مسابقه کتابخوانی جلوه‌های رفتاری حضرت زهرا (س)

مسجد شهدای اسلام- فشارکیها

https://what.sapp.ir/masjed_shohada/15558256384087d07ci1j2-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%B4%D9%87%D8%AF%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-irmasjed-%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4

 

جوایز:
- یک دستگاه تبلت برای نفر اول
- یک عدد کارت هدیه خرید کتاب الکترونیک از آثار بوستان کتاب در پژوهان به مبلغ 100 هزار تومان برای نفر دوم
- یک عدد کارت هدیه خرید کتاب الکترونیک از آثار بوستان کتاب در پژوهان به مبلغ 70 هزار تومان  برای نفر سوم
- یک عدد کارت هدیه خرید کتاب الکترونیک از آثار بوستان کتاب در پژوهان به مبلغ 50 هزار تومان برای نفر چهارم
- کارت هدیه خرید کتاب الکترونیک از آثار بوستان کتاب در پژوهان به مبلغ 2 هزار تومان برای همه شرکت‌کنندگان در مسابقه

 

 

 

جلوه‌های رفتاری حضرت زهرا سلام الله علیها

مؤلف:

 عذرا انصاری

ناشر: بوستان کتاب قم

زبان: فارسی

رده‌بندی دیویی: 297.973

سال چاپ: 1379

نوبت چاپ: 8

تیراژ: 5000 نسخه

تعداد صفحات: 168

قطع و نوع جلد: رقعی (شومیز)

شابک 10 رقمی: 9644247914

شابک 13 رقمی: 9789644247910

کد کتاب در گیسوم: 1183965

 

 

روابط خانوادگی حضرت فاطمه(س) برای همه کسانی که خواهان یک زندگی متعالی هستند، درسهای ارزشمندی را ارایه می دهد. هر چند تاریخ نتوانسته است و یا نخواسته است به خوبی این روابط را ترسیم کند، اما آنچه بر جای مانده است نیز قابل توجه است. در اولین قسمت، پاره ای از ویژگیهای رفتاری حضرت(س) را نسبت به همسر گرامیش، بازگو نمودیم. اینک در ادامه به جلوه های دیگری از این زندگی والا توجه فرمایید.

* * *

 

تقسیم کار

 

 

یکی از عواملی که در حفظ اساس خانواده، نقش سازنده ای دارد، برنامه ریزی دقیق و منطبق با واقعیتهای زندگی است. اداره خانه، علی رغم اینکه ساده و عاری از پیچیدگی جلوه می کند، ظرافتهای خاص خود را می طلبد که بی تردید، به کاربستن آنها سبب موفقیت و آرامش روانی زن و مرد خواهد بود. عدم تعادل در تقسیم کار، باعث می شود که در نهایت، یکی از دو رکن خانه ـ یعنی زن یا مرد ـ از پای در آید.

یکی از جلوه های زندگی مشترک امیرالمؤمنین علی(ع) و فاطمه زهرا(س) تقسیم مطلوب وظایف ناشی از زندگی مشترک بود.

مدت زیادی از ازدواج آنها نگذشته بود که خدمت پیامبر(ص) رسیدند و از او تقاضا کردند، تا کارها را میان آن دو تقسیم کند. رسول خدا(ص) کارهای خانه را به فاطمه(س) سپرد و مسؤولیتهای خارج از منزل را به علی(ع) واگذار کرد. بعد از این تقسیم بود که زهرا(س) بارها اظهار خشنودی می کرد و رضایت خود را از این تقسیم بندی ابراز می داشت.(1)

بی تردید، تقسیم بندی پیامبر(ص) بر مبنای ساختار روحی و جسمی و مصلحت اجتماعی آنها بود

 

به همسرت محبت کن

 

 

این روایت در بسیاری از کتابهای روایی شیعه آمده است که علی(ع) فرمود:

روزی من و زهرا(س) در خانه نشسته بودیم که ناگهان صدای پیامبر(ص) را شنیدیم؛ به احترام آن حضرت برخاستیم. پیامبر(ص) فرمود:

بر جای خود بایستید تا من هم به شما ملحق شوم. سپس فرمود:

برای چند لحظه ما را تنها بگذار. آن گاه در خلوت از فاطمه(س) سؤال کرد: رفتار شوهرت ـ علی(ع) ـ با تو چگونه است؟

فاطمه گفت:

خوب است، اما زنان قریش مرا سرزنش می کنند که پدرت تو را به ازدواج کسی در آورد که دستش از مال دنیا خالی است.

پیامبر(ص) فرمود:

دخترم!

