ارکان سلوک
این دستور العمل و سیره عملی در بین استادان این فقیه بزرگ همچون سید محمد فشارکی(ره) و .....
ارکان سلوک
غنیمت روزگار
انسان‌ها به طور معمول دچار غفلت و گرفتار امور دنیایی و مادی می‌باشند .زیرا جاذبه‌ها و شهوات دنیا آنها را به خود مشغول داشته است و چهره آنان را از جهان زیبا و کمالات عالم معنا برگردانده است و در این میان اندک‌اند کسانی که از خواب غفلت بیدار شدند و با عزم و اراده،بندهای مادی را گسسته‌اند و سیر در عالم کمالات را هدف خویش قرار داده‌اند و سعادت این جهان و آن جهان را نصیب خود ساخته‌اند و آنانند که ندامت و پشیمانی در پیش روی ندارند و همواره در خرمی و شادی جاودانه به سر خواهند برد.
در شماره‌های پیشین بشارت این نکته را یادآور شدیم که اساس سعادت و سنگ زیرین کاخ کمالات،ورع و دوری از گناهان است و بدون آن انسان هیچ راهی به سعادت ندارد و تنها با ورع و پارسایی است که درب همه کمالات و مقامات معنوی بر روی او گشوده می‌گردد و رسیدن به آنها میسور و ممکن می‌شود.
هم اکنون برآنیم که در باب ورع دو مطلب اساسی دیگر را نیز برای مشتاقان امور معنوی بیافزائیم:
1.ورع از منظر روایات
2.اهتمام به ورع در دستور العملی معنوی
ورع از منظر روایات
درباره ورع و اهمیت آن و نقش اساسی و محوری آن در سیر و سلوک انسان به سوی خداوند پیامبر(ص) و امامان(ع) مطالب بسیار روشنی بیان فرمودند که هیچ کس نمی‌تواند با بودن این روایات نسبت به اهمیت ورع تردید داشته باشد و یا از آن سرپیچی کند و با بودن این فرمایشات راه روشن است و مسیر سعادت باز و هیچ بهانه‌ای برای نرسیدن به کمال باقی نمی‌ماند و بسیار به جاست که انسان در آنها دقت روا دارد تا به خواست خداوند قلب و دل او آماده ترقی گردد.
لازم به یادآوری است که مقصود از ورع و پارسایی در روایات ذیل همان پاکی و دوری از گناهان است.
1. امام علی(ع): در عبادتی که با پارسایی همراه نباشد، خیری نیست.
2. امام صادق(ع):کوشش در عبادت اگر با پارسایی همراه نباشد،سود بخش نیست.
3. پیامبر خدا(ص):اگر چندان نماز خوانید که مانند چلّه‌های کمان(لاغر) شوید و چندان روزه گیرید که همچون کمان‌ها(خمیده) گردید خداوند از شما نپذیرد مگر با پارسایی(همراه باشد).
4.پیامبر خدا(ص):هر چیزی بنیادی دارد و بنیاد ایمان پارسایی است.
5.پیامبر خدا(ص):پارسایی، سرور عمل است.
6.پیامبر خدا(ص):پایه دین، پارسایی است.
7.پیامبر خدا(ص):پارسایی، در رأس دین است.
8.امام علی(ع):پارسایی مرد، به اندازه دین (و دینداری) اوست.
9.پیامبر خدا(ص):بهترین دین شما،پارسایی است.
10.امام علی(ع):بهترین امر از امور دین،پارسایی است.
11.پیامبرخدا(ص):برترین دین شما، پارسایی است.
12. امام صادق(ع):بر شما باد پارسایی؛زیرا به آنچه نزد خداوند است،جز با پارسایی نتوان رسید.
13. در حدیث معراج آمده است:ای احمد، بر تو باد پارسایی؛زیرا که پارسایی،اول دین و وسط دین و آخر دین است… پارسایی همچون گوشواره در میان زیورها و نان در بین دیگر خوراکی‌هاست؛پارسایی سر ایمان و تکیه گاه دین است.پارسایی، حکایتش حکایت کشتی است:همچنان که در دریا تنها کسی نجات می‌یابد که در کشتی باشد، زهد پیشگان نیز جز با پارسایی رهایی نمی‌یابند.
14. امام علی(ع):هر که ما را دوست دارد باید به کردار ما رفتار کند و از پارسایی مدد گیرد؛زیرا که پارسایی، بهترین مدد در کار دنیا وآخرت است.
