مصلی امام خمینی تهران - نقشه و .....

مشخصات کلی معماری مجموعه اصلی طرح

در مرحله اول، معمار طرح نسبت به تهیه طرح معماری جامع زمین‌های منطقه عباس آباداقدام نموده، به‌گونه‌ای که علاوه بر طرح مصلی، ساختمان‌های مربوط به مرکز حکومت اسلامی در آن طراحی گردید. مجموعه اصلی طرح در مرکز مجموعه زمین‌های منطقه عباس‌آباد واقع‌شده‌است.

 

 

طرح جامع معماری مجوعه زمینهای منطقه عباس آباد ترسیم شده توسط معمار طراح

از نقشه ابتدایی معمار طرح،‌ ماکت اولیه آن، توسط آقای مهندس حسین مظلوم در سال 1371 ساخته و در سال 1372 تکمیل گردید. تصاویر مربوط به این ماکت درزیر آورده شده است

 

 

مجموعه اصلی طرح از شمال به بزرگراه رسالت، از جنوب به خیابان شهید مظلوم آیت‌الله دکتر بهشتی، از شرق به خیابان شهید قنبرزاده و از غرب به بزرگراه شهید مدرس محدود می‌گردد. این مجموعه در حال حاضر 650،000مترمربع وسعت دارد که با احتساب فضای گسترش و توسعه آن محدوده‌ای معادل 1.200.000 مترمربع را در برخواهد‌گرفت. محور اصلی در طراحی معماری مصلی، جهت قبله می‌باشد و همه اجزا، ابنیه و صحن‌ها به تبعیت از این محور درجهت قبله یا عمود بر آن، قرار گرفته‌اند.
همانطور که قبلاً ذکر گردید، طراحی معماری و ساخت ماکت نهایی مجموعه، توسط استاد ارجمند جناب آقای دکتر پرویز مویدعهد، انجام پذیرفته است

 

 منبع : www.musalla.ir

نمایشگاه بین المللی کتاب تهران

روند تاریخی احداث مصلی

در سال 1361 به دنبال تعیین دور نمای مصلا گزارش این بررسی‌ها به امام جمعه وقت تهران حضرت آیت الله خامنه‌ای ارائه شد. امام جمعه تهران (رئیس جمهور وقت تهران) به اتفاق رئیس مجلس وقت تهران و امام جمعه موقت تهران (آیت‌الله هاشمی رفسنجانی) ضمن تصویب گزارش کارشناسی گروه پیگیری طرح ، طی نامه‌ای به رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) پیشنهاد کردند که اراضی عباس آباد برای احداث مصلی امام خمینی اختصاص یابد.
 

 
در این نامه دلیل احداث مصلی از سوی مسئولان وقت مشکلات اقامه نماز جمعه در تهران و در دانشگاه ذکر شده و از امام خمینی (ره) خواسته شده که به دلیل مشکلات حقوقی و ثبتی و تشریفات انتقال قانونی دستوری صادر کنند.
 
حضرت امام نیز در ذیل نامه مرقوم فرمودند:
 
بسمه تعالی

انشاء الله در کنار ساختن مصلای تهران در ساختن بینش کفر ستیزی مسلمانان موفق باشید، ضمناً سادگی مصلی باید یادآور سادگی محل عبادت مسلمانان صدر اسلام باشد و شدیداً از زرق و برق ساختمان‌های مساجد اسلام آمریکایی جلوگیری شود. خداوند تمامی دست‌اندرکاران برپاکننده مساجد الله را تأیید فرماید.
روح الله الموسوی الخمینی24/8/67

پس از بررسی روند اجرایی آن در 29 دی‌ 1364، در فراخوانی از طریق تریبون نمازجمعه، از کلیه طراحان باتجربه و واجد شرایط، جهت تهیه طرح مصلی دعوت بعمل آمد. در این مسابقه 36 شخصیت حقیقی و حقوقی، از داخل و خارج کشور شرکت کردند. شرکت کنندگان خارجی از کشورهای ژاپن، سوریه، پاکستان و هلند در مسابقه به رقابت پرداختند.
 
