1387، ارزیابی قابلیت‌های توسعۀ شهری اهواز در چارچوب رویکرد استراتژیک، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ جغرافیا، گروه برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران.

1. پریزادی، طاهر و دیگران، 1389، بررسی و تحلیل تمهیدات پدافند غیرعامل در شهر سقز با رویکرد تحلیلی، دو فصلنامۀ مدیریت شهری، شمارۀ 26، ص 193.
2. تقوایی، مسعود و علی جوزی خمسلویی، 1391، پدافند غیرعامل و امنیت شهری، پژوهشکدۀ مهندسی بحران‌های طبیعی و پدافند غیرعامل شاخص­پژوه، اصفهان.

7. حبیبی، کیومرث و دیگران، 1389، بهسازی و نوسازی بافت‌های کهن شهری، سازمان عمران و بهسازی شهری، وزارت مسکن و شهرسازی، تهران.
8. حسینی­جناب، عمید و دیگران، 1387، پیام بحران، نشریۀ آموزشی و اطلاع‌رسانی سازمان هوافضا، شمارۀ 15، ص 114.
9. حیدری­نیا، سعید، 1393، سنجش الزامات مکانی کاربری‌های حیاتی و حساس از منظر پدافند غیرعامل، مورد بررسی کلان‌شهر اهواز، به راهنمایی دکتر مصطفی محمدی ده‌چشمه، پایان‌نامۀ دوره کارشناسی ارشد در رشتۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز.
10. خیرآبادی، احد و دیگران، 1388، مکان‌یابی با ملاحظات پدافند غیرعامل در GIS، اولین همایش ملی کاربرد سامانۀ اطلاعات جغرافیایی در برنامه‌ریزی، طراحی و نظارت بهینه و بهره‌برداری شبکه‌های آب و برق کشور، محمودآباد.
11. داعی­نژاد، فرامرز و دیگران، 1385، اصول و رهنمودهای طراحی و تجهیز فضای باز مجموعه‌های مسکونی به‌منظور پدافند غیرعامل، چاپ اول، انتشارات مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن،شمارۀ 440، ص 212.
12. درایتی، حامد و مجتبی نیک­رهی، 1391، خلاصۀ مقالات همایش منطقه‌ای پدافند غیرعامل خراسان جنوبی، چاپ اول، انتشارات روناس، تهران.
13. زرقانی، سید هادی و مرتضی رضوی­نژاد، 1392، تحلیل ریسک اهمیت مراکز حیاتی، حساس و مهم کلان‌شهر مشهد با استفاده از مدلANP، فصلنامۀ مطالعات برنامه‌ریزی شهری، سال اول، شمارۀ 1 ، ص 9.
14. زنجانی، حبیب­الله، 1370، مجموعه مباحث و روش‌های شهرسازی؛ مبحث جمعیت، چاپ دوم، نشر فرهنگ اسلامی.
15. زیاری، کرمت­الله، 1389، برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران.
16. سیاهکلی، لطف­الله، 1388، مدیریت شهری احیاگر فرهنگ پدافند غیرعامل، چاپ اول، انتشارات نگارنده، تهران.
17. شاهرخت، مسلم و علی‌اکبر تقوایی، 1390، ارزیابی آسیب‌پذیری شهر با رویکرد پدافند غیرعامل: نمونۀ موردی شهر بیرجند، مجلۀ مدیریت شهری، شمارۀ 28، ص 89.
18. شکیبامنش، امیر و جواد هاشمی فشارکی، 1390، طراحی شهری از منظر دفاع غیرعامل، چاپ اول، انتشارات بوستان حمید، تهران.
19. شوای، فرانسوا، 1386، شهرسازی تخیلات و واقعیات، چاپ سوم، ترجمۀ دکتر محسن حبیبی، انتشارات دانشگاه تهران.
20. شهرداری اهواز، 1391، آمارنامۀ کلان‌شهر اهواز، فصل اول سرزمین و آب‌وهوا.
21. صفایی­پور، مسعود و ژیلا سجادی، 1387، علل و پیامدهای اجتماعی فضایی مهاجرت درون‌شهری اهواز (مورد بررسی: کیان­پارس)، مجلۀ پژوهشی دانشگاه اصفهان (علوم انسانی)، جلد بیست و نهم، شمارۀ 21، ص 156.
22. فتحی رشید، علی و الهام قلیزاده، 1388، دفاع غیرعامل در بافت‌های فرسودۀ شهری، مجموعۀ مقالات دومین همایش جامعۀ ایمن شهر تهران.
23. فشارکی، سید جواد و امیر محمودزاده، 1391، فرهنگ توصیفی دفاع غیرعامل، انتشارات علم‌آفرین، اصفهان.
24. قدیری معصوم، مجتبی، 1377، توان­سنجی نواحی جغرافیایی ایران برای برنامه‌ریزی توسعۀ اقتصادی، رسالۀ دکتری، دانشگاه تهران.
25. کامران، حسن و دیگران، 1390، ساماندهی فضایی نواحی مرزی همجوار با مرز ایران و پاکستان با رویکرد پدافند غیرعامل، مجلۀ پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال دوم، شمارۀ 5، ص 112.
26. کرباسیان، مهدی و دیگران، 1390، مدل ترکیبی تحلیل پوششی داده‌ها و مکان‌یابی تسهیلات حساس با ملاحظۀ اصل پراکندگی، مجلۀ علوم و فناوری‌های پدافند غیرعامل، سال دوم، شمارۀ 3، ص 9.
27. محمدی ده‌چشمه، مصطفی، 1392، ایمنی و پدافند غیرعامل شهری، چاپ اول، انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز.
28. محمدی ده‌چشمه، مصطفی و سعید حیدری‌نیا، 1394، مدل‌سازی مکانی همجواری کاربری‌های ویژه از منظر پدافند غیرعامل، فصلنامۀ برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دورۀ 19، شمارۀ 2، ص 196.
29. مرکز آمار ایران، 1390، «جمعیت شهرستان‌های استان خوزستان».
30. موحدی­نیا، جعفر، 1386، دفاع غیرعامل، چاپ اول، دانشکدۀ فرماندهی و ستاد سپاه.

