بررسی امکان‌سنجی بودجه‌ریزی عملیاتی در ستاد ویژه توسعه فناوری نانو با استفاده از مدل شه shah- پایان نامه کارشناسی ارشد
استاد مشاور: دکتر حمید طبایی‌زاده فشارکی
https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/4d6e5cd29b9cf84aeec17f8038eb8fe7
بررسی امکان‌سنجی بودجه‌ریزی عملیاتی در ستاد ویژه توسعه فناوری نانو با استفاده از مدل شه shah
پارسای داخل کشور
کارشناسی ارشد
1391
موضوع: مدیریت
رشته: مدیریت - مدیریت مالی
پدیدآور: روح‌الله مخبریان استاد راهنما: زاداله فتحی استاد مشاور: حمید طبایی‌زاده فشارکی
دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده مدیریت
https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/4d6e5cd29b9cf84aeec17f8038eb8fe7?sample=1
یکی از اصلاحات اخیر در نظام بودجه‌ریزی کشورها، حرکت به سوی "بودجه ریزی عملیاتی" است که برسنجش عملکرد دولت‌ها تأکید می‌کند. روش تهیه بودجه سنواتی دولت در ایران، ناقص است و نیاز به اصلاحات اساسی دارد. ساختار بودجه، اکنون به گونه ای است که به راحتی هزینه‌ساز است، منابع واقعی را از منابع غیر واقعی و تورمی تفکیک نمی‌کند. در ایران از سال 1381 با تغییرات شایان توجهی که در حجم و ترکیب بودجه ایجاد شد، عملاً تلاش گردید لوایح بودجه با شکل نوین، شفاف و منطبق با ضوابط و استانداردهای بین‌المللی تهیه و به تصویب برسد. ایده عملیاتی کردن بودجه در ایران اولین بار در قانون بودجه سال 1381 کل کشور مطرح شد. براساس قانون برنامه چهارم و پنجم توسعه به منظور استقرار نظام بودجه‌ریزی عملیاتی، دولت موظف است به تدریج زمینه‌های لازم را برای تهیه بودجه به روش عملیاتی در کلیه دستگاه‌های اجرایی فراهم آورد به نحوی که لایحه بودجه به روش مذکور تهیه، تدوین و تقدیم مجلس شورای اسلامی شود. دستورالعمل اجرایی توسط معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور تهیه و ابلاغ می‌شود.به‌منظور دست‌یابی به این هدف و تلاش برای بهبود عملکرد با اتخاذ یک رویکرد پایین به بالا به‌نظر می‌رسد که هر یک از سازمان‌ها می‌بایست تلاش مؤثری در راستای پیشبرد اصلاحات بودجه‌ای به‌انجام رسانند. برهمین اساس در تحقیق حاضر تلاش می‌شود با توجه به عدم توفیق اجرای مطلوب بودجه‌ریزی عملیاتی در ستاد با طرح این سؤال که موانع و مشکلات بر سر راه استقرار مطلوب بودجه‌ریزی عملیاتی در ستاد ویژه توسعه فناوری نانو کدامند؟ پاسخ داده شود.براساس مطالعات صورت گرفته در خصوص مدل‌های بودجه‌ریزی عملیاتی، مدل شه (shah) که برگرفته از مقاله "توانایی، پذیرش و اختیار در بودجه‌ریزی عملیاتی" نوشته آندریوز می باشد انتخاب گردید. و در نتیجه چارچوب نظری این تحقیق به نوعی بر پایه نظریه شه (shah) استوار می‌باشد.این تحقیق از نظر روش یک تحقیق توصیفی ـ پیمایشی به حساب می آید و همچنین از نظر هدف یک تحقیق کاربردی است و هدف آن توسعه دانش کاربردی در مورد بودجه‌ریزی عملیاتی در ستاد ویژه توسعه فناوری نانو می‌باشد.اطلاعات مورد نیاز از طریق توزیع پرسشنامه مورد سنجش قرار گرفته است.از آزمون کولموگورف ـ اسمیرنوف به منظور آزمون نرمال بودن توزیع پاسخ ها، آزمون میانگین یک جامعه به منظور آزمون فرض ها و از آزمون فریدمدن به منظور رتبه بندی عوامل موثر در بررسی امکان سنجی بودجه عملیاتی استفاده گردیده است.بین متغیرهای پذیرش، توانایی و اختیار با بررسی امکان‌سنجی بودجه‌ریزی عملیاتی در ستاد ویژه توسعه فناوری نانو رابطه معنی داری وجود
ستاد ویژه توسعه فناوری نانو ایران / Iran Nanotechnology Initiative Council
امکان سنجی / Feasibility study
برنامه‌ریزی عملیاتی / Operational planning
همرسانی
فصل اول :کلیات تحقیق
مقدمه
1-1 عنوان تحقیق .................................................................................................................................................. 2
1-2 بیان مسئله......................................................................................................................................................... 2
1-3 اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب ........................................................................................ 3
1-4 اهداف تحقیق.................................................................................................................................................. 4
1-5 چارچوب نظری تحقیق............................................................................................................................. 5
1-6 فرضیه های تحقیق...................................................................................................................................... 6
1-7 روش تحقیق .................................................................................................................................................. 7
1-8 مدل تحقیق....................................................................................................................................................... 8
1-9 قلمرو تحقیق .................................................................................................................................................. 9
1-1-9 قلمور موضوعی تحقیق
2-1-9 قلمرو زمانی تحقیق
