مقاله : اعجاز مهندسی قرن در دفاع مقدس ، سید جواد هاشمی فشارکی

اعجاز مهندسی قرن در دفاع مقدس 

منتشر شده در فصلنامه پنجره ، سال سوم، شماره 12  

فصلنامه پنجره، پیاپی ۱۲ (زمستان ۱۳۹۰)، ص ۱۳۴

https://www.magiran.com/paper/981270

نویسنده :
سیدجواد هاشمی فشارکی،

 

اعجاز مهندسی قرن در دفاع مقدس

 

 

 

چکیده:
دفاع مقدس 8 ساله ملت ایران در برابر جنگ تحمیلی بعثیون به نیابت از کشور های مستکبر غربی و شرقی ، سبب بروزجلوه های ایثار و مقاومت ملتی تازه رهیده از زیر نظام استبدادی وابسته گردیده و علیرغم تمام مصائبی که داشت شکوفایی وخلق حماسه های بی بدیل و ابداعات بی نظیر گشت و بدین جهت حقیقتا جنگ برای ما نعمت بود . یکی ازحوزه های این جنگ بخش مهندسی دفاع مقدس بود که در ابتدا با نفراتی محدود ، ماشین آلات اندک و تجربه مختصر آغاز شد و لی به سرعت رشد کرده و سبب خلق ابتکارات عظیم و با شکوهی گردید که از نظر نوع ، اندازه وموقعیت اجرای آن در طول جنگهای دنیا بی نظیر بوده و برگهای زرینی از دفاع مقدس 8 ساله بشمار می رود. در این مجمل به سیر تاریخی و حوزه های ماموریت مهندسی و انواع اقدامات مهندسی در دوران دفاع مقدس و مراحل اجرای اقدامات مهندسی در عملیات های نظامی پرداخته می شود. 

مقدمه  
  مهندسی در نیرو های مسلح تا قبل از انقلاب بعنوان امری فرعی در جنگ محسوب می شد . لکن مهندسی دردوران دفاع مقدس تغییر بنیادی یافت و این تغییر یک فرآیند تکاملی داشت . در مراحل ابتدایی ، شامل اقدامات اولیه سنگر سازی احداث خاکریز دفاعی بود و علیرغم فقدان تجربه جنگی ، محدودیت ماشین آلات و تجهیزات و سازمان مناسب ، درسیر روند تکاملی خود ، اقدامات بسیار عظیمی را بعهده گرفت و بالنده شد ، چنانکه در عملیات بزرگ فتح المبین ، مهندسی مانند لشگر های رزمی پیاده و زرهی ، نقش مهم و تعیین کننده ای یافت و حتی در برخی مواقع ، عملیات مهندسی کمبود لشکر های عملیاتی را جبران می کرد . و در برخی مواقع نیز ، مهندسی ، با بکارگیری یک سری اقدامات مهندسی بعنوان عملیات فریب علیه دشمن بکار گرفته شده که هیچگاه چنین سابقه ای و جود نداشته است.

 

- ماموریت مهندسی در دفاع مقدس 
نقش مهندسی در دفاع مقدس ، متناسب با سیر تاریخی تهاجم دشمن به میهن اسلامی مان شکل می گیرد متناسب با نیاز های مقاطع زمانی مختلف ، در شش حوزه کلان ماموریت مهندسی ایفای نقش می نماید:
1- مهندسی سدی در برابر دشمن – در مرحله اولیه تهاجم غافلگیر کننده دشمن در شروع جنگ تحمیلی یعنی از 31/6/59 تا 2 الی 3 ماه بعد ، مهندسی به کمک نیرو های مدافع سرزمین آمده و با برخی از اقدامات مهندسی مانع پیشروی دشمن میگردد. عملیات انتقال آب به دشت خوزستان توسط طرح سد سید شریف ، کانال شهید چمران و کانال غدیر و ... ، با ایجاد موانع آبی بر سر راه دشمن ، سبب زمینگیر شدن زرهی دشمن گردید . بگونه ای که هرگونه تحرک از دشمن صلب شده و دشمن مجبور به توقف می شود .
2- مهندسی ، سازنده استحکامات کمر بند دفاعی – پس از توقف پیشروی دشمن ، رزمندگان مهندسی ، علیرغم محدودیت ماشین آلات مهندسی ، با عملیات اجرای خاکریز تعجیلی ، کانال ، دژ ، راههای دسترسی ، سنگر و مواضع دفاعی نیرو های خودی را ایجاد می نمایند . همچنین مقر های عقبه یگانهای رزم ، اردوگاهها ، مقر فوریتهای پزشکی و بنه های پشتیبانی ، طراحی واحداث می گردد و مواضع نیرو های رزمنده مدافع کشور را استحکام می بخشد.

