در سال 1303هجری  قمری حوزه اصفهان را به قصد مهاجرت به نجف اشرف ترک کرد و

 بلافاصله برای فراگیری علوم اسلامی در درس استادانی نظیر سیدمحمد طباطبایی فشارکی،... حاضر شد. 

خبر

 

علامه نائینی ؛ عالمی وارسته و مصلحی انقلابی

چاپ نخست کتاب « زندگی و اندیشه های میرزا محمدحسین نائینی » نوشته سیدحسین اسحاق، تهیه شده توسط مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما،

 از سوی انتشارات دفتر عقل منتشر و روانه بازار نشر شد.

تاریخ انتشار : 1388/9/21

 

بازدید : 762

 

زمان انتشار : 20:49:00

 

منبع : www.ibna.ir

این اثر برای شناساندن یکی از اسوه های حوزه، برخی از ساحت های وجودی و حرکت های اصلاحی علامه نائینی را بررسی کرده است. 
  
بر اساس مطالب کتاب، حکایت میرزای نائینی، سخن از تکلیف مداری است که سیرت و رفتارش،  سربلندی اسلام بود، چه آن گاه که دبیر میرزای 

بزرگ بود و چه آن گاه که مشروطه به او نیاز داشت و سخن گوی مشروطه بود و چه روزی که بر مسند تدریس نشست و شاگردان را از اندیشه های

 ژرف خویش سیراب کرد و زمانی که پشتیبان میرزای دوم در قیام مردم عراق بر ضد انگلیس بود. 
  
البته با نگاهی تک ساحتی نمی توان شخصیت بزرگ علامه نائینی را شناخت و به رمز و راز حرکت های اصلاحی او پی برد و از گوشه های پنهان 

نیم قرن تکاپو و تلاشش پرده برداشت. زندگی او، تفسیر حماسه پاسداری تکلیف است و شرح تاریخ مشروطیت و پایداری عالمان. 
  
سیرت سیاسی او را تنها با کالبد شکافی قیام ها و حرکت های بزرگ سده های اخیر  نظیر تنباکو، مشروطیت و انقلاب عراق می توان فهمید. سیاست

 او از زلال معنویت سرچشمه گرفته و سیاست و فقاهت را در هم آمیخته بود. او به راستی شریعت مدار بود و بینا، وارسته و خویشتن بان و به دور از 

هرگونه هوا و هوس و جاه و مقام. 
  
براساس مطالب کتاب، بعد از تولد میرزا نائینی در شهر نایین در خاندانی فاضل و روحانی، خانه شیخ الاسلام میرزا عبدالرحیم، رونقی دیگر یافت. 

خاندان نائینی در اصفهان به بهره مندی از خوبی ها، شهره عام و خاص و از نظر علم و دین داری، زبانزد همگان بود. میرزا محمدحسین پس از

 تحصیلات ابتدایی، در 17 سالگی به اصفهان مهاجرت کرد و از محضر استادانی چون ابوالمعالی فرزند حاج محمدابراهیم کلباسی، شیخ محمدباقر 

ایوانکی فرزند شیخ محمدتقی اصفهانی و جهانگیرخان قشقایی کسب فیض کرد. پس از سیراب شدن از این معدن علم و فیض، در سال 1303هجری

  قمری حوزه اصفهان را به قصد مهاجرت به نجف اشرف ترک کرد و بلافاصله برای فراگیری علوم اسلامی در درس استادانی نظیر 

سیدمحمد طباطبایی فشارکی، سیداسماعیل صدر و میرزا محمدحسن شیرازی حاضر شد. 
  
وی در کنار تحصیلات علمی، از درس اخلاق سالک الی الله، ملا حسینقلی همدانی، بهره گرفت و پس از رحلت میرزای شیرازی، راهی کربلا شد

 و 10 سال در آنجا اقامت داشت. سپس به شهر نجف بازگشت و از درس آخوند خراسانی بهره ها گرفت. آنگاه که شاکله علمی خود را پربار

 یافت، به پرورش شاگردانی نظیر شیخ محمدعلی کاظمی خراسانی،  سیدمحسن طباطبایی حکیم، سید جمال الدین گلپایگانی، سیدمحمود حسینی

 شاهرودی، سیدمحمد حجت   کوه کمری، سید محمدهادی میلانی،  شیخ محمدتقی آملی، سیدابوالقاسم خویی،  سید محمدحسین طباطبایی، میرزا 

هاشم آملی، شیخ محمدرضا طبسی نجفی و سیدمحمد حسینی همدانی همت گماشت. 
  
