آسیاب های آبی شهر حماه سوریه

نواعیر حماة الشهیرة

روش کار اسیاب ابی : آب رودخانه به داخل یک کانال هدایت شده- در سرراه کانال پره هایاسیاب ابی قرار داشته - اب به آن گیره کرده وداخل پیاله شده و سپس انرا به جلورانده - انگاه آب برمحور دورانیبه بالا منتقل میشده - در بالا که میرفته پیاله در بازگشت وازگون شده - اب بداخلیکجوی که برروی ارتفاع هست میریزد - از جوی بصورت شیب ملایم به نقاط دوردست منتقل شده - جهت کشاورزی و.... مورد استفاده قرار میگرفته است 

 چرخ‌ آسیاب آبی که در مرکز شهر و  در موقعیت استراتژیک قرار دارد، یکی از مهم‌ترین نمادهای گردشگری و تمدنی این شهر به شمار می رود.

تعداد آسیاب های آبی در شهر حماه در اویل قرن 20، 105 بود، 25 آسیاب داخل شهر حماه است، 19 کار می کند، آسیاب های آبی (المحمدیه والماموریه والبشریه والمویدیه والعثمانیه والکیلانیه والجعبریه والخضوره والدهشه والمقصف) مهمترین آسیاب های آبی در بین 105 آسیاب محسوب می شود.

کارهای مرمت سازی برای حفظ این اثر شامل دو بخش سنگی وچوبی است، این آسیاب یک نمادی برای میراث فرهنگی وگردشگری محسوب می شود.

http://rch.ac.ir/article/Details?id=8008

فیلم : 

https://www.dideo.ir/v/ap/epC7j

حَمات یا حَما (به عربی: حماة) یکی از شهرهای کشور سوریه است. این شهر مرکز استان حمات است.

نام این شهر در متون قدیمی پارسی «حمات» نوشته شده‌است، اما در خود این شهر و همچنین در نشریات جدید از آن تحت نام «حما» یاد می‌شود.

در سال ۱۹۸۲ در این شهر شورش بزرگی علیه حکومت حزب بعث سوریه در این شهر به راه افتاد که ارتش سوریه برای در هم شکستن عملیات وسیعی را به اجرا گذاشت که حدود ۲۰ تا ۴۰ هزار نفر در آن کشته شدند. کشتار حمات در کنار نبردسپتامبر سیاه در اردن به عنوان خونبارترین عملیات‌های دولت‌های عربی علیه ملت‌های خود شناخته می‌شوند. رهبری این عملیات را رفعت اسد برادر رهبر سوریه حافظ اسد بر عهده داشت و شورشیان عمدتاً از گروه‌های اسلام‌گرا به ویژهاخوان‌المسلمین بودند.

Robin Wright, Dreams and Shadows: the Future of the Middle East, Penguin, 2008, pages 243-244

معلم من بلدی.. تعرّف على محافظة حماة

- 2018-03-29

 

- ‎فیمنوعات

می منصور || خاص دمشق الآن

مدینة حماة مدینة سوریة تحتل المرتبة الرابعة من حیث السکان بعد دمشق وحلب وحمص، تقع فی وسط الجمهوریة العربیة السوریة، وهی مرکز محافظة حماة، تقع على نهر العاصی.

مدینة حماة مدینة قدیمة کان اسمها إیماتا وتعود تسمیتها إلى کلمة حَمَثَ فی الکنعانیة والآرامیة وتعنی الحصن وهو الاسم الذی ورد فی التوراة، وسمیت أیضاً حمث الکبرى تمییزاً لها عن حمث الصغرى الواقعة فی کیلیکیا. وثم سمیت أبیفانیا فی العصر الهلنستی نسبة إلى الملک السلوقی أنطیوخوس أبیفانیوس وعرفت بهذا الاسم حتى العصر الرومانی حین عاد اسمها القدیم، ولُقِّبَت بمدینة أبی الفداء، و یرجع تاریخها إلى ما قبل المیلاد.