15. امام باقر(ع):سخت‌ترین عبادت،پارسایی است.
16. امام باقر(ع):به خیثمه که برای خداحافظی خدمت حضرت آدم آمده بود ـ:از طرف ما به دوستانمان سلام برسان و آنان را به پروا داشتن از خدای بزرگ سفارش کن و ای خثیمه به آنان اعلام کن که ما در پیشگاه خداوند برای آنان هیچ کاری نمی‌توانیم انجام دهیم، مگر این که عمل کنند و به ولایت و دوستی ما نرسند، مگر با پارسایی.
17. امام علی(ع):نتیجه پارسایی، درست شدن نفس و دین است.
18. امام علی(ع):با پارسایی است که که عمل به بار می‌نشیند.
19.امام علی(ع): پارسایی، بنیاد تقوا است.
20. امام علی(ع):علم(و معرفت) بدون پارسایی پاک نمی‌شود(یا رشد نمی‌کند).
21. امام علی(ع):سبب درست شدن دین(شخص دیندار) پارسایی است.
22.امام علی(ع):سبب درست شدن نفس، پارسایی است.
23. امام صادق(ع):از خدا پروا کنید و دین خود را با پارسایی نگهدارید.
24. امام علی(ع):پارسایی(به معنای) دوری کردن است.
25. پیامبر خدا(ص):نمازی که پشت مردی پارسا خوانده شود، پذیرفته(درگاه حق) است و هدیه‌ای که به مردی پارسا داده شود، پذیرفته (درگاه خداوند) است و نشستن با مردی پارسا، از عبادت است و گفتگو کردن با او، صدقه است.
فرمایشات امامان(ع) در باب ورع آن قدر روشن و کامل و جاذبه‌دار می‌باشد که جای دارد انسان آن را همیشه مرور کند و از حقایق آنها بهره‌مند گردد.
اهتمام به ورع در دستور العملی معنوی
در باب ورع دستور العمل ممتاز و با اهمیتی را از عارف عالی مقام و سالک نامدار ملاحسین قلی همدانی در شماره 53 بشارت آوردیم که آن می‌تواند با بیان مؤثر آن عارف واصل،بیدارگر وجدان انسان‌های پاک باشد.
اکنون دستور العمل دیگری را در این باب می‌آوریم که آن هم نیز از عظمت و فضیلت بالایی برخوردار است و این دستورالعمل از طریق آیت الله العظمی شیخ عبدالکریم حائری(ره) به ما رسیده است و از آن برمی‌آید که این دستور العمل و سیره عملی در بین استادان این فقیه بزرگ همچون سید محمد فشارکی(ره) و نیز نادره زمان حضرت آیت الله العظمی میرزا حسن شیرازی(ره) متداول بوده است و آن بزرگان بر طبق آن عمل می‌کردند و شاگردان خاص خود را به آن متوجه می‌ساخته‌اند.
چنانکه می‌دانید آیت اللّه شیخ عبدالکریم حائری(ره)،مؤسس حوزه علمیه قم و استاد حضرت امام خمینی(ره) و بسیاری از مراجع تقلید می‌باشد. و امروز حوزه علمیه قم دهها هزار محقق،دانشمند و نویسنده توانا را در خود جای داده است و اکثر مراجع بزرگوار تقلید شیعیان جهان در آن به سر می‌برند و وجود صدها مرکز علمی و تحقیقاتی در باب علوم و معارف اسلامی در شهر مقدس قم رونقی بسزا در پیشبرد اهداف دینی دارد و امروز از حوزه علمیه قم،این منبع علم به سراسر جهان برکات معنوی و علمی سرازیر می‌باشد و حوزه علمیه قم خورشید درخشانی است که پرتو آن بسیاری از نقاط جهان را روشن ساخته است.
این حوزه علمیه در حدود صد سال پیش توسط آن فقیه عالی مقام پایه گذاری شده است.
و دستور العملی که در این شماره می آوریم از آن چهره علم و عمل به ما رسیده است که بی‌شک آن بزرگوار از چهره‌های موفق در صحنه علم و عمل بوده است و دلیل آشکار آن هم تأسیس و پایه گذاری حوزه با عظمت و ماندگار قم می‌باشد.
