بهینه سازی سبد سهام(پورتفوی) با استفاده از الگوریتم ژنتیک و طبقه‌بندی مطالعه‌ی موردی، انتخاب یک سبد بهینه از شرکت‌های بورسی لیست شده در بورس اوراق بهادار تهران- پایان نامه کارشناسی ارشد
؛استاد مشاور حمید طبائی‌زاده‌فشارکی.
https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/1b94e2367d3281d50303bd529df17018
بهینه سازی سبد سهام (پورتفوی) با استفاده ازالگوریتم ژنتیک و طبقه‌بندی، مطالعه ی موردی انتخاب یک سبد بهینه از شرکت های بورسی لیست شده در بورس اوراق بهادار تهران
پارسای داخل کشور
کارشناسی ارشد
1392
موضوع: مدیریت
رشته: مدیریت - مدیریت صنعتی ـ تحقیق در عملیات
پدیدآور: مینا کیخا استاد راهنما: محمدابراهیم محمدپور زرندی استاد مشاور: حمید طبائی‌زاده فشارکی
دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده مدیریت و حسابداری
https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/1b94e2367d3281d50303bd529df17018?sample=1
چکیده:دیدگاهی که در این پژوهش ارائه می دهیم در دو مرحله جای می گیرد: مرحله ی اول طبقه بندی سهم ها ی پورتفوی ابتدایی با روش k-means به دسته های کوچکتر است، سپس طبقه ای که کمترین ریسک و بیشترین بازده را دارد یا به عبارتی طبقه ای که بهینه تر می باشد را به عنوان ورودی الگوریتم خود که آن را MinVaRMaxR نامیده ایم برمی گزینیم. الگوریتم مذبور،الگوریتم پویایی، براساس الگوریتم ژنتیک و مفهوم ارزش در معرض خطر می باشد. هدف ما از اجرای این الگوریتم مینیمم کردن ریسک و ماکسیمم کردن بازده پورتفوی، به صورت همزمان می باشد. به همین منظور 100 شرکت عضو بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1388، 1389 و 1390 به صورت روزانه مورد مطالعه قرار گرفته است. توزیع داده ها نرمال نبوده، به همین دلیل از آزمون های آمار ناپارامتری جهت آزمون فرضیات استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که طبقه بندی داده ها وسپس اجرای الگوریتم ژنتیک روی طبقه ی بهینه موجب دستیابی به پورتفویی می شود که نسبت به پورتفوهای حاصل از اجرای ژنتیک به تنهایی، دارای ریسک کمتر و بازدهی بیشتر است. همچنین در مورد سبدهای با اندازه ی کوچکتر، الگوریتم ژنتیک خود به خود سبدی را بر می گزیند که در طبقه ی بهینه ی انتخابی الگوریتم طبقه بندی جای گرفته است.واژه های کلیدی: الگوریتم ژنتیک، اگوریتم طبقه بندی، روش k-means، ارزش در معرض خطر.