تعتبر من أقدم المدن فی العالم فقد کانت حماة مملکة من الممالک السوریة فی العصور القدیمة، وتعتبر من المدن الکنعانیة، سیطر علیها الآرامیون ووقعت تحت نفوذ الحیثیون فترة من الزمن وفی عام 1700 قبل المیلاد.

أبواب حماة القدیمة:

یذکر القلقشندی أن سور حماة الکبیر بنی فی عهد الإمبراطور الرومانی تیتوس ویقال أیضاً فی عهد الإمبراطور أناستاسیوس الأول فی أول سنتین من حکمه. ولکنه تهدم بفعل الزلزال الکبیر عام 552 هـ وقام نور الدین زنکی بتجدیده:

1- الباب الغربی ویقع فی القسم الغربی من السور فی أرض العشر.
2- باب المغار یقع فی الجراجمة.
3- باب النهر وسمی بهذا الاسم للخروج منه إلى نهر العاصی.
4- باب القبلی یقع جنوبی سور المدینة.
5- باب العمیان وسمی بهذا الاسم لکثرة خروج العمیان منه إلى السوق الطویل لشراء حاجیاتهم.
6- باب العدة ویقع جنوب قلعة حماة قرب مقام النبی حام وسمی بذلک لإدخال عدة القتال منه إلى القلعة.
7- باب الجسر ویقع فی الجهة الشمالیة الغربیة.
8- باب حمص ویقع فی شرقی حی الباشورة وسمی بذلک لکثرة خروج المسافرین إلى حمص منه.
9- باب النصر مجهول الموقع.
10- النقفی یقع شرقی قبو الطیارة الحمراء.

نواعیر حماة:

من هذه الأوابد الأثریة یمکن أن نذکر النواعیر القائمة على نهر العاصی وسط سوریا والتی تعد أکبر سواقی فی العالم وأقدمها فی التاریخ وما یزال العدید منها یدور على نهر العاصی لیشکل لوحة فنیة أخاذة ممیزة. إن جمال وضخامة وتفرد هذة النواعیر جعل المؤرخین یطلقون على مدینة حماة اسم مدینة النواعیر بالإضافة لاسمها الآخر وهو مدینة أبی الفداء نسبة لأحد ملوکها قدیماً.

آثار وقلاع وطبیعة ساحرة:

من الأماکن السیاحیة فی حماة قلعة حماة وقصر العظم وهو الآن متحف الفنون الشعبیة ویقع وسط مدینة حماة القدیمة فی حی الطوافرة وکان سابقا قصرا لأحد وجهاء المدینة ویحوی العدید من الآثار والتحف التی وجدت فی وادی العاصی وقلعة حماة القدیمة. ویوجد فی حماة عدة جوامع قدیمة مثل الجامع الکبیر وجامع النوری وجامع أبی الفداء ومبانی أثریة کثیرة وقناطر المیاه الشهیرة على نهر العاصی. أما إذا اتجهت خارج المدینة فهناک الکثیر من القلاع مثل مدینة أفامیا الأثریة الواقعة فی منطقة الغاب والمناظر الطبیعیة والجبال والغابات کما فی وادی العیون ومصیاف وأبو قبیس واللقبة وعین الکروم بسهل الغاب حیث الطبیعة والجو المعتدل.

https://damasnow.com/%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%85-%D9%85%D9%86-%D8%A8%D9%84%D8%AF%D9%8A-%D8%AA%D8%B9%D8%B1%D9%91%D9%81-%D8%B9%D9%84%D9%89-%D9%85%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8%D8%A9-%D8%AD%D9%85%D8%A7%D8%A9/03

