کتاب مبانی طراحی اردوگاه ها ومقرهای امن نظامی

دکتر سید جواد هاشمی فشارکی

 

مهندس سیدرضا احمدی

مهندس رسول دشتیار

مهندس ابوذر رحمانی قهرودی

مهندس محمد صادقی

مهندس محمدعلی قاسمی

 

 انتشار توسط جهاد دانشگاهی

1398

مبانی طراحی اردوگاهها ومقرهای نظامی

پیش گفتار مؤلفین

بر اساس تجارب حاصل از جنگ‌های گذشته و روش‌های نوین برنامه، طرح و اهداف نظامی دشمن، در کشور هدف پس از بمباران مراکز ثقل به خصوص مراکز دفاعی و نظامی، جهت درهم شکستن اراده ملی و توان سیاسی، اقتصادی و نظامی کشور مورد تهاجم، با ایجاد رعب و وحشت عمومی، توجه خود را صرف بمباران سطحی مناطق شهری می‌کنند و سپس جنگ ایذایی زمینی آغاز می‌شود و با توجه به ظهور و بروز جریان‌ها و گروهک‌های تروریستی، با ایجاد جنگ شهری، به دنبال در هم شکستن مقاومت مردمی می‌باشند.

 اردوگاه‌ها و مقرهای امن نظامی از جمله مراکزی هستند که در مقابل تهدیدات نظامی، نسبت به مقر‌های متعارف از درجه حفاظت به‌مراتب بالاتری برخوردار هستند و امنیت جانی و روانی بیشتری را برای افراد و تجهیزات فراهم نمایند و در برقراری امنیت نسبی و حفاظت از جان نیروهای دفاعی، تجهیزات نظامی و مهمات و امکان پشتیبانی و امداد نیروها و سازماندهی افراد داوطلب نقش مهمی دارند و در نتیجه این مکان‌ها از اهداف مهم نیروی مهاجم محسوب می‌شوند و با توجه به مکان و تجهیزات و توانایی و شیوه کار دشمن در معرض طیفی از تهدیدات قرار می‌گیرند. تهدیدات اردوگاه‌ها و مقرهای امن نظامی شامل تهدیدات شناسایی در دو قالب هوایی و زمینی و تهدید سخت می‌باشد. تهدیدات سخت متوجه اردوگاه‌ها و مقرهای امن نظامی شامل حمله دشمن با استفاده از انواع سلاح‌های متعارف و غیرمتعارف از جمله بمباران هوایی، توپخانه‌ای و استفاده از بمب‌های شیمیایی، میکروبی، و هسته‌ای و همچنین ایجاد خرابکاری توسط عوامل نفوذی در این مکان‌ها می‌باشد. این شناخت صحیح و دقیق، باعث افزایش آگاهی نسبت به توانمندی‌های علمی و تخصصی دشمن گردیده و انطباق طراحی مهندسی در مقابل تهدیدات حاصل از این توانمندی، کاهش آسیب‌پذیری را به دنبال خواهد داشت.