3- پشتیبانی مهندسی ، در باز پس گیری مناطق اشغالی – پس از عزل بنی صدر و رفع موانع ایجاد شده از سوی وی ، رزمندگان دلیر اسلام در یک سلسله عملیات بی نظیر ، موفق به باز پس گیری مناطق اشغال شده از دست دشمن تا دندان مسلح می شوند .در این عملیاتهای بزرگ ،توانمندی مهندسی یک رکن اساسی بود به گونه ای که می بایستی بستر ارتباط زمینی جهت ایجاد پشتیبانی از پیشروی رزمندگان تامین گردد . و این مهم با طراحی و احداث پلهای سریع النصب ، راه سازی ، عملیات فریب دشمن ، اجرای تونل کمیل در زیر رودخانه اروند و ... صورت گرفته است.و بدینگونه مهندسی ، با اقدامات خود ، در باز پس گیری مناطق اشغالی نقش مهمی را ایفا می نماید..

 

4- پشتیبانی مهندسی ، در مرحله تنبیه متجاوز – گام بعدی جنگ ، تنبیه متجاوز در فراسوی مرزها و ایجاد حریم ایمنی جهت کشور بود . ورزمندگان مهندسی با قوه ابتکار و خلاقیت بی نظیر خود ، صحنه های بی بدیلی در طول جنگهای دنیا خلق کردند ، ساخت و نصب پل شناور خیبر به طول 14 کیلومتر بر روی دریاچه هور درعملیات خیبر و بعد از آن احداث جاده خاکی بر روی دریاچه هور برای اتصال به جزائر مجنون و همچنین ساخت و نصب پل شناور و متحرک و نیز پل عظیم لوله ای والفجر 8 بر روی بستر رودخانه خروشان اروند رود بود.همچنین جهت کاهش فاصله زمانی درمان مجروحین از خط مقدم تا اطاق عمل ، بیمارستان های امن و مستحکم و مجهز صحرایی مانند بیمارستان فاطمه الزهرا ، علی ابن ابیطالب و ... بصورت قطعات بتنی و یا فلزی پیش ساخته طراحی و احداث گردیده که در هیچ یک از جنگهای دنیا سابقه نداشته است . 

5- مقابله با خرابی های دشمن – دشمن متجاوز در طول 8 سال جنگ تحمیلی توسط بمباران و موشکباران ، نسبت به تخریب زیر ساختهای کشور، از جمله پلهای مهم راه آهن ، نیرو گاه ، پالایشگاه ، فرودگاه ، بنادر و ... مبادرت کرد ، که مهندسین کشور با اقدامات خود در مرحله نخست تلاش در جهت مهار خسارات وارده برآمده وسپس نسبت به باز سازی محدود بخشهای مهم آن جهت تداوم تولید و خدمات ضروری مورد نیاز در شرایط حاد بحرانی کشور بر آمدند.

 

6- مهندسی در خدمت ایمنی شهروندان – شهرهای مختلف کشور نیز از خوی ددمنشی متجاوزان و کشور های تجهیز کننده وی نبوده و حملات هوایی و موشکی اهدایی غرب و شرق به صدام ، سبب خسارات مادی و معنوی و تلفات جانی شهروندان بی دفاع گردید . و مهندسین کشور در جهت تامین امنیت جانی و روانی مردم نسبت به آماده ساز ی فضا های امن استقرار مردم و نیز ایجاد پناهگاههای عمومی و اختصاصی اقدامات لازم را بعمل آوردند .

 

-مراحل اجرای اقدامات مهندسی در عملیات های نظامی علیه دشمن :
مهندسی رزمی ، توسط یگانهای مستقل و مهندسی یگانهای رزمی و نیز جهاد سازندگی جهت موفقیت هر عملیات نظامی علیه دشمن اقدامات و پشتیبانی های لازم را در هر عملیات با شکوه رزمندگان اسلام، در سه مرحله زمانی ارائه می نمودند: 

1- بستر سازی مهندسی در پیش از عملیات یا مهندسی آماده سازی – در این مرحله ، مهندسی با آماده سازی و پشتیبانی مهندسی ، بستر اجرای عملیات نظامی را با اقدامات احداث و ترمیم جاده های مورد نیاز ، ساخت سکو های توپخانه و ادوات اردوگاهها و مقر های عقبه و یگانهای رزمی ، درمانگاه صحرایی و همچنین آمادگی جهت پشتیبانی مهندسی در حین عملیات شامل آمادگی نصب پل بر روی رودخانه و یا عبور از کانال و موانع مصنوعی ایجاد شده توسط دشمن را مهیا می سازد.

