مطالعه ژنز اندیس معدنی شورغستان (جنوب اردستان) با استفاده از ژئوشیمی اکتشافی
يكشنبه, ۱۸ شهریور ۱۳۹۷، ۰۶:۴۶ ق.ظ
درنزدیکی فشارک
اندیس معدنی شورغستان، در جنوب غرب اردستان و در70 کیلومتری شمال شرق اصفهان قرار دارد. این منطقه جزیی از کمربند آتشفشانی ارومیه-دختر است و از نظر ساختاری در شرق گسل قم-زفره قرار دارد. در این منطقه بیشترین رخنمون‌ها مربوط به فعالیت آتشفشانی ائوسن با ترکیب کالک آلکالن و شامل ریولیت، داسیت، آندزیت و بازالت‌آندزیتی است که در میان آنها توف و ایگنمبریت هم دیده می‌شود. مهمترین سیمای کانی‌سازی در محدوده مورد مطالعه، پهنه‌های کانی‌سازی رگه- رگچه‌ای می‌باشد که توسط گسل‌ها و پهنه‌های گسلی با روند عمومی شمال غرب و جنوب شرق کنترل شده است. مطالعات ساختاری، در منطقه شورغستان نشان می‌دهد که دو سیستم اصلی گسلش در منطقه قابل مشاهده است که شامل: 1-گسل‌های شمال غربی- جنوب شرقی به موازات گسل قم-زفره وگسل‌های شمال شرقی- جنوب غربی در جهت بر روند گسل قم-زفره گسترش یافته‌اند. در محدوده اکتشافی در زمان اولیگومیوسن- میوسن همزمان با ترزیق توده‌های نفوذی و یا با فاصله تاخیری کوتاه پس از ترزیق توده نفوذی، در اثر فعالیت محلول‌های گرمابی و سنگ‌های پیرامون آن تحت تاثیر فعالیت‌های دگرسانی قرار گرفته و تغییر ماهیت داده‌اند. گسترش دگرسانی در امتداد شکستگی‌ها و رگه‌ها به مراتب بیشتر بوده و در این نواحی توده نفوذی و سنگ‌های پیرامون آن به شدت دگرسان شده‌ا‌ند. مهمترین محصولات دگرسانی گرمابی در محدوده مورد مطالعه عبارتند از: سیلیس، کانیهای رسی، سریسیت، کلریت، کلسیت، آلکالی فلدسپات و اکسیدهای آهن. در محدوده مورد مطالعه بخش‌‌های دگرسان شده در دو مقیاس قابل بررسی می‌باشد که عبارتند از: 1- دگرسانی عمومی: به صورت توالی از دگرسانی سریسیتیک، اکسیدان و سیلیسی است که کل مجموعه از خارج توسط دگرسانی پروپیلیتیک در بر گرفته شده است. 2- دگرسانی در حاشیه رگه‌ها: در این مرحله همزمان با ترزیق رگه‌های سیلیسی و فعالیت محلول‌های گرمابی سنگ دیواره به شدت دگرسان شده است به‌طوری‌که در مواردی بافت اولیه سنگ دیواره کاملا از بین رفته و تشخیص آن را دشوار نموده است. توالی دگرسانی موجود در حاشیه رگه‌های سیلیسی به سمت سنگ دیواره به ترتیب دگرسانی سریسیتی و آرژیلیک و اکسیدان - سیلیسی به اکسیدان است. کانیهای اصلی تشکیل دهنده رگه‌های کانی‌سازی کوارتز، کانیهای رسی و کلسیت می‌باشد. کانه‌های تشکیل دهنده آنها شامل: پیریت، کالکوپیریت، مالاکیت، کوولیت، طلا، هماتیت، گوتیت و اولیژیست می‌باشد. ساخت و بافت کانیهای فلزی اغلب جانشینی، افشان، استوک‌ورک و پرکننده فضای خالی می‌باشد. مطالعه‌ی سیالات درگیر نیز بیانگر آن است که سیال کانه‌ساز دارای شوری پایین تا متوسط و در حدود 7 تا 16درصد وزنی معادل نمک طعام تغییرمی‌کند. دمای همگن‌شدگی سیالات درگیر غالباً بین ?C290- 130 می‌باشد و منشاء سیال کانه‌ساز در محدوده دمای آب‌های جوی و ماگمایی قرار گرفته است. همچنین مطالعات ژئوترمومتری بر روی کانی کلریت دمای258-238درجه سانتی‌گراد را نشان می‌دهد که تایید کننده دمای پایین کانی‌سازی می‌باشد. مطالعه‌ی رسوبات آبراهه‌ای و بررسی‌های زمین‌شیمیائی، ناهنجاری‌هایی از عناصر سرب، روی، مس، طلا، کبالت و نیکل نشان می‌دهد. که در این میان میزان عناصر سرب و روی به عنوان عناصر فوق کانساری بسیار بالا است. بررسی ضریب همبستگی میان عناصر فلزی نشان می‌دهد که میان عناصر سرب و روی بیشترین همبستگی مثبت وجود دارد و بعد از آن همبستگی این دو عنصر با مس مثبت است. وجود توده‌های نفوذی و نیمه نفوذی با ترکیب اسیدی تا حدواسط، وجود دگرسانی‌های پروپیلیتیک، سریسیت، سیلیسی، آرژیلیک و کربناتی مرتبط با این توده‌ها و وجود کانی‌سازی‌های مرتبط با زون‌های گسلی و کانی‌سازی افشان و همچنین مطالعه‌ی سیالات درگیر در منطقه شورغستان به نظر می‌رسد که کانه‌زایی در این محدوده بیشتر شبیه به ذخائر اپی‌ترمال سولفیداسیون پایین باشد و بررسی وجود کانه‌زایی نوع مس پورفیری در عمق پیشنهاد می‌گردد. شورغستان، دگرسانی، سیالات درگیر، زمین شیمی، اپی‌ترمال
https://ganj-old.irandoc.ac.ir/articles/614400
