الگویی برای علمای بلاد؛ یادمان آیت الله سید مهدی یثربی امام جمعه فقید کاشان
در محضر اساتیدی همچون آیات عظام سیدمحمد فشارکی،....تلمذ کرد
الگویی برای علمای بلاد؛ یادمان آیت الله سید مهدی یثربی امام جمعه فقید کاشان
الگویی برای علمای بلاد؛ یادمان آیت الله سید مهدی یثربی امام جمعه فقید کاشان
آیت الله سیدمهدی یثربی از علمای بلاد بود؛ علمایی که پیوندی عمیق میان راس هرم سازمان روحانیت (مراجع تقلید) و بدنه (روحانیون و وعاظ) و جامعه شیعی (متدینین) برقرار می کنند. ایشان بنا بر توصیه مرجع عامه وقت شیعیان – آیت الله العظمی سیدمحمدحسین بروجردی- به کاشان رفت و وکالت وی را برعهده گرفت. پس از رحلت آیت الله بروجردی، با تمامی مراجع تقلید در قم و نجف به خصوص امام خمینی، مرتبط و نمایندگی ایشان را پذیرفته بود.
نسب مرحوم یثربی
نسب خاندان یثربی به «عبدالله الباهر» فرزند امام سجاد(ع) می رسد که او و امام محمدباقر(ع) هر دو از مادری به نام ام عبدالله(فاطمه)، فرزند امام حسن مجتبی(ع) هستند. از لحاظ علمی باهر را فاضلی فقیه شمرده اند که احادیث بسیاری را از نیاکان بزرگوارش نقل کرده است. سابقه حضور این خاندان در کاشان به هفت قرن قبل بازمی گردد.
آیت الله سیدمحمدرضا یثربی کاشانی، پدر آیت الله سید مهدی یثربی هم از دانش آموختگان حوزه نجف و سامرا بود و در محضر اساتیدی همچون آیات عظام سیدمحمد فشارکی، سیدمحمدحسن شیرازی، میرزا حسین نوری و سیداسماعیل صدر تلمذ کرد. او آنچنان به برپایی شعائر مذهبی شیعیان معتقد بود که در سامرا در دسته عزاداری حوزه علمیه، روضه خوانی می کرد و دیگر هم شاگردی اش؛ آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی مداحی می نمود.
برادر آیت الله سید مهدی یثربی (آیت الله العظمی آقا میر سید علی) هم از علمای بزرگ عصر خود بود و علمای بزرگی آیات عظام امام خمینی، سیدمحمد محقق داماد، سیدشهاب الدین مرعشی نجفی، میرزاهاشم آملی و... نزدش شاگردی کردند.آیت الله العظمی میرسیدعلی یثربی برادر آیت الله سید مهدی یثربی پس از درگذشت پدرش در سال 1347 هجری قمری به امور شرعی مردم و تدریس در کاشان پرداخت. او اگرچه در عداد مراجع قرار داشت و رتبه والای علمی خویش را در موارد مختلف از جمله مباحثه معروفی که به تغییر فتوای آیت الله بروجردی در مورد بقا بر تقلید میت منجر شد، نشان داده بود، اما فتوای مشهور را می گفت و معتقد بود: «در هر عصری یک رساله عملیه برای مردم آن عصر کافی است... تمام علما و مراجع باید با آقای بروجردی همراه باشند و تا او زنده است، نیازی به نوشتن رساله دیگری نیست. چون علم به دست آقای بروجردی است، رساله هم باید یکی باشد.» پس از رحلت برادر، آیت الله سید مهدی یثربی وارث معنوی و حوزوی او شد.