بورس اوراق بهادار تهران / Tehran Stock Exchange
الگوریتم ژنتیکی / genetic algorithm
مدیریت مالی / Financial management
الگوریتم بهینه سازی / Optimization algorithm
همرسانی
صفحه
فصل اول: کلیات طرح
1-1 بیان مسأله ....................................................................................................................................................... 2
1-2 هدف های تحقیق............................................................................................................................................. 3
1-2- 1 دلایل به کارگیری الگوریتم ابتکاری به جای مدل مارکویتز................................................................................. 3
1-2-2 دلیل تشکیل سبد سهام......................................................................................................................................... 4
1-2-3 تفاوت مدل مارکویتز و VaR.............................................................................................................................. 5
1-3 اهمیت موضوع تحقیق و انگیزش انتخاب آن................................................................................................... 6
1-4 سوالات و فرضیه های تحقیق.......................................................................................................................... 7
1-5 مدل تحقیق...................................................................................................................................................... 8
1-6 تعاریف عملیاتی متغیرها و واژه های کلیدی تحقیق........................................................................................ 9
1-7 روش تحقیق................................................................................................................................................... 12
1-8 قلمرو تحقیق.................................................................................................................................................. 12
1-9 جامعه و حجم نمونه...................................................................................................................................... 12
1-9-1 روش نمونه گیری.............................................................................................................................................. 13
1-10 محدودیت ها و مشکلات تحقیق................................................................................................................... 13
فصل دوم: مطالعات نظری
مقدمه
2-1 مدیریت مالی................................................................................................................................................... 15
2-1-1 هدف مطلوب شرکت....................................................................................................................................... 15
2-1-2 محیط عملیاتی مدیریت مالی............................................................................................................................ 16
2-1-3 تئوری بازار سرمایه کارا................................................................................................................................... 20
2-1-4 بازار سرمایه کامل............................................................................................................................................. 20
2-1-5 نسبت های رایج در بازار سرمایه..................................................................................................................... 21
2-2 انواع اوراق بهادار............................................................................................................................................. 25
عنوان صفحه
2-3 ارزش دارایی.................................................................................................................................................. 28
2-3-1 تصمیم گیری خرید و فروش اوراق بهادار براساس ارزش ذاتی و بازاری....................................................... 29
2-4 بازده..................................................................................................................................................................... 30
2-4-1 تعریف............................................................................................................................................................. 30
2-4-2 بازده سهام....................................................................................................................................................... 30
2-5 ریسک.................................................................................................................................................................. 32
2-5-1 تعریف............................................................................................................................................................. 32
2-5-2 ریسک اوراق بهادار......................................................................................................................................... 32
2-5-3 ریسک و بازده مورد انتظار یک سهم............................................................................................................... 34
2-5-4 ریسک و بازده مورد انتظار سبد سهام.............................................................................................................. 34
2-5-5 ریسک پورتفوی.............................................................................................................................................. 35
2-6 مروری بر مبانی نظری مدیریت ریسک مالی.................................................................................................... 35
2-6-1 شاخص های مختلف اندازه گیری ریسک....................................................................................................... 36
2-6-1-1 فاصله تغییرات............................................................................................................................................ 36
2-6-1-2 انحراف از استاندارد.................................................................................................................................... 37
2-6-1-3 شاخص بتا.................................................................................................................................................. 37
2-6-1-4 ارزش در معرض خطر................................................................................................................................ 39
2-6-1-4-1 روش ها ی محاسبه ی ارزش در معرض خطر....................................................................................... 40
2-6-1-4-1-1 مقایسه روش های پارامتریک و غیر پارامتریک.................................................................................. 44
2-7 مدیریت دارایی ها................................................................................................................................................. 45
2-7-1 مدیریت فعال پورتفوی..................................................................................................................................... 45
2-7-2 مدیریت انفعالی پورتفوی................................................................................................................................. 45