3-1-9 قلمرو مکانی تحقیق
1-10 جامعه و نمونه آماری................................................................................................................................ 9
1-11 ابزار جمع آوری اطلاعات...................................................................................................................... 9
1-12 تعریف عملیاتی واژه ها و اصطلاحات تحقیق...........................................................................
10
فهرست مطالب
فصل دوم : مبانی نظری و پیشینه تحقیق
مقدمه
بخش اول : مبانی نظری تحقیق
2-1 کلیات بودجه
2-1-1 مقدمه........................................................................................................................................................... 14
2-1-2 تعاریف قانونی بودجه........................................................................................................................ 17
2-1-3 مأموریت های بودجه ای ................................................................................................................ 18
2-1-4 سیر تکوین نقش و مفهوم بودجه................................................................................................. 27
2-2 بودجه ریزی عملیاتی ....................................................................................................................... 32
2-2-1 مقدمه........................................................................................................................................................... 32
2-2-2 خاستگاه بودجه ریزی عملیاتی.................................................................................................... 34
2-2-3 تعریف بودجه ریزی عملیاتی....................................................................................................... 35
2-2-4 درک نادرست در مورد بودجه ریزی عملیاتی.................................................................... 38
2-2-5 روش کار بودجه عملیاتی............................................................................................................. 40
2-2-6 اهداف بودجه ریزی عملیاتی........................................................................................................ 43
2-2-7 مزایای بودجه ریزی عملیاتی........................................................................................................ 44
2-2-8 فرق عمده بودجه برنامه ای و بودجه عملیاتی.................................................................... 47
2-2-9 روش های اجرای بودجه ریزی عملیاتی................................................................................ 49
2-2-10 هزینه یابی محصول در نظام بودجه ریزی عملیاتی.......................................................... 51
2-2-11 مدیریت عملکرد................................................................................................................................... 59
2-2-12 تببین عوامل مؤثر بر اجرای موفق بودجه‌ریزی عملیاتی با استفاده از مدل "شه" ........................................................................................................................................................ 66
2-2-13 فلسفه و اهمیت بودجه ریزی عملیاتی در ایران.................................................................. 74
2-2-14 مبانی قانونی بودجه ریزی عملیاتی در ایران......................................................................... 75
2-2-15 بودجه ریزی عملیاتی در قانون برنامه پنجم......................................................................... 77
بخش دوم: پیشینه تحقیق........................................................................................................... 78
پایان نامه های مرتبط با تحقیق.................................................................................................... 78
فصل سوم : روش شناسی تحقیق
3-1 مقدمه ......................................................................................................................................... 91
3-2 روش تحقیق.............................................................................................................................. 92
3-2-1 دسته بندی تحقیقات بر حسب هدف................................................................ 92
3-2-2 دسته بندی تحقیقات بر حسب نحوه گرد آوری داده ها....................... 92
3-3 متغیرهای تحقیق...................................................................................................................... 93
3-4 ابزار جمع آوری اطلاعات ............................................................................................... 94
3-5 ویژگی های فنی ابزار اندازه گیری............................................................................... 95
3-5-1 روایی ( اعتبار ) ابزار اندازه گیری .................................................................. 96