نواعیر حماة... دوالیب تدور رغم الحرب

سنان ساتیک

9 یولیو 2016

على ضفاف نهر العاصی الذی یخترق مدینة حماة، تتوزع دوالیب خشبیة ترفع الماء من النهر، وتصبه فی أقنیة للاستفادة منه؛ هی نواعیر حماة الشهیرة، والتی هی عبارة عن آلة مائیة تتکون من دولاب خشبی ضخم، یدور حول محور خشبی مصنوع من خشب الجوز، مثبت على قواعد ورکائز حجریة فی قاع النهر، قطرها یتراوح بین خمسة وواحد وعشرین متراً، تثبت صنادیق علیه أعدادها بین 50 و120. تستعمل هذه الصنادیق لرفع الماء من حوض العاصی إلى البساتین المجاورة؛ لتأمین عملیة السقایة، لأن العاصی کان مستعصیاً علیها؛ فقد عجز أهل حماة عن الاستفادة من میاهه؛ لأن مجراه مع مرور الزمن انخفض أدنى من السهول المحیطة، وربما هذا ما یفسر تسمیته.
عثر على أقدم ذکر للنواعیر فی لوحة فسیفساء فی مدینة أفامیا الأثریة قرب مدینة حماة؛ وهی معروضة الآن فی حدیقة متحفها؛ والتی تعود إلى العصر الرومانی فی القرن الخامس المیلادی؛ ولقد دلت المکتشفات الأثریة على أن النواعیر تعود إلى عام 2500 قبل المیلاد، ویرى بعض الباحثین أنها آرامیة المنشأ لأن فکرة رفع الماء موجودة قبل الرومان، وتمثل تلک اللوحة ناعورة تدور، والماء تتطایر قطراته من حولها، ولعل هذا التطایر الناتج عن عملیة رفع الماء کان دافعاً للشعراء کی یصفوها ویشبهوها بالدموع:
فدموعها تسقی الریاض بها 
ودموع عینی أقرحت خدی
صوت الناعورة یسمى النعیر؛ وهو مشتق من نعرت الدابة؛ أی أطلقت صوتاً، خصوصاً عند التعب والمشقة؛ وهو صوت من أقصى الأنف، وإلیه نسب اسمها، ویعطی ما بین 120 و170 نغمة موسیقیة، وجاء فی لسان العرب أن الناعورة هی الدولاب، والناعور واحد النواعیر التی یُستقى بها یدیرها الماء ولها صوت، ومع کل عشرین ثانیة تدور دورة کاملة، تعطی فیها 2400 لیتر ماء، وأحیاناً تعطی صوتاً شجیاً حزیناً کان سبباً فی إثارة لوعة الأشواق فی نفوس الشعراء الذین عبروا عما فی داخلهم:
وناعورة فی جانب النهر قد غدت 
تعبر عن شوق الشجی وتعرب
للناعورة أهمیة اقتصادیة؛ لأنها کانت تروی الحقول، وتمد الحمامات والخانات التی اندثرت بالماء اللازم، ولاستخدامها فی طحن الدقیق، وهی ملجأ للعشاق فیلتقون قربها، هرباً من أعین الرقباء، وقبل الحرب التی تنهش سوریة حالیاً تمتعت بأهمیة سیاحیة تراثیة، فقد کانت مقصداً للسیاح للتفرج على عظمتها وروعتها وآلیة عملها.
تبنى النواعیر على أبراج أو قناطر، وتنتشر فی مناطق کثیرة من العالم، لکنها حدیدیة، ولا تشبه نواعیر حماة، وذکرها الرحالة الذین مروا بالمدینة، واصفین إیاها، متأملین دقتها المتناهیة وصناعتها الفریدة.
فی فترات الحکم الإسلامی کان للنواعیر أناس یقومون علیها، وفی فترة الحکم المملوکی والعثمانی عُیِّن قائم علیها یدیر شؤونها وإصلاحها واستثماراتها، وفی فترات لاحقة سقط العدید منها بسبب الإهمال والتقصیر، وقناطرها الحجریة شاهدة على ذلک. وفی سبعینیات القرن الماضی أعید إحیاء النواعیر ودُرِّب شبان للعمل والإشراف علیها، مستفیدین من خبرة الأجداد الذین یعرفون خبایاها.
مع بدایات القرن العشرین کان عددها أکثر من مائة وهی مختلفة المقاییس، ولکل منها اسم، یعمل منها أربع وعشرون، وما یزال بعضها یستخدم فی سقایة الأراضی، وبقی داخل مدینة حماة اثنتان وعشرون، یعمل منها سبع عشرة، أشهرها البشریة الکبرى والصغرى نسبة إلى الشیخ بشر المدفون تحت قبة بجانبهما، والناعورتان العثمانیتان وهما بارتفاع واحد، وأکبرها المحمدیة فی حی باب النهر صنعت فی العهد المملوکی عام 1362 میلادی وقطرها واحد وعشرون متراً، وتلیها المأموریة الواقعة قرب متحف حماة بقطر عشرین متراً وصنعت فی نهایة العهد المملوکی عام 1453 میلادی، وبجانب المأموریة ناعورة أصغر منها هی المؤیدیة من العهد العثمانی، والبقیة تتوزع على حافتی النهر فی المدینة؛ وهی الجسریة والجعبریة والدهشة والیخضورة والقاق والدوالک والوسطانیة والداهونیة والکیلانیة والطوافرة.
بحلول مهرجان الربیع فی مدینة حماة سابقاً، کانت النواعیر تدور مبتهجة بفصل وخیر جدیدین بعد موسم أمطار وافر، أما الآن فهی تصارع الحرب لتستمر فی إرسال نعراتها وإرواء البساتین حولها.

