1. جلالی، غلامرضا، هاشمی فشارکی، سید جواد، نقش دفاع غیرعامل و مدیریت بحران در شهرسازی، سومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت بحران جامع در حوادث غیرمترقبه، دانشگاه تهران، ص. 54، 1386.##

1. هاشمی فشارکی، سید جواد، محمودزاده، امیر، شهپر، هادی، نقش و جایگاه پایداری ملی در زنجیره تأمین ناجا، فصلنامه اندیشه آماد، شماره 36، دفتر تحقیقات کاربردی معاونت آماد و پشتیبانی ناجا، 1390.##
2. هاشمی فشارکی، سید جواد، جلالی، غلامرضا، پدافند غیرعامل در آیینه قوانین و مقررات، سازمان پدافند غیرعامل کشور، 1389.##

 

https://pd.ihu.ac.ir/article_200747.html

 

 

 

تحلیل اصول و رویکردهای پدافند غیرعامل در برنامه‌ریزی استفاده از اراضی شهری

مقاله 2، دوره 9، شماره 2، پاییز 1397، صفحه 11-24  اصل مقاله (1 MB)

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فرضعلی سالاری سردری  ¹؛ اکبر کیانی²

¹پیام نور فارس

²پیام نور زابل

چکیده

پدافند غیرعامل بستر مناسب امنیت و توسعه پایدار کشور و یکی از مؤثرترین و پایدارترین روش­های دفاعی در مقابل تهدیدات می­باشد. کشور ایران به دلیل ویژگی­های جغرافیایی، اقتصادی، فرهنگی، طبیعی و سیاسی همواره در معرض بحران­های زیادی قرار گرفته و به تبع آن خسارات مالی و جانی فراوانی به کشور تحمیل می­شود. پدافند غیرعامل به عنوان روشی جهت مقابله با حوادث طبیعی یا انسان ساخت در تمامی حوزه‌های زندگی بشری قابل تعریف است. یکی از راه­کارهای مقابله با دشمن، به­کار بستن اصول پدافند غیرعامل در تأسیسات حساس، حیاتی و سکونت­گاه­های انسانی می­باشد. تجارب گذشته و خسارات مختلف در طی صد سال اخیر به دلایل بلایای طبیعی (سیل،زلزله، برف و غیره) و غیرطبیعی (طرح های نامناسب شهری و برنامه­ریزی، جنگ، شورش،تروریسم، جاسوسی و موارد دیگر) و به­هم­خوردن تعادل محیط زیستی و محیط اجتماعی اصول دفاعی غیرعامل در رویکردهای استفاده از اراضی شهری ضروری می­سازد. برنامه­ریزان شهری و امنینی- نظامی، شهرهای بزرگ را به­عنوان مراکز ثقل قدرت، جمعیت، مراکز ارتباطات و حمل و نقل، گره­های کلیدی مالی صنعتی و سیستم های اطلاعاتی، کرسی­های اداری و حکومتی، مخازن ثروت و منابع ملی محسوب و درنظر می­گیرند. بر این اساس، در پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی (رویکرد ساختاری- راه­بردی) از طریق مطالعه تجربیات مناطق شهری کشورهای مختلف (کتابخانه­ای- اسنادی)، به  اجرایی­نمودن اصول پدافند غیرعامل و کاربردی­نمودن راه­بردهای آن در مناطق شهری (هدف اصلی پژوهش) پرداخته شده است. تعیین راه­کارهایی برای حفاظت از شهروندان قبل از وقوع تهدیدها با توجه به مداخلات انسانی در محیط طبیعی و افزایش خطرات طبیعی و انسانی در شهرها، بایستی از مراکز حیاتی انسانی و ساختمان­های حیاتی محافظت شوند. با در نظر گرفتن اصول و روش­های پدافند غیرعامل در راستای کاهش مناطق آسیب­پذیر، مکان­های امن و استاندارد ایجاد شود. معیارهای استفاده از زمین مانند سازگاری، کارایی، ایمنی و موارد مرتبط با استفاده از دیدگاه علمی در طرح­های شهری مدنظر قرار گیرد. در ادامه تحقیق، انواع راه­حل­ها براساس اصول پدافند غیرعامل در مناطق شهری در راستای توسعه پایدار و راه­بردهای ایمنی- امنیتی غیرعامل متناسب با ساختارهای جغرافیایی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مناطق شهری بیان شده است که مهم­ترین آن، توجه به رویکردهای پدافندی در تهیه طر­های جامع و تفصیلی شهرها، مکان­یابی، استقرار فعالیت­ها، کاربری­ها و دسترسی به آنان مبتنی بر تأمین امنیت شهروندان و شهر در زمان بروز حادثه و حملات احتمالی می­باشد.