پدر و شوهر تو فقیر نیستند؛ خداوند، خزاین زمین را از طلا و نقره بر من عرضه کرد، ولی من به آنچه نزد اوست، رضایت دادم. خدای سبحان به جهانیان نگریست و از میان همه، دو نفر را انتخاب کرد؛ من که پدر تو هستم و علی که شوهر توست. دخترم! شوهر تو بهترین همسرهاست، تو را از نافرمانی او برحذر می دارم. سپس بیرون آمد و مرا صدا زد و فرمود:

به همسرت مهربانی کن، زیرا فاطمه، پاره تن من است، رنج او، رنج من و شادی او خشنودی من است.(2)

 

رازداری

 

 

ادب و احترام زن به همسر خود، اقتضا می کند که نه تنها از طرح و بزرگ جلوه دادن کمبودهای خانه، خودداری کند، بلکه در حد امکان، کاستیها را نادیده گرفته، آنها را کوچک شمارد. هنگامی که اظهار ناراحتی، نتیجه ای جز رنجش شوهر ندارد، زن نباید کلامی در این رابطه با او بگوید. ایثار، و محبت، اقتضا می کند که او خود به ترتیبی که می داند آنها را جبران کرده و زحمت مضاعف را بر شوهر خود، تحمیل نکند.

روزی فاطمه(س) به حضور پدرش رسید، در حالی که آثار ضعف و گرسنگی از چهره زهرا(س) نمایان بود. رسول خدا(ص) وقتی این حالت را مشاهده کرد، دستهایش را به سوی آسمان، بلند نموده و گفت: خدایا گرسنگی فرزندم را به سیری تبدیل کن و وضع او را سامان بده.(3)

پیامبر اکرم(ص) بدون اینکه زهرا(س) سخنی به او بگوید، از ضعف و گرسنگی او باخبر می شود که این خود، یکی دیگر از نمونه های پای بندی به اساس و اسرار خانواده است.

 

فداکاری

 

 

اصولاً شالوده هیچ خانواده ای بدون گذشت و ایثار، استوار نمی ماند. در خانه ای که تمام افراد آن در اندیشه منافع شخصی خود باشند و خبری از فداکاری نباشد، مهر و صفایی در میان نخواهد بود.

در زندگی خانوادگی زهرا(س) شاهد نمونه های برجسته ایثار و فداکاری هستیم که به نمونه ای از آن اشاره می کنیم:

صبح یکی از روزهایی که علی(ع) و فاطمه(س) در کنار هم بودند، علی(ع) برای رفع گرسنگی شدید خود غذایی را از همسرش طلب کرد. زهرا(س) گفت: خود دو روز است که چیزی نخورده ام و هر چه در خانه بود برای شما و فرزندان آوردم.

علی(ع) فرمود:

چرا مرا از این امر آگاه نساختی تا برای تهیه غذا اندیشه ای کنم؟ زهرا پاسخ داد: از خدای خود شرم کردم که چیزی از تو بخواهم که انجام آن برایت دشوار باشد.

علی(ع) از خانه بیرون آمد و یک دینار قرض کرد.

خواست با آن غذایی تهیه کند که بین راه مقداد را دید. مقداد در هوای گرم مدینه، در کوچه نشسته بود. حضرت از او پرسید: چرا در این هوای گرم این چنین پریشان در کوچه نشسته ای؟

مقداد عرض کرد:

جواب این سؤال را از من نخواه و بگذار نگویم که بر من و خانواده ام چه می گذرد.

علی(ع) فرمود:

من از اینجا نمی روم تا اینکه علت پریشانی تو را بدانم. مقداد که چاره ای جز بیان وضعیت خود ندید، گفت: همسر و فرزندانم از شدت گرسنگی، دندانهای خود را به هم می فشارند و چون این وضع رقت بار برایم قابل تحمل نبود، از خانه بیرون آمدم، تا شاهد چنین وضعیتی نباشم. دیدگان علی(ع) از اشک پر شد و دانه های اشک بر محاسن مبارکش جاری گشت و رو به مقداد کرد و فرمود:

احتیاج تو به این دینار بیش از من است. پول را به او داد و برای اقامه نماز، راهی مسجد شد. نماز را با پیامبر(ص) به جا آورد. پیامبر(ص) بعد از نماز رو به علی(ع) کرد و فرمود:

آیا دوست داری من مهمان شما باشم؟

علی(ع) از شرم، پاسخی نداد.

پیامبر(ص) فرمود:

چرا پاسخ نمی دهی؟

علی(ع) گفت:

بله تشریف بیاورید. پس از آن به اتفاق یکدیگر وارد خانه شدند. فاطمه، مشغول عبادت بود پیامبر(ص) پس از سلام و احوالپرسی فرمود:

دخترم! زندگی را چگونه می گذرانی؟

فاطمه(س) از زندگی خود اظهار رضایت کرد. در همین حال، علی(ع) متوجه ظرف غذایی شد که بوی معطر آن، فضای اتاق را پر کرده بود، ظرفی مملوّ از طعامی مطبوع و معطر. علی(ع) پرسید:

این غذا از کجا آمده است؟ من تا به حال، غذایی به این مطبوعی و خوش رنگی ندیده ام.