میرزا نائینی، آراسته به خصلت های پسندیده بسیاری بود. آمده است که در قنوت نماز شب،  دعای ابوحمزه ثمالی را می خواند و یک ساعت 

پیش از بازگشایی درب حرم، حاضر می شد و به دعا و مناجات می پرداخت. وی نماز شب و شب زنده داری را شرطی برای حضور در درس 

قرار داده بود. در مباحث فقهی و اصولی پیش تاز بود، چنان که به جهت نوآوری هایش به او لقب «مجددالاصول» نام نهاده اند. وی در کنار رتبه

 ارزنده علمی، نقش بسزایی در نهضت مشروطه داشت و از نزدیکان مرحوم خراسانی بود. این بزرگوار «تنبیه الامه» را در بحران انقلاب

 مشروطه در سال 1327هجری قمری به زبان فارسی نوشت و آیت الله آخوند خراسانی و آیت الله شیخ عبدالله مازندرانی آن را تایید کردند. او از

 طرفداران ولایت مطلقه فقیه بود که در این کتاب،  تمام شوون اعتباری امام معصوم(ع) را برای فقیه جامع الشرایط ثابت می داند. شهید بزرگوار

 آیت الله مطهری درباره این کتاب با ارزش می نویسد: «انصاف این است که تفسیر دقیق از توحید عملی،  اجتماعی و سیاسی اسلام را هیچ کس

 به خوبی علامه بزرگ و مجتهد سترگ، مرحوم میرزا محمدحسین نائینی(رحمة الله) توام با استدلال ها، و استشهادهای متقن از قرآن و نهج البلاغه،

 در کتاب ذیقیمت "تنبیه الامه" بیان نکرده است... ولی افسوس که جو عوام زده محیط ما، کاری کرد که آن مرحوم پس از نشر آن کتاب، یک باره مهر

 سکوت بر لب زده،  دم فرو بست.» 
  
از آن دریای بیکران علوم دینی، آثاری نظیر تعلیقه بر عروةالوثقی،  لباس مشکوک، التعبدی والتوصلی، وسیلةالنجاة، سوال و جواب های استدلالی

 فقهی، تقریرات اصول، لاضرر، احکام خلل، معانی حرفیه، تزاحم و ترتب، تنبیه الامه و تنزیه المله و ... بر جا مانده است. استاد نامدار در طول

 یک عمر تلاش و اجتهاد علمی، اخلاقی، سیاسی و اجتماعی، سرانجام در 26 جمادی الاولی سال 1355 هجری قمری ندای حق را لبیک گفت و

 به جوار رحمت ایزدی پیوست و پیکر مطهرش پس از اقامه نماز به امامت آیت الله سیدابوالحسن اصفهانی، در کنار حرم مطهر حضرت علی(ع)

 به خاک سپرده شد. 
  
کتاب حاضر در شش فصل سامان یافته است. حیات علمی،  اندیشه ها و نوآوری های علامه نائینی، فعالیت های سیاسی، سیره اخلاقی، نائینی از

 منظر فرهیختگان، شاگردان و معاصران، همراه با برنامه سازان، عناوین شش گانه فصول این اثرند. 
  
کتاب های ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران، المکاسب والبیع، اعیان الشیعه، فقهای نامدار شیعه، الذریعه الی تصانیف الشیعه، نقباء البشر،

 تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق، مکارم الآثار، معارف الرجال، فقه سیاسی، نهج البلاغه، وسائل الشیعه، المقنعه، نگاهی

 به تاریخ انقلاب اسلامی،  سیری در اندیشه سیاسی، فوائدالاصول، معجم المولفین،  تاریخ بیداری ایرانیان، صحیفه نور، نهضت های اسلامی در

 صد ساله اخیر، تاریخ بیست  ساله ایران، شرح زندگانی من، تنبیه الامه و تنزیه المله، از منابع و مصادر نویسنده در تدوین اثر حاضرند. 
  
چاپ نخست کتاب «زندگی و اندیشه های میرزا محمدحسین نائینی» در شمارگان 1300 نسخه، 96 صفحه و بهای 13000 ریال راهی بازار نشر شد.

کلمات کلیدی:

اندیشه‌های میرزا محمدحسین نائینی

 

نائینی

 

علامه نائینی

 

زندگی و اندیشه‌های میرزا محمدحسین

 

محمدحسین

 

انقلاب

 

مشروطیت

https://hawzah.net/fa/News/View/81977/علامه-نائینی-عالمی-وارسته-و-مصلحی-انقلابی/?SearchText=فشارکی