3-5-2 تعیین پایانی ( قابلیت اعتماد ) پرسشنامه ..................................................... 97
3 -6 جامعه آماری و تعیین حجم نمونه آمار...................................................................... 98
3-6-1 جامعه آماری.................................................................................................................. 98
3-6-2 نمونه آماری.................................................................................................................... 99
3-7 روش‌های مورد نظر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه‌ها ........... 99
3-7-1 آزمون کولموگوروف ـ اسمیرنوف (Kolmogorov – Smirnov Z) .................................................................................................... 99
3-7-2 آزمون (One Sample T-Test) .............................................................. 99
3-7-3 تجزیه و تحلیل واریانس فریدمن........................................................................ 100
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل اطلاعات پژوهش
مقدمه
4-1 بررسی جمعیت شناختی پاسخ دهندگان................................................................................. 102
4-2 بررسی توزیع فراوانی مولفه های مربوط به امکان سنجی بودجه‌ریزی عملیاتی.......................................................................................................................................................... 107
4-3 بررسی نرمال بودن متغیرهای تحقیق............................................................................................. 125
4-4 آزمون فرضیه های تحقیق................................................................................................................... 127
4-5 رتبه بندی مولفه های مربوط به امکان‌سنجی بودجه‌ریزی عملیاتی از طریق آزمون فریدمن......................................................................................................................................... 136
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادها
5-1 مقدمه................................................................................................................................................................ 138
5-2 نتایج آزمون عوامل ( مؤلفه های متغیر ) .................................................................................... 139
5-3 رتبه بندی عوامل....................................................................................................................................... 140
5-4 نتیجه گیری و پیشنهادها........................................................................................................................ 141
5-5 پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی....................................................................................................... 146
چکیده انگلیسی ........................................................................................................................................................... 148
فهرست منابع فارسی................................................................................................................................................ 149
فهرست منابع انگلیسی............................................................................................................................................. 151
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 1-1 مدل جامع بودجه ریزی عملیاتی – مدل شه ........................................................ 8
جدول2-1 مقایسه نظام بودجه‌ریزی کشورهای منتخب............................................................... 31
جدول2-2 گام های اصلی یک سیستم هزینه یابی عملیاتی....................................................... 53
جدول2-3 بودجه عملیاتی دستگاه........................................................................................................... 55
جدول3-1 شماره سؤالات و متغیرمتناظر با آنها در پرسشنامه................................................. 94
جدول3-2 گزینه‌ها سؤالات پرسشنامه و امتیازات متناظر با آنها.......................................... 95
جدول4-1 توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب جنس.......................................................... 102
جدول4-2 توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب میزان تحصیلات.................................. 103
جدول4-3 توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب سنوات خدمت..................................... 104
جدول4-4 توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب وضعیت استخدامی............................ 105
جدول4-5 توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب گروه سنی............................................... 106
جدول4-6 توزیع فراوانی شاخص های مربوط به مولفه پذیرش سیاسی........................... 107
