کتاب شناسی گزینشی و توصیفی نماز
9 - آداب صلاة اللیل، ملا محمد باقر فشارکی اصفهانی (م 1315ق)
نماز به عنوان «ستون دین » و «معراج انسان های باورمند و مطمئن » همیشه مورد توجه فقها، عرفا، علما و شعرای مسلمان بوده و تاکنون نزدیک به دو هزار کتاب و رساله، و صدها غزل و قصیده در اهمیت و مسائل مختلف نماز به رشته تحریر کشیده شده است .
فقیهان درباره نماز - که نخستین فرع از فروع دین شمرده می شود - کتاب هایی نوشته اند که آکنده از ژرف نگری ها و موشکافی های فقیهانه، و به راستی اعجاب برانگیز است . گویندگان مذهبی، مبلغان دین، واعظان وارسته و پارسا، آنان که دستی بر قلم داشته اند به سهم خود و نیز برای ارشاد مردم، دست به قلم برده، کارهای باارزشی را در تبیین و تفسیر نماز ارائه کرده اند و آثار نماز را در خودسازی انسان ها و اصلاح فرد و اجتماع نشان داده اند .
عارفان نیز که عشق را در عبادت و عبادت را در عشق به خدا و کمال مطلق می دیدند از باب «افضل الناس من عشق العبادة و عانقها، و احبها بقلبه و باشرها بجسده و تفرع لها . . .» (1) نماز را عاشقانه ترین عبادت و عارفانه ترین کار و ریاضت دیده اند و به سبک دل انگیز عارفان، آثاری دل پسند در مورد نماز آفریده اند .
در این میان شاعران پاکدل نیز با زبان شیرین شعر - که به قول استاد سید محمد حسین شهریار زبان عشق است - منظومه های ماندگار و دلواره های جاودانه و بسیاری را در پرتو نماز خلق کرده اند که نه تنها به ادبیات فارسی که به ادبیات همه مسلمانان با هر نژاد و زبانی، غنا و آبرو بخشیده اند . و در سایه سار نماز که فراتر از همه فرهنگ هاست به فرهنگ آب و خاک خود، روح حیات دمیده اند . و با زمزمه های زیبا و عاشقانه ای که در زیر رواق باصفا و بلند نماز سروده اند آثارشان را آسمانی و جاوید ساخته اند . شاعران عارف و عارفان شاعر، دل تشنه خود را از سلسبیل عبادت و از تسنیم تشهد، سیراب ساخته و پیاله قنوت را پر از شراب طهور نماز سر کشیده اند تا آن جا که توانسته اند کوه های کمال را رکعت رکعت درنوردند و با خواندن فاتحة الکتاب، قله های قیام را یکی پس از دیگری فتح کنند و صعود حقیقی را با سجود به خدا و رایت پیروزی را با رکوع به رب العالمین، به دست آرند و ساحل نشینان سبکبار و بی خبر را سرزنش کنند که:
تو را زکنگره عرش می زنند سفیر
ندانمت که در این دامگه چه افتاده است
حال با توجه به گستره بسیار بحث، برگزیده مختصری را از کتاب های نماز با اندک توصیفی و با تفکیک موضوع، نام می بریم . باشد که اهل دلی را به کار آید و رهروان راه کمال را - که رو به سوی حضرت دوست سبحانه و تعالی، زندگی را زنده نگه داشته، راه می برند - رهیار و کارساز باشد . تذکر این نکته نیز لازم است که از کتاب شناس «کتاب های مرجع و منابع اولیه » و نیز «کتاب های فقهی و استدلالی نماز» به علت تخصصی بودن و اطاله سخن، صرف نظر نموده و به موضوع های دیگر نماز می پردازیم:
الف - کتاب های عرفانی و نماز شب
این نوع کتاب ها، به شکر خدا بسیار است و ما در این مجال اندک به برخی از آنها اشارتی می کنیم:
1 - اسرار الصلوة، حسین بن عبدالله بن سینا (427ق)
دانشمند و فیلسوف پرآوازه شیعی شیخ الرئیس ابوعلی سینا این رساله را در سه فصل ترتیب داده است:
فصل اول: در ماهیت نماز; فصل دوم: احکام ظاهری و اسرار باطنی نماز; فصل سوم: در تفکیک و معرفی کسانی که هم ظاهر نماز و هم باطن نماز بر آنان واجب است، و کسانی که تنها ظاهر نماز بر آنان واجب است . این رساله در ضمن مجموعه «کلمات المحققین » در سال 1315ق در تهران منتشر شده است و به زبان عربی است .