حضور در حوزه
آیت الله سیدمهدی یثربی پس از ششم ابتدایی با توجه به شرایط اقتصادی بد خانواده مجبور می شود در کنار علوم دینی کار کند، اما پس از تعطیلی حوزه کاشان، یکی از بازاریان کاشان مشوقش می شود و به قم می رود و بعد از اتمام سطوح عالی در درس خارج آیت الله بروجردی حاضر شد. و در کنار آن، در درس خارج فقه و اصول سایر اساتید همچون حضرات آیات سیدمحمد محقق داماد، امام خمینی، سیدمحمدرضا گلپایگانی و محمدعلی اراکی حضور یافت. البته در این میان؛ محفل تفسیر علامه طباطبایی را نیز برگزید و از این جلسات کسب فیض کرد
جانشینی برادر
درگذشت برادرش - آیت الله میرسید علی یثربی- در کاشان، مسیر حضورش در قم را به سوی کاشان تغییر داد. بزرگان کاشان به دلیل جایگاه علمی اش، او را برای جانشینی برادر برگزیدند و آیت الله بروجردی هم از او خواست تا برای اداره امور شرعی و وکالت ایشان به کاشان رود.
آیت الله سید مهدی یثربی با ورود به کاشان جلسه درس خود را برپا کرد؛ از ادبیات تا معالم الاصول و سپس رسائل تدریس می کرد که در سال های اخیر و با رشد علمی شاگردانش، به تدریس خارج فقه منتهی شد.
تقویت سازمان روحانیت
آنچه بیش از تمام اقدامات او به چشم می آمد، تقویت سازمان روحانیت و سازماندهی امور تبلیغی طلاب در سه ماه محرم، صفر و رمضان بود. او به زیبایی این اقدام خود را بیان کرده بود: «ابتدای حضور در کاشان و پذیرفتن مسوولیت با آمارگیری از تک تک روستاها برنامه ریزی کردم و نگذاشتم محلی بدون روحانی باشد و بحمدالله این سنت ادامه پیدا کرد. همچنین به مجرد حضور در کاشان، درب منزل را به روی طلاب و فضلای حوزه علمیه قم، مشهد، اصفهان و بعضا نجف باز کردم و در ایام محرم و رمضان در اعزام آنان به روستاها و بعضا مجالس و مساجد شهر، اهتمام کامل نشان دادم... »
عنایت و توجه به مبلغین
او تنها به برنامه ریزی برای اسکان و فرستادن آنان به نقاط مختلف کاشان، آران و بیدگل، نطنز، دلیجان و حتی شهرکرد و روستاهای آن بسنده نکرد، از آنها گواهی و نامه ای از بیوت مراجع و شخصیت های شناخته شده درخواست می کرد. همچنین از آنها امتحاناتی گرفته می شد تا واقعا «سلیم النفس»، «متدین» و از حوزه های علمیه و در تبلیغ کارآزموده باشند. از آنها می خواست که بالای منبر روند و سخنرانی کنند تا منبر آنها را ببیند و پس از آن براساس شیوه منبر و وضعیت علمی آنان، منطقه ای را برایشان در نظر می گرفت.
حضور در عرصه مبارزه
آیت الله مهدی یثربی در آن دوران که با آغاز نهضت امام خمینی همراه بود، نه تنها از فرستادن طلاب انقلابی به تبلیغ ابایی نداشت، بلکه خود نیز در آغاز سال های حضور در کاشان طی حکمی از سوی امام خمینی، به وکالت امور شرعی ایشان منصوب شد. پس از آن نیز، گاهی امام در نامه هایی در مورد برخی افراد به ایشان توصیه می کرد. آن مرحوم می گوید:«در رژیم سابق با توجه به حساسیت هایی که بعد از سال 41، به وجود آمد و لزوم آشنا کردن مردم به مقام مرجعیت امام خمینی که ظرافت خاصی را می طلبید، شهرستان کاشان مامنی برای انقلابیون شد. به نحوی که بسیاری از روحانیونی که بعدا مصدر امور کشور شدند، در بسیاری از روستاهای کاشان پایگاه داشتند... از وقایع جالب توجه [آن ایام]، اعزام مرحوم حجت الاسلام و المسلمین آقای ربانی املشی توسط حضرت امام(ره) در سال 42 به کاشان و سخنرانی پرشور ایشان در عاشورا در مجلسی که اینجانب تشکیل داده بودم و حمله مستقیم به شاه بود که منجر به دستگیری ایشان شد. متعاقب آن حضرت امام نامه تشکرآمیزی برای اینجانب ارسال فرمودند...»