جدول4-7 توزیع فراوانی شاخص های مربوط به مولفه پذیرش مدیریتی......................... 109
جدول4-8 توزیع فراوانی شاخص های مربوط به مولفه پذیرش انگیزشی........................ 111
جدول4-9 توزیع فراوانی شاخص های مربوط به مولفه توانایی فنی................................... 113
جدول4-10 توزیع فراوانی شاخص های مربوط به مولفه توانایی ارزیابی عملکرد................... 115
جدول4-11 توزیع فراوانی شاخص های مربوط به مولفه توانایی انسانی............................. 117
جدول4-12 توزیع فراوانی شاخص های مربوط به مولفه اختیار قانونی............................... 119
جدول4-13 توزیع فراوانی شاخص های مربوط به مولفه اختیار رویه ای........................... 121
جدول4-14 توزیع فراوانی شاخص های مربوط به مولفه اختیار سازمانی........................... 123
جدول4-15 نتایج آزمون کولموگروف – اسمیرنف جهت بررسی نرمال بودن
متغیرهای مربوط به امکان‌سنجی بودجه‌ریزی عملیاتی......................................... 125
جدول4-16 نتایج آزمون تی تک نمونه ای در خصوص ارتباط بین پذیرش سیاسی و امکان‌اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در ستاد ویژه توسعه فناوری نانو .. 124
جدول4-17 نتایج آزمون تی تک نمونه ای در خصوص ارتباط بین پذیرش مدیریتی و امکان‌اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در ستاد ویژه توسعه فناوری نانو .. 125
جدول4-18 نتایج آزمون تی تک نمونه ای درخصوص ارتباط بین پذیرش انگیزشی وامکان‌اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در ستاد ویژه توسعه فناوری نانو .. 126
جدول4-19 نتایج آزمون تی تک نمونه ای در خصوص ارتباط بین توانایی فنی و امکان‌اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در ستاد ویژه توسعه فناوری نانو .. 127
جدول4-20 نتایج آزمون تی تک نمونه ای درخصوص ارتباط بین توانایی ارزیابی عملکردوامکان‌اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی درستادویژه توسعه فناوری نانو .. 127
جدول4-21 نتایج آزمون تی تک نمونه ای در خصوص ارتباط بین توانایی انسانی و امکان‌اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در ستاد ویژه توسعه فناوری نانو .. 128
جدول4-22 نتایج آزمون تی تک نمونه ای در خصوص ارتباط بین اختیار قانونی و امکان‌اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در ستاد ویژه توسعه فناوری نانو .. 129
جدول4-23 نتایج آزمون تی تک نمونه ای در خصوص ارتباط بین اختیار رویه ای و امکان‌اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در ستاد ویژه توسعه فناوری نانو .. 129
جدول4-24 نتایج آزمون تی تک نمونه ای در خصوص ارتباط بین اختیار سازمانی و امکان‌اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در ستاد ویژه توسعه فناوری نانو .. 130
جدول4-25 نتایج رتبه بندی آزمون فریدمن در خصوص مولفه های مربوط به امکان‌سنجی بودجه‌ریزی عملیاتی.................................................................................... 131
جدول 1-5 رنبه‌بندی عوامل مؤثر در اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در مرکز همکاری‌های فناوری از لحاظ عدم بازدارندگی....................................................... 135
همرسانی
1- آذر و مؤمنی، عادل و منصور، آمار و کاربرد آن در مدیریت، 1385، چاپ نهم، تهران، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)
2- ابراهیمی‌نژاد و فرج‌وند، مهدی و اسفندیار، بودجه از تنظیم تا کنترل، 1385، چاپ هفتم، تهران، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)
3- احمدی، علی‌محمد، اصول و مبانی بودجه‌ریزی (با تأکید بر بودجه‌رییزی عملیاتی)، 1382، چاپ اول، همدان، انتشارات نور علم.
4- اقتداری، علی‌محمد و همکاران، بودجه 1351، چاپ دوم، تهران، انتشارات مؤسسه عالی حسابداری
5- الماسی، حسن، نظام بودجه‌ریزی دولتی در ایران، چاپ اول، 1387، تهران، انشارات شهر آشوب
6- الماسی، حسن، مدیریت بودجه‌ریزی دولتی در ایران، چاپ اول، 1389، تهران، انتشارات سپاهان کلمه
7- انصاری، شاهرخ، بودجه و بودجه‌ریزی در ایران با تأکید بر بودجه عملیاتی، 1387، چاپ چهارم، نشر یکان
8- ایزدی، مسعود، امکان‌سنجی طرح‌های صنعتی، 1380، چاپ اول، تهران، انتشارات انجمن نفت ایران شرکت ملی صنایع پتروشیمی.
9- بابایی، حسن، بودجه‌ریزی دولتی در ایران از نظریه تا سیاست، 1387، چاپ پنجم، تهران، شرکت چاچ و نشر بازرگانی وابسته به مؤسسه مطالعات و پژوش‌های بازرگانی.
10- پناهی، علی، بودجه‌ریزی عملیاتی "در نظریه و عمل"، 1388، چاپ سوم، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
11- حافظ‌نیا، محمدرضا، مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، 1385، چاپ دوازدهم، تهران، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)
12- حسن‌آبادی و نجار صراف، محمد و علیرضا، مدل جامع نظام بودجه‌ریزی عملیاتی "مدل الماس" ، 1387، چاپ دوم، انتشارات مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.
13- خاکی، غلامرضا، روش تحقیق در مدیریت، 1388، چاپ چهارم، تهران، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
14- ساداتی و موحدمنش، اکبر و صادق علی، فرهنگ بهره‌وری، 1377، چاپ اول، ساری، انتشارت توسعه علوم.
15- سرمد، زهره (و همکاران)، روش‌های تحقیق در علوم رفتاری، 1381، چاپ ششم، تهران، آگاه.