https://www.alaraby.co.uk/entertainment/2016/7/9/%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9%D9%8A%D8%B1-%D8%AD%D9%85%D8%A7%D8%A9-%D8%AF%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%8A%D8%A8-%D8%AA%D8%AF%D9%88%D8%B1-%D8%B1%D8%BA%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D8%A8

مدینة حماة تقع مدینة حماة فی الوسط من جمهوریة سوریة العربیة، وتعتبر الرابعة من حیث عدد السکان والذی یبلغ قرابة (854) ألف نسمة حسب إحصائیات عام 2010، کما یوجد بها نهر العاصی، وتبعد عن مدینة دمشق (العاصمة السوریة) ما یُقارب (210) کیلومترات، وعن حلب تقریباً (135) کیلومتراً.[١] یصل ارتفاعها إلى حوالی (270) متراً فوق سطح البحر، ومناخها رطب قلیلاً وهوائها معتدل، ویکون مناخها أجمل فی فصل الربیع حیث یکون معتدلاً وتکثر بها الزهور والمناظر الطبیعیة الخلّابة، وتنتشر الخضار على جبالها وسهولها.

إقرأ المزید على موضوع.کوم: https://mawdoo3.com/%D8%A3%D9%8A%D9%86_%D8%AA%D9%82%D8%B9_%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D8%A9_%D8%AD%D9%85%D8%A7%D9%87

آسیاب های آبی ایران

توسط سودا جلیلی۹۴/۰۲/۱۵

آسیاب های آبی یا آسیا اووی دستگاهی بوده است که برای خورد کردن گندم و سایر غلات و برای درست کردن آرد وجود داشته است و با استفاده از تکنیک سرعت آب و یا فشار آب کار می کرده است در ایران تقریبا در هر شهری در قدیم آسیاب آبی وجود داشته امروز تقریبا چند مورد انگشت شمار هنوز کار می‌کنند آسیاب کاخک – بجنورد-آسیاب یزد و آسیاب‌آبی اشکذر -و آسیابهای آبی بسیار قدیمی مانند آسیاب آبی زیبد در پروژه‌های شهر سازی نابود شده‌اند… ساعت آبی و آسیاب آبی آسیاب بادی در ایران از قدمت تاریخی کهنی برخوردار است اما تحقیق مستقلی در این موضوع نشده است. بعضی اعتقاد دارند آسیاب بادی نخستین بار در ایران بکار گرفته شده است امروزه هنوز بقایای چندین آسیاب بادی در شهر کوچک نشتیفان خوافخراسان وجود دارد و تا چند سال قبل از انقلاب فعال بود.