32. Amarname Metropolis Ahvaz, 2014, Statistics and Technology Management, Department Of Development and Planning Municipal Ahvaz. (In Persian)

 

33. Amarname Metropolis Ahvaz, 2001, Statistics and Technology Management, Department Of Development and Planning Municipal Ahvaz. (In Persian)

 

34. Amarname Metropolis Ahvaz, 2002, Statistics and Technology Management, Department Of Development and Planning Municipal Ahvaz. (In Persian)

 

35. Ashrafi, M., 2008, Evaluation the Capabilities Of Iran in the Strategic Approach to Urban Development, MS Thesis, Tehran University, Faculty Of Geography, Department Of Urban Planning. (In Persian)

 

36. Parizadi, T., et al., 2000, Analysis of Civil Defense Measures in Sagez Analytical Approach, Journal Urban Management,. No. 26, PP 68.

 

37. Taghvai, M., Jozy Khmsaloey, A., 2012, Passive Defense and Public Security, Natural Disasters and Passive Defense Measures Engineering Institute Scholar, Isfahan. (In Persian)

 

 38. Habibi, K., et al., 2000, Development and Modernization of the Old City, the urban construction and development, the Ministry of Housing and Urban Development, Tehran.

 

39. Hosseini jenab, A., et al., 2008, Message Crisis, Education and Information Magazine of Aerospace,vol. 2 No. 15, PP. 214

 

40. HeydariNia, S., 2013, Measuring the Spatial Requirements of Critical Applications from the Perspective of Passive Defense, the Metropolis of Ahvaz, Master Thesis in Geography and Urban Planning, to help doctor Mostafa Mohammadi Dehcheshmeh, Martyr Chamran University. (In Persian)

 

41. Kheirabadi, A., et al., 2009, The Location of the Considerations of Civil Defense in GIS, First National Conference on Application of GIS in planning, Design and Optimization and Network Utilization Monitoring Utility Iran, Mahmud Abad. (In Persian)

 

42. Dainejad, F., et al., 2006, Principles and Guidelines for Designing and Equipping of Residential Open Space for Passive Defense, 1st Edition, Published Building and Housing Research Center,Vol. 2 No. 440, PP. 9 (In Persian)

 

43. Derayati, H., Nick Rahi, M., 2012, Proceedings of the Conference on Passive Defense South, printing, publishing, madder, Tehran. (In Persian)

 

44. Zarghani, H., Razavi Nejad, M., 2013, Risk Analysis of Vital Centers, Critical Mashhad Metropolis Using ANP, Urban Planning Studies, Vol. 1, No. 1, PP. 312.

