12 دی

2) رحلت عالم ربانی آیت‌اللَّه "ملامحمد باقر فشارکی" (1275ش)

12 دی 1387 / 4 محرم الحرام 1430 / 1 ژانویه 2009

1) 12دی ماه سال1360هجری شمسی: عملیات محمد رسول الله (صلی الله علیه واله) آغازشد. این عملیات دردوران جنگ تحمیلی رژیم بعثی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، اجرا شد. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی عملیات محمد رسول الله (صلی الله علیه واله) را درغرب نوسود به انجام رساندند. این عملیات با رمز عملیاتی لااله الاالله محمد رسول الله (صلی الله علیه واله) شروع شد و هدف ازاجرای آن شناسایی و برهم زدن سازمان رزمی دشمن درمنطقه عملیاتی غرب نوسود بود.

2) رحلت عالم ربانی آیت‌اللَّه "ملامحمد باقر فشارکی" (1275ش): آیت‌اللَّه ملامحمدباقر فشارکی در حدود سال 1207ش (1244ق) در اصفهان به دنیا آمد. وی پس از طی دروس حوزوی، به مدارج بالای علمی دست یافت و به وعظ و ارشاد و تدریس و تالیف همت گماشت. شهرت آیت‌اللَّه فشارکی به غیر ازمراتب علمی، از دو جنبه بوده است: اول به وسیله منبر و ارشاد مردم با بیانات جذاب و رسا که آداب زندگی و اخلاق را مطرح می‌کرد. دوم احیا و شب زنده‌داری شب‌های جمعه و خواندن دعای کمیل در مسجد مصلای تخت فولاد اصفهان به هنگام سحر می‌باشد به طوری که این سنت پس از سال‌ها از درگذشت او، توسط دیگران ادامه یافت. همچنین وی دارای محفل درسی پر رونقی بوده که شاگردان وی را بالغ بر یکصد نفر ذکر کرده‌اند. از این عالم ربانی کتب متعددی بر جای مانده که آدابُ الشریعه، ذخیرةُالمعاد و حاشیه بر شرح لمعه از آن جمله است. ملامحمدباقر فشارکی سرانجام در دوازدهم دی ماه 1275ش برابر با بیست و ششم رجب 1314ق در 68 سالگی بدرود حیات گفت و در اصفهان به خاک سپرده شد. 

3) تصرف شهرهای تبریز و ارومیه توسط قوای عثمانی در جریان جنگ جهانی اول (1293 ش): با آغاز جنگ جهانی اول و حمله آلمان به روسیه و دولت عثمان از آلمان و یورش نیروهای انگلیس و ژاپن به نیروهای آلمانی، جنگ، جنبه جهانی پیدا کرد. در این حال، دولت ایران اعلام بی‌طرفی کرد، ولی این اقدام ایران از طرف متخاصمین رعایت نگردید. تا این که سپاه امپراتوری عثمانی با کمک کردها، تجاوز به خاک ایران را آغاز کرد و شهرهای ارومیه و تبریز بی‌دفاع را به تصرف خود در آورد و به سمت شمال ایران پیشروی نمود. پس از تجاوز عثمانی، دولت روسیه نیز قوای خود را وارد ایران نمود و برای تصرف شهرهای آذربایجان، جنگ شدیدی بین قوای روسیه و سپاه عثمانی درگرفت. در این جنگ دهشتناک که عده زیادی از مردم آذربایجان کشته و زخمی شده و اموالشان به غارت رفت، سرانجام روس‌ها پیروز شدند و بر آذربایجان استیلا یافتند. روس‌ها تا مدت‌ها در آن منطقه ماندند تا این که پس از تغییر نظام حکومتی آنان، آنجا را ترک کردند. 