پیامبر(ص) دست خود را بر دوش علی گذاشت و فرمود:

این، در مقابل آن ایثاری است که برای رضای خدا کردی و دیناری را که خود بدان نیازمند بودی، در راه خدا انفاق نمودی و در همان حال گریست.(4)

شاهد سخن، اوج اظهار رضایتی است که حضرت فاطمه(س) از وضعیت زندگی خویش دارد.

 

نگاه روح بخش

 

 

وجود زن، در خانه می تواند محیط را به دریایی از مهر و عطوفت تبدیل کند، به گونه ای که مرد با حضور در این فضا، آرامش پیدا کرده و مرهمی بر زخمهای دل او باشد. در غیر این صورت زندگی برای او فرسایش روح و مرگ تدریجی خواهد بود. مرد، همسر خود را مایه آرامش و تسلی خاطر می داند و به تعبیر دیگر، نگاه مرد به خانه و زندگی اش نگاه کسی است که از میان موجهای سهمگین دریا، به ساحل نجات می نگرد.

 

مشکلات بیرونی

 

 

هر مردی برای حل مشکلات گوناگون خارج از منزل، به یک روحیه قوی و زنده، نیازمند است. او سعی می کند که از لحظاتی که در بستر آرام بخش خانه اش سکونت می یابد، برای تقلیل کاستیها و زدودن نگرانیها استفاده کند.

مردی که از نعمت چنین خانه و خانواده ای برخوردار است، در مسیر زندگی و انجام وظایف سیاسی، اجتماعی خود، فردی پیروز و موفق خواهد بود.

فاطمه(س) جایگاه حساس و بلند شوهرش را می داند؛ همچنین می داند که علی(ع) در محیط بیرون با چه مشکلاتی روبه روست. کوشش او ایجاد یک محیط آرام و باصفا در درون خانه بود، و نه تنها سخنی که موجب پریشانی او بشود بر زبان نمی آورد، بلکه آنچه می گفت در جهت اهداف همسر فداکار و دلاورش بود.

امیرالمؤمنین علی(ع) موضوع را این گونه بیان می کند:

هیچ گاه، فاطمه از من نرنجید و او نیز هرگز مرا نرنجاند؛ او را به هیچ کاری مجبور نکردم و او نیز مرا آزرده نساخت؛ در هیچ امری، قدمی برخلاف میل باطنی من برنداشت و هر گاه که به رخسارش نظاره می کردم، تمام غصه هایم برطرف می شد و دردهایم را فراموش می کردم.(5) در جایی دیگر می فرماید: به خدا قسم! هرگز کاری نکردم که فاطمه خشمگین شود، او نیز هیچ گاه مرا خشمگین نکرد.(6)

 

سپاس مجاهدتها

 

 

فاطمه(س) در تمام مبارزات همسرش اعم از مبارزات سیاسی و جنگهای نظامی، مایه امید و دلگرمی او بود؛ در غیاب شوهر، خانه و فرزندان او را به خوبی اداره می کرد؛ با اشتیاق به انتظار بازگشت شوهر از جنگ می نشست و تمام سعی و کوشش خود را در راه آسایش او به کار می برد، به طوری که، وقتی علی(ع) برمی گشت و ساعاتی را در میان خانواده اش می گذراند، تمام خستگیهای حاصل از جنگهای طاقت فرسا، از تن او می رفت و با خیال آسوده، خود را آماده نبردهای آینده می نمود.

وقتی علی(ع) از جبهه بازمی گردد، فاطمه(س) به استقبال او می رود و با روی گشاده و لبخند حاکی از رضایت و افتخار به او می نگرد، لباس و شمشیر خون آلود او را می شوید و از حوادث میدان جنگ از او می پرسد و بدین وسیله نقش خود در جهاد سرنوشت ساز اسلام و در تقویت روانی شوی مجاهدش، ایفا می کند.

دردهای علی(ع)، دردهای فاطمه(س) نیز هست، از این رو، گفتار و کردار زهرا(س) در راستای خواست علی(ع) بود. حمایت و پشتیبانی فاطمه(س) از همسرش به اندازه ای مهم و مؤثر بود که علی(ع) مادامی که همسرش زنده بود، تن به بیعت نداد.

خلیفه اول و دوم چندین بار تقاضای ملاقات او را کرده بودند و فاطمه(س) نپذیرفته بود؛ اما تاریخ می نویسد؛ علی(ع) در واپسین روزهای حیات زهرا(س) نزد او آمد و تقاضای آنها را برای ملاقات فاطمه(س) بازگو کرد، و از او اجازه خواست. زهرا(س) چنین گفت:

خانه از آن شما و من نیز در اختیار شما هستم، آنچه خود صلاح می دانی عمل کن. این را گفت و چادر بر سر کشید و صورت خود را به آن سوی اتاق متوجه ساخت.(7)

 

اشکها، بدرقه راهش

 

 

پیمان وفاداری و پیوند زناشویی، در خانه علی(ع) آن چنان محکم و استوار بود که تنها مرگ می توانست در ظاهر، آنها را از هم جدا کند. فاطمه(س) با شهادت خود، قلب علی(ع) را که هنگام ورودش به خانه او قوت و اطمینان بخشیده بود، چنان بی تاب و تحمل کرد که در باور هیچ ناظری نمی گنجید.