 

45. Zanjani, H., 1994, Series of Discussions and Planning, Population Issues, 2nd Edition, Islamic culture. (In Persian)

 

46. Ziyari, K., 2000, Urban Land Use Planning, 2nd Edition, Tehran University Press.

 

 47. Siahkali, L., 2009, Urban Management Reviver of Passive Defense, Tehran.

 

48. Shahrkht, M., Taghvai, A., 2011, Vulnerability Assessment in the Passive Defense Approach: Case Study of Birjand, Journal of Urban Management, Vol. 2 No. 28, PP. 328 (In Persian)

 

49. Shakybamanesh, A., Hashemi Fesharaki, J., 2011, Urban Design from the Perspective of Civil Defense, Printing, PassiveDefense, 1st Edition, Press Bostan Hamid, Tehran. (In Persian)

 

50. Shuai, F., 2007, Urban Fantasy and Reality, 3rd Edition, translated by: dr. Habibi, M., Press Tehran University. (In Persian)

 

51. Municipality of Ahvaz., 2011, Metropolis Amarnamh Ahvaz, the first season of the land and climate. (In Persian)

 

52. Safa'ipour, M., Sajadi, J., 2008, Social Causes and Consequences of Migration Space Within the City of Ahwaz (Case Study: Kian Pars), ournal of Isfahan University (Humanities), covers twenty-nine, Vol. 2 No. 21, PP. 1. .

 

 53. Fathi Rashid, A., Gholizadeh, E., 2009, Passive Defense in the Context of the Old City, of Tehran Safe Community Conference Proceedings.

 

54. Fesharaki, S., Mahmoodzadeh, A., 2011, Description of Passive Defense, Science Publications Congratulations Isfahan. (In Persian)

 

55. Qadiri Masoum, M., 1998, the Survey of Geographical Areas for Economic Development Planning, Thesis, Tehran University. (In Persian)

 

56. Kamran, H., et al., 2011, the Organizing of the Border Areas Adjacent to the Border with Iran and Pakistan Passive Defense Approach, Journal of Urban Studies and Planning, Vol. 2, No. 5, PP. 32 . (In Persian)

 

57. Karbassian, M., et al., 2011, DEA Hybrid Model and Positioning with Respect to the Distribution of Sensitive Facilities, Technology Passive Defense Journal, Vol. II, No. 3, PP. 56 .

 

58. Mohammadi Dehcheshmeh, M., 2014, Urban Safety and Passive Defense, 1st Edition, martyr Chamran University Press. (In Persian)

 

59. Mohammadi Dehcheshmeh, M., HaiderNia, S., 1394, Spatial Modeling Applications, Especially in View of the Proximity of Passive Defense, Spatial Planning Journal, Vol. 19, Issue 2, No. 1, PP. 98. .

 

60. Tatistical Center of Iran, 2011, "City of the Province of Khuzestan". (In Persian)

 

61. Movahedi nia, J., 2007, Passive Defense, 1st Edition, Army Command and General Staff College, printing. (In persian)

 

62. Alexander, D., 2002, from Civil Defense to Civil Protection, journal of disaster prevention and management, Vol. 11, No. 3, PP.112 44.

 

63. Lane, M., 2003, Reviewing the Regional Forest Agreement Experience: the Wicked Problem of Common Property Forests, Presented at regional forest agreements and the public interest: A national symposium, Australian national university, canbera, Australia, 16 July.

 

64. Antonientte, M., 2010, Community- Based Civil Defense Emergency Management Planning in Northland, New Zealand, the Australasian Journal of disaster and trauma studies.

 

65. Fang, L., Rusong, W., Juergen, P. & et, A., 2005, Comprehensive Concept Planning of Urban Greening Based on Ecological Principles: A Case Study in Beijing, China. Land scape and urban planning, PP. 325-336.

 

66. Smith, K., 2012, Advisor Turner Patrica R, Ducks Worth Lawton,Selika M. Frank Zeidler, Milwaukee, and Cold War Civil Defense.

 

67. Un habitat, 2008, Enhancing Urban Safety Security: Global Report on Human Settlements.

 

68.Van den Berg, L., 2003, The Safe City: Safety and Urban Development in European Cities, Ash Gate Publishing Company.

 

آمار

تعداد مشاهده مقاله: 1,609

تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 396

 

 

 

 

https://jhgr.ut.ac.ir/article_56073.html

 

https://journals.ut.ac.ir/article_56073.html

 

https://jhgr.ut.ac.ir/article_56073.html