4) رحلت فقیه اصولی آیت‌اللَّه "فیاض زنجانی" (1320 ش): آیت‌اللَّه فیاض مدرس زنجانی در سال 1247ش (1285ق) در یکی از روستاهای اطراف زنجان به دنیا آمد. وی در ابتدا از محضر پدر مجتهدش آخوند ملامحمد استفاده برد. سپس در تهران در حلقه درس بزرگانی همچون میرزا ابوالحسن جلوه و میرزا محمدحسن آشتیانی، دروس حکمت، فقه، اصول، کلام، منطق و تفسیر را آموخت و در علوم عقلی و نقلی مهارت یافت. آیت‌اللَّه زنجانی چند سال نیز در عتبات از کرسی درس علامه شیخ هادی تهرانی و استادان دیگر بهره جست و خود فقیهی محقق و متبحّر گشت. ایشان از سال 1287ش (1326ق) تا پایان عمر به مدت بیش از سی سال در زنجان اقامت گزید و مرجع تقلید آن دیار شد. وی در طی این سال‌ها یکی از مروّجین و مدرسین بزرگ مکتب تشیع و از نظر اجتماعی، ملجأ و پناهگاه مردم عصر خویش به شمار می‌رفت. از این فقیه جلیل آثاری همچون ذخائرُ الاُمَّة و رسالاتی در خمس، زکات و ماهیت وجود به جای مانده است. آیت‌اللَّه فیاض زنجانی سرانجام در دوازدهم دی ماه 1320ش برابر با چهاردهم ذی‌حجه 1360ق بدرود حیات گفت و در زنجان به خاک سپرده شد. 

5) 4محرم الحرام سال61هجری قمری: حضرت امام حسین (ع) سید و سالارشهیدان به اتفاق جمعی ازیارانشان پس ازورود به کربلا درآنجا مستقرشدند. دربین راه سپاه حرّ ضمن ممانعت ازحرکت امام هرازگاهی نیزاهل بیت رسول اکرم (ص) را همراهی می‎کرد. سرانجام آن حضرت پس ازگذراندن رودهای سخت و پرمشقّت به دشت کربلا رسیدند. درپی ورود امام، سپاه کفرنیزبه فرماندهی عمربن سعد ابن ابی وقّاص به قصد جلوگیری ازادامه حرکت کاروان سرورشهیدان وارد کربلا شد. او که دراندیشه دستیابی به قدرت و حکومت بود ازهیچ جنایتی برای نیل به اهداف پلید خود فروگذارنکرد. ازاین رو درصدد برآمد تا امام را واداربه تسلیم و مصالحه کند و درصورتیکه امام حسین (ع) تسلیم نشود آن حضرت را شهید کند. شایان توجه است که شمارافراد سپاه عمربن سعد ابتدا بیش از4000تن بود اما بتدریج برعده آنان افزوده شد بطوریکه بعد ازاستقرارسپاه عمرسعد درکربلا عدّه سربازان به 5000تن رسید.

6) 4محرم سال 485هجری قمری: « ابوالقاسم محمد بغدادی » مشهوربه« ابن ناقیا» شاعر، کاتب و ادیب مشهورعرب درگذشت. او بواسطه طبع روانش اشعارزیبا و پرمعنایی سروده است و صاحبنظران ادبی شعرابن ناقیا را به زیبایی و شیوایی ستوده‎اند. افزون برمقالات وی که بازگوکننده مفاسد اجتماعی درقالب حکایت و طنزاست تفسیرارزنده ای ازابن ناقیا باقیست که «شرح و تفسیری است بر26آیه قرآن کریم، شرحُ الفَصیح وَ الجِمان فی تشبیهاتِ القرآن» ازدیگرآثارابن ناقیاست.

7) 4محرم الحرام سال1264هجری قمری: ابوعبدالله فاسی مشهوربه ابن ادریس وزیر، کاتب و شاعرگرانقدردرمکناسه وفات یافت. تحصیلات وی با حفظ کلام خدا آغازشد و با آموختن نحو و ادبیات ادامه یافت. ابن ادریس با مکتب داری و نسخه برداری ازکتب، زندگی شغلی خود را شروع کرد و مدتی درخدمت ابوالقاسم زیّانی مورخ برجسته به کارمشغول شد. او در28سالگی کاتب اول فاس شد و مدتی بعد به واسطه لیاقت و کاردانی خود به حکومت مغرب منصوب گردید. ابن ادریس مدتی بعد براثرسخن چینی دشمنانش به زندان افتاد. این شاعرو کاتب عرب دربدیهه سرایی شهرت فراوان داشت و بیشتراشعارش درمدح پیامبراکرم(ص) و وصف طبیعت است که ازظرافت و زیبایی خاصی برخوردارند.

8) 4محرم الحرام سال1387هجری قمری: سید ابوصالح بن سید سلیمان حسینی ادیب و شاعرعرب درحِلّه درگذشت. او افزون برشعرو ادب درفقه نیزدانشی درخورتوجه کسب کرده بود. ازجمله تألیفات سید سلیمان حسینی مختارات را می‎توان نام برد که شامل اشعارخود شاعرو برخی ازدیگرشاعران عرب زبان است.