روزی فاطمه(س) به علی(ع) گفت:

هنگام فراق، نزدیک شده است؛ سخنانی دارم که می خواهم با تو بگویم.

علی(ع) فرمود:

آنچه دلت می خواهد بگو، علی(ع) بر بالین فاطمه(س) نشست و دستور داد کسی داخل اتاق نباشد.

دخت پیامبر(ص)، این گونه آغاز کرد:

ای پسرعم! از شروع زندگی ام با تو در هیچ امری مخالفت تو را نکردم، و هرگز از من دروغ و خیانت، سر نزد. علی(ع) در حالی که او را تصدیق می کرد، گفت:

تو باتقواتر و متواضع تر از آن هستی که من تو را بر چنین امری سرزنش کنم. آه چقدر جدایی و دوری از تو بر من دشوار خواهد بود! مصیبت پیامبر(ص) برایم زنده می شود. از دست دادن تو برای من بسیار سخت و ناگوار است. از این مصیبت به خدای خود پناه می برم و دل به او می سپارم. مصیبت فراق تو آنقدر تلخ و سنگین است که تحمل آن برای علی(ع) مشکل و طاقت فرساست. مصیبتی که هیچ چیز نمی تواند آن را جبران کند؛ این دردی است که درمانی برای او نمی بینم.

سپس علی(ع) سر فاطمه(س) را به سینه چسباند و با هم گریستند.(8) گریه فاطمه(س) برای تنهایی علی(ع) و اشک علی(ع) برای از دست دادن یار و حامی وفادار خود بود.

1ـ بحارالانوار، ج43، ص153.

2ـ کشف الغّمه، ج1، ص363، مناقب خوارزمی، ص256، بحارالانوار، ج43، ص133، ناسخ التواریخ، ص43.

3ـ بحارالانوار، ج43، ص77.

4ـ بحارالانوار، ج43، ص60، فاطمه من المهد الی اللحد، ص254.

5ـ بحارالانوار، ج43، ص123، کشف الغّمه، ج1، ص363.

6ـ کشف الغّمه، ج1، ص363.

7ـ کشف الغّمه، ج1، ص199.

8ـ کشف الغّمه، ج1، ص191.

به علت تراکم مطالب این شماره، قسمت دوم مقاله «نقش زن و شوهر در آرامش خانواده» نوشته خواهر مهری زینهاری به شماه آینده موکول شد .

 

https://hawzah.net/fa/Magazine/View/3992/3999/22272/%D8%AC%D9%84%D9%88%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%91%D9%87-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%82%D8%B3%D9%85%D8%AA-%D8%AF%D9%88%D9%85%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D8%A7-%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1

 

جلوه های رفتاری حضرت زهرا علیهاالسلام

شنبه 14 بهمن 1396 - 9:23:27

آن چه در زندگی حضرت زهرا علیهاالسلام بسیار پرفروغ و تابنده است، نهایت عشق وعلاقه ای است که به همسر والامقام خود حضرت علی علیه السلام داشت و در نکوداشت و حفظ حریم او، از هیچ تلاش وکوششی دریغ نمی ورزید.

تهران- الکوثر:   حضرت زهرا علیهاالسلام ، نمونه بندگی خاص خدا بود، به گونه ای که حیات خویش را در آینه پیروی از امر خداوند متعال می دید. نمازها و دعاهای متعددی که از حضرت زهراعلیهاالسلام روایت گردیده، خود نمودی است بر زندگی حق مدارانه و سراسر بندگی آن بانوی یگانه. از حضرت رسول صلی الله علیه و آله روایت شده: «هر زمان که زهرا در محراب عبادت به پیشگاه خداوند جل جلاله می ایستد، نور زهرا برای فرشتگان آسمان می تابد، آن گونه که نور ستارگان برای زمینیان روشن است، و خداوند عز وجل به فرشتگان خطاب می کند ای فرشتگان من! بنگرید به سرور کنیزانم زهرا، که چگونه در پیشگاه من ایستاده و بند بند اعضایش از ترس می لرزد و با جان و دل به عبادت من روی آورده است».

جلوه های رفتاری حضرت زهرا علیهاالسلام

رفتار با پدر

هنگامی که کودکان مکه در ناز و نوازش و رفاه بودند، فاطمه در سختی و رنج بزرگ شد و فرش گام هایش ریگ های داغ بیابان مکه بود. او هنوز کودکی بیش نبود که غم بی مادری بر زندگی اش سایه افکند. ولی فاطمه پیش از آن که غم از دست دادن مادر را در خاطره بگنجاند، یارو غمخوار پدر شد برای روزهای سخت و محنت افزا؛ روزهایی که پدرش تنها بود و غم هایش بسیار. در این وقت فاطمه برای پدر یاوری شایسته به شمار می آمد و نقش مادری مهربان را ایفا می نمود. به راستی سزاوار لقب امّ ابیهاست؛ زیرا هم چون پروانه ای بر گرد شمع وجود پیامبر می چرخید و غبار غم و اندوه را از چهره آن حضرت می زدود. همان گاه که دشمن حرمت حضرت رسول را در حالی که در سجده بود شکست و به زشت کرداری خویش، شکمبه شتر تازه ذبح شده ای را بر پشت ایشان فرو ریخت، زهرا با دستان کوچک و زلال مهربانی اش، بدن پدر را پاک نمود و او را به خانه برد.