2-8 الگوریتم طبقه بندی.............................................................................................................................................. 46
2-8-1 تعریف.............................................................................................................................................................. 46
2-8-2 هدف طبقه بندی............................................................................................................................................... 46
2-8-3 روش های طبقه بندی....................................................................................................................................... 46
عنوان صفحه
2-8-4 روش های طبقه بندی نظارت شده...................................................................................................................... 47
2-8-5 روش های طبقه بندی نظارت نشده..................................................................................................................... 48
2-8-6 روش خوشه بندی k-means............................................................................................................................ 49
2-9 الگوریتم ژنتیک......................................................................................................................................................... 51
2-9-1 تعریف.................................................................................................................................................................. 51
2-9-2 مکانیزم عملکرد الگوریتم ژنتیک ساده................................................................................................................. 52
2-9-3 مراحل اجرای الگوریتم ژنتیک............................................................................................................................. 53
2-9-4 کاربردهای الگوریتم ژنتیک.................................................................................................................................. 55
2-9-5 جمعیت جواب ها ی بالقوه.................................................................................................................................. 56
2-9-6 معیار توقف الگوریتم ژنتیک................................................................................................................................ 56
2-9-7 ارزیابی میزان برازش جواب ها............................................................................................................................ 56
2-9-8 انتخاب و تولید مثل.............................................................................................................................................. 57
2-9-9 جفت گیری (تقاطع)............................................................................................................................................ 58
2-9-10 جهش................................................................................................................................................................ 59
2-9-11 تکرار فرآیند....................................................................................................................................................... 59
2-9-12 همگرایی الگوریتم ژنتیک.................................................................................................................................. 62
2-9-13 مقایسه GA با سایر روش های سنتی............................................................................................................... 62
2-9-14 نحوه کدگذاری جمعیت.................................................................................................................................... 63
2-9-15 ایجاد جمعیت اولیه............................................................................................................................................ 67
2-9-16 تابع هدف و تابع برازش.................................................................................................................................... 67
2-9-17 انواع تابع برازش................................................................................................................................................ 68
2-10 پیشینه تحقیق......................................................................................................................................................... 70
2-10-1 الگوریتم طبقه بندی........................................................................................................................................... 74
2-10-1-1 روش ها........................................................................................................................................................ 75
2-10-2 ارزش در معرض خطر...................................................................................................................................... 76
2-10-3 روش k-means............................................................................................................................................. 77
عنوان صفحه
فصل سوم: روش شناسی تحقیق (متدولوژی)
مقدمه
3-1 روش تحقیق..............................................................................................................................................................80
3-2 جامعه آماری..............................................................................................................................................................80
3-3 حجم نمونه و روش اندازه گیری..............................................................................................................................80
3-4 ابزار جمع آور اطلاعات............................................................................................................................................85
3-5 روش تجزیه و تحلیل داد ه ها..................................................................................................................................86
3-5-1 تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق.........................................................................................................................87
3-5-2 بررسی نرمال بودن داده ها....................................................................................................................................88
3-5-3 روش آماری مورد استفاده جهت آزمون فرضیات تحقیق......................................................................................88
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق
4-1 بررسی ها و نتایج حاصل از آزمون ها ی نرمال........................................................................................................94
4-2 الگوریتم طبقه بندی...................................................................................................................................................99
4-3 الگوریتم ژنتیک.........................................................................................................................................................100