2 - اسرار الصلوة، صائن الدین علی بن محمد ترکه (م 830ق)
نویسنده که از حکمای شیعی بوده و بیشتر با اثر بزرگش «تمهید القواعد» شناخته می شود، این رساله را به سبک عرفانی، در یک مقدمه و دو بخش نوشته است: 1 - در معنای طهارت و ارکان معنوی آن; 2 - در تحقیق معنای نماز . نسخه های خطی آن در کتابخانه آیت الله مرعشی در قم پیدا می شود و بعید است که تا حال چاپ نشده باشد .
3 - فلاح السائل، رضی الدین ابوالقاسم علی بن موسی بن جعفر بن طاووس (م 664ق) سید بن طاووس که به حق «سید العارفین » و «جمال السالکین » خوانده شده است در این اثر بسیار پر بار و عارفانه، پرده از روی رموز و اسرار بسیاری برمی دارد که در جای دیگر پیدا نمی شود و با توجه به این که سید بن طاووس - قدس سره - تشنگی دل و جان را می خواهد از سرچشمه سیراب کند و جز به سخنان و ادعیه درربار امامان معصوم (ع) از بیگانگان نه تنها تاثیر نمی پذیرد که بیزار نیز هست می توان گفت که عرفانی خالص و شیعی به دست می دهد که بسیار مغتنم و مفید است .
از آن جا که از عنوان کتاب «فلاح السائل » هیچ اشارتی به نماز یا مسائل و احکام و اسرار نماز نمی توان یافت بسیاری از پژوهشگران در اسرار و احکام نماز از این اثر گرانسنگ غفلت می ورزند و تصور می کنند که کتاب تنها در دعاهای روایت شده از امامان معصوم (ع) بحث می کند، غافل از این که روح غالب بر این کتاب نماز و اسرار و رموز نماز بوده و مسایل دیگری که گاه گاهی به صورت مختصر مطرح شده نیز در پرتو نماز و اسرار آن است . این نکته تنها با مروری گذرا در فهرست کتاب هم به وضوح پیداست . این اثر دل انگیز توسط دفتر تبلیغات اسلامی در قم چاپ و انتشار یافته است .
4 - اسرار الصلوة، شهید ثانی (م 965ق)
این اثر که گاهی از آن با نام «التنبیهات العلیه علی وظائف الصلاة القلبیة » نیز یاد می شود از دیرباز مورد توجه دانشمندان بوده برخی به آن حواشی نوشته و برخی دیگر به شرح آن پرداخته اند و برخی دیگر نیز آن را به زبان فارسی ترجمه کرده اند .
اسرار الصلوة شهید ثانی در سال 1312ق با حواشی ملا عبدالرسول فیروزکوهی (م حدود1325ق) در 307 صفحه وزیری در تهران به چاپ رسیده بود که بعدها نیز به صورت های گوناگون انتشار یافته است . از ترجمه های چاپ شده آن به فارسی می توان به ترتیب انتشار از دو ترجمه زیر نام برد:
اول - ترجمه محمد صالح بن محمد صادق واعظ، با تصحیح میرجلال الدین حسینی، مشهور به محدث ارموی، در 154 صفحه وزیری، سال 1365ش، توسط انتشارات فیض در تهران چاپ شده است; دوم - ترجمه استاد علی اکبر مهدی پور که در 280 فیما
صفحه وزیری، توسط انتشارات کعبه در سال 1410ق چاپ، و هر دو ترجمه با عنوان اصلی کتاب (اسرار الصلوة) انتشار یافته است .
