• سیدجواد هاشمی فشارکی و....

 

 

تعیین و اولویت بندی اثرگذارترین شاخص‏ها در طراحی معماری ساختمان ‏های اداری از منظر پدافند غیرعامل با استفاده از روش تحلیل سلسله‏ مراتبی1 (AHP)

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نشریه علمی پژوهشی مدیریت بحران

دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 15
بهار و تابستان 1398

صفحه 67-76

نویسندگان

• غلامرضا جلالی ¹
• مجتبی عراقی زاده  ²
• سیدجواد هاشمی فشارکی ³

¹ رئیس سازمان پدافند غیرعامل

² دانشگاه صنعتی مالک اشتر

³ دانشگاه امام حسین (ع)

چکیده

ساختمان‏های اداری از جمله دارایی‏ هایی هستند که فارغ از جزء‏ کاربری آن‏ها از آنجا که منتسب به دولت‏ها و حکومت‏ ها هستند و وظیفه‏ ی خطیر اداره‏ ی امور مردم را بر عهده دارند، همواره به اشکال گوناگونی از حمله‏ ی مستقیم هوایی- موشکی گرفته تا انفجارهای تروریستی مجاورتی مورد تهدید بوده‏ اند. به خصوص با شدت گرفتن انواع مختلف تهدیدات اعم از تروریستی و غیرتروریستی علیه مراکز سیاسی - اداری کشورمان این مسئله بیش از پیش خود را نمایان نموده‏ است. از این‏رو پیاده ‏سازی اقدامات پدافند غیرعامل در مراحل طراحی و ساخت این‏گونه ساختمان‏ها امری ضروری ‏است. در این مقاله با درنظر گرفتن تهدید موج انفجار به عنوان تهدید طرح، تلاش شده ‏است، اصلی ‏ترین شاخص‏ های معماری در طراحی ساختمان‏های اداری با بهره‏ گیری از نظر جامعه ‏ی خبرگان و روش تحلیل سلسله ‏مراتبی شناسایی و اولویت‏ بندی گردند. پس از گردآوری داده‏ ها به روش کتابخانه ‏ای و مصاحبه با خبرگان و تکمیل پرسشنامه‏ توسط 28 نفر از خبرگان، تحلیل نتایج با استفاده از روش AHP یا تحلیل سلسله‏ مراتبی به انجام رسید. در پایان پس از ارزیابی‏ های صورت گرفته در پژوهش با استفاده از نرم‏ افزار Expert Choice 11، شاخص ‏های نمای خارجی ساختمان، طراحی داخلی و فضای امن به ترتیب حائز بیشترین اولویت‏ های طراحی معماری ساختمان‏ های اداری با رویکرد پدافند غیرعامل شدند. همچنین مهم‏ترین زیرشاخص ‏های هر یک از شاخص‏ ها نیز اولویت‏ بندی گردیدند. همچنین در مقاله‏ ی حاضر تلاش گردیده ‏است برای هر یک از زیرشاخص ‏هایی که بیشترین اهمیت را داشته‏ اند، تحلیلی کلان ذیل جدول نتایج ارزیابی نگاشته شود.

کلیدواژه‌ها

• معماری،
• ساختمان اداری،
• تهدید،
• آسیب‏ پذیری،
• موج انفجار،

 مراجع

1. اصغریان جدی، ا؛ شهاب، ع. (1394).  بومی‏سازی استانداردهای پناهگاه جمعی و خانوادگی در ایران، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
2. Bitarafan , M. Hosseini, B. hashemi-fesharaki, J. (2013). The Role of Façade Materials in Blast-Resistant Buildings, Frontiers of Architectural Research.
3. Hosseini, B. Hashemi Fesharaki, J.  Norouzian Maleki, S. (2012). The Role of Basic Forms Buildings in Explosion Protection. International Journal of Science and Advanced Technology
4. معینی کربکندی، م. (1392). شاخص‏های فرم‏های معماری ساختمان‏های مقاوم در برابر موج انفجار، پایان‏نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی آقای دکتر سید باقر حسینی، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران.
5. Pouri Rahim, A. Bitarafan, M. Lale Arefi, S. (2013). Evaluation of Types of Shapes of Building Roof against Explosion. IACSIT International Journal of Engineering and Technology, Vol. 5, No. 1
6. Bitarafan , M. Hosseini, B. Abazarlou, S. Mahmoudzadeh, A. (2012). Selecting the optimal Composition of Architectural Forms from the Perspective of civil Defense Using AHP and IHWP methods, Architectural Engineering and Design Management And Technology (ISSN 2221-8386) Volume 2 No 8
7. . Amol.B, Salunkhe (2016). Terrorist Resistant Building Design. International Journal of Engineering Science and Computing.
8. Koccaz1, Z.  Fatih, S. Torunbalci, N. (2008). ARCHITECTURAL AND STRUCTURAL DESIGN FOR BLAST RESISTANT BUILDINGS, The 14th World Conference on Earthquake Engineering, Beijing, China.
9. Parisi, F. Balestrieri, F. Claudio,D. (2016). Blast resistance of tuff stone masonry walls. Elsevier Engineering Structures, Volume 113, Pages 233-244
10. زبردست، ا. (1380). کاربرد فرایند تحلیل سلسله‏مراتبی در برنامه‏ریزی شهری و منطقه‏ای، نشریه‏ی هنرهای زیبا، شماره‏ی 10، تهران.
11. . Kousalya, P.  )2012(. Analytical Hierarchy Process approach – An applications.l.  Mathematica Aeterna, Vol. 2. 10, 861 - 878.
12. Sherekar,V. Tatikonda, M. )2016(. Impact of Factor Affecting on Labour Productivity in Construction Projects by AHP Method.  International Journal of Engineering Science and Computing, Volume 6 Issue No. 6
13. Kokangül, A. Polat , U. Dağsuyu, C. (2017). A new approximation for risk assessment using the AHP and Fine Kinney methodologies. Elsevier Safety Science, Volume 91, p 24-32
14. Llamas, B., Cruz Castañeda, M., Laín, C. (2017). Environ Earth Sci  76: 204.
15. Ghobadi, M.H., Taheri, M. & Taheri, K. (2017). Municipal solid waste landfill siting by using analytical hierarchy process (AHP) and a proposed karst vulnerability index in Ravansar County, west of Iran, Environ Earth Sci, Issue 2
16. Rakotoarivelo, Baptiste, J. (2017). Multi-Criteria Decision Analysis for Financial Investments Using AHP. s.l. : Springer International Publishing.
17. آذر، ع. (1374). AHP تکنیکی نوین برای تصمیم‏گیری گروهی. نشریه‏ی دانش مدیریت، تهران.
18. فرزام‏شاد، م. (1386). مبانی نظری معماری در دفاع غیرعامل. مؤسسه انتشاراتی جهان جام جم. تهران.
19. هاشمی فشارکی، ج؛ محمودزاده، ا. (1391). فرهنگ توصیفی دفاع غیرعامل. انتشارات علم‏آفرین، اصفهان.
20. دفتر مقررات ملی ساختمان (1391). مبحث بیست‏ویکم (پدافند غیرعامل). تهران
21. بیطرفان، م؛ فرزام‏شاد، م. (1392). معماری همساز با دفاع غیرعامل با واکاوی در سبک‏های معماری جهان. انتشارات بوستان حمید، تهران.