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1 نتیجه گیری..............................................................................................................................................................113
5-2 پیشنهادات................................................................................................................................................................115
چکیده انگلیسی................................................................................................................................................................118
فهرست جداول
عنوان صفحه
2-1 جدول روند زمانی چارچوب مختلف مدیریت ریسک.............................................................................................36
2-2 جدول جمع بندی 3روش مختلف برآورد VaR......................................................................................................44
2-3 جدول طرز نوشتن اعداد صحیح دردستگاه دهدهی،صفر و یک دوگان،و صفر و یک گری.....................................64
3-1 جدول طبقه بندی نمونه آماری بر حسب گروه صنعت.............................................................................................81
4-1 جدول محاسبه ی چولگی و کشیدگی داده ها...........................................................................................................95
4-2 جدول نتایج آزمون کولموگروف-اسمیرنوف و شاپیرو-ویلک.................................................................................96
4-3 جدل آزمون قبلی بعد از حذف داده های پرت.........................................................................................................99
4-4 جدول نتایج آزمون ویلکاکسون برای دو فرضیه اول...............................................................................................107
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
1-1نمودار مدل تحقیق...................................................................................................................................................8
2-1 نمودار جریان الگوریتم ژنتیک...............................................................................................................................54
2-2 نمودار جریان کلی الگوریتم ژنتیک........................................................................................................................61
4-1 نمودارچولگی وکشیدگی پارامتر ریسک و بازده.....................................................................................................95
4-2 نمودار Q-Q شاخص بازده...................................................................................................................................97
4-3 نمودار جعبه ای شاخص بازده...............................................................................................................................97
4-4 نمودار Q-Q شاخص ریسک................................................................................................................................98
4-5 نمودار جعبه ای شاخص ریسک............................................................................................................................98
فهرست شکل ها
عنوان صفحه
2-1 شکل ارزشیابی اوراق قرضه...................................................................................................................................25
2-2 شکل ارزشیابی سهام ممتاز.....................................................................................................................................27
2-3 شکل ارزشیابی سهام عادی....................................................................................................................................28
2-4 شکل انواع ریسک.................................................................................................................................................33
2-5 شکل دو رشته ی کروموزوم در روش کدگذاری صفر و یک دستگاه دوگان........................................................63
2-6 شکل دو رشته ی کروموزوم در روش کدگذاری اعداد حقیقی..............................................................................65
2-7 شکل مثال روش کگذاری کیفی.............................................................................................................................66
4-1 شکل طبقه بندی داده ها با k-means..................................................................................................................99
4-2 شکل عملیات در یک نقطه ی تقاطع...................................................................................................................102
4-3 شکل عملیات در 2 نقطه ی تقاطع........................................................................................................................103
4-4 شکل عملیات جهش در نقطه تقاطع......................................................................................................................103
4-5 شکل مقایسه پارامتر ارزش در معرض خطر در روش A و B............................................................................105
4-6 شکل مقایسه پارامتر بازده در روش A و B.........................................................................................................105
4-7 شکل مقایسه پارامتر ارزش در معرض خطر در روش A و B...........................................................................105
4-8 شکل مقایسه پارامتر بازده در روش A و B........................................................................................................105
4-9 شکل سبد 5 سهمی در 2 بار اجرای الگوریتم ژنتیک...........................................................................................108
4-10 شکل سبد 10سهمی در 2بار اجرای الگوریتم ژنتیک.........................................................................................109
4-11 شکل سبد 15سهمی در 2بار اجرای الگوریتم ژنتیک..........................................................................................109
4-12 شکل سبد 30سهمی در یک بار اجرای الگوریتم ژنتیک.....................................................................................110
همرسانی
1. آرتور ویلیاز، ریچارد هیانز، مدیریت ریسک ،1382، ترجمه دکتر داور ونوس ، حجت الله گودرزی ، چاپ اول، نشرنگاه دانش.
2. البرزی، محمود، الگوریتم ژنتیک، 1388، چاپ اول، تهران ، موسسه ی انتشارات علمی دانشگاه صنعتی شریف.
3. امیری، مقصود و شریعت پناهی ، مجید و بناکار ، محمد هادی ، انتخاب سبد سهام بهینه با استفاده از تصمیم گیری چند معیاره ، 1389 ،فصلنامه بورس اوراق بهدار، سال سوم،شماره 11.
4. بهکیش، محمد مهدی، اقتصاد چیست؟،۱۳۸۱ ، نشر نی، چاپ دوم.
5. جلیلیان، امیر و جلیلیان، حمید و قنبری، مهرداد، پیش بینی مخاطره پرتفوی بهینه در سهام شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار بدون توجه به روحیه سرمایه گذار،1388، فصلنلمه حسابداری، سال اول، شماره 2 ، صفحات 127 - 143.
6. حنیفی، فرهاد و بحرالعلوم، محمد مهدی و جوادی، بایک، طراحی و تحلیل مقایسه ای الگوریتم های فرا ابتکاری جهت پیاده سازی سرمایه گذاری شاخص محور در بورس تهران، پاییز 1388 ، چشم انداز مدیریت، شماره32، ص 108-89.
7. رحیم زادگان، مجید و مباشری، محمد رضا و ولدان زوج، محمدجواد و مقصودی مهرانی، یاسر، ارائه روشی برای طبقه بندی داده های ابر طیفی AVIRIS، با استفاده از استخراج ویژگی و ترکیب طبقه بندی کننده ها، سنجش از دور GIS ایران، سال اول، شماره اول، بهار 1388.