5 - اسرار الصلوة، قاضی سعید قمی (م 1103ق)
نویسنده ابتدا کتابی با نام «حقیقة الصلاة » نوشته بود که این رساله خلاصه و فشرده آن است و در حاشیه «شرح الهدایه ملا صدرا» ص 357 - 362، به سال 1313ق منتشر شده است .
6 - حقیقة الصلاة، قاضی سعید قمی .
نویسنده این کتاب را نیز مانند خلاصه آن که پیش از این نام برده شد به زبان عربی نوشته است با قلمی شیرین و عارفانه که سبک خاص خود قاضی سعید است و با مقدمه، پاورقی های سید محمد باقر سبزواری یکی از اساتید دانشگاه تهران در سال 1339ش توسط انتشارات دانشگاه چاپ شده است . قاضی سعید قمی کتاب دیگری نیز در این رابطه و با نام «روح الصلاة » دارد که ما از انتشار آن بی خبریم .
7 - آداب نماز شب، علامه مجلسی (م 1110ق)
رساله ای است مختصر و به زبان فارسی که به تصحیح سید مهدی رجایی در هشت صفحه وزیری و در سال 1367ش چاپ شده است .
8 - نماز شب، آخوند ملا علی اکبر ایجی اصفهانی (م 1232ق)
این اثر را که بعضی از پژوهشگران در نوع خود بهترین خوانده اند به زبان فارسی و چاپ دوم آن در اصفهان توسط انتشارات منوچهری، به سال 1375ق، در 167 صفحه خشتی انتشار یافته است .
9 - آداب صلاة اللیل، ملا محمد باقر فشارکی اصفهانی (م 1315ق)
این کتاب نیز در اصفهان و در سال های 1332ق و 1347ق و به زبان فارسی انتشار یافته است .
10 - اسرار الصلوة، میرزا جواد آقا ملکی تبریزی (م 1344ق)
این اثر عرفانی و اخلاقی دارای امتیازات ویژه ای است و در نوع خود پرآوازه ترین کتاب خوانده می شود . برای نخستین بار در سال 1338ق و بار دوم در تهران به سال 1391ق و پس از آن نیز بارها چاپ و منتشر شده است . این اثر روح پرور و دلنواز همانند آثار دیگر عارف نامی میرزا جواد آقا تبریزی مثل «المراقبات » و «رساله لقاء الله » از همان ابتدای انتشارش مورد عنایت اهل حال و صاحب دل بوده است و توسط اشخاص گوناگونی به فارسی ترجمه یا شرح و توضیح داده شده است که از آن میان ترجمه آقای رضا رجب زاده در 516 صفحه وزیری توسط انتشارات پیام آزادی، در تهران، سال 1364ش منتشر شده است .
11 - اسرار الصلوة و سرالاستغفار بین السجدتین، شیخ عبدالحسین تهرانی
کتاب به زبان فارسی و به قلم رسایی نوشته شده است، نویسنده در جای جای کتابش از اشعار سودمند و مفیدی که بیشتر به زبان فارسی است سود برده و بر جذابیت اثرش افزوده است مثل آن که در مقدمه می نویسد:
عارف از حکمت تکبیر اگر آگاه است
پس چرا طالب قرب در شاهنشاه است
نتوان رفت به سر منزل قرب ای عارف
که در این راه تو را نفس و هوا همراه است
کتاب در سال 1378ق و در تهران به کوشش آقایان محمد سهرابی، محسن ایزدپناه و احمد فرهومند در 320 صفحه رقعی چاپ شده است .
12 - صلاة اللیل، استاد شیخ غلامرضا عرفانیان یزدی
استاد خود در پسوندی که بر اسم کتاب نوشته است محتوای آن را چنین معرفی می کند:
«فضیلت، وقت، عدد، کیفیت و خصوصیات نماز شب، برگرفته از قرآن و سخنان و سیرت معصومان (ع)» . کتاب پیشترها در نجف و به تازه گی توسط انتشارات دفتر تبلیغات در قم چاپ و در 137 صفحه وزیری انتشار گردیده است .