این مسابقات زیر نظر هیات داوران متشکل از محمدکریم پیرنیا، مهدی چمران، آیت‌الله زاده شیرازی، غفاری و حجت برگزار شد. انجام این مسابقه عمومی با وجود هزینه کم، نتایج ارزشمندی دربر داشت که مهمترین آنها تبدیل شدن نظرات کلی به خطوط اولیه طرح معماری بود؛ در این مسابقه هیچکدام از طرح‌ها نتوانست نظر هیات داوران را تأمین کند.

در سال 1369 با تعیین گروه جدیدی از مهندسان توسط مدیرعامل وقت بار دیگر به بازنگری طرحهای مختلف ارائه شده قبلی پرداخته شد و در نهایت جزوه‌ا‌ی پیرامون طرح‌های ارائه شده در مسابقه، تهیه شد و به استحضار مقام معظم رهبری رسانده شد.  که در نهایت طرح دکتر پرویز مؤید عهد به عنوان طرح ساخت مصلی امام خمینی تهران انتخاب و مورد تأیید مجدد قرار گرفت و ترسیم پلان ها و برش های جدیدی از طرح و نیز ساخت ماکت مجموعه در دستور کار معمار طرح قرار گرفت.

اجرای این طرح‌ در سال‌های گذشته با توجه به تامین اعتبار، خواب این سرمایه عظیم را به دنبال داشت این در حالیست که معاون وزیر مسکن و شهرسازی در سال 88 در گفتگویی اعلام کرده بود که در دولت دهم و با تغییر دیدگاه‌ مسئولان مشکلات این طرح تا حدی مرتفع می شود و تا نیمه اول سال 91 فاز اول مصلی بزرگ امام خمینی (ره) تهران و بقیه این طرح بزرگ تا پایان کار دولت به اتمام می رسد.

هم اکنون کار مصلی فاز بندی شده و این طرح بسیار بزرگ که تنها قسمت مرکزی آن حدود 320 هزار مترمبع زیربنا دارد؛  با صرف هزینه های میلیاردی که تنها 325 میلیارد تومان آن در سال 89 بوده است همچنان نیازمند هزینه کردن است و زمانبندی خاصی هم برای افتتاح کامل آن اعلام نشده است.

مسجد شیخ زاید ابوظبی در مقابل پروژه ناتمام مصلی تهران

کار احداث مصلای تهران، از سال 67 آغاز شد و هنوز ادامه دارد! این در حالی است که 9 سال بعد از آغاز کار احداث مصلای تهران، در سال 1376 کلنگ احداث مسجد "شیخ زاید" در پایتخت امارات متحده عربی بر زمین زده شد و در سال 1386 افتتاح شد. 

این مسجد بعد از مسجد الحرام و مسجد النبی سومین مسجد بزرگ جهان است و به حدی بزرگ و زیباست که یکی از نقاط دیدنی امارات متحده عربی به شمار می‌آید و حتی بعضاً یکی از عجایب هفتگانه جدید عالم توصیف شده است 

وسیع ترین صحن در میان مساجد جهان، بزرگترین قبه در جهان، بزرگترین فرش دستبافت جهان(بافته شده توسط ایرانی ها)، بزرگترین لوستر جهان و برترین نورپردازی سال 2009 جهان از جمله ویژگی‌های خاص این مسجد است. 

مسجد شیخ زاید ابوظبی با فرش ایرانی

نور پردازی در مسجد شیخ زاید

جای تامل دارد که کشور کوچک امارات که هرگز به‌اندازه کشورمان مدیران قابل و مهندسان متخصص ندارد، ظرف 10 سال، سومین مسجد بزرگ جهان (بعد از مسجد الحرام و مسجد النبی"ص") را با ویژگی‌هایی کاملاً منحصر به فرد بسازد و همچنان بعد از 26 سال،مصلی تهران ناتمام مانده است.