رفتار با همسر

حضرت زهرا علیهاالسلام نماد خوب همسرداری است؛ زیرا همواره در استحکام پیوند مشترک خویش با حضرت علی علیه السلام اهتمام می ورزید و در تمامی مراحل زندگی، به عنوان یار و مددکار همسر خود به شمار می رفت. روزی پیامبر صلی الله علیه و آله از حضرت علی علیه السلام پرسید: زهرا را چگونه یافتی؟ امام پاسخ داد: فاطمه، خوب یاوری برای اطاعت الهی است.

عشق به همسر

آن چه در زندگی حضرت زهرا علیهاالسلام بسیار پرفروغ و تابنده است، نهایت عشق وعلاقه ای است که به همسر والامقام خود حضرت علی علیه السلام داشت و در نکوداشت و حفظ حریم او، از هیچ تلاش وکوششی دریغ نمی ورزید. در مورد میزان عشق و علاقه حضرت زهرا علیهاالسلام به علی علیه السلام نقل است که: وقتی پیامبر حضرت علی علیه السلام را به جنگ ذاتُ السلاسل می فرستاد، علی علیه السلام نزد فاطمه علیهاالسلام رفت و دستمال مخصوصی راکه در جنگ های سخت به سر می بست طلبید. فاطمه علیهاالسلام گفت: به کجا می روی؟ حضرت علی علیه السلام پاسخ داد: به جنگ ذات السّلاسل. حضرت فاطمه علیهاالسلام به دلیل مهر و محبتی که به علی علیه السلام داشت، گریان شد. در همین هنگام پیامبر به خانه فاطمه آمد وبه او فرمود: آیا می ترسی که شوهرت کشته شود، نه ان شاءاللّه کشته نمی شود.

تندیس مهربانی

فاطمه علیهاالسلام با جایگاه حساس و خطیر شوهرش آشنا بود و به خوبی می دانست که علی علیه السلام در محیط بیرون، با چه مشکلاتی روبه روست. ازاین رو کوشش او، ایجاد محیطی آرام و با صفا درخانه بود. فاطمه علیهاالسلام نه تنها سخنی که موجب پریشانی همسر خود بشود بر زبان نمی آورد، بلکه هر آن چه می گفت وانجام می داد، در راه مصالح عالی همسر فداکار و دلاورش بود. بر این اساس است که حضرت علی علیه السلام ، زندگی خویش را با فاطمه علیهاالسلام این گونه توصیف می کند: «فاطمه هیچ گاه از من نرنجید و او نیز هرگز من را نرنجاند. او را به هیچ کاری مجبور نکردم و او نیز مرا آزرده نساخت. درهیچ امری قدمی برخلاف میل باطنی من برنداشت و هرگاه به رخسارش می نگریستم، تمام غصه هایم برطرف می شد و دردهایم را فراموش می نمودم».

یک زندگی زیب

یکی از جلوه های زندگی مشترک حضرت علی علیه السلام و فاطمه زهرا علیهاالسلام ، تقسیم مطلوب وظایف و مسئولیت های زندگی بود. آن ها در ابتدای زندگی زناشویی، از پیامبر تقاضا کردند کارها را میان آن دو قسمت کند. رسول خدا نیز کارهای خانه را به فاطمه سپرد و مسئولیت های خارج از منزل را به علی علیه السلام واگذار کرد. بعد از این بود که زهرا بارها اظهار خشنودی می کرد و رضایت خود را از آن ابراز می داشت. بی تردید این تقسیم بندی پیامبر، بر مبنای ساختار روحی و جسمی، و نیز مصلحت اجتماعی آن ها بود.

پرتوی از ایثار

یکی از ارکان بنیادی زندگی موفق، گذشت و فداکاری زن و شوهر است. در زندگی مشترک علی علیه السلام و زهرا علیهاالسلام ، فداکاری موج می زد؛ زیرا حضرت زهرا علیهاالسلام که اُسوه ایثار و فداکاری بود، هیچ گاه از شوهر خویش خواهش و تمنّایی نمی کرد. در تاریخ آمده که: حضرت علی علیه السلام صبحگاهی گرسنه بود و از حضرت زهرا علیهاالسلام غذایی طلبید. ایشان پاسخ داد: دو روز است که چیزی در خانه نداریم جز همان خوراک مختصر که شما را بدان بر خود مقدم داشتم و برای شما آوردم. علی علیه السلام فرمود: چرا به من نگفتی که چیزی تهیّه نمایم. ایشان در جواب گفت: «من از خدایم خجالت کشیدم که تو را برآن چه توانش را نداری وادار نمایم».