8. رضایی ، علیرضا ، روش های مدرن طبقه بندی(مرکز آمار ایران) ، دفتر تهیه ی طرح های فنی و چارچوب های آماری.
9. سجاد، رسول و گرجی، مهسا، برآورد ارزش در معرض خطر با استفاده از روش باز نمونه گیری بوت استرپ(مطالعه موردی بورس اوراق بهادار تهران)، 1391، فصلنلمه علمی- پژوهشی مطالعات اقتصادی کاربردی در ایران، سال اول، شماره 1، صفحات 137-164.
10. سجادی، سید حسین و فرازمند، حسن و بادپا، بهروز، کاربرد تئوری قیمت گذاری آربیتراژ با استفاده از متغیرهای کلان اقتصادی در بورس اوراق بهادار تهران، 1389.
11. شهدایی، محمد علی، تحلیل بنیادی در بازار سرمایه ایران، 1386، چاپ سوم، تهران، چالش.
12. فروزان ، محمد رضا و نیرومند ، محمد رضا ، روشهای نوین بهینه سازی ، 1388 ، اصفهان ، جهاد دانشگاهی.
13. فقیه،نظام الدین و هنرور، علی،الگوریتم ژنتیک در برنامه ریزی (بازرسی های پیشگیرانه)،1383 ، قم، نسیم حیات.
14. محمد استخری، نازنین، انتخاب سبد سهام از میان سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل بهینه سازی الگوریتم ژنتیک، 1386 ، مجله ی توسعه و سرمایه، شماره 1 ، صفحات 71-92.
15. مقدسی ،مطهره ،انتخاب سبد سهام با الگوریتم ژنتیک وتعاریف متعددی از ریسک،1389 ،سال پنجم،سنندج ،فصلنامه مدیریت صنعتی دانشگاه علوم انسانی آزاد اسلامی ، شماره ی 11.
16 . یاری، محمدحسن. آکسفورد بورس: اولین دیکشنری بازار بورس اوراق بهادار تهران، چاپ اول. تهران، موسسهٔ انتشاراتی مرکز فکر، ۱۳۸۶. ISBN ۹۶۴-۲۶۴۹-۱۷-۹ .
همرسانی
17. Bostanci, Betul and Bostanci , Erkan , An Evaluation of classification algorithms using MC Nemar`s Test.
18. Das, Nadita, 2003, Hedge fund classification using k-means clustering method, 9th International conference on computing in Economics and Finance, Washington, July 11-13.
19. EL hachloufi , M . 2012. Stocks Portfolio Optimization Using Classification and Genetic Algorithm , Mathematical Siences , Vol 6 , 4673-4684.
20. Jeyanthi , S , N .2007 . Efficient Classification Algorithm Using SVMs for Large Data set.
21. Jorion , Philippe , 2007 , Value at Risk : The New Benchmark For Managing Financial Risk , Mc ,Grow-Hill, Third edition.
22. Nanda, S.R & Mahaty, B & Tiwari, M.K, 2010, Clustering Indian Stock Market data for portfolio management, Expert systems with Applications 37.
23. Roudier, Felix. 2007 . portfolio optimization and Genetic Algorithms , zurich.
24. Sefiane , Slimane and Benbouziane , Mohamed , 2012 , portfolio selection using genetic algorithm , Journal of Applied Finance & Banking ,vol 2 , no4, 143-154.
25. White, Richard, 1996 Agu 16, Methods for classification.
26. Yu Huang, Kuang & Wan, Shiuan, 2011, Application of enhanced cluster validity index function to outomatic stock portfolio selection system, Information Technology & Management, vol12, namber 3.
همرسانی
http://dl.nlai.ir/UI/a1fb55de-42bb-4522-91ca-aab72c482d44/Catalogue.aspx
| ||||||||||||||||||||||||||||||
http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=3573156&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_&sortKeyValue2=sortkey_