اگرچه کتاب اصطخری که در آن اشاره به ساخت آسیاب بادی شده‌است مربوط به پیش از سال سال ۳۳۰ هجری خورشیدی (۳۴۰ هجری قمری) بوده‌است، ولی در یکی از کتاب‌های مسعودی که چند سال بعد نوشته‌شده است، به داستانی اشاره می‌شود که در آن یک ایرانی به نزد خلیفهٔ دوم، عمر،(سال ۱۳ هجری خورشیدی و قمری، سدهٔ هفتم میلادی) ادعا می‌کند که می‌تواند یک آسیاب بادی بسازد، و عمر نیز برای ثابت شدن این ادعا از او می‌خواهد تا این کار را انجام دهد، و او نیز موفق می‌شود. اشاره تاریخ نویسان به داستان کشته شدن یزدگرد ساسانی بدست آسیابان و اشاره به کشتار ایرانیان یک بار در الیس به فرماندهی خالد پسر ولید و یک بار در زمان امویان در گرگان به فرماندهی یزید بن مهلب از روایتهایی است که در آنها به آسیاب آبی و بادی آشاره شده است.

آسیاب‌های آبی دزفول

یکی از آثار ارزشمند تاریخی شهرستان دزفول به شمار می‌روند و به شماره ۳۹۸۴ در ردیف آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. این آسیاب‌ها دارای مالکیت خصوصی بوده که به آسیابان به اصطلاح محلی لُوینه می‌گفتند. تعداد آسیاب‌ها در دوره‌ صفویه حدود ۵۰ تا ۶۰ عدد بود که بخشی از آنها در اثر سیلاب‌های فصلی تخریب شدند. آسیاب‌های آبی دزفول در بخش‌های مختلف رودخانه دز قرار دارند. بخشی از آنها به فاصله حدود ۸۰۰ متر از سد تنظیمی (دزفول) و در جنوب تفریحگاه ساحلی دز، بخشی در زیر پل جدید (دوم) دزفول و بخشی دیگر نیز در کنار پل قدیم این شهرستان ساخته شده‌اند.

پیشینه تاریخی آسیابهای آبی دزفول در ارتباط با پل قدیم (دزفول) بوده که به دوره ساسانیان باز می گردد اما عمده آثار موجود از آسیاب‌ها که در سه بخش از رودخانه موجود است به دوره تاریخی صفویه و قاجاریه باز می گردد.این سازه‌ها از مصالحی چون قلوه سنگ رودخانه ایی، آجر و با ملات ساروج ساخته شده اند.شکل معماری آسیاب‌ها برگرفته از سبک معماری بومی شهرستان دزفول بوده و به صورت یک مجموعه به هم پیوسته ساخته شده و به هم مربط هستند.

آسیاب های آبی در کویر یزد

آسیاب که نام دیگر آن “طاحونه” است، در نقاط مختلف جهان به صورتهای متفاوتی وجود دارد و برای آرد کردن گندم و غلات دیگر جهت تهیه نان و مصارف مختلف از آن استفاده می‌شد.
آسیاب های آبی از جمله آثار تاریخی استان یزد محسوب می شود که معمولا در کنار آبادی ها و بر سر راه قنات ها ساخته شده اند.آسیاب دستی آن در خانه‌های قدیمی یزد ، با دو سنگ مسطح وجود دارد که روی هم قرار می‌گیرند.

دسته‌ای به سنگرویین متّصل است که با دست چرخانده می‌شوند و نام این نوع آسیاب، دستاس است که بدان “آردچی” و “آرچی” نیز می‌گویند.ساختمان داخلی آسیاب دارای چند اتاق به منظور استراحت آسیابان و انبار گندمهایی است که باید آرد شود.