9) 1 ژانویه سال 1956 میلادی : سودان از پهناورترین کشورهای آفریقایی استقلال خود را اعلام کرد از سال 1899 میلادی اداره امور سودان به عهده دو کشور مصر و انگلیس گذاشته شد اما در مدتی کوتاه انگلستان سودان را مسمره خود کرد سرانجام در نیمه دوم قرن بیستم میلادی با مبارزات مستمر مردم سودان با نیروهای بیگانه این کشور به استقلال رسید و حکومت جمهوری در آن برقرار شد در خور توجه است که سودان در اوایل قرن نوزدهم میلادی از مراکز مهم داد وستد برده ، و کانون فعالیت برده دارن غرب بشمار می‎رفت.

10) اول ژانویه سال 1965 میلادی : قیام مسلحانه مردم فلسطین برضد رژیم اشغالگر قدس آغاز شد در این زمان کشورهای عضو اتحادیه عرب سازمان آزادیبخش فلسطین را بنیان نهادند و در پی آن الفتح شاخه چریکی جنبش ملی فلسطین با اجرای چند عملیات نظامی اعلام موجودیت کرد سازمان آزاد یبخش فلسطین در چند سال اخیر با سازشکاریهای رهبرانش و مذاکرات آنان با رئیسان رژیم اشغالگرقدس، مبارزان واقعی و مسلمان فلسطین را از ماهیت خود آگاه کرده از این رو مبارزان فلسطینی با آغاز قیام انتفاضه، مستقل از سازمان آزادیبخش به مبارزات حق جویانه خود بارژیم اشغالگر صهونیستی ادامه می دهند.

11) درگذشت زرتشت "بنا بر قولی 600 سال قبل از میلاد مسیح" (ع): زرتشت، زراتشت، زروهشت، یا زرت هوشتَر، نامی است که پس از اهورامزدا در اوستا کتاب مقدس زرتشتیان، در سرِ همه نام‌های دیگر قرار دارد. این نام، اسم اوستایى پیامبر ایرانی، زرتشت، می‌باشد. اختلاف در مورد وی، تنها اختلاف در الفاظ آن نیست بلکه در زمان و مکان حیات، خاندان، پیروان، اساس شخصیت، مکان تبلیغ، هم عصران و سروده‌های او و بسیاری دیگر نیز، بحث و اختلاف‌نظر وجود دارد. اختلاف میان دو قطب تاریخ ظهور زرتشت، بیش از پنج هزار سال است و اختلاف درباره مکان تولد یا زندگی‌اش نیز از شرق تا غرب ایران را دربر می‌گیرد. گویند که در خردمندی، ممتاز بود و چون به پانزده سالگی رسید، در معرفت و اخلاق و پارسایى و عبادت، سرآمد همگان بود. از وی اشعاری برجای مانده که به گاتْ‌ها معروفند و در حدود هفده فصل، 238 قطعه و 896 بیت می‌باشند. آن‌چه از متن گات‌ها برمی‌آید، اشاراتی پراکنده درباره شخصِ زرتشت، حامیان، دشمنان و تا اندازه‌ای احوالش می‌باشد. وی آیین زرتشتی را برای مردمان آورد. دین زرتشت که دین باستانی مردم ایران به حساب می‌رود، به موجب مستندات تاریخی، از قدیمی‌ترین ادیان جهان به شمار می‌آید و بعضی از آداب و رسوم این دین در آیین یهود نیز که پس از دین زرتشت، کهن‌ترین دینِ جهان محسوب می‌شود، منعکس گردیده است. با وجود این، پیروان دین زرتشت که بیشتر درهند و ایران زندگی می‌کنند در حدود پانصد هزار نفر می‌باشند. کتاب مقدس زرتشت که انجیل دانش و حکمت ایرانیانِ باستان محسوب می‌شود، "اَوِستا" نام دارد. زرتشت اعلام داشت که خواست اهورا مزدا یا خدای نور و حکمت از فرستادن وی، آن بوده است که بر جهانیان مکشوف سازد که در آسمان و زمین، یک خدا بیشتر وجود ندارد، ولی اهورا مزدا در تنویر جهان با کارشکنی اهریمن، روح خبیث تاریکی، روبرو می‌شود. اهورا مزدا همه چیزهای خوب را می‌آفریند و اهریمن، همه چیزهای زشت و بد. قوای نیکی و بدی مدام با هم در حال ستیزند و دل آدمی گاه به نیکی میل می‌کند و گاه به زشتی و در این میان سرگردان است. با وجود این، سرانجام، نیکی بر بدی غلبه می‌کند، زیرا خداوند از عهده انجام هر کاری برمی‌آید و بر همه چیز دانا است. زرتشت به ظهور منجی موعود معتقد است و بیان می‌کند که وقتی منجی موعود یا سوشْیانْسْ ظهور کند، پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک را بر جهان روا خواهد کرد و راه را برای گذشتن از این جهان به جهان دیگر، روشن و هموار خواهد ساخت. زرتشت می‌گوید که زندگی به مرگ ختم نمی‌شود و مرگ، دعوت به داوری روز قیامت است. آنان که راست کار بوده‌اند به عرش الهی که جایگاه نور و سرود است داخل می‌گردند و بدکاران و شریران در ورطه ظلمت و وحشت و عذاب افکنده می‌شوند. با این حال، خود زرتشت، به خاطر اعتقاد به خدای یکتا در مقابل خدایان متعدد که توده مردم می‌پرستیدند، جان به آتش کشید و مردمْ پیامبر زرتشتی را کشتند. 