 

2- اقدامات مهندسی در حین عملیات یا مهندسی رزمی- به محض شروع عملیات و پیشروی رزمندگان علیه اشغالگران بعثی ، مهندسی رزمی یگانها وارد عمل شده و در زیر آتش شدید توپخانه و ادوات دشمن نسبت به احداث معابر جدید ، ایجاد خاکریز و احداث مواضع و سنگر های جدید دفاعی در خطوط مقدم جدید اقدام می نماید .

 

3- اقدامات مهندسی پس از عملیات یا مهندسی پشتیبانی رزم – پس از اتمام عملیات پیشروی رزمندگان اسلام ، رزمندگان مهندسی نسبت به تثبیت و تحکیم خطوط و مواضع دفاعی جدید و راههای دسترسی و احداث سنگر ها و استحکامات مورد نیاز رزمندگان و ایجاد موانع جدید در مقابل دشمن اقدام می نمایند.

 

- انواع اقدامات مهندسی در دوران دفاع مقدس : 
بطور کلی مجموعه اقدامات مهندسی در دوره دفاع مقدس را به سه دسته میتوان تقسیم بندی نمود و بعبارت دیگر

 

مهندسی در خدمت جنگ و یا جنگ مهندسی در جنگ تحمیلی به سه دسته تقسیم میشود:

 

1-  جنگ مهندسی رزمندگان در برابر سلاحهای دشمن – دشمن تا دندان مسلح به سلاحهای شرق و غرب انواع آتشهای توپخانه و بمباران را بر روی نیرو های رزمنده دیوانه وار سراریز می نمود . لذا مهمترین ماموریت مهندسی ایجاد سنگر و موانع امن با هدف کاهش تاثیر سلاحهای آتش باری بوده است .

 

2- جنگ مهندسی با مهندسی دشمن – مهندسی دشمن با انواع ماشین آلات مهندسی کشور های غربی به سرعت و با حجم زیاد نسبت به موانع سد کننده در برابر رزمندگان اسلام اقدام می نمود ، مهندسی با قوه ابتکار و با اتکاء به مدد الهی نسبت به خلق ابداعات و اقداماتی گسترده در عبور از کانالهای دشمن نائل آمد .

 

3- جنگ مهندسی با موانع طبیعی – کوه ، رودخانه ، زمین سست ، باتلاق ، دریاچه ، نیزار و. ... از جمله موانع طبیعی بودند که رزمندگان اسلام جهت رسیدن به اهداف عالیه خود نیاز به عبور از آن داشتند و مهندسی بایستی در جنگ با طبیعت سخت و در شرایط حاد جنگ و با امکانات محدود خود ، معابر عبور رزمندگان را فراهم می ساختندوجزء اتکاء به ایمان الهی و پشتکار مهندسی رزمی علاوه بر رکورد شکنی ایجاد راهسازی در شرایط صعب العبور ، سبب ایجاد خلق صحنه های بی بدیل احداث پلهای بزرگ نظامی دنیا گردیدند . که بعنوان مثال میتوان به احداث 18 کیلومتر جاده ظرف 24 ساعت در عملیات والفجر 2 درمنطقه حاج عمران در ارتفاعات 3000 متری در زیر آتش توپخانه و تیر مستقیم دشمن اشاره نمود.

 

-نهادهای مهندسی دفاع مقدس
نیاز های دفاع مقدس به اقدامت مهندسی در خط مقدم و عقبه در جبهه های غرب و جنوب ، که عمدتا توسط نیرو  های بسیجی و دانشجویان داوطلب و نیز نیرو های سپاه و جهاد سازندگی تامین میشد ، توسط نهاد ها و یگانهای زیر صورت می پذبرفت:

 

1- جهاد سازندگی : این نهاد انقلابی که با شعار همه با هم در جهاد سازندگی و به فرمان امام در ابتدای انقلاب تشکیل شده بود ، حضور فعالی در صحنه های مختلف پشتیبانی جنگ ، بخصوص عملیات راهسازی و احداث خاکریز داشت و شهدای زیادی نیز تقدیم انقلاب نمودند وبحق سنگر سازان بی سنگر بحق نام گرفته بودند .

 

2- مهندسی قرار گاه – به جهت هدایت بهتر صحنه های جنگ در جبهه های جنوب و غرب ، قرار گاههای عمده عملیاتیء کربلا و نجف و... نام داشتند و بخشی از زیر مجموعه این قرار گاه ، مهندسی قرار گاه بود که نیاز های مهندسی مناطق عملیاتی و عقبه انرا پشتیبانی می نمود و یکی از اجزای آن نیز ستاد سلمان بود که طرحهای مهندسی را تهیه و نظارت می کرد . کار طراحی بیمارستان ، حمام ضد شیمیایی ، طرح سنگر و... از جمله اقدامات این ستاد بود .