 آسیاب آبی اشکذر
در گوشه و کنار ایران، آسیاب‌های فراوانی از دوره‌های مختلف تاریخی به جا مانده است که برخی از آنها به وسیله نیروی حیوانات کار می‌کردند و برخی مانند آسیاب‌های بادی نشتیفان در خراسان با نیروی باد به حرکت می‌افتادند و برخی نیز با نیروی آب، اما این موضوع که در دل کویری خشک و بی‌آب آسیابی ساخته شده باشد که نیروی محرکه آن آب باشد، امری شگفت‌انگیز به شمار می‌رود.
اگر می‌خواهید تنها آسیاب آبی جهان در دل کویر را ببینید باید کوله بار سفر را به استان یزد و کویر مرکزی ایران ببندید و از آسیاب آبی اشکذر دیدن کنید. این آسیاب در حاشیه غربی کویر یزد و در ضلع جنوب شرقی در ۲۰ کیلومتری شهر یزد در امتداد مسیر جاده اصلی رستاق که اشکذر را به بندر آباد و روستاهای مجاور متصل می‌کند، واقع شده است.
وقتی به این منطقه رسیدید انتظار دیدن یک رود و آسیابی با پره‌های بزرگ نداشته باشید. در حقیقت شما روی سطح زمین هیچ چیزی نمی‌بینید؛ چراکه کل مجموعه آسیاب در زیر زمین قرار گرفته است و آب مورد نیاز این آسیاب آبی به وسیله قنات و آب جاری شده در آن تامین می‌شود.

آسیاب آبی اشکذر یکی از ۱۰ آسیاب ثبتی استان یزد به حساب می آید که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و از ویژگی‌های منحصر به فرد آن می‌توان به مقرنس کاری فضای اصلی، نقوش هندسی در اطراف دیواره‌ها، آجرکاری ظریف در محوطه اصلی آسیاب و صحن آن اشاره کرد. این آسیاب در عصر آبادانی خود تنها آسیاب منطقه میبد تا اشکذر بوده و ساعتی سی و پنچ من شاه آرد از زیر سنگ‌های پر قدرت آن به دست می‌آورده‌اند.

آسیاب‌های آبی بشرویه با قدمت ۴۰۰ ساله

از دیگر آثار دیدنی و جالب توجه این شهرستان آسیاب‌های آبی است که در غرب بشرویه و در مسیر قنات این شهر، پنج آسیاب قرار دارد که بر اساس فاصله از شهر بشرویه به آسیاب اول تا پنچم مشهور هستند.

با توجه به وقف‌ نامه‌های موجود، این آسیاب‌ها قدمت ۴۰۰ ساله دارند و هر کدام از این آسیاب‌ها دارای یک گودال مدور است که شاخه‌ای از آب قنات به وسیله کانالی به داخل مخزن هدایت می‌شود و پس از انباشته شدن در مخزن با شدت و فشار به بخش زیرین آسیاب هدایت می‌شود و پره‌های چرخ چوبی آسیاب را به حرکت در می‌آورد.

چرخ آسیاب با هرمی به سنگ وصل شده و با چرخش سنگ، گندم کم‌کم به درون سنگ هدایت می‌شود و و پس از آرد شدن به کناره‌های سنگ منتقل می‌گردد.

آسیاب‌های بشرویه از سمت بشرویه به نام آسیاب اول(سروش)، دوم(میرزا)، سوم(زنگی)، چهارم( آقا) و آسیاب پنجم (دهنه) هستند که آسیاب دهنه از همه قدیمی‌تر است و قلعه دختر بشرویه نیز در مجاورت آن قرار دارد.

از ویژگی‌های بارز آسیاب‌های آبی بشرویه، فعال بودن آنها است که در حال حاضر سه آسیاب به فعالیت خود ادامه می‌دهند و طی چند سال اخیر با اقدامات میراث فرهنگی بشرویه و شهرداری برای احیا و بازسازی و فراهم کردن محیط مساعد برای تفریح مسافران و گردشگران، به نقاط گردشگری تبدیل شده است.

http://arktourism.ir/1394/02/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%A8-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D8%A8%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86.html