رفتار با فرزند

مهر مادری

محبت مادرانه، نیاز اساسی تربیت فرزندان است و فاطمه علیهاالسلام مهربان ترینِ مادران دنیا بود. سلمان دراین باره می گوید: روزی فاطمه زهرا علیهاالسلام را دیدم که مشغول آسیاب بود. دراین هنگام فرزندش حسین گریه می کرد و بی تابی می نمود. عرض کردم: برای کمک به شما آسیاب کنم یا بچه را آرام نمایم. ایشان فرمود: «من به آرام کردن فرزند اولی هستم،شما آسیاب را بچرخانید».

توجه به نیازهای کودک

حضرت زهرا علیهاالسلام با آگاهی هایی که از نیازهای کودکان داشت، به ابعاد گوناگون آن نیازها، پاسخ می داد. ایشان چنان مراقب سلامت فرزندان خود بود که گاه می شد شکم فرزندان خودرا به قیمت گرسنگی خود سیر می کرد یا در مواقعی برای حفظ شادابی و پویایی آنان به بازی کردن با ایشان می پرداخت که در این مورد نقل است که: حضرتزهرا علیهاالسلام با امام حسن بازی می کرد و او را بالا می انداخت و برایش این اشعار را می خواند: پسرم! حسن، مانند پدرت باش، ریسمان را از گردن ظلم بَرکن، خدایی را بپرست که صاحب نعمت های متعدد است، هیچ گاه با صاحبان ظلم دوستی نکن. با توجه بدین اشعار بدیهی است که حضرت زهرا علیهاالسلام از همان اوان کودکی در قالب بازی های کودکانه در اندیشه تکمیل و تثبیت شخصیت فرزندان خویش بودند.

آموزش عبادت در کودکی

یکی از محورهای اساسی که حضرت زهرا علیهاالسلام بدان توجه و تأکید داشت، بُعد پرستش و گرایش کودکان به انجام تکلیف عبادی و الهی بود. دختر گرامی رسول اکرم، فرزندان را از کودکی به انجام عبادت فرا می خواند و آنان را به خدا پیوند می داد. حضرت زهرا علیهاالسلام کودکان خود را در شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان به بیداری و شب زنده داری وادار می کرد و به حدی در این کار جدی و قاطع بود که نمی گذاشت کسی از اهل خانه بخوابد و می فرمود: «کسی که از برکات شب قدر دور بماند، محروم است».

رفتار عادلانه

رفتار عادلانه با فرزندان، اصل سازنده ای است که تا اعماق وجود کودک اثر می گذارد. حضرت زهرا علیهاالسلام با سرلوحه قرار دادن این امر در رفتار با کودکان خود، از هرگونه تبعیض و رعایت نکردن انصاف پرهیز می نمود. در سیره رفتاری آن حضرت نقل است که: روزی امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام در یک مسابقه خطاطی به رقابت پرداختند. امام حسن علیه السلام گفت: خط من بهتر است وامام حسین علیه السلام گفت: آن چه من نوشته ام زیباتر می باشد. سرانجام هر دو برای داوری خدمت مادرشان رسیدند. فاطمه زهرا علیهاالسلام نمی خواست بچه ها آزرده شوند؛ به همین دلیل گردن بند خود را پاره کرد و دانه های آن را که زوج نبود بر زمین ریخت و سپس فرمود: هر که بیشترین دانه ها را جمع کرد، برنده خواهد بود. دراین هنگام جبرئیل یکی از این دانه ها را به دو نیم تقسیم کرد تاهر دو به طور مساوی دانه بردارند؛ بدین ترتیب مسابقه دو برنده داشت.

مراقبت از فرزندان

در سیره حضرت زهرا علیهاالسلام آمده که ایشان در عین محبت و علاقه ای که به فرزندانش نشان می داد، مراقب تمامی رفتارهای آن ها بود. نقل شده که روزی پیامبر صلی الله علیه و آله عازم خانه دخترش فاطمه گردید. چون به خانه رسید، دید فاطمه با نگرانی منتظر آمدن فرزندانش پشت در ایستاده است. آن حضرت فرمود: چرا این جا ایستاده ای؟ فاطمه علیهاالسلام با آهنگی مضطرب عرض کرد: فرزندانم صبح بیرون رفته اند و تاکنون هیچ خبری از آن ها ندارم. پیامبر به دنبال آن ها روانه شد و چون به نزدیک غار جَبَل رسید، آن دو را دید که در کمال سلامت و آرامش مشغول بازی اند. پس آن ها را بر دوش گرفت و به خانه فاطمه آورد.