 

3- یگانهای مهندسی – تعدادی یگان مهندسی نیز تشکیل گردیده بوده که دارای ماشین آلات و تجهیزات مهندسی بوده و صرفا وظیفه پشتیبانی تخصصی ماموریتهای مهندسی رزمی را از قبیل اجرای پل ، جاده ، خاکریز ، کانال و سنگر را بعهده داشتند .

 

4- بخش مهندسی یگانها – یگانهای رزمی شامل لشگر های پیاده و زرهی نیز جهت تامین نیاز های عملیاتی خود ، تعدادی ماشین آلات و تجهیزات مهندسی داشته و نیاز های محدود خود را تامین می کردند .

 

- نتیجه گیری 
از آنجا که نبرد احتمالی آینده ، نبردی ناهمطراز در جبهه ای گسترده با گستره کل کشور بوده که در آن خط و خاکریز مشخص و ثابت نخواهد داشت و دامنه تهدیدات به شدت و پیچیده خواهد بود ، و با توجه به برخی برتریهای تجهیزات و فن آوریهای دشمن ، مهندسی رزمی و دفاعی بایستی نسبت به ثبت دقیق وقایع واقدامات مهندسی و مستند کردن آن جهت بهره گیری از تجارب دوران دفاع مقدس اقدام نموده و همچنین متناسب با تهدیدات نوین و شرایط جدید ، بهمراه آموزش های لازم ضمن برخورداری از تجهیزات و فنون و طرحهای لازم برخوردار بوده به نحوی که آماده انجام ماموریت های مختلف در شرایط گوناگون سرزمینی و محیطی برخوردار گردند.

 

o  ای جاده های خاکی که مسافران کربلارا عبور دادی

o ای پلهای شناوری که ارتباط دهنده به آسمان بودید

o ای خاکریز هایی که جدا کننده خط خودی و دشمن بودید

o ای سنگر هایی که پناهگاه جانهای شیدائی بودید

o ای کانالهایی که معبر دلاوران بودید

 

 

منبع خبر : 

در پایگاههای زیر منتشر شده است :

http://www.magiran.com/view.asp?Type=pdf&ID=981270&l=fa

http://www.dsrc.ir/View/article.aspx?id=1581

 

پایگاه خبری زیر نیز بدون امانت داری انرا منعکس کرده است :

http://moghadas91.blogfa.com/post/30

 

پایگاه خبری زیر نیز بخشی ار انرا منعکس کرده است : 

http://mahmoudvandi1373-blogfa.newsyha.ir/page-870032.html

 

http://javadfesharaki.blog.ir/1397/02/06/مقاله-اعجاز-مهندسی-قرن-در-دفاع-مقدس

 

https://www.magiran.com/paper/981270

 

 

 

دکتر سید جواد هاشمی فشارکی   -  hashemi fesharaki seyed javad

 

##############################################

https://hawzah.net/fa/Magazine/View/4892/7931/103221/%D8%AA%D8%AD%D9%88%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D9%86

 

مجله  پرسمان  اسفند و فروردین 1392 شماره 135 

تحول در مهندسی قرن

مهندسی در نیرو های مسلح تا قبل از انقلاب به عنوان امری فرعی در جنگ محسوب می شد؛ اما در دوران دفاع مقدس، تحوّلی بنیادی یافت و این تغییر یک برنامه تکاملی داشت. در مراحل ابتدایی، شامل اقدامات اولیه سنگرسازی و احداث خاکریز دفاعی بود و باوجود فقدان تجربه جنگی، محدودیت ماشین آلات و تجهیزات و سازمان مناسب، در سیر تکاملی خود، اقدامات بسیار عظیمی را به عهده گرفت و بالنده شد؛ چنان که در عملیات بزرگ فتح المبین، مهندسی مانند لشگر های رزمی پیاده و زرهی، نقش مهم و تعیین کننده ای یافت و حتی در برخی مواقع، عملیات مهندسی، کمبود لشکر های عملیاتی را جبران می کرد و در برخی مواقع نیز مهندسی، با به کارگیری یک سری اقدامات به عنوان عملیات فریب برضد دشمن، به کار گرفته شد؛ موضوعی که هیچ گاه سابقه نداشته است.

ماموریت مهندسی در دفاع مقدس

نقش مهندسی در دفاع مقدس، متناسب با سیر تاریخی تهاجم دشمن به میهن اسلامی مان شکل گرفت و متناسب با نیاز های مقاطع زمانی مختلف، در شش حوزه کلان زیر ایفای نقش کرد:

1. مهندسی سدی در برابر دشمن؛ در مرحله اولیه تهاجم غافلگیر کننده دشمن در شروع جنگ تحمیلی تا چند ماه بعد، مهندسی به کمک نیرو های مدافع سرزمین آمده و با برخی از اقدامات، مانع پیشروی دشمن شد. عملیات انتقال آب به دشت خوزستان توسط طرح سد سید شریف، کانال شهید چمران، کانال غدیر و...، با ایجاد موانع آبی بر سر راه دشمن، سبب زمین گیر شدن لشکر زرهی دشمن شد؛ به گونه ای که هرگونه تحرک از دشمن سلب و دشمن مجبور به توقف شد.