کلیدواژه‌ها

پدافند غیرعامل؛ امنیت؛ ایمنی؛ مکان‌یابی؛ برنامه‌ریزی شهری

مراجع

1. سعیدی، علی، قزوینه، محمودرضا، مکان­یابی و طراحی  پناهگاه­های دومنظوره شهری بارویکرد پدافند غیرعامل )مورد مطالعه شهر کرمانشاه(، فصلنامه پدافند غیرعامل، سال هشتم، شماره یک، پیاپی 29، صص. 58-45، 1396.##
2. کامران، حسن، حسینی امینی، حسن و پریزادی، طاهر، تحلیل ساختارهای شهر شهریار و راهبردهای پدافند غیر عامل، فصلنامه جغرافیا، دوره جدید، سال نهم، شماره 30، صص. 37 -5، 1390.##
3. پریزادی، طاهر، حسینی امینی، حسن، شهریاری، مهدی، بررسی و تحلیل تمهیدات«پدافند غیر عامل» در شهر سقز در رویکرد تحلیل، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 26، صص. 202-191، 1389.##
4. سالاری سردری، فرضعلی، تحلیلی بر مکان­یابی فعالیت­ها در مناطق شهری با تأکید بر پدافند غیر عامل، مجموعه مقالات همایش بزرگداشت روز شهرساز، سازمان مسکن و شهرسازی هرمزگان، بندرعباس، 1390.##
5. جلالی، غلامرضا، هاشمی فشارکی، سید جواد، نقش دفاع غیرعامل و مدیریت بحران در شهرسازی، سومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت بحران جامع در حوادث غیرمترقبه، دانشگاه تهران، ص. 54، 1386.##
6. احمرلوئی، محمدحسین، پدافند غیرعامل در جنگ­های نوین (ش.م.ه)، دانشکده فارابی، تهران، 1389.##
7. نوروزی، سهیلا، زمین شناسی و کاربرد آن در پدافند غیرعامل، فصلنامه زمین، سال چهارم ، شماره دوم، 1382.##
8. حاتمی نژاد، حسین، عظیم زاده ایرانی، اشرف، ساماندهی محلات شهری بر مبنای الزامات پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: محلّات ناحیه ی شش منطقه دو شهر تهران)، فصلنامه اطلاعات جغرافیایی (سپهر) دوره 24، شماره 96، صص. 112-91، 1394.##
9. سازمان پدافند غیرعامل کشور، سند راهبردی پدافند غیرعامل کشور، برگرفته از کتاب دیدگاه‌های نظری پدافند غیرعامل، 1385.##
10. نظرپور دزکی، رضا، حیدری­نیا، سعید، مرادپور، نبی، سنجش    آسیب­پذیری کالبدی- اجتماعی شهر از منظر پدافند غیرعامل (مورد مطالعه: محلات منطقه یک کلانشهر اهواز)، فصلنامه پدافند غیرعامل، سال نهم، شماره یک، پیاپی 33، صص. 90-77، 1397.##
11. اسماعیلی، محسن، پدافند غیرعامل: رویکردی حیاتی در سازماندهی مراکز و استخوان­بندی شهری، همایش اطلاعات مکانی و مدیریت یکپارچه شهری، 1387.
    1. http://www.globalsecurity.org/military/library/policy/army/fm/3-90-2/chap7.htm##
12. اصغریان جدی، احد، الزامات معمارانه در دفاع غیرعامل پایدار، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده معماری و شهرسازی، 1383.##
13. هاشمی فشارکی، سید جواد، محمودزاده، امیر، شهپر، هادی، نقش و جایگاه پایداری ملی در زنجیره تأمین ناجا، فصلنامه اندیشه آماد، شماره 36، دفتر تحقیقات کاربردی معاونت آماد و پشتیبانی ناجا، 1390.##
14. هاشمی فشارکی، سید جواد، جلالی، غلامرضا، پدافند غیرعامل در آیینه قوانین و مقررات، سازمان پدافند غیرعامل کشور، 1389.##
15. کیانی، اکبر، سالاری سردری، فرضعلی، نوری، مهدی، بررسی و بازخود محیط طبیعی در توسعه فیزیکی- کالبدی شهر گله­دار، پژوهش­های جغرافیایی برنامه­ریزی شهری، دوره 3، شماره 3، ص. 383، 1394.##

http://pd.ihu.ac.ir/article_200747.html

http://pd.ihu.ac.ir/article_200747.html

 

 

تحلیل اصول و رویکردهای پدافند غیرعامل در برنامه‌ریزی استفاده از اراضی شهری

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فرضعلی سالاری سردری  ¹ 
•  
• اکبر کیانی ²