13 - آداب الصلوة، امام خمینی - قدس سره الشریف -
رهبر کبیر انقلاب که در عرفان شاگرد نامدار عارف پرآوازه میرزا جواد ملکی تبریزی شمرده می شود این اثر همیشه جاوید را با سبک و سیاق خاص خود نوشته اند که بی نیاز از توصیف است .
کتاب که پیشترها با نام «پرواز در ملکوت » و به کوشش سید احمد فهری انتشار یافته بود در سال 1370ش نیز توسط مؤسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی، در 420 صفحه وزیری و با عنوان اصلی کتاب (آداب الصلوة) انتشار یافت و پس از آن نیز بارها چاپ شده که از چاپ چهارم آن در سال 1373ش و در 20000 تیراژ می توان نام برد .
کتاب آداب الصلوة توسط همان مؤسسه یاد شده در بخش امور بین الملل آن، از زبان اصلی (فارسی) به زبان عربی نیز ترجمه و انتشار یافته است .
14 - سر الصلوة، امام خمینی (م 1409ق)
این اثر گرانبار که گاهی «معراج السالکین و صلاة العارفین » هم نامیده می شود، توسط مؤسسه نام برده شده در 169 صفحه وزیری و همراه با اصل رساله به خط حضرت امام در 96 صفحه، چندین بار چاپ شده و چاپ سوم آن در زمستان 1375ش انجام یافته و از فارسی که زبان اصلی کتاب است به عربی هم ترجمه و چاپ شده است .
ب - کتاب های اجتماعی (نمازهای جمعه و جماعت)
این نوع کتاب هم بسیار نوشته شده است و ما تنها از چهارده کتاب نام می بریم:
1 - صلاة الجمعه، محقق ثانی (کرکی)
در وجوب تخییری نماز جمعه، ضمن جلد اول «رسائل المحقق کرکی » چاپ شده است .
2 - رسالة فی صلاة الجمعه، شهید ثانی، در وجوب عینی نماز جمعه، توسط انتشارات اسلامی در قم چاپ شده است .
3 - الشهاب الثاقب، ملا محسن فیض کاشانی، در وجوب عینی نماز جمعه، و در بیروت چاپ شده است و دو کتاب در نقد این کتاب یکی توسط ملا اسماعیل خاجوئی (م 1183ق) و دیگری توسط ملاامین بن عبدالوهاب نوشته شده است .
4 - رسالة فی صلاة الجمعه، شیخ حیدر دزفولی (م قرن 13)
در وجوب تخییری و همراه با تقریظی از شیخ انصاری (م 1281ق) در 86 صفحه رقعی چاپ شده است .
5 - خیر لمعة فی صلاة الجمعه، سید احمد موسوی قزوینی .
در سال 1349ق در بغداد چاپ شده است .
6 - ضیاء اللمعة فی صلاة الجمعه، سید محمد حسین موسوی شاهچراغی، در وجوب تخییری و به زبان فارسی در تهران، توسط انتشارات مرکزی، به سال 1360ق، در 162صفحه رقعی چاپ شده است .
7 - صلاة الجمعه والروایات المشترکة حولها، محمد علی تسخیری و محمود قانصوه .
در این اثر روایات مربوط به نماز جمعه از منابع شیعه و سنی گردآوری شده و در سال 1406ق از طرف سازمان تبلیغات اسلامی تهران در 135 صفحه جیبی منتشر گردیده است .
8 - صلاة الجمعه، شیخ مرتضی حائری (1406ق)
در توصیف این کتاب نوشته شده: «شرح قواعد علامه بوده و در مواضعی که علامه متعرض بیان مساله ای نشده، آن مساله را با استفاده از دو کتاب تذکره علامه و شرایع محقق، مطرح می کند» . 3 و توسط دفتر انتشارات اسلامی قم، در 344 صفحه وزیری چاپ شده است .
9 - اللمعة الساطعه فی تحقیق صلاة الجمعة الجامعه، سید طیب موسوی جزایری . چاپ نجف ، 1374ق، 151 صفحه رقعی .