اردوگاه‌ها و مقرهای امن نظامی براساس شرایط جغرافیایی در چهار منطقه: صحرایی، شهری، جنگلی و در لبه ساحل و یا ترکیبی از این‌ها ایجاد می‌شوند. مکان‌یابی اصولی و رعایت ملاحظات دفاع غیرعامل در طراحی فضاهای مربوط به اردوگاه‌ها و مقرهای امن نظامی از قبیل حصار پیرامونی، موانع، مواضع و استحکامات، ورودی و در نظر گرفتن نقاط مشرف باعث ایجاد افزایش سطح حفاظت، وضعیت دفاعی مناسب و ناکامی نیروی مهاجم و کاهش آسیب‌پذیری آن‌ها می‌شود. بنابراین هرچه اقدامات دفاع غیرعامل بیش‌تر باشد میزان حفاظت در مقابل تهدید دشمن نیز بالاتر می‌رود. حفاظت از اردوگاه‌ها و مقرهای امن نظامی توسط لایه‌های مختلف دفاعی از جمله خاک‌ریز، کانال، انواع دیوارهای موقت و دائم، ساختمان‌ها، پوشش گیاهی، آبراه به همراه عناصر نگهبانی و هشداردهنده‌ها و ... انجام می‌شود. تاکنون ملاحظات دفاع غیرعامل در طراحی معماری این‌گونه مکان‌ها تا حدودی نادیده گرفته شده و لازم است به آن توجه شود. به علت نبود انسجام مدیریت علمی، در برنامه‌ریزی دفاع غیرعامل عملاً طرح‌های معماری در دفاع، ناقص به نظر می‌رسد. در طراحی دفاع غیرعامل لازم است به طرح‌های این‌چنینی توجه بیشتری شود. در غیر این صورت آثار ناقصی به وجود می‌آید که با عملی شدن تهدید نیروی مهاجم، آسیب‌پذیری بالایی خواهد داشت. یک طراح سایت می‌تواند با انتخاب مکان مناسب و جانمایی سایت، هزینه‌های مرتبط با استتار، اختفا، هزینه‌های حفاظت و نگهبانی را کاهش داده و یا حذف نماید و همچنین باعث کاهش تسلیحات دفاعی، سامانه‌های مراقبتی و نیروهای انسانی جهت دفاع و حراست می‌شود. اردوگاه‌ها و مقرهای امن نظامی اغلب شباهت به شهرهای کوچک دارند و از لحاظ استقلال، از تنظیمات غیرنظامی متفاوت است. نیازها، مدیریت منابع و الزامات عملیاتی در این اردوگاه، باعث فرق اردوگاه و سایر کاربری‌ها می‌باشد. وقتی بخواهیم مسئله دفاع را در کل یک اردوگاه امن منظور کنیم باید آن را در جزئی‌ترین مباحث برنامه‌ریزی طراحی و ساخت نیز مدنظر قرار داده و باید طرح دفاعی را با دید همه جانبه و در ابعاد گوناگون پایدار کرد. طراحی اردوگاه‌ها و مقرهای امن نظامی مبتنی بر دفاع غیرعامل به‌عنوان یکی از مؤثرترین و پایدارترین روش‌های دفاع در مقابل تهدیدات آن‌ها می‌باشد. طراحی صحیح و منطقی با در نظر گرفتن ملاحظات دفاع غیرعامل، موجب تأمین امنیت و حفظ جان نیروی انسانی و تداوم فعالیت‌های ضروری مقر امن نظامی می‌شود.

براین اساس، این نوشتار با ساختار زیر ارائه شده است:

 در فصل اول، مبانی طراحی اردوگاه‌ها و مقرهای امن نظامی صحرایی ارائه شده است.

در فصل دوم، مبانی طراحی اردوگاه‌ها مقرهای امن شهری تبیین گردیده است.

در فصل سوم، مبانی طراحی اردوگاه‌ها و مقرهای این نظامیدر مناطق جنگلی و مناطق ساحلی تدوین و ارائه شده است.

در فصل چهارم، به تبین تهدیدات متوجه اردوگاه‎‌ها و مقر امن نظامی پرداخته شده است.

از آن جا که موضوع طراحی اردوگاه‌ها و مقرهای امن نظامی ضعف در منابع وجود دارد؛ لذا بدیهی است که این اثر خالی از اشکال و قصور نباشد. از این بابت پوزش طلبیده و از صاحب‌نظران، استادان گرامی و دانش جویان عزیز خواهشمندیم نظرات ارزشمند خود را برای اغنای بیشتر این اثر ارائه کنند.

با احترام

زمستان 1397

سید جواد هاشمی فشارکی

سیدرضا احمدی

رسول دشتیار

ابوذر رحمانی قهرودی

محمد صادقی

محمدعلی قاسمی

 

عنوان و نام پدیدآور	:	مبانی طراحی اردوگاه‌ها و مقرهای امن نظامی/مولفان سیدجواد هاشمی‌فشارکی...[و دیگران].
‏مشخصات نشر	:	قزوین: جهاد دانشگاهی، سازمان انتشارات، واحد قزوین، ‏‫‬‏۱۳۹۸.
‏مشخصات ظاهری	:	‏‫‬‏۳۱۰ ص.: مصور، جدول.
‏شابک	:	‏‫‬‮‭978-622-6647-51-9
‏وضعیت فهرست نویسی	:	فیپا
‏یادداشت	:	مولفان سیدجواد هاشمی‌فشارکی، سیدرضا احمدی، رسول دشتیار، ابوذر رحمانی‌قهرودی، محمد صادقی، محمدعلی قاسمی.
‏یادداشت	:	کتابنامه: ص. ۲۸۹.
‏موضوع	:	پایگاه‌های نظامی -- طراحی و ساخت
‏موضوع	:	Military bases -- Design and construction
‏شناسه افزوده	:	هاشمی فشارکی، سیدجواد، ‏‫۱۳۴۰ -‏‬
‏شناسه افزوده	:	جهاد دانشگاهی. سازمان انتشارات. واحد قزوین
‏رده بندی کنگره	:	‏‫‬‮‭UA۲۶
‏رده بندی دیویی	:	‏‫‬‮‭۳۵۵/۷
‏شماره کتابشناسی ملی	:	۵۹۴۶۱۶۳
‏وضعیت رکورد	:	فیپا

 

http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=5946163&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_&sortKeyValue2=sortkey_