¹ پیام نور فارس

² پیام نور زابل

چکیده

پدافند غیرعامل بستر مناسب امنیت و توسعه پایدار کشور و یکی از مؤثرترین و پایدارترین روش­های دفاعی در مقابل تهدیدات می­باشد. کشور ایران به دلیل ویژگی­های جغرافیایی، اقتصادی، فرهنگی، طبیعی و سیاسی همواره در معرض بحران­های زیادی قرار گرفته و به تبع آن خسارات مالی و جانی فراوانی به کشور تحمیل می­شود. پدافند غیرعامل به عنوان روشی جهت مقابله با حوادث طبیعی یا انسان ساخت در تمامی حوزه‌های زندگی بشری قابل تعریف است. یکی از راه­کارهای مقابله با دشمن، به­کار بستن اصول پدافند غیرعامل در تأسیسات حساس، حیاتی و سکونت­گاه­های انسانی می­باشد. تجارب گذشته و خسارات مختلف در طی صد سال اخیر به دلایل بلایای طبیعی (سیل،زلزله، برف و غیره) و غیرطبیعی (طرح های نامناسب شهری و برنامه­ریزی، جنگ، شورش،تروریسم، جاسوسی و موارد دیگر) و به­هم­خوردن تعادل محیط زیستی و محیط اجتماعی اصول دفاعی غیرعامل در رویکردهای استفاده از اراضی شهری ضروری می­سازد. برنامه­ریزان شهری و امنینی- نظامی، شهرهای بزرگ را به­عنوان مراکز ثقل قدرت، جمعیت، مراکز ارتباطات و حمل و نقل، گره­های کلیدی مالی صنعتی و سیستم های اطلاعاتی، کرسی­های اداری و حکومتی، مخازن ثروت و منابع ملی محسوب و درنظر می­گیرند. بر این اساس، در پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی (رویکرد ساختاری- راه­بردی) از طریق مطالعه تجربیات مناطق شهری کشورهای مختلف (کتابخانه­ای- اسنادی)، به  اجرایی­نمودن اصول پدافند غیرعامل و کاربردی­نمودن راه­بردهای آن در مناطق شهری (هدف اصلی پژوهش) پرداخته شده است. تعیین راه­کارهایی برای حفاظت از شهروندان قبل از وقوع تهدیدها با توجه به مداخلات انسانی در محیط طبیعی و افزایش خطرات طبیعی و انسانی در شهرها، بایستی از مراکز حیاتی انسانی و ساختمان­های حیاتی محافظت شوند. با در نظر گرفتن اصول و روش­های پدافند غیرعامل در راستای کاهش مناطق آسیب­پذیر، مکان­های امن و استاندارد ایجاد شود. معیارهای استفاده از زمین مانند سازگاری، کارایی، ایمنی و موارد مرتبط با استفاده از دیدگاه علمی در طرح­های شهری مدنظر قرار گیرد. در ادامه تحقیق، انواع راه­حل­ها براساس اصول پدافند غیرعامل در مناطق شهری در راستای توسعه پایدار و راه­بردهای ایمنی- امنیتی غیرعامل متناسب با ساختارهای جغرافیایی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مناطق شهری بیان شده است که مهم­ترین آن، توجه به رویکردهای پدافندی در تهیه طر­های جامع و تفصیلی شهرها، مکان­یابی، استقرار فعالیت­ها، کاربری­ها و دسترسی به آنان مبتنی بر تأمین امنیت شهروندان و شهر در زمان بروز حادثه و حملات احتمالی می­باشد.

کلیدواژه‌ها

• پدافند غیرعامل 
•  
• امنیت 
•  
• ایمنی 
•  
• مکان‌یابی 
•  
• برنامه‌ریزی شهری

---

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Principles and Approaches of Passive Defense in Planning the use of Urban Lands

نویسنده [English]

• - - ²

² -

چکیده [English]

Passive defense is a perfect support for national sovereignty and appropriate sustainable development of the country and is one of the most effective and sustainable methods of defense against potential human, natural and cultural, political and economic threats. This is also a great way to impose. passive defense is as a stable and the cheapest way for the National Defense to deal with abnormal or man-made disasters in all areas of human life. One of the ways of dealing with the enemy other than military confrontation is to implement the principles of passive defense in critical infrastructure and human settlements of the country. Throughout history, urban planners and planners of Security-military matters consider big cities as centers of power, population centers and transport communications, intelligence systems, industrial and financial node keys, administrative and governmental positions, wealth and national resources . On the basis of this research, using descriptive and analytical (structural approach strategy) through the study of urban areas experience different countries (library documentation), the implementation of passive defense principles and practicality of strategies in urban areas (the main objective of the research) have been done. To continue the research, a variety of solutions are given based on principles of passive defense in the urban areas in line  withsustainable development and passive security-safety strategies related to geographical, economic, social and cultural structures whose most important is the attention to defense approaches in the preparation of detailed plans of cities, location and deployment of activities and uses and access to them based on providing security of citizens and the city during the incident and possible attacks.       