2. مهندسی، سازنده استحکامات کمر بند دفاعی؛ پس از توقف پیشروی دشمن، رزمندگان مهندسی با وجود محدودیت ماشین آلات مهندسی، با عملیات اجرای خاکریز تعجیلی، کانال، دژ، راه های دسترسی، سنگر و مواضع دفاعی نیرو های خودی را ایجاد کردند. همچنین مقر های عقبه یگان های رزم، اردوگاه ها، مقر فوریت های پزشکی و بنه های پشتیبانی، توسط آنها طراحی واحداث شد.

3. پشتیبانی مهندسی، در باز پس گیری مناطق اشغالی؛ پس از عزل بنی صدر و رفع موانع ایجاد شده از سوی وی، رزمندگان دلیر اسلام در یک سلسله عملیات بی نظیر، موفق به باز پس گیری مناطق اشغال شده از دست دشمن شدند. در این عملیات های بزرگ، توانمندی مهندسی، یک رکن اساسی بود؛ به گونه ای که می بایستی بستر ارتباط زمینی جهت ایجاد پشتیبانی از پیشروی رزمندگان تأمین می شد. و این امر مهّم با طراحی و احداث پل های سریع النصب، راه سازی، عملیات فریب دشمن، اجرای تونل در زیر رودخانه اروند و... صورت گرفت و مهندسی با اقدامات خود، در باز پس گیری مناطق اشغالی، نقش مهمی را ایفا کرد.

4. پشتیبانی مهندسی، در مرحله تنبیه متجاوز؛ گام بعدی جنگ، تنبیه متجاوز در فراسوی مرزها و ایجاد حریم ایمنی برای کشور بود که رزمندگان مهندسی با قوه ابتکار و خلاقیت بی نظیر خود، صحنه های بی بدیلی در طول جنگ های دنیا خلق کردند. ساخت و نصب پل شناور خیبر به طول 14 کیلومتر بر روی دریاچه هور درعملیات خیبر و احداث جاده خاکی بر روی دریاچه هور برای اتصال به جزائر مجنون و نیز ساخت و نصب پل شناور و متحرک و نیز پل عظیم لوله ای والفجر 8 بر روی بستر رودخانه خروشان اروند رود ایجاد بیمارستان های امن و مستحکم و مجهز صحرایی، مانند بیمارستان فاطمه الزهرا، علی ابن ابیطالب و...، نمونه ای از این اقدامات بوده است.

5. مقابله با خرابی های دشمن؛ دشمن متجاوز در طول 8 سال جنگ تحمیلی، به وسیله بمباران و موشک باران، زیر ساخت های کشور، از جمله پل های مهم راه آهن، نیروگاه ها، پالایشگاه ها، فرودگاه ها، بنادر و... را تخریب کرد و یا خسارت فراوانی به آنها وارد کرد؛ اما مهندسین کشور با اقدامات خود، در مرحله نخست در جهت مهار خسارات تلاش کردند؛ سپس به باز سازی بخش های مهم آنها پرداختند.

6. مهندسی در خدمت ایمنی شهروندان؛ شهرهای مختلف کشور نیز از حمله متجاوزان در امان نماندند و خسارات و تلفات فراوانی را متحمل شدند. از این رو، مهندسین کشور در جهت تأمین امنیت جانی و روانی مردم، نسبت به آماده سازی فضا های امن برای استقرار مردم و نیز ایجاد پناهگاه های عمومی و اختصاصی، اقدامات لازم را به عمل آوردند.

انواع اقدامات مهندسی در دوران دفاع مقدس

به طور کلی مجموعه اقدامات مهندسی در دوره دفاع مقدس را می توان به سه دسته تقسیم کرد و به عبارت دیگر، مهندسی در خدمت جنگ و یا جنگ مهندسی به سه دسته زیر تقسیم می شود:

1. جنگ مهندسی رزمندگان در برابر سلاح های دشمن؛ دشمن تا دندان مسلح به سلاح های شرق و غرب، انواع آتش های توپخانه و بمباران را بر روی نیرو های رزمنده سراریز می نمود. از این رو، مهم ترین مأموریت مهندسی، ایجاد سنگر و موانع امن با هدف کاهش تأثیر سلاح های آتش زا بوده است.

2. جنگ مهندسی با مهندسی دشمن؛ مهندسی دشمن با انواع ماشین آلات مهندسی کشور های غربی به سرعت و با حجم زیاد نسبت به موانع سد کننده در برابر رزمندگان اسلام، اقدام می نمود و مهندسی با قوه ابتکار و با اتکا به خداوند، در عبور از کانال های دشمن، موفق می شد.