از سوی دیگر تکنولوژی و مصالح به کار رفته در ساخت مصلای تهران، هیچ کدام مشمول تحریم‌ها نیستند تا بتوان گناه را به گردن این موضوع انداخت و تنها مساله‌ای که میتوان به آن توجه کرد، عامل مدیریتی است که تفاوت مدیریت اماراتی با ایرانی را مشخص می‌کند و چه تلخ است، مقایسه این دو مدیریت و نتیجه اش!

صحبت از هزینه ساخت شد، بد نیست نگاهی هم به هزینه تمام شده مسجد شیخ زاید ابوظبی بیندازیم. این مسجد عظیم، با مساحت412 هزار متر مربع، به ارزش پولی(دلار هزار تومان) ، 700 میلیارد تومان هزینه در بر داشته است.

نکته قابل توجه اینجاست که در ساخت مسجد شیخ زاید، دهها شرکت بین المللی با هزینه‌های بالا کار کرده‌اند ولی در ساخت مصلای تهران، این هزینه ها وجود نداشته و قاعدتاً باید هزینه‌ها بسیار پایین تر می‌بود!

قرار بود مصلای تهران، به حدی ساده ساخته شود که یادآور مساجد صدر اسلام باشد. این دستوری بود که امام راحل (ره)در نامه خود برای ساخت مصلی بدان تصریح کرده بودند؛ بخوانید: "ضمناً سادگى مصلا باید یادآور سادگى محل عبادت مسلمانان صدر اسلام باشد. و شدیداً از زرق و برق ساختمانهاى مساجد اسلام امریکایى جلوگیرى شود. " (صحیفه امام، ج‏21، ص 188)

گذشته از همه این‌ها، شبستان مصلی که آماده پذیرش نمازگزاران است، هوز هم در تمام سال به روی نمازگزاران باز نیست و مسوولان مدام آن را غرفه بندی می‌کنند و بسان یک شرکت تجاری، به نمایشگاه‌های مختلف اجاره می‌دهند.

در واقع با یک برنامه منسجم و مدون باید این پروژه پیش می رفت، اما اکنون با وجود گذشت بیست و چند سال که حدود بیست سال آن بدون امام راحل گذشته و دغدغه‌هایی که باعث شد حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به فکر انجام این کار مهم بیفتند، نفس و فلسفه احداث مصلی در رسانه ها و بین مردم تهران کمرنگ شده است .

از سویی هم اکنون دستگاههای مختلف دولتی برای پروژه های عمرانی خود همچون احداث تونل و برج های ساختمانی روز شمار قرار می دهند تا هم مردم را نسبت به اتمام طرح آگاه کنند و هم خود را موظف به تکمیل هر چه زودتر آن کنند اما تاکنون هیچ مسئولی درباره آخرین زمان تحویل مصلی تهران سخنی به میان نیاورده است.

http://sobhanehonline.com/fa/news/25207/چرا-مصلی-تهران-مانند-مسجد-شیخ-زاید-امارات-پیش-نرفت

 حتما این نمای کامل مصلی را ببینید:

http://musalla.ir/d/tour/index.html

نشانی مضلی امام خمینی :

http://www.musalla.ir

مصلّای تهران یا مصلای امام خمینی مجموعه‌ای از بناها و فضاهای لازم برای حضور جمعیت‌های میلیونی و برگزاری مراسم عبادی، سیاسی، اجتماعی و انجام فعالیت‌های متنوع فرهنگی، آموزشی و هنری نظیر برگزاری نمایشگاه‌های بزرگ فرهنگی، کلاس‌های آموزشی و… در تهران است.