رفتار با مردم

با همسایگان

زیباترین شیوه رفتار با همسایه، در عمل فاطمه زهرا علیهاالسلام بروز پیدا کرده است. ایشان همیشه همسایگان را بر خود مقدم می دانست و در مناجات های شبانه، برای آنان دعا می کرد و خیرشان را از خدا می خواست. امام حسن مجتبی علیه السلام در این زمینه چنین فرمود: مادرم شب جمعه یکسره در حال عبادت بود و مدام برای مردم دعا می کرد و نام آنان را به زبان می آورد. صبح به ایشان گفتم: در دعای دیشب برای خودتان چیزی طلب نکردید. آن حضرت جواب داد: «اول برای همسایگان و پس از آن برای خود».

هم چنین در تاریخ آمده که مردی خدمت ایشان رسید و عرض کرد: ای دختر رسول خدا! لطفا سخنی از پیامبر به من هدیه کنید. آن حضرت فرمود: پیامبر به ما سفارش کرد: «از مؤمنان نیست کسی که همسایه اش از او ایمن نباشد. هر کس به خدا و قیامت ایمان دارد، همسایه را نمی آزارد».

برخورد با مهمان

زندگی حضرت زهرا علیهاالسلام ، جلوه ای از ایثار وگذشت بود، به نحوی که ایشان همواره دیگران را بر خود مقدم می داشت و در زمینه پذیرایی و گرامی داشت مهمان،از هیچ تلاشی فروگذار نمی کرد. نقل است که: مردی خدمت نبی اکرم صلی الله علیه و آله رسید و اظهار گرسنگی نمود. پیامبر او را به خانه همسران خود راهنمایی کرد تا از او پذیرایی کنند. آن ها گفتند: در خانه چیزی جز آب نداریم. رسول خدا صلی الله علیه و آله رو به اصحاب خود کرد و فرمود: چه کسی این مهمان را به خانه خود می پذیرد. علی علیه السلام فرمود: من او را به خانه می برم. هر دو به اتفاق روانه منزل آن حضرت شدند. امیرمؤمنان آمدنِ مهمان را به همسرش فاطمه اطلاع داد و از وضع غذای خانه خود جویا شد، حضرت فاطمه علیهاالسلام جواب داد: «قدری خوراک به اندازه بچه ها موجود است، ولی مهمان را بر خود مقدم می داریم».

رفتار با خدمتکار

حضرت فاطمه علیهاالسلام با همه بزرگواری و مقام و منزلتی که در پیشگاه خدا داشت، کار خانه را خود انجام می داد و تا مدت ها خدمتکارنداشت. تا این که روزی پیامبر زنی را که در یکی از جنگ ها به اسارت مسلمانان درآمده بود، نزد فاطمه علیهاالسلام آورد و دست او را در دست آن حضرت گذاشت و فرمود: ای فاطمه! این زن در خدمت توست. فاطمه نگاهی به صورت پیامبر کرد و چنین پاسخ داد: کار خانه را تقسیم می کنیم؛ یک روز من کار می کنم و یک روز او. از این رو آن حضرت نه تنها خدمتکار خود را به زحمت نمی انداخت، بلکه گاهی در انتخاب نوع کار از او سؤال می کرد تا هر کاری که بیشتر دوست دارد بپذیرد.

فاطمه و مستمندان

فاطمه علیهاالسلام ، انسانی کامل و خود ساخته بود. او با این که فقیر نبود و درآمد قابل توجهی از فدک داشت، ولی آن را صرف کارهای شخصی خود و خانواده نمی کرد، بلکه از آن در راه یاری دادن و کمک به مستمندان استفاده می نمود. از این رو گاهی می شد که با وجود درآمد فدک، چند روز در خانه حضرت علی علیه السلام و فاطمه علیهاالسلام غذایی پیدا نمی شد. در شب عروسی حضرت زهرا علیهاالسلام بینوایی به منزل پیامبر آمد و از اهل آن خانه لباسی طلبید. در این هنگام فاطمه علیهاالسلام پیراهن عروسی خویش را از تن درآورد و به آن زن بینوا انفاق کرد و خود همان جامه عادی همیشگی اش را پوشید. فاطمه علیهاالسلام با این عمل، انفاق خویش را به تأیید کلام خداوند متعال رسانید که: «هرگز به نیکوکاری نمی رسید مگر از آن چه خود دوست دارید انفاق کنید».

رفتار با بانوان

یکی از نقش آفرینی های درخشان فاطمه زهرا علیهاالسلام ، بالا بردن فرهنگ جامعه، رشد فکر و اندیشه مردم و دفع مشکلات و شبهه های آنان بود که از آن جمله می توان به تعلیم و تربیت بانوان اشاره کرد تا ایشان بهتر بتوانند مسیر سعادت خویش را بپیمایند. نقل است که زنی به خدمت حضرت رسید و عرض کرد: مادر پیر و ناتوانی دارم که در نماز زیاد اشتباه می کند مرا فرستاده تا از شما بپرسم که چگونه نماز بخواند. آن حضرت فرمود: هر چه می خواهی بپرس. آن زن پرسش های متعددی طرح کرد و حضرت زهراعلیهاالسلام با روی گشاده پاسخ داد. در این هنگام زن از زیادی پرسش خود شرمنده شد و گفت: شما را بیش از این زحمت نمی دهم. حضرت فرمود: «باز هم بپرس؛ زیرا من در مقابل هر پرسشی که جواب می گویم، از خدا پاداشی افزون دریافت می نمایم و هرگز ملول و خسته نمی شوم».

