نقش مراجع در مقابله با سیاستهای استعماری انگلیس در دوران پهلوی اول

آیت‌الله فشارکی و.....

 موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران - مسئولیت علما و امراء ایران و اسلام در برابر انگلیسی ها در ایران

نقش مراجع در مقابله با سیاستهای استعماری انگلیس در دوران پهلوی اول

حسن شرافتی[1]

 

در این تحقیق ضمن بررسی وضعیت و موقعیت مراجع عظام، انگلیس و پهلوی اول حوادث مهم سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مورد مطالعه قرار گرفته است. طبق مستندات تاریخی، رضاخان که مؤسس رژیم پهلوی است توسط عوامل انگلستان برای اهداف استعماری به قدرت رسید و پس از آن هر اقدامی از ناحیه وی در نقشه راه انگلیس تعریف گردید؛ بنابراین اگرچه برخی از اقدامات وی به نظر می‌آید توسط انگلیس صورت نگرفته است لکن اساس اقدامات او در چارچوب نظریات استعماری تعیین گردیده است، حال در این مقال سعی گردیده است ضمن بررسی حوادث و رویدادهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ایران در عصر پهلوی اول نقش مراجع در مقابله با سیاستهای استعماری انگلیس و دست‌نشانده‌های آن همچون رضاخان مورد مطالعه قرار گیرد.

پس از بررسیهای انجام شده نقش مراجع در مقابله با سیاستهای استعماری انگلیس را می‌توان کاملاً مقتدرانه و مؤثر در جلوگیری از تحقق بسیاری از اهداف آنان ارزیابی کرد، شخصیت‌هایی چون آیت‌الله شهید سید حسن مدرس، آیت‌الله حائری یزدی، آیت‌الله بهبهانی، آیت‌الله نوراله اصفهانی، آیت‌الله جمال اصفهانی، آیت‌الله بافقی، آیت‌الله فشارکی، آیت‌الله سیدالعراقین، آیت‌الله شریعتمداری، آیت‌الله شیخ محمد یزدی، شیخ کمال نجفی، آیت‌الله سیدیونس اردبیلی، آیت‌الله آقازاده خراسانی، آیت‌الله حاج‌آقا حسین قمی، آیت‌الله شاه‌آبادی پیشگامان سیاستهای ضداستعماری انگلیس و دست‌نشانده او رضاخان بودند که نقش تاریخی خویش را در هدایت افکار عمومی و جلوگیری از عمل شدن بسیاری از اهداف آنان شدند.

 

واژگان کلیدی: مراجع دینی ـ استعمار ـ انگلیس ـ پهلوی اول ـ رضاخان

---

[1]. دانشجوی دکتری علوم سیاسی.

https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=50&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwiv7t2Z_NzdAhWCyqQKHUR7Bxg4KBAWMAl6BAgCEAI&url=http%3A%2F%2Fwww.iichs.ir%2FUpload%2FImage%2F139212%2FOrginal%2F43c7b9da_d9ea_4464_94dd_bddbf8cd1e19.doc&usg=AOvVaw3HlrYc5AlqZ34AolO3TNnq