بدین سان، او در آن ایام از برخی بزرگان و فضلای حوزه برای سخنرانی در حسینیه ای که برخلاف رسم آن سال ها در آن صندلی چیده شده بود همچون حضرات آیات ناصر مکارم شیرازی، سبحانی، حسین نوری همدانی، مرتضی مطهری، مفتح، فلسفی، هاشمی نژاد، مصطفی محقق داماد، ربانی املشی، خزعلی و... برای تبلیغ در منطقه کاشان دعوت می کرد.
تاسیس حوزه علمیه
آیت الله سیدمهدی یثربی برای تبلیغ احکام شریعت و تقویت نهاد روحانیت، فقط به دعوت طلاب از حوزه قم، اصفهان، مشهد و نجف اکتفا نکرد و خود نیز حوزه کاشان را که تقریبا راکد شده بود، بازسازی کرد و حوزه ای به نام برادر بزرگوارش در سال 1347 هجری شمسی راه اندازی کرد تا بنابر قول خودش، از یک سو به احیا و تقویت حوزه علمیه کهن کاشان بپردازد و از دیگر سو به تبلیغ و ارشاد مردم همت گمارد.
تبدیل میکده به مسجد
محور مواجهه آیت الله یثربی با رژیم پهلوی هم اصول و مبانی شرعی ودینی اش بود؛ در مبارزات سیاسی «اعتدال» را پیشه کرده بود و به گونه ای رفتار می کرد که اتفاقی نیفتد تا نتواند به اقدامات خود برای مردم و امور شرعی آنان بپردازد. از دیگر سو در پیگیری رفتارهای غیردینی رژیم مسامحه نمی کرد و تندوتیز با آنان برخورد می کرد. در جریان برپایی یک میکده به نام «کلبه» در جاده منتهی به فین کاشان، او به شدت علیه رژیم تاخت و از ادامه فعالیت آن جلوگیری کرد و در نهایت آن میکده را خرید و یک مسجد به نام «مسجد الحسین(ع)» ساخت.
او در 24 مهر 57 مجلسی برای سالگرد درگذشت حاج آقا مصطفی در کاشان برگزار و 8 آبان نیز اطلاعیه ای تحت عنوان «زنگ خطر» با امضای خود منتشر کرد و به دستگاه حاکمه هشدار داد. همچنین در ایام تحصن دانشگاهیان و حوزویان در اعتراض به بستن فرودگاه توسط دولت بختیار در دانشگاه تهران، حاضر شد و همراه با سایر روحانیان مبارز در مسیر پیروزی انقلاب اسلامی گام برداشت.
حضور در جبهه
با پیروزی انقلاب اسلامی، آیت الله سیدمهدی یثربی یکی از مدافعان سرسخت نظام بود و در جهت پیش برد دغدغه های امام خمینی تلاش می کرد در جریان جنگ ایران و عراق، آیت الله یثربی از ائمه جمعه ای بود که بیشترین حضور را در جبهه ها داشت.
ارتحال
او آنگونه بود که پس از درگذشتش، در 8 مهر 1385 مصادف با 6 رمضان 1427، منتقد و دوست در مراسم تشییع اش، از منزل تا دارالسلام کاشان به فاصله چند کیلومتر حضور داشتند.
گفتنی است بزرگداشت یاد و خاطره آن روحانی مجاهد سه شنبه 6 رمضان المبارک برابر با 26 مرداد بعد از افطار در مسجد جامع حبیب بن موسی علیه السلام برگزار می گردد.
https://hawzah.net/fa/News/View/84703/الگویی-برای-علمای-بلاد-یادمان-آیت-الله-سید-مهدی-یثربی-امام-جمعه-فقید-کاشان/?SearchText=فشارکی