16- سعیدی و مزیدی، پرویز و علیرضا، بودجه‌ریزی عملیاتی (مبانی، مفاهیم و الزامات قانونی)، 1385، چاپ اول، تهران، نگاه دانش.
17- شبیری‌نژاد و صالح‌خو، علی‌اکبر و قاسم، بودجه‌ریزی در ایران (مسائل و چالشها)، 1382، چاپ دوم، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی
18- صراف، فریدون، بودجه‌ریزی دولتی و نظام بودجه‌ریزی در ایران، 1356، چاپ چهارم، تهران، انتشارات مؤسسه عالی بازرگانی
19- صفرزاده و فرهنگی، علی‌اکبر و فریدون، روش‌های تحقیق در علوم انسانی، با نگرش پایان‌نامه نویسی، 1386، چاپ اول، تهران، انتشارات پیام پویا.
20- فرزیب، علیرضا، بودجه‌ریزی در ایران، 1377، چاپ پنجم، تهران انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی.
21- قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
22- قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
23- کربچه، محمد، نظام بودجه‌ریزی، 1385، چاپ اول، تهران، انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
24- موسی‌خانی و منشی‌زاده نائین، مرتضی و مسعود، اصول و مبانی نظام نوین بودجه در ایران، 1385، چاپ چهارم، قزوین، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین.
25- ورمزیار، حسن، بودجه‌ریزی عملیاتی در ایران، سال دوم، زمستان 84، شماراه ششم، اقتصاد و جامعه
همرسانی
[1]Andrew, M. “Authority, Ability and performance – Based Budgeting Reforms”, The International Journal Of Public Sector Management. (2004). Vol. 17, No. 4, PP: 334 – 336
[2]Andrew, Matthew And Herb, Hill, The Impact Of Traditional Budgeting Systems On The Effectiveness Of Performance – Based Budgeting : A Different View Point On Recent Findings, International Journal Of Public Adminstration, 2003. Vol. 26, No. 2
[3]Broom, Cherlyle And Lyne, Mc Guire, Performance Based Government Models : Builging a Track Record, Public Budgeting And Finance, 1995. Vol. 15, No. 4
[4]Carter, K. “Performance Budgets : Hereby Popular Demand, State Legislatures”, 1999. Vol. 20, No. 1, PP : 23
[5]Diamond ; Jack ; Performanc Budgeting ; Managing The Reform Process ; Imf Working Paper, 2003
[6]Executive office Of The President / Office Of Management And Budget, The President is management Agenda, Fiscal Year 2002. Washington : Omb, 2002
[7]Foltin, C. “State And Local Government Performance : It is Time To Measure Up” The Governments Accountants Journal. 1999. Vol. 48, No. 1, PP : 40
[8]GAO. “Performance Budgeting : Initial Experiences Under The Results Act In Linking Plans With Budgets”, 1999. PP : 4
[9]Gloria, Grizzle And Carole, Pettijohn, Impelementing Performance – Based Program Budgeting : A – System – Dynamics Perspective, Public Adminstration Review, Jan / Feb 2002
[10]Harris, J. “Performance Budgeting : In Maine, Paper Presented At The Manging Performance Conference”, Baltimore. 2001
[11]Kline, J. “Local Government Outcome Based Performance Measures And Customer Standards : Has Their Time Come?”, The Governments Accountants Journal, 1997. Vol. 45, No. 4, PP : 47
[12]Mercer, J, “Performance Budgeting For Federal Agencies”, International Business And Technology Consultants, 2002
[13]OECD. “Public Sector Modernization : Changing Organizations”, Gov / Puma, 2003. PP : 8
Robinson, M. And Brumby, J. “Does Performance Budgeting Work? An Analytical Review Of The Empirical Literature”, Imf Working Paper, 2005. PP : 3, 5
[14]Schick, A. “The Performing State: Reflection On An Idea Whose Time Has Come But Whose Implemention Has Not”, Oecd Journal On Budgeting, 2003. Vol. 3, No. 2, PP : 83
[15]Willoughby, K And Melkers, J. “Implementing Pbb : Conflicting Views Of Success, Public Budgeting And Finance”, 2000. Vol. 20, No. 1, PP : 108
[16]Young, R. “Performance Based Budget System”, Public Policy And Practice, Ad Electronic Journal Devoted To Governance And Public In South Carolina, 2003. Vol. 2, No. 2, PP : 20
همرسانی
https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/4d6e5cd29b9cf84aeec17f8038eb8fe7