10 - رسالة فی «من ادرک الامام فی اثناء الصلاة » ، ملا اسماعیل خاجوئی اصفهانی (1173ق)
چاپ اول، در ضمن «رسائل المحقق الخاجوئی » ، قم، دارالکتاب الاسلامی، 1369ش .
11 - صلاة الجماعه، آیت الله شیخ محمد حسین غروی اصفهانی
12 - عنوان الطاعة فی اقامة الجمعة والجماعة، سید اسماعیل حسینی مرعشی، چاپ اهواز، سال 1352ش، 164 صفحه وزیری .
13 - الصلاة جامعة المسلمین، سید جواد شبر، چاپ کربلا، 1381ق، 88صفحه رقعی .
14 - رسالة فی صلاة الجماعه، حاج شیخ محمد حسن قدیری .
این رساله با عنایت به کتاب شرایع و در 96 صفحه، ضمن کتاب «البحث فی رسالات عشر» در سال 1409ق، توسط دفتر انتشارات اسلامی در قم چاپ گردیده است .
ج - کتاب های تبلیغی و تربیتی
1 - شرح و تفصیل کامل نماز، غلامرضا زندی بروجردی
به زبان فارسی و شامل انواع بسیاری از نمازهای واجب و مستحبی است، به صورت مصور در تهران توسط انتشارات اسلامی در 132 صفحه رقعی چاپ شده است .
2 - صراط المستقیم یا نماز در اسلام، سید محمد علی موسوی مبارکه ای، به زبان فارسی و در اصفهان به سال 1365ق در 178 صفحه رقعی چاپ گردیده است .
3 - صلاة الخاشعین، شهید دستغیب شیرازی (م 1402ق)
کتاب هم چون دیگر آثار آیت الله دستغیب بسیار با حال و پندآموز است که به زبان فارسی و در تهران، توسط انتشارات محراب، سال 1361ش در 212 صفحه رقعی چاپ شده است .
4 - فلسفه نماز و اهمیت آن، سید جواد امیری اراکی، به زبان فارسی و در قم، سال 1349ش، در 148 صفحه جیبی انتشار یافته است .
5 - مرآة الصلوة، میرزا حسن ناصر زاده واعظ تبریزی (ره)
این کتاب که به قلم واعظ شجاع و مبارز آذربایجان در سده اخیر تالیف شده از مسائل
مختلف و مربوط به نماز سخن می گوید که بیشتر مناسب خطباءو گویندگان مذهبی است . در سال 1351ش، به زبان فارسی، توسط چاپخانه شعاع در تبریز، به خط زیبا و چشم نوازی، در 235 صفحه رقعی منتشر شده است .
6 - نماز از دیدگاه قرآن و حدیث، سید حسین موسوی رادلاهیجی، به زبان فارسی و در 280صفحه وزیری توسط دفتر انتشارات اسلامی قم، در سال 1368ش نشر یافته است .
7 - نماز، علی گلزاده غفوری . با قلم سلیس و روان و به زبان فارسی نوشته شده و چاپ چهارم آن در تهران، توسط انتشارات فجر، در 176 صفحه رقعی چاپ شده است .
8 - نماز (فوائد دینی، روحانی، جسمانی، اخلاقی، اجتماعی)، عطاءالله شهاب پور، به زبان فارسی و با قلمی جذاب نوشته شده که در تهران، چاپ دوم آن، در 137 صفحه جیبی، به سال 1322ش منتشر گردیده است .
9 - نماز چیست؟ شهید دکتر سید محمد حسینی بهشتی (1402ق)
کتاب از آثار قلمی پربار و ماندگار شهید بهشتی است که از استقبال کم نظیری برخوردار بوده و تا حال در حدود 25 بار تجدید چاپ شده که چاپ بیست و سوم آن در تهران به کوشش دفتر نشر فرهنگ اسلامی در سال 1366ش در 48 صفحه رقعی منتشر شده و به زبان عربی با عنوان «ما هی الصلاة؟» چاپ گشته است .