12) آغاز سال میلادی 2009

13) اعلام منع برده‌داری و دستور آزادی بردگان در امریکا (1863م): امریکا در قرن نوزدهم، یکی از مراکز مهم خرید و فروش برده بود و با بردگان سیاه‌پوست، به صورتی غیرانسانی و وحشیانه رفتار می‌شد. مخالفت با این‌گونه اعمال باعث بروز جنگ‌های داخلی امریکا از سال 1861 تا 1865 گردید. در نهایت، هنگامی که آتش جنگ داخلی بین نیروهای شمال و جنوب ادامه داشت، آبراهام لینکُلْن، رئیس جمهور وقت امریکا فرصت را غنیمت شمرده و در روز اول ژانویه 1863م، اعلامیه معروف آزادی بردگان در سراسر امریکا را صادر نمود که به موجب این اعلامیه، بیش از سه میلیون برده در سراسر امریکا آزاد شدند. این اعلامیه موجب طغیان سیاهان در ایالات جنوبی که طرفدار برده‌داری بودند گردید و جنگ‌های داخلی را به نفع ضدبرده‌داری پیش برد. هم‌چنین پاره‌ای از مورخین غربی معتقدند سیاست جمهوری‌خواهان در امر آزادی بردگان، به خاطر قبح و زشتی اسارت سیاهان نبوده، بلکه اقدامی بوده است برای جذب آراء مثبت سیاهان که رقم قابل ملاحظه‌ای از جمعیت امریکا را تشکیل می‌دادند. هرچند با تصویب قانون منع برده‌داری در امریکا، گام دیگری در راه مبارزه با خرید و فروش بردگان برداشته شد، با این حال، تبعیض نژادی علیه سیاه‌پوستان در این کشور همچنان ادامه دارد. 

14) تشکیل کمیساریای عالی آوارگان سازمان ملل متحد (1951م): سازمان ملل متحد متشکل از کمیته‌ها، کمیسیون‌ها، نهادها و اجزای گوناگونی است که بسیاری از آنها در پی قطعنامه‌های مجمع عمومی شکل گرفته‌اند. سازمان بین‌المللی پناهندگان نیز از جمله سازمان‌هایى است که بر اساس مصوبه مجمع عمومی سازمان ملل در سال 1946م به وجود آمد. اما در واقع نخستین بار در سال 1921م، جامعه ملل، با تعیین کمیسر عالی برای پناهندگان، کمک بین‌المللی به آوارگان را سازماندهی نمود. اساسنامه این تشکل در سال 1946م به تصویب رسید و براساس آن، وظایف اداره امداد، نوسازی و حمایت از پناهندگان و آوارگان و اسکان آنها را بر عهده این سازمان نهاد. سه سال بعد به موجب قطعنامه 319، سازمان ملل تصمیم به تعیین یک کمیسر عالی گرفت و در نیمه دسامبر 1950م این امر توسط مجمع عمومی سازمان به تصویب رسید. وظایف کمیساریای عالی ملل متحد برای پناهندگان که کار خود را از اول ژانویه 1951م آغاز کرد شامل تامین حمایت بین‌المللی برای پناهندگان و کمک و مساعدت به آنها می‌باشد. پناهندگانی که به خاطر ترس از تعقیب به سبب عقیده، نژاد و ملیت از کشور خود خارج شده و مایل به مراجعت به وطن خود نمی‌باشند می‌توانند از کمک‌های این کمیساریای عالی استفاده کنند. وظیفه کمیساریای عالی ملل متحد برای پناهندگان این است که به این قبیل پناهندگان صرفاً براساس موازین بشر دوستانه و بدون در نظرگرفتن جوانب سیاسی، کمک و مساعدت کند و ترتیبی اتخاذ نماید که این افراد به موطن خود مراجعه نموده یا در سایر کشورها اسکان داده شوند. 