کلیدواژه‌ها [English]

• Passive Defense 
•  
• security 
•  
• Safety 
•  
• Locating Land Use 
•  
• Urban Planning

 مراجع

1. سعیدی، علی، قزوینه، محمودرضا، مکان­یابی و طراحی  پناهگاه­های دومنظوره شهری بارویکرد پدافند غیرعامل )مورد مطالعه شهر کرمانشاه(، فصلنامه پدافند غیرعامل، سال هشتم، شماره یک، پیاپی 29، صص. 58-45، 1396.##
2. کامران، حسن، حسینی امینی، حسن و پریزادی، طاهر، تحلیل ساختارهای شهر شهریار و راهبردهای پدافند غیر عامل، فصلنامه جغرافیا، دوره جدید، سال نهم، شماره 30، صص. 37 -5، 1390.##
3. پریزادی، طاهر، حسینی امینی، حسن، شهریاری، مهدی، بررسی و تحلیل تمهیدات«پدافند غیر عامل» در شهر سقز در رویکرد تحلیل، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 26، صص. 202-191، 1389.##
4. سالاری سردری، فرضعلی، تحلیلی بر مکان­یابی فعالیت­ها در مناطق شهری با تأکید بر پدافند غیر عامل، مجموعه مقالات همایش بزرگداشت روز شهرساز، سازمان مسکن و شهرسازی هرمزگان، بندرعباس، 1390.##
5. جلالی، غلامرضا، هاشمی فشارکی، سید جواد، نقش دفاع غیرعامل و مدیریت بحران در شهرسازی، سومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت بحران جامع در حوادث غیرمترقبه، دانشگاه تهران، ص. 54، 1386.##
6. احمرلوئی، محمدحسین، پدافند غیرعامل در جنگ­های نوین (ش.م.ه)، دانشکده فارابی، تهران، 1389.##
7. نوروزی، سهیلا، زمین شناسی و کاربرد آن در پدافند غیرعامل، فصلنامه زمین، سال چهارم ، شماره دوم، 1382.##
8. حاتمی نژاد، حسین، عظیم زاده ایرانی، اشرف، ساماندهی محلات شهری بر مبنای الزامات پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: محلّات ناحیه ی شش منطقه دو شهر تهران)، فصلنامه اطلاعات جغرافیایی (سپهر) دوره 24، شماره 96، صص. 112-91، 1394.##
9. سازمان پدافند غیرعامل کشور، سند راهبردی پدافند غیرعامل کشور، برگرفته از کتاب دیدگاه‌های نظری پدافند غیرعامل، 1385.##
10. نظرپور دزکی، رضا، حیدری­نیا، سعید، مرادپور، نبی، سنجش    آسیب­پذیری کالبدی- اجتماعی شهر از منظر پدافند غیرعامل (مورد مطالعه: محلات منطقه یک کلانشهر اهواز)، فصلنامه پدافند غیرعامل، سال نهم، شماره یک، پیاپی 33، صص. 90-77، 1397.##
11. اسماعیلی، محسن، پدافند غیرعامل: رویکردی حیاتی در سازماندهی مراکز و استخوان­بندی شهری، همایش اطلاعات مکانی و مدیریت یکپارچه شهری، 1387.
    1. http://www.globalsecurity.org/military/library/policy/army/fm/3-90-2/chap7.htm##
12. اصغریان جدی، احد، الزامات معمارانه در دفاع غیرعامل پایدار، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده معماری و شهرسازی، 1383.##
13. هاشمی فشارکی، سید جواد، محمودزاده، امیر، شهپر، هادی، نقش و جایگاه پایداری ملی در زنجیره تأمین ناجا، فصلنامه اندیشه آماد، شماره 36، دفتر تحقیقات کاربردی معاونت آماد و پشتیبانی ناجا، 1390.##
14. هاشمی فشارکی، سید جواد، جلالی، غلامرضا، پدافند غیرعامل در آیینه قوانین و مقررات، سازمان پدافند غیرعامل کشور، 1389.##
15. کیانی، اکبر، سالاری سردری، فرضعلی، نوری، مهدی، بررسی و بازخود محیط طبیعی در توسعه فیزیکی- کالبدی شهر گله­دار، پژوهش­های جغرافیایی برنامه­ریزی شهری، دوره 3، شماره 3، ص. 383، 1394.##

 

https://pd.ihu.ac.ir/article_200747.html