10 - نماز عصیانی علیه شرک، محمد جواد شفیعیان، به زبان فارسی و در 1395ق، در تهران و در 82 صفحه رقعی نشر گردیده است .
11 - نماز یا شاهراه کمال، ابوتراب هدائی، به زبان فارسی و در مشهد مقدس، به سال 1398ق، در 240 صفحه جیبی منتشر شده است .
12 - هشت بهشت، میرزا محمد طیب زاده احمد آبادی، در ترجمه و اسرار نماز به زبان فارسی و در اصفهان به اهتمام انتشارات فروزان، در 132 صفحه جیبی انتشار یافته است .
د - کتاب های هنری و خواندنی
1 - نماز، تسلیم انسانی عصیانگر، جلال رفیع، انتشارات اطلاعات، تهران، چاپ ششم، 115 صفحه رقعی .
2 - ساقه های سبز قنوت (مجموعه شعر) به کوشش علی اکبررشاد، چاپ اول ، انتشارات اطلاعات، تهران، چاپ اول 1374ش، 400 صفحه رقعی .
3 - آبشار رحمت (سی متن ادبی درباره نماز) نوشته جواد چناری، چاپ اول، 1374ش، ستاد اقامه نماز، 128 صفحه رقعی .
4 - مجموعه اشعار نماز و عاشورا، به کوشش ستاد اقامه نماز، تهران، چاپ اول، 1374ش، 79صفحه رقعی .
5 - نماز ابرار (شصت داستان کوتاه درباره نماز و زندگانی دانشمندان)، محمد صحتی سرد رودی، ستاد اقامه نماز، تهران، چاپ اول، آبان 1375ش، 124 صفحه رقعی، جلد دوم کتاب نیز که حاوی شصت داستان دیگر درباره نماز نیکان و نماز ابرار است آماده چاپ است .
6 - نام دیگر زمین (مجموعه شعر) عبدالعظیم صاعدی، ستاداقامه نماز، تهران، چاپ دوم، 1373ش، 151 صفحه رقعی . شاعر در این مجموعه شعر، اشعارش را بیشتر به صورت آزاد سروده است که تنها در واپسین صفحات کتاب چند قطعه شعر به سبک کلاسیک دیده می شود .
7 - جاده سجاده، (مجموعه شعر) به کوشش محمد رضا سنگری، ستاد اقامه نماز، تهران، چاپ دوم، 1374ش، 53 صفحه رقعی .
8 - اولین نمازی که خوانده ام، مجموعه خاطرات برگزیده دانش آموزان، به کوشش وزارت آموزش و پرورش، چاپ اول، 1375ش، 208 صفحه وزیری .
9 - شکوه محراب (قصه های نماز)، لطیف راشدی، دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ اول، 1374ش، 56 صفحه رقعی .
10 - نماز و چهارده معصوم علیهم السلام (قصه ها و نکته هاو . .). سید محمود میرنوربخش، نشر الف، مشهد مقدس، چاپ اول، 1375ش، 128 صفحه رقعی .
11 - نافله باغ، (سومین دفتر شعر نماز) به اهتمام محمد رضا سنگری، ستاد اقامه نماز، چاپ سوم، 1374ش، 103 صفحه رقعی .
12 - بوی بال فرشته، هدی رشاد، (مجموعه شعر نماز ویژه نوجوانان، انتشارات اطلاعات، تهران، چاپ اول 1374ش، 159 صفحه رقعی . کتاب جذاب و صمیمی است که از مجموعه شعرهای شاعران فارسی زبان گزینش شده است .
ه - کتاب های سودمند و مفید برای عموم
1 - از ژرفای نماز، رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله العظمی خامنه ای . انتشارات بعثت، تهران، 1393ق، 64 صفحه رقعی .
2 - پرتوی از اسرار نماز، محسن قرائتی، جواد محدثی، سازمان تبلیغات اسلامی، تهران، 1369ش، 251 صفحه رقعی .