15) تشکیل صندوق ملل متحد برای کمک به کشورهای عقب‌مانده (1959م) 

16) پیروزی مردم کوبا به رهبری "کاسترو" و فرار "باتیستا" دیکتاتور این کشور (1959م) : فولخنسیو باتیستا، دیکتاتور پیشین کوبا، پس از آن که چند سالی در عرصه قدرت این کشور حضور داشت، در سال 1952م دست به کودتا زد و قدرت را به طور مطلق به دست گرفت. وی در طول حکومت هفت ساله خود سعی می‌کرد با ایجاد ثبات، خللی در کار کشتزارهای بزرگ نیشکر و دیگر مؤسسات امریکایى پیش نیاید. در دوران حکومت باتیستا، سراسر کوبا به دلیل حضور مستمر توریست‌های امریکایى به عنوان تفریحگاه ارزان و دائمی، پر از مراکز فساد، اعتیاد، قمار و سایر انحرافات اخلاقی بود. باتیستا در سال 1954م با لغو حالت فوق العاده که از زمان کودتای 1952 خود به وجود آورده بود رسماً به ریاست جمهوری کوبا برگزیده شد. در سال 1956م، فعالیت‌های انقلابیون این کشور به رهبری فیدل کاسترو اوج گرفت و باتیستا سعی نمود با شدت آنان را سرکوب کند. با این حال، این سرکوب‌ها نتیجه‌ای دربرنداشت و باتیستا رو به سقوط می‌رفت. در نهایت، در اول ژانویه 1959م انقلاب کوبا به پیروزی رسید و با فرار ژنرال باتیستا دیکتاتور کوبا، دست او و سایر دست نشاندگان امریکا از این کشور کوتاه شد. پیروزی جنبش چریکی به رهبری فیدل کاسترو امریکا را در وضعیت دشواری قرار داد. زیرا کوبا تنها حکومت کمونیستی در امریکای مرکزی و در نزدیکی مرزهای امریکا بوده و روابط صمیمانه‌ای با شوروی داشت. امریکا در حالی که حضور شوروی را در نیمکره شرقی جهان برنمی‌تافت، اکنون مجبور بود که نزدیک کشور خود، کوبای کمونیست را تحمّل کند و به این دلیل سیاست خصمانه امریکا، به طور دائم، دامن‌گیر کوبا بوده است. 

17) تشکیل اتحادیه رادیو تلویزیونی آسیا ای. بی. یو (1964م) 

18) روز ملی فلسطین (1965م): سرزمین فلسطین از قدیمی‌ترین مناطق مسکونی جهان محسوب می‌شود که در ساحل شرقی دریای مدیترانه، و در همسایگی کشورهای اردن، مصر، سوریه و لبنان قرار دارد. فلسطین دارای 3/330/000 نفر جمعیت و مساحت 6/263 کیلومتر مربع است که بخش اعظم آن تحت اشغال رژیم صهیونیستی است. پایتخت فلسطین قدس شریف و شهرهای غزه و رام اللَّه نیز مراکز اداری موقت هستند. ضمن اینکه خان یونس و نابلس نیز از شهرهای مهم این کشورند. ملیت و زبان رسمی مردم فلسطین عربی است و بیش از 87% مردم آن پیرو آیین مقدس اسلام هستند. پیش‌بینی جمعیت فلسطین تا سال 2020م نزدیک به 7 میلیون نفر خواهد بود. سرزمین فلسطین بین سال‌های 1517م تا جنگ جهانی اول توسط دولت عثمانی اداره می‌شد و از آن پس تحت قیمومیت انگلیس درآمد. از اواخر قرن 19م با اوج‌گیری نهضت صهیونیسم و گسترش موج مهاجرت یهودیان به فلسطین، جمعیت یهودیان رو به افزایش گذاشت. در پی تشدید اختلافات و درگیری‌ها میان اعراب و صهیونیست‌ها، طرحی در سازمان ملل به تصویب رسید که به موجب آن فلسطین به دو قسمت یهودی و عرب‌نشین تقسیم شد. طبق این طرح بیش از 56% از کل اراضی فلسطین به یهودیان و بقیه به اعراب واگذار گردید. در سال 1948م پس از خروج نیروهای انگلیسی، دولت جعلی و غصبی اسرائیل در سرزمین فلسطین اعلام موجودیت نمود و طی مدت کوتاهی نزدیک 80% از خاک فلسطین را به اشغال خود درآورد. در اثر فقدان یک موجودیت ملی در فلسطین، اداره نوار غزه به مصر و اداره کرانه باختری به اردن واگذار گردید که این مناطق نیز در سال 1967م به اشغال رژیم صهیونیستی درآمدند. آغاز نبرد مسلحانه علیه رژیم صهیونیستی در اول ژانویه 1965م به عنوان روز ملی فلسطین نام‌گذاری شده است. فلسطین در 15 نوامبر 1988م استقلال خود را اعلام کرد. نوع حکومت فلسطین دولت خودمختار با یک مجلس قانون‌گزاری است. (ر.ک: 15 نوامبر) 

