شاهنامة کردی و مقایسة آن با شاهنامۀ فردوسی

دکترمحسن محمدی فشارکی

شاهنامة کردی و مقایسة آن با شاهنامۀ فردوسی

دو ماهنامه علمی -پژوهشی فرهنگ و ادبیات عامه

مقاله 8، دوره 3، شماره 7، زمستان 1394، صفحه 180-203  

Downloads\Documents\CFL_Volume 3_Issue 7_Page 180-203.pdf

اصل مقاله (280 K)

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سمیه الفت‌فصیح* 1؛ محسن محمدی فشارکی2

1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی

2دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

چکیده

مردم کردزبان از دیرباز به شاهنامة حکیم فردوسی توجه و علاقه داشتند و این امر سبب سرودن منظومه­هایی به سبک و سیاق شاهنامة فردوسی به زبان کردی شده است. منظومه­هایی که به نام شاهنامة کردی به گویش گورانی در دست است، اقتباسی کامل و مستقیم از شاهنامةفردوسی نیست؛ ولی از نظر قالب شعری، داستان­ها و شخصیت­ها و البته روح حماسی و دلاوری با شاهنامۀ فردوسی اشتراکات دارند. بررسی­ها نشان می­دهد که داستان‌های روایت‌شده در منظومه­های کردی با داستان­های نقل‌شده در مجالس نقالی و محتوای طومار نقالان همخوانی دارد.نقل داستان­های حماسی در محافل نقالی و قصه‌خوانی بر چگونگی روایت سرایندگان کرد در شاهنامه­های کردی اثر مستقیم داشته و شاهنامۀ آنان را علاوه‌بر حضور شخصیت­های تازه در عرصۀ داستان، آمیخته با مضامین اسلامی و بی‌دقتی در ویژگی­های ظاهری کلام ساخته است.

کلیدواژه ها

شاهنامۀ فردوسی؛ شاهنامۀ کردی؛ ادبیات حماسی؛ طومار نقالی

مراجع

- اکبری مفاخر، آرش (1392). «دینو، بررسی و تحلیل سرودی به زبان گورانی». جستارهای ادبی. س 48. ش 182. صص 105- 137.

- ------------- (1393). «رزم‌نامة کنیزک، حماسه­ای به زبان گورانی و روایتی از یادگار زریران». پژوهش‌نامة ادب حماسی. س 10. ش 18. صص 145- 171.

- آیدنلو، سجاد (1390). «ویژگی­های روایات و طومارهای نقالی». بوستان ادب. س 3. ش 1. صص 1- 28.

- خالقی‌مطلق، جلال (1386). حماسه (پدیده‌شناسی شعر پهلوانی). تهران: مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی.

- دوستخواه، جلیل (1374). «داستان کاوه به روایت نقالان». تن پهلوان و روان خردمند. به کوشش شاهرخ مسکوب.خرمشهر: طرح نو.

- ریاحی، محمدامین (1382). سرچشمه­های فردوسی‌شناسی. چ2. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

- شریفی، احمد (1374). «شاهنامة کردی، اثری مستقل یا ترجمه­ای از شاهنامة فردوسی؟». فرهنگ. ش 16. صص 239- 259.

- صفا، ذبیح­الله (1384). حماسه‌سرایی در ایران. چ 7. تهران: امیرکبیر.

- طومار نقالی شاهنامه (1391). مقدمه، ویرایش و توضیحات سجاد آیدنلو. تهران: به‌نگار.

- عناصری، جابر (1387). شناخت اساطیر ایران بر اساس طومار نقالان. چ 3. تهران: سروش.

- فردوسی، ابوالقاسم (1387). شاهنامه. به‌کوشش سعید حمیدیان. چ 12. تهران: قطره.

- کریمیان سردشتی، نادر (1392). «شاهنامه­های کردی». نامۀ بهارستان. دورۀ جدید. ش 1. صص 66- 107.

- کزازی، میرجلال­الدین (1383). نامۀ باستان. ج1.چ 2. تهران: سمت.

- کندوله­ای، الماس­خان و میرزا کرندی (1389). شاهنامۀ کردی (مجلد 2 شامل منظومه­های هفت‌خان رستم، رستم و سهراب و رزم‌نامۀ رستم و صمصام‌شاه دیو؛ مجلد 3 شامل منظومه­های نادرنامه (نادر و کوپال) و جنگ‌نامه شهزاده محمدعلی میرزا). تصحیح و توضیح ایرج بهرامی. تهران: آنا.

- گورانی، مصطفی‌بن‌محمود (1389). شاهنامۀ کردی (جلد 1 شامل منظومه­های جواهرپوش (داستان هفت‌لشکر) و بیژن و منیجه). تصحیح و توضیح ایرج بهرامی. تهران: آنا.

- مالمیر، تیمور (1387). «کرد در شاهنامه». مطالعات ایرانی. س 7. ش 14. صص 161- 173.

- -------- و خالد سلطانی (1389). «بازتاب حماسة ملی در داستان­ها و قصه­های مردم قروه». فصلنامۀ تخصصی زبان و ادب فارسی دانشکدۀ علوم انسانی (دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج). س 1. ش 2. صص 135- 156.

- هفت‌لشکر (طومار جامع نقالان)، از کیومرث تا بهمن (1377). مقدمه، تصحیح و توضیح مهران افشاری و مهدی مداینی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

http://journals-old.modares.ac.ir/article_14654.html