3. جنگ مهندسی با موانع طبیعی؛ کوه، رودخانه، زمین سست، باتلاق، دریاچه، نیزار و.... از جمله موانع طبیعی بودند که رزمندگان اسلام برای رسیدن به اهداف خود نیاز به عبور از آنها داشتند و نیروهای مهندسی بایستی در جنگ با طبیعت سخت و در شرایط حاد جنگ و با امکانات محدود خود، معابر عبور رزمندگان را فراهم می ساختند و این کار، جز با اتکا به خداوند و پشتکار مهندسی رزمی ممکن نبود و یکی از این اقدامات کم نظیر، احداث 18 کیلومتر جاده، در مدت 24 ساعت در عملیات والفجر 2 درمنطقه حاج عمران و در ارتفاعات 3000 متری، در زیر آتش توپخانه و تیر مستقیم دشمن بوده است.

نمود.

نهادهای مهندسی دفاع مقدس

نیاز های دفاع مقدس به اقدامت مهندسی در خط مقدم و عقبه آن در جبهه های غرب و جنوب، که اغلب توسط نیروهای بسیجی و دانشجویان داوطلب و نیز نیرو های سپاه و جهاد سازندگی تأمین می شد، توسط نهاد ها و یگان های زیر صورت می پذبرفت:

1. جهاد سازندگی؛ این نهاد انقلابی که با شعار «همه با هم در جهاد سازندگی»، به فرمان امام در ابتدای انقلاب تشکیل شده بود، حضور فعالی در صحنه های مختلف پشتیبانی جنگ، به ویژه عملیات راه سازی و احداث خاکریز داشت و شهدای زیادی نیز تقدیم انقلاب کرد و به حق عنوان سنگرسازان بی سنگر شایسته آنان بود.

2. مهندسی قرار گاه؛ به جهت هدایت بهتر صحنه های جنگ در جبهه های جنوب و غرب، قرارگاه های عمده عملیاتی کربلا و نجف و... تشکیل شدند. بخشی از زیر مجموعه این قرار گاه ها، مهندسی قرارگاه بود که نیاز های مهندسی مناطق عملیاتی و عقبه آن را پشتیبانی می کرد و یکی از اجزای آن نیز ستاد سلمان بود که طرح های مهندسی را تهیه و نظارت می کرد. کار طراحی بیمارستان، حمام ضد شیمیایی، طرح سنگر و... از جمله اقدامات این ستاد بود.

3. یگان های مهندسی؛ تعدادی یگان مهندسی نیز تشکیل شده بود که دارای ماشین آلات و تجهیزات مهندسی بوده، مأموریت های مهندسی رزمی را از قبیل اجرای پل، جاده، خاکریز، کانال و سنگر به عهده داشتند.

4. بخش مهندسی یگان ها؛ یگان های رزمی شامل لشگر های پیاده و زرهی نیز جهت تامین نیاز های عملیاتی خود، تعدادی ماشین آلات و تجهیزات مهندسی داشتند و از این طریق، نیاز های محدود خود را تامین می کردند.

پی نوشت:

1. ستاد کنگره مهندسان شهید.

 

کلمات کلیدی:

مهندسی  مهندس   دفاع مقدس   جنگ   رزمنده  سنگر  خاکریز

 

 

https://hawzah.net/fa/Magazine/View/4892/7931/103221/%D8%AA%D8%AD%D9%88%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D9%86

 

http://moghadas91.blogfa.com/category/6

###################################################

 

این نویسنده محترم بدون امانت داری مقاله را تحت عنوان گفتگو 

 با مقداری ویرایش بدون ذکر نویسنده منتشر کرده است :

##########################################################

 

https://www.javanonline.ir/fa/news/677542/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%83%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%D9%8A-%D8%B1%D8%B2%D9%85%D9%8A-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%86%DA%AF

 

کد خبر: 677542

 لینک کوتاه: https://www.Javann.ir/002qG6

تاریخ انتشار: ۰۷ مهر ۱۳۹۳ - ۱۰:۳۶

ایثار و مقاومت » اخبار کلی

گفت‌وگوی «جوان» با سرهنگ حبیب‌الله ایزدیان فرمانده شهید محلاتی

شاهکار «مهندسی - رزمی» در جنگ

ناحیه مقاومت بسیج شهید محلاتی به مناسبت هفته دفاع مقدس نمایشگاه «یاد یاران» را برگزار کرد.

