عنوان مقاله : شناسه‌های شهر در قرآن کریم

دکتر  جابر دانش

کد مقاله : 1394102212435842 عنوان مقاله : شناسه‌های شهر در قرآن کریم کلمات کلیدی : شناسه‌های شهر ، اشارات قرآن ، فرهنگ اسلامی ، صفات عمران ، اهداف ساخت

نشریه شماره : 19 فصل پاییز - زمستان 1392 مشاهده شده : 319

چکیده مقاله

برای شناخت آثار کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و مدیریتی آموزه‌های اسلام در شهرها و تبیین الگویی برای تمایز این شهرها از سایر نمونه‌ها در دوره‌های مختلف، بررسی‌ها و تحقیقات متعددی انجام و تحلیل‌های گوناگونی ارائه شده است که بخشی از آن، متوجه اشارات و نصوص متعدد دینی در باب امور آبادی و عمران شهری است. ماهیت خاص شهرهای حیطه جهان اسلام و جلوه مفاهیم و خصوصیات مشترک و فراگیر در آن‌ها، بیانگر شیوه نفوذ و حاکمیت فرهنگ اسلام و ارتباط آن‌ها با آموزه‌های دینی است. از این‌رو شهر اسلامی، اصطلاحی است که به معرفی شهرهای متأثر از فرهنگ و ارزش‌های اسلامی می‌پردازد. این مقاله با تکیه بر اشارات آیات در مورد وجوه مختلف معماری و شهرسازی و با تکیه بر آراء مفسرین و لغت‌شناسان، شناسه‌ها و مؤلفه‌های شهر مورد نظر قرآن کریم را استخراج و مورد بازبینی و تحلیل قرار داده است و از پرداختن به آیاتی که ناظر بر شئون اولیاء الهی و زندگی اخروی است و تجویز آن در امور جاری دنیوی غیرممکن، پرهیز نموده است. در این راستا، اطلاعات و داده‌های موردنیاز در این تحقیق به روش اسنادی گردآوری و با رویکردی توصیفی- تحلیلی مورد مداقه و بررسی قرارگرفته‌اند. قرآن کریم باهدف پرهیز از ساخت‌وساز بیهوده و زیان‌بار، به صفاتی همچون امنیت، آرامش، حرمت و تطابق با شرایط طبیعی و اقلیمی در عمران شهری و دنیوی اشاره دارد که البته جنبه‌های آرمانی، متکامل و مطلق آن را نیز در سرای اخروی مورد توجه قرار می‌دهد. همچنین اسلوب قرآن در تبیین صفات ساخت‌وسازها، توجه به ابعاد کیفی در تأمین سرپناه و مکان اجتماع انسانی است و اصولاً آموزه‌های دینی از تعیین ضوابط جزئی و دستورالعمل‌های خاص خودداری نموده است.

Downloads\Documents\1394102212435842-F.pdf

عنوان مقاله: شناسه های شهر در قرآن کریم
شناسه (COI) مقاله: JR_IQS-4-2_001
منتشر شده در دوفصلنامه پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم در سال ۱۳۹۲

مشخصات نویسندگان مقاله:

جابر دانش - دانشجوی دکتری، گروه شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس

خلاصه مقاله:

برای شناخت آثار کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و مدیریتی آموزه های اسلام در شهرها و تبیین الگویی برایتمایز این شهرها از سایر نمونه ها در دوره های مختلف، بررسی ها و تحقیقات متعددی انجام و تحلیل هایگوناگونی ارایه شده است که بخشی از آن، متوجه اشارات و نصوص متعدد دینی در باب امور آبادی و عمرانشهری است. ماهیت خاص شهرهای حیطه جهان اسلام و جلوه مفاهیم و خصوصیات مشترک و فراگیر درآن ها، بیانگر شیوه نفوذ و حاکمیت فرهنگ اسلام و ارتباط آنها با آموزه های دینی است. از این رو شهراسلامی، اصطلاحی است که به معرفی شهرهای متاثر از فرهنگ و ارزش های اسلامی می پردازد. این مقاله باتکیه بر اشارات آیات در مورد وجوه مختلف معماری و شهرسازی و با تکیه بر آراء مفسرین و لغت شناسان،شناسه ها و مولفه های شهر مورد نظر قرآن کریم را استخراج و مورد بازبینی و تحلیل قرار داده است و ازپرداختن به آیاتی که ناظر بر شیون اولیاء الهی وزند گی اخروی است و تجویز آن در امور جاری دنیویغیرممکن، پرهیز نموده است. در این راستا، اطلاعات و داده های موردنیاز در این تحقیق به روش اسنادیگردآوری و با رویکردی توصیفی- تحلیلی مورد مداقه و بررسی قرارگرفته اند. قرآن کریم با هدف پرهیز از ساخت وساز بیهوده و زیان بار، به صفاتی همچون امنیت، آرامش، حرمت و تطابق با شرایط طبیعی و اقلیمی درعمران شهری و دنیوی اشاره دارد که البته جنبه های آرمانی، متکامل و مطلق آن را نیز در سرای اخروی موردتوجه قرار می دهد. همچنین اسلوب قرآن در تبیین صفات ساخت وسازها، توجه به ابعااد کیفی در تامین سرپناه ومکان اجتماع انسانی است و اصولا آموزه های دینی از تعیین ضوابط جزیی و دستورالعمل های خاص خوددارینموده است.

کلمات کلیدی:

شناسه های شهر، اشارام قرآن، فرهنگ اسلامی، صفات عمران، اهداف ساخت

https://www.civilica.com/Printable-JR_IQS-4-2_001=