در حریم عفاف

فاطمه زهرا علیهاالسلام می خواهد که بانوان امتش، چون فرشته، پاک و آزاده باشند؛ نه به سان بَردگان در اسارتِ نفس و شیطان. او می خواهد که زنان جهان، قدر گوهر وجودی خود را بشناسند و آن را با تمام قوا پاس دارند. از آموزش های فرهنگی و سازنده ای که دُخت فرزانه پیامبر بدان بسیار بها می داد، رعایت شرف و حفظ هویت و کرامت زن از راه پوشش شایسته بود تا ایشان بتوانند در عینِ حفظ شئونات اسلامی، به شایستگی های خویش در جامعه دست یابند. نقل است که روزی رسول خدا صلی الله علیه و آله در برابر انبوهی از مسلمانان این سوال را طرح کرد که به نظر شما بهترین چیز برای زن چیست؟ اصحاب از پاسخ این سؤال درماندند. در این میان امیرمؤمنان به خانه رفت و این سؤال را از حضرت زهرا علیهاالسلام نمود. ایشان فرمود: «بهترین چیز برای زن این است که مردان بیگانه او را نبینند و آنان نیز او را نبینند».

بانوی خانه

خانه فاطمه، مَهد تعلیم و تربیت او به شمار می رفت؛ سنگری که از آن در راه حفظ دین و پاسداری از ارزش های اسلامی استفاده می نمود. خانه داری فاطمه، مهم ترین آموزشی بود که به دخترانش در راه زندگی می آموخت تا بتوانند مادرانی نمونه برای نسل آینده باشند و به حق که فاطمه در این امر سرآمد روزگارش گردید؛ زیرا او به خوبی می دانست که خانه هم چون پایگاهی برای تربیت فرزندان است و در این راه فراوان تلاش می کرد و از هیچ کوششی فروگذار نبود. از حضرت علی علیه السلام روایت است که: «فاطمه با این که از محبوب ترین افراد نزد رسول خدا بود، آن قدر با مشک آب کشید که اثر بند مشک در بدنش نمایان شد و آن قدر خانه را جارو کرد که لباس هایش غبارآلود شد و آن قدر زیردیگ آتش افروخت که رنگ لباسش تغییر کرد، به طوری که در سختی و زحمت افتاد».

بر مزار شهیدان

حضرت زهرا علیهاالسلام برای شهیدان اهمیت به سزایی قائل بود و همواره به شهید به دیده احترام می نگریست. او گاه بر سر مزار آنان می رفت و به یاد حماسه سازی هایشان دلسوزانه اشک می ریخت. از جمله شهیدانی که حضرت زهرا علیهاالسلام زیاد بر سر مزار پاکش می رفت و به او اُنس گرفته بود، عموی بزرگوار پیامبر، جناب حمزة بن عبدالمطلب بود؛ زیرا فاطمه علیهاالسلام از مقام حمزه آگاهی داشت و به خوبی می دانست که ایمان حمزه، دل دشمنان اسلام را سخت لرزانْد، جبهه پیامبر را استوار کرد وغم ها را از چهره ایشان زدود. حضرت زهرا علیهاالسلام حتی برای نکوداشت مقام او، تسبیح خویش را از تربت پاک حمزه سیدالشهداء ساخت.

کتابشناسی حضرت فاطمه علیهاالسلام

1. احمدی، حسین، در سنگر عفاف، چاپ اول، بهار 1378.

2. حافظی، محسن، زلال کوثر، نشر ارم، 1375.

3. حسینیان قمی، مهدی، زخم خورشید، نشر امیرکبیر، چاپ اول، 1379.

4. حسینی شاهرودی، سیدمحمد، راز عظمت، انتشارات سازمان تحقیقات خودکفایی بسیج تهران، 1376.

5. رحمانی مقدم، احمد، شادمانی دل پیامبر، ترجمه: دکتر سید حسن افتخارزاده، نشر بدر، چاپ چهارم، بهار 1381.

6. قائمی، علی، در مکتب فاطمه علیهاالسلام ، نشر امیری، 1371.

7. محمدنژاد، میرعلی، ششصد پرسش و پاسخ پیرامون فاطمه زهرا علیهاالسلام ، نشر سنا، چاپ اول، شهریور 1380.

8. مقرّم، سید عبدالرزاق، صدیقه شهیده، ترجمه: محمدرضا امین زاده، انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، بهار 1375.

9. ملتزمی، احمد، ستاره دنباله دار امامت، نشر الهادی، چاپ اول، بهار 1379.

 

 

http://fa.alkawthartv.com/news/120308