صغری خیل فرهنگ

این نمایشگاه با محوریت نقش مهندسی در جنگ و زنده نگه داشتن یاد و خاطرات پر افتخار هشت سال دفاع مقدس و به نمایش گذاشتن تجربیات جنگ تحمیلی و جنگ نرم به صورت نمادین برگزار شد. مراسم افتتاحیه نمایشگاه یاد یاران از 31 شهریور ماه به وسعت 5 هزار مترمربع همزمان با اولین روز از هفته دفاع مقدس آغاز به کار کرد و امروز ششم مهرماه به کار خود پایان می‌دهد. برگزاری این نمایشگاه بهانه‌ای بود تا با سرهنگ حبیب‌الله ایزدیان فرمانده ناحیه شهید محلاتی که خود از یادگاران دفاع مقدس است در خصوص مهندسی - رزمی در جنگ به گفت‌وگو بنشینیم. آنچه در پی می‌آید حاصل این همکلامی است.

از نقش مهندسی رزمی در دفاع مقدس برایمان بگویید.
نقش مهندسی در دفاع مقدس، متناسب با سیر تاریخی دشمن به میهن اسلامی‌مان شکل گرفت و متناسب با نیازهای مقاطع زمانی مختلف در شش حوزه کلان مأموریت مهندسی ایفای نقش کرد.
مهندسی - رزمی در مرحله اول تهاجم غافلگیرکننده دشمن در شروع جنگ تحمیلی یعنی از 31 شهریورماه 1359 تا سه ماه بعد از آن به کمک نیروهای مدافع و با برخی از اقدامات حداقلی مهندسی مانع پیشروی دشمن شد. از این نوع اقدامات می‌توان به عملیات انتقال آب به دشت خوزستان توسط طرح سد سیدشریف، کانال شهید چمران، کانال غدیر و... اشاره کرد که ایجاد موانع آبی بر سر راه دشمن، سبب زمینگیر شدن نیروهای زرهی دشمن شد. به گونه‌ای که هرگونه تحرک از دشمن سلب و مجبور به توقف می‌شود.
پس از توقف پیشروی دشمن، رزمندگان مهندسی، به‌رغم محدودیت ماشین آلات مهندسی، با اجرای عملیات خاکریز تعجیلی، کانال، دژ، راه‌های دسترسی سنگر، مواضع دفاعی برای نیروهای خودی ایجاد می‌کردند و مواضع نیروهای رزمنده مدافع کشور را استحکام می‌بخشیدند.

 ابتکارات واحد مهندسی، رزمی در جنگ تحمیلی چه بود؟
 مقرهای عقبه یگان‌های رزم، اردوگاه‌ها، مقر فوریت‌های پزشکی و بیمارستان‌های صحرایی توسط تلاشگران مهندسی- رزمی ایجاد می‌شد. بیمارستان فاطمه‌الزهرا و علی بن‌ابیطالب از این نوع ابتکارات بود. نکته قابل توجه در پشتیبانی مهندسی در بازپس‌گیری مناطق اشغالی بود. بعد از عزل بنی‌صدر و رفع موانع ایجاد شده از سوی وی، رزمندگان دلیر اسلام در یک سلسله عملیات بی‌نظیر، موفق به بازپس‌گیری مناطق اشغال شده از دست دشمن تا دندان مسلح می‌شوند. در این عملیات‌های بزرگ، توانمندی مهندسی، یک رکن اساسی بود به گونه‌ای که باید بستر ارتباط زمینی جهت ایجاد پشتیبانی از پیشروی رزمندگان تأمین می‌شد و این امر با طراحی و احداث پل‌های سریع النصب، راه‌سازی، عملیات فریب دشمن، اجرای تونل کمیل در زیر رودخانه اروند و... صورت گرفت.

گام بعدی جنگ، تنبیه متجاوز در فراسوی مرزها و ایجاد حریم ایمنی جهت امنیت کشور و مقابله با خرابی‌های دشمن بود که مهندسین خلاق رزمی، در این عرصه هم حماسه آفریدند. دشمن متجاوز در طول هشت سال جنگ تحمیلی توسط بمباران و موشکباران، نسبت به تخریب زیر‌ساخت‌های کشور، از جمله پل‌های مهم راه‌آهن نیروگاه، پالایشگاه، فرودگاه و بنادر و... مبادرت کرد، که مهندسین کشور با اقدامات خود در مرحله نخست در تلاش در جهت مهار خسارات وارده برآمدند و بعد به بازسازی محدود بخش‌های مهم آن پرداختند. از دیگر اقدامات مهم مهندسی رزمی می‌توان به آماده‌سازی فضای‌ امن، استقرار مردم و نیز ایجاد پناهگاه‌های عمومی و اختصاصی اشاره کرد.