تاریخچه

در سال ۱۳۶۱ اقدامات اولیه برای ساخت مصلایی بزرگ در تهران آغاز شد و زمین‌های منطقهٔ عباس‌آباد تهران که پیش از انقلاب ۵۷ جهت ایجاد مجموعه شهری شهستان پهلوی در نظر گرفته شده بود و کنار چند بزرگراه اصلی تهران قرار دارد به عنوان منطقه‌ای مناسب برای ساخت این مصلا برگزیده شد. در نامه هاشمی رفسنجانی و سید علی خامنه‌ای به سید روح‌الله خمینی از مشکلات برگزاری نماز جمعه در دانشگاه تهران نوشته و آمده‌است: «استدعا دارد اجازه فرمایید به مقدار یک میلیون متر مربع از اراضی مزبور در حد فاصل خیابان شهید بهشتی به سمت شمال، که قسمت اعظم آن نیز با موافقت شهرداری محصور گردید و در اختیار مصلا است به ساختمان مصلا و تا حد لازم در محور قبله از شمال آن برای سایر مرافق اختصاص یابد.»[۱] در سال ۱۳۶۹ یکی از طرح‌ها برای ساخت این مصلا برگزیده و کار ساخت پس از آن آغاز شد.[۲] به این ترتیب پروژه اصلی شهستان که شامل مجموعه‌ای با میدان بزرگ «شاه و ملت» و کاربری‌های متعدد سیاسی، اداری، خدماتی، فرهنگی، تالارهای موسیقی، تماشاخانه‌ها، مرکز تجارت جهانی، فروشگاه‌ها و ایستگاه‌های مترو بود و قرار بود پروژه‌ای برای نمایش توانایی‌ها و دستاوردهای نوین کشور و ساختن چهره‌ای جهانی از پایتخت باشد، تماماً از بین رفت.[۳]

از اوایل دهه ۱۳۷۰ تا سال ۱۳۸۷ نمازهای عید فطر تهران به امامت سیدعلی خامنه‌ای رهبر ایران در این مکان برگزار شد؛ و پس از سه سال وقفه به دلیل ساخت و ساز صحن اصلی از سال ۱۳۹۰ مجدداً نماز عید فطر تهران به امامت رهبر انقلاب در مصلی برگزار شد.

موقعیت

هسته مرکزی مجتمع بزرگ مصلّای امام خمینی در ۲۰۴هکتار از اراضی عبّاس‌آباد در زمینی به وسعت ۶۵ هکتار که از شمال به بزرگراه رسالت، از جنوب به خیابان شهید بهشتی خیابان عباس‌آباد، از شرق به خیابان شهید قنبر زاده و از غرب به بزرگراه شهید مدرس محدود است، در حال احداث می‌باشد.

موقعیت مصلی در گسترده شهر تهران از دیدگاه‌های متفاوتی نظیر دسترسی راحت، نزدیک بودن به جمعیت میلیونی مورد بررسی قرار گرفت و در نتیجه پس از ارزیابی گزینه‌های مختلف، اراضی عباس‌آباد جهت اجرای طرح مصلی مناسب تشخیص داده شد و نتیجتاً محل مذکور به مرکز ثقلی نمادین و مظهر و سمبل اصلی شهر تهران مبدل خواهد شد.مشخصات بنا

معماری مصلی

طراح و معمار مصلی پروژه، دکتر پرویز موید عهد می‌باشد. محور اصلی طرح مصلی که طولانی‌ترین محور طرح است، در جهت قبله قرار داشته و همه ساختمان‌ها به تبعیت از این محور، در جهت قبله یا عمود بر آن هستند. مصلی ۱۴ گلدسته، ۱۲ صحن و ۵ ورودی دارد. ارتفاع ایوان بزرگ مصلی ۷۲ متر به عدد کشته‌شدگان کربلا و ارتفاع گنبد مسجد جامع ۶۳ متر به عدد سالهای عمر محمد پیامبر اسلام است.

مصلی دارای ۷ گنبد می‌باشد که متأثر از معماری گنبدهای ایرانی مناطق مختلف کشور طراحی شده‌اند. گنبد اصلی مصلی، از بزرگترین گنبدهای جهان اسلام است. ۵ ورودی اصلی که بنام‌های باب رسول‌الله، باب امیرالمؤمنین، باب فاطمه الزهرا، باب امام حسن، باب امام حسین نام‌گذاری شده‌اند. در مجموعه هر ورودی دو گلدسته، یک ایوان و یک گنبد با معماری و بناهای متفاوت وجود دارد.