19) تشکیل سازمان کشورهای مستقل مشترک المنافع پس از فروپاشی شوروی (1992م): پس از جنگ خلیج فارس، مهم‌ترین رویداد اوایل دهه پایانی قرن بیستم، فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تقسیم آن به پانزده کشور مستقل است. اتحاد جماهیر شوروی که تا پایان سال 1991م یکی از دو ابرقدرت جهان به شمار می‌آمد، با فرا رسیدن ژانویه سال 1992م به تاریخ پیوست و جمهوری‌های مستقل جدید شوروی سابق، اتحادیه جدیدی به نام سازمان کشورهای مستقل مشترک‌المنافع تشکیل دادند که در سال‌های بعد عملاً کارآیى خود را از دست داد. جمهوری‌های مستقل جدید نیز که از بطن اتحاد جماهیر شوروی سابق زاده شده‌اند در دهه آخر قرن بیستم، هر یک با مشکلات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی گوناگون روبرو شده‌اند که مشکلات بزرگ‌ترین جمهوری آن یعنی فدراسیون روسیه از همه بیشتر و پیچیده‌تر است. روسیه علاوه بر قیام بعضی از جمهوری‌های خودمختار این فدراسیون مانند جمهوری چچن و داغستان که خواهان استقلال کامل و جدایی از روسیه هستند، با بحران شدید اقتصادی، کاهش ارزش پول ملی، فقر و بیکاری و صدها میلیارد دلار بدهی خارجی و از همه مهمتر، ناامنی و رشد گروه‌های مافیایی روبروست. 

20) رسمیت یافتن "یورو" به عنوان پول واحد اروپا (2002م): با پایان جنگ جهانی دوم و با توجه به گستردگی دامنه خسارات و تلفات آن، مسئله شکل‌گیری وضعیتی که به پدید آمدن جنگ‌های فراگیر و همگانی، مانند دو جنگ جهانی که هر دو از اروپا آغاز شد، پایان دهد، از ذهن و فکر به بیان و عمل تبدیل شد. در سال 1957م براساس "پیمان رم"، جامعه اقتصادی اروپا به وجود آمد و این روال با انعقاد پیمان‌ها و اتحادیه‌های دیگر ادامه یافت تا اینکه گام اساسی در جریان اجلاس سران اروپا در دسامبر 1991م در ماستْریخْتِ هلند برداشته شد. براساس توافق سران اروپا، از سال 1993م "اتحادیه اروپا" شکل می‌گرفت و شهروندان هر کشور اروپایى، تابعیت اتحادیه را نیز به دست می‌آوردند. اهدافِ اصلیِ این اتحادیه گسترش هرچه بیشتر همکاری‌ها و هماهنگی‌های اقتصادی، مالی، سیاست خارجی، امور دفاعی و قضایى بود. از ژانویه سال 1999م در جهت عملی ساختن این اهداف، پول واحدی به نام "یورو" به جریان افتاد. این پول ابتدا در مبادلات بانکی نقل و انتقالات حواله‌ای میان کشورها رایج گردید و سپس از اول ژانویه 2002م در دوازده کشور اروپایی به صورت سکه و اسکناس رواج یافت. هرچند سه کشور انگلستان، دانمارک و سوئد همچنان از پول ملی خود استفاده می‌کنند، اما سایر کشورها طی مدت 2 ماه پول ملی خود را از گردونه مبادلات اقتصادی خارج نمودند.

http://rasekhoon.net/article/show/122971/12-دی-1387-4-محرم-الحرام-1430-1-ژانویه-2009/