می‌توان چه ویژگی‌های خاصی را برای یگان‌های مهندسی رزمی در نظر گرفت؟
اولین ویژگی رزمی - مهندسی در دفاع مقدس، ابتکار و خلاقیت است. احداث پل شناور خیبر در هورالعظیم، احداث پل بعثت روی اروند‌رود در عملیات والفجر 8 و ده‌ها ابتکار بزرگ دیگر نمونه‌ای روشن از تفکرات نوآورانه مهندسی در دفاع مقدس بود. از دیگر ویژگی‌های رزمی- مهندسی در جنگ، اجرای سخت‌ترین اقدامات مهندسی در دشوارترین صحنه‌های نبرد با حضور فرماندهان و مدیرانی بود که از ویژگی اخلاقی آنها می‌توان به شجاعت، تخصص، ابتکار، دانش و عمل انقلابی اشاره کرد که در کنار آن شاهد اقدامات معجزه‌گونه در مهندسی جنگ بودیم.

 آقای ایزدیان! خلاقیت در مهندسی - رزمی چیست؟
 بهره‌گیری از روش‌ها و تاکتیک‌های بدیع مهندسی به منظور فراهم‌‌آوردن محیط‌های جغرافیایی و عملیاتی غیر قابل تصور برای دشمن و دفع محدودیت از مقدورات نیروهای خودی است. بزرگ‌ترین خلاقیت رزمندگان اسلام در جنگ هشت ساله این بود که توانستند تاکتیک‌ها و تکنیک‌های خود را که نوعی خلاقیت و نوآوری محسوب می‌شد، بر استراتژی نیرومند دشمن غلبه دهند و اصول مهم نظامی را که پایبند یکسری قوانین دیکته شده بود بر هم زنند.

 مهندسی - رزمی در کف ترازوی جنگ چه نقش برجسته‌ای را ایفا کرد؟
 مهندسی در نیروهای صلح تا قبل از انقلاب به عنوان امری فرعی در جنگ محسوب می‌شد اما مهندسی در دوران دفاع مقدس تغییر بنیادی یافت و این تغییر یک فرایند تکاملی داشت که در مراحل ابتدایی شامل سنگرسازی و احداث خاکریز دفاعی بود. این در صورتی بود که ما تجربه جنگی نداشتیم و تجهیزات و ماشین‌آلات‌مان در حد بضاعت بود. اما این در حالی بود که در برخی از مواقع و عملیات‌ها  عملیات‌های مهندسی - رزمی کمبود لشکرهای عملیاتی را جبران می‌کرد.
 نمونه‌هایی از اقدامات نیروهای مهندسی رزمی را برایمان بفرمایید.
 ساخت و نصب پل شناور خیبر به طول 14 کیلومتر روی دریاچه هور در عملیات خیبر و بعد از آن احداث جاده خاکی روی دریاچه هور برای اتصال به جزایر مجنون و همچنین ساخت و نصب پل شناور و متحرک و پل لوله‌ای والفجر 8 روی بستر رودخانه خروشان اروند، از اقدامات دلاوران مهندسی - رزمی بود.

از نهادهای مهندسی - رزمی برایمان بگویید. کدام یک از آنها این وظیفه مهم را بر دوش داشتند؟
از نهادهای مهندسی در دفاع مقدس می‌توان به جهاد سازندگی، مهندسی قرارگاه و یگان‌های مهندسی اشاره کرد. جهاد سازندگی که با شعار «همه با هم جهاد سازندگی» به فرمان امام (ره) تشکیل شد و در صحنه‌های مختلف پشتیبانی جنگ، ویژه عملیات راهسازی و احداث خاکریز حضور داشت و شهدای زیادی در این عرصه به نام سنگرسازان بی‌سنگر تقدیم اسلام و انقلاب شد. مهندسی قرارگاه، زیرمجموعه قرارگاه‌هایی نظیر کربلا، نجف و... بود که نیازهای مهندسی مناطق عملیاتی و عقبه آن را پشتیبانی می‌کرد. یکی از اجزای این قرارگاه ستاد سلمان بود که طرح‌های مهندسی را تهیه و نظارت می‌کرد. طراحی بیمارستان صحرایی، حمام ضد شیمیایی، طرح سنگر و... از جمله فعالیت‌های این ستاد بود. یگان‌های مهندسی هم دارای ماشین‌آلات، تجهیزات مهندسی بودند که وظیفه پشتیبانی تخصصی مأموریت‌های مهندسی- رزمی را از قبیل اجرای پل، جاده، کانال و خاکریز بر عهده داشتند. مهندسی یگان‌های رزمی هم شامل لشکرهای پیاده و زرهی جهت تأمین نیازهای عملیاتی خود، تعدادی ماشین‌آلات و تجهیزات مهندسی داشته و نیازهای محدود خود را تأمین می‌کردند.

 

منبع: روزنامه جوان

 

 

https://www.javanonline.ir/fa/news/677542/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%83%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%D9%8A-%D8%B1%D8%B2%D9%85%D9%8A-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%86%DA%AF