از این روی این دستورالعمل با توجه به ریشه و اساس آن می‌تواند برای همه انسان‌هایی که برای یافتن رمز و راز موفقیت کوشش می‌کنند چراغ راه باشد و عمل آن می‌تواند انسان را به بالاترین مراحل کمال برساند.
و یادآور می‌شویم که این دستورالعمل معنوی در باب ورع و دوری از گناهان مربوط می‌شود به دورانی که شیخ عبدالکریم حائری(ره) به صورت طلبه‌ای جوان در شهر مقدس سامرا مشغول به تحصیل بوده است و از اساتید بزرگی همچون میرزای شیرازی(ره) و سید محمد فشارکی(ره) بهره‌مند بوده است و در ذیل این دستور العمل و زمینه آن از زبان خود آن بزرگوار آورده می‌شود.
من در دوران جوانی و تحصیل در شهر سامرا روزی در حمام بودم، آخوند ملافتحعلی سلطان آبادی،هم در حمام بود.ایشان کور بودند و کسی را نمی‌دیدند، من رفتم خدمتش و سلام کردم و خود را به عنوان برادر زاده آقای سید محمد فشارکی به ایشان معرفی کردم، ایشان در ضمن اظهار لطف، گفتند:
چه درسی می‌خوانی؟
گفتم:شرح لمعه و قوانین.
گفتند:نماز شب نیز می‌خوانی؟
گفتم:نه، چنین دستوری عم محترم نداده است.
سه مرتبه گفت:علیک بصلاة اللیل.
حرف ایشان در گوش من همواره تأثیر می‌کرد تا آنکه بالاخره بعد از بیرون آمدن از حمام یک سره به منزل ایشان رفتم که دستور ریاضت و آدمیت را از او بگیرم، چون معروف به سیر و سلوک و توجه الی الله تعالی بود.رفتم خدمتش و ایشان دستور ریاضت اربعین دادند.به خانه عمّ محترم که برگشتنم،ایشان با بی‌تابی سؤال کردند:کجا بودی؟و چرا ما و بچه‌ها را منتظر گذاشتی؟
من واقع امر را برای ایشان ذکر کردم، گفت:
ـ افسوس این جوان را هم، آخوند ملافتحعلی از دست ما می گیرد.دیگر به دنبال تحصیل و ترقی نخواهد رفت.1
ـ پسر جان من! این ریاضت آخوند برای پیرزن‌ها است.تو اگر اهل ریاضتی، بیا من دستوری به تو بدهم که ریاضت اهل علم و تحصیل باشد.شب، موقع خواب تسبیح را به دست بگیر و دود خود را روشن کن و مشغول کشیدن بشو و از اول صبح که از خواب بیدار شدی تا به حال که می‌خواهی بخوابی، حساب خودت را بکن که چه گناهی از تو سر زده است، همه را با تسبیح تعدا کن و پس از آن، از ته دل توبه کن و بنا بگذار که دیگر این گناه را انجام ندهی، تا چهل شب این عمل را انجام بده و شب چهلم اگر هر چه فکر کردی چیزی از دانه‌های تسبیح نیفتاد و هیچ گناهی نکرده بودی،جدّاً از ته دل خداوند متعال را شکر کن و پس از این بنا بگذار، سعی کنی هر عمل انجام می‌دهی برای خدا باشد و آقا هم(یعنی میرزای بزرگ استاد) هم مشغول این ریاضت یعنی دومی(ظ) هست.
مرحوم آیت اللّه العظمی آقای شیخ محمد علی اراکی(ره) که از شاگردان طبقه اول آیت اللّه العظمی شیخ عبدالکریم حائری(ره) می‌باشد، نقل کردند که مرحوم آقای شیخ عبدالکریم(ره)فرمودند:
با عدّه‌ای در اطراف مرحوم آقا سید محمد فشارکی بودیم و شاید از من فاضل‌ترهم در شاگردان او بود ولی یک عنایتی مخصوص به خصوص من داشت که اسرار خود را به من می‌گفت،گفت:من سعی می‌کنم که این درسی که می‌گویم از اول تا آخر برای خدا باشد و بحمدالله موفق هستم، مگر وقتی که یکی ایرادی می‌گیرد که من درصدد دفاع برمی‌آیم دیگر این مراقبت نیست.
1. این برخورد مرحوم فشارکی ره هشداری است به معلمان اخلاق، که طلاب و دانشجویان را جوری
http://ensani.ir/fa/article/45682/ارکان-سلوک