تعداد گلدسته‌های مجموعه مصلی ۱۴ عدد می‌باشد. دو گلدسته اجرا شده فعلی، بلندترین آن‌ها بوده که در جهان اسلام بی بدیل می‌باشند. ارتفاع این گلدسته‌ها ۱۴۰ متر بوده و داخل گلدسته‌ها، پله‌های مارپیچ طراحی شده که از میا آن‌ها آسانسور عبور می‌کند.

ایوان بزرگ میان مسجد جامع و گلدسته‌های اصلی به صورت پوسته‌ای به ارتفاع ۷۲ متر و دهانه ۱۱۰ متر طراحی گردیده است. طراحی این ایوان نسبت به انواع معماری ایوان‌ها در مساجد، نوگرایانه و بدیع می‌باشد.

 

در مجموعه مصلی، از حوض‌ها و آبنماهای متعددی برای طراوت بخشیدن به محیط استفاده شده‌است. حوض مرکزی مصلی دارای ۳۰۰۰ متر مربع مساحت است. همچنین در طراحی مجموعه مصلی، فضای سبز دارای اهمیت ویژه‌ای بوده، به‌طوری‌که در نقاط مختلف ماکت طرح، فضای سبز جهت ایجاد محیطی لطیف و آرامش بخش، در نظر گرفته شده‌است.

شبستان مصلی

شبستان‌های پنج‌گانه، در شمال صحن مرکزی مجموعه مصلی واقع شده‌است. این بنا با زیربنایی بالغ بر ۳۰هزار متر مربع در طبقه اصلی گنجایش ۳۸۰۰۰ نفر را برای اقامه نماز دارد. در نمای داخلی و خارجی شبستان از کتیبه خط معرق، از انواع ثلث، نستعلیق و نسخ با مضامین سوره‌های قرآنی، ادعیه، احادیث و بخش‌هایی از وصیت‌نامه بنیانگذار جمهوری اسلامی اجرا گریده است.

محراب شبستان

محراب شبستان در ضلع جنوبی شبستان ۴ و در مجاورت ساختمان امام جمعه با ارتفاع تقریبی ۱۰ متر می‌باشد. سبک معماری محراب از نوع مصرع بندی و طرح اسلیمی و خطایی می‌باشد که مزین به آیات قرانی و ادعیه است.

رواق شهدای محراب

در قسمت جنوبی پیش ورودی‌هایی به موازات شبستان‌های ۵ گانه به منظور ورود و خروج به شکل قوسهای شلجمی به همراه کاشی کاری معرق به صورت کتابت آیات قرانی، شمسه و مصرع اجرا گردیده است.

صحن غربی

صحن غربی که می‌توان از آن، به عنوان پیش ورودی بدون سقف شبستان‌ها نام برد به وسیله پله‌هایی که در شمال و غرب این محل قرار دارند، دسترسی محوطه‌های بالای مصلی به شبستان‌ها میسر می‌گردد.

مصلای امام خمینی که مجموعاً تا ۵۰۰۰۰۰ نفر گنجایش دارد تنها به عنوان محل برگزاری نمازهای یومیه و نمازهای جمعه مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، بلکه به صورت یک مجتمع بزرگ اسلامی که دارای کاربری‌های متنوعی است، طراحی شده‌است. در طرح مصلی سالن‌های متعددی به منظور برگزاری گردهماییها و سمینارهای داخلی و بین‌المللی، همچنین موزه انقلاب اسلامی، آمفی تاتر، مرکز مطالعات و تحقیقات بین‌المللی اسلامی، مؤسسه آموزشی علوم اسلامی، مرکز آموزشی صنایع دستی و هنرهای اسلامی و ایرانی، بنای یادمان وداع امت با امام، بازار صنایع دستی و فرهنگ و نشریات و … طراحی گردیده است.