3 - آشنایی با نماز (برای نوجوانان)
4 - تفسیر نماز
5 - راز نماز (برای نوجوانان)
6 - همراه با نماز
7 - یکصد و چهارده نکته درباره نماز . همه این آثار پربار به قلم حجة الاسلام قرائتی نوشته شده و توسط ستاد اقامه نماز چاپ شده است و دهها اثر دیگر نیز به تشویق و ترغیب ایشان به زیور طبع آراسته شده است که الحق باید ایشان را احیاگر نماز نامید .
8 - سیمای نماز، حسین انصاریان، انتشارات پیام آزادی، چاپ اول، 1375ش، 167صفحه رقعی .
9 - جایگاه نماز در ادیان الهی، محمد جواد غمخوار یزدی، مشهد مقدس، نشر الف، بی تا، 112 صفحه رقعی .
10 - کلید بهشت، حبیب الله ارزانی، انتشارات کانون پرورش، چاپ دوم، 1376ش، 148 صفحه وزیری .
11 - و نماز یعنی رهبری، ابوالفتح دعوتی، ستاد اقامه نماز، چاپ اول، 1374ش، 245 صفحه رقعی .
12 - سلامت روح (نماز و عبادت در تفسیر نمونه) عباس عزیزی، با مقدمه ای از استاد مکارم شیرازی، انتشارات نبوغ، قم، چاپ اول 1376ش، 352 صفحه وزیری .
13 - سخنان چهارده معصوم (ع) پیرامون نماز، عباس عزیزی، چاپ اول، 1375ش، انتشارات نبوغ، 175 صفحه رقعی . از همین نویسنده چندین اثر دیگر نیز درباره نماز در دست است که همگی به کوشش انتشارات نبوغ و به صورت چشم نوازی چاپ شده است .
14 - برداشتی از نماز، شیخ علی نجفی کاشانی، تهران، 1355ش، 235صفحه رقعی .
15 - آئین پارسایی و فلسفه نماز در اسلام، محسن طالعی نیا زنجانی، تهران، انتشارات خزر، 1350ش، جلد اول و دوم: 485 صفحه وزیری .
16 - چهل حدیث نماز، تهیه و تنظیم و ترجمه از محمود شریفی، تهران سازمان تبلیغات اسلامی، بی تا، 71 صفحه پالتوی .
17 - داستان ها و حکایت های نماز، رحیم کارگر محمد یاری، ستاداقامه نماز، تهران، چاپ اول، 1373ش، جلد اول و دوم: 243 صفحه رقعی .
18 - بهترین پناهگاه (مجموعه حکایات و داستان های نماز)، رحیم کارگر محمد یاری، ستاد اقامه نماز، ج اول، 1374ش، 155 صفحه رقعی .
19 - راز و نماز، عبدالکریم بی آزار شیرازی، تهران، انتشارات بعثت، چاپ دوم، 1363ش، 68 صفحه رقعی .
20 - رموز نماز، محمد فرید نهاوندی، چاپ اول، مشهد مقدس، 1330 ش، 450صفحه وزیری، کتابی بسیار مفید و سودمند است و مطالب جالب و جذابی را به دست می دهد .
پی نوشت ها:
1) مستدرک الوسائل، محدث نوری، چاپ جدید، ج 1، ص 120، روایت از امام علی علیه السلام است، یعنی: بهترین مردم کسی است که به عبادت عشق ورزد و آن را تنگ در آغوش گیرد، با دل و جان دوستش دارد و با جسم و جسد به آن اقدام کند، خود را دربست وقف عبادت سازد . . .
2) هزار کتاب و رساله پیرامون نماز، ناصرالدین انصاری قمی، ص 151، چاپ دوم، 1374ش، تهران، ستاد اقامه نماز . لازم به یادآوری است که ما در تهیه این مقاله از این کتاب بسیار سود جستیم .
3) هزار کتاب و رساله پیرامون نماز، ص 246 .
https://hawzah.net/fa/Magazine/View/89/3390/15615/کتاب-شناسی-گزینشی-و-توصیفی-نماز/?SearchText=فشارکی