هدف اولیه

در حالی که در نامه‌ای که امام خمینی اجازه ساخت این مصلی را داده بود، آمده‌است: «سادگی مصلی باید یادآور سادگی محل عبادت مسلمانان صدر اسلام باشد؛ و شدیداً از زرق و برق ساختمان‌های مساجد اسلام آمریکایی جلوگیری شود.»[۱]اما شرایط به گونه دیگری پیش رفت.

هزینه و زمان اجرای پروژه

ساخت مصلای تهران در سال ۱۳۶۷ آغاز شد و در سال ۱۳۹۰ پس از ۲۳ سال زمان و صرف هزینه حدود ۳۵۰ میلیارد تومان که البته ۷۰ درصد این مبلغ در سه سال اخیر بوده‌است، اعلام شد که در صورت صرف ۸۵۰ میلیارد تومان دیگر، ظرف پنج سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید. برخی از منتقدان این شرایط را با ساخت مسجد شیخ زاید مقایسه می‌کنند که بعد از مسجد النبی و مسجد الحرام بزرگترین مسجد جهان اسلام است و ظرف تنها ۱۰ سال و با هزینه ۷۰۰ میلیارد تومان ساخته شد. البته باید دانست که مسجد شیخ زاید با زیربنای حدود چهل هزار مترمربع و هزینه هفتصد میلیاردی حدود یک دهم زیربنای مصلی تهران (حدود چهارصد هزار مترمربع) را داراست.

 

عدم راه‌اندازی با وجود آمادگی

با وجود آماده بودن شبستان، مصلی به روی نمازگزاران باز نمی‌شود ولی آن را غرفه بندی می‌کنند و مانند یک شرکت تجاری، به نمایشگاه‌های مختلف اجاره می‌دهند. این در حالی است که هر جمعه در محوطه باز دانشگاه تهران و خیابان‌های اطراف آن در سرمای زمستان و گرمای تابستان، نماز بر پا می‌شود و علاوه بر این که نمازگزاران در رنج هستند، هر هفته محدودیت‌های ترافیکی هم در آن محدوده اجرا می‌شود.[۴]

 

وضعیت انتقال نماز جمعه

نخستین نماز جمعه در سالگرد پیروزی انقلاب در سال ۹۱ در مصلی تهران اقامه گردید. در سال ۹۲ و ۹۳ محل نمازجمعه چندبار به مصلی و دوباره به دانشگاه تهران منتقل شد. دلیل نخستین انتقال برگزاری نمایشگاه کتاب عنوان شد اما پس از نمایشگاه مصلی به مدت دو ماه پذیرای نمازگزاران بود و بعد آن طی توافقی که از قبل با ستاد اقامه نماز جمعه تهران شده بود دوباره به دانشگاه تهران منتقل شد.[۵][۶][۷] رئیس ستاد اقامه نماز جمعه تهران در سال ۹۲ اعلام کرد که نماز جمعه در زمان سرما در مصلی و در زمان گرما در دانشگاه برگزار خواهد شد.[۸] و از آن پس نماز جمعه در ماه‌های تیر، مرداد، شهریور، دی، بهمن و اسفند در مصلای امام خمینی تهران اقامه می‌شود.

 

ایستگاه‌های مترو

ایستگاه متروی شهید همت (شمال)

ایستگاه متروی مصلای امام خمینی (شمال)

ایستگاه متروی شهید بهشتی (جنوب)

ایستگاه متروی شهید مفتح (جنوب قطعه جنوبی)

منابع

«نامه به آقایان خامنه‌ای و هاشمی رفسنجانی (احداث مصلای تهران)». سایت جامع امام خمینی.

 تاریخچه مصلای تهران

 بیژن روحانی: مدرنیته با تأخیر

 عصر ایران

 خبر آن لاین

 فارس نیوز

 فرهنگ نیوز

 نویدار