نشانی مقاله :

http://www.joem.ir/article_36766.html

 

 

Abstract

Office buildings without regarding to their sub functions are some kinds of assets that because of being related to the governments and states and their important role in governing people affairs, had always been under different kinds of threats from airborne-missile attacks to terrorist near-by blast. Especially by increasing different kinds of attacks, including terrorist and non-terrorist attacks against political-bureaucratic buildings of our country, this issue has exposed more than ever. Hence, implementation of passive defense efforts in design and building steps of these buildings, is an essential issue. In this article, with considering of blast wave as the base threat, efforts have been done to identify and prioritize main architectural criteria in designing office buildings by using experts' opinion and Analytical Hierarchy Process after gathering data with library method and expert interview and filling in the questionnaire by 28 experts, records analyzing were done by AHP method. At last, after the assessments in research by Expert Choice 11 Software, building envelope, interior design and protected space, respectively were chosen as the most important criteria of architectural design of office building with passive defense point of view. So, efforts have been done in this article to write a comprehensive analyze for the most important indicators.

 

Key Words

Architecture, Office building, Threat, Vulnerability, Blast wave

 

تعیین و اولویت بندی اثرگذارترین شاخص‏ها در طراحی معماری ساختمان ‏های اداری از منظر پدافند غیرعامل با استفاده از روش تحلیل سلسله‏ مراتبی۱ (AHP)

غلامرضا جلالی، مجتبی عراقی زاده*، سیدجواد هاشمی فشارکی صفحات ۶۷-۷۶

ساختمان‏های اداری از جمله دارایی‏ هایی هستند که فارغ از جزء‏ کاربری آن‏ها از آنجا که منتسب به دولت‏ها و حکومت‏ ها هستند و وظیفه‏ ی خطیر اداره‏ ی امور مردم را بر عهده دارند، همواره به اشکال گوناگونی از حمله‏ ی مستقیم هوایی- موشکی گرفته تا انفجارهای تروریستی مجاورتی مورد تهدید بوده‏ اند. به خصوص با شدت گرفتن انواع مختلف تهدیدات اعم از تروریستی و غیرتروریستی علیه مراکز سیاسی - اداری کشورمان این مسئله بیش از پیش خود را نمایان نموده‏ است. از این‏رو پیاده ‏سازی اقدامات پدافند غیرعامل در مراحل طراحی و ساخت این‏گونه ساختمان‏ها امری ضروری ‏است. در این مقاله با درنظر گرفتن تهدید موج انفجار به عنوان تهدید طرح، تلاش شده ‏است، اصلی ‏ترین شاخص‏ های معماری در طراحی ساختمان‏های اداری با بهره‏ گیری از نظر جامعه ‏ی خبرگان و روش تحلیل سلسله ‏مراتبی شناسایی و اولویت‏ بندی گردند. پس از گردآوری داده ها به روش کتابخانه ‏ای و مصاحبه با خبرگان و تکمیل پرسشنامه‏ توسط ۲۸ نفر از خبرگان، تحلیل نتایج با استفاده از روش AHP یا تحلیل سلسله‏ مراتبی به انجام رسید. در پایان پس از ارزیابی‏ های صورت گرفته در پژوهش با استفاده از نرم‏ افزار Expert Choice ۱۱، شاخص ‏های نمای خارجی ساختمان، طراحی داخلی و فضای امن به ترتیب حائز بیشترین اولویت‏ های طراحی معماری ساختمان‏ های اداری با رویکرد پدافند غیرعامل شدند. همچنین مهم‏ترین زیرشاخص ‏های هر یک از شاخص‏ ها نیز اولویت‏ بندی گردیدند. همچنین در مقاله‏ ی حاضر تلاش گردیده ‏است برای هر یک از زیرشاخص ‏هایی که بیشترین اهمیت را داشته‏ اند، تحلیلی کلان ذیل جدول نتایج ارزیابی نگاشته شود.

کلیدواژگان: معماری، ساختمان اداری، تهدید، آسیب‏ پذیری، موج انفجار

 

 

https://www.magiran.com/volume/150337

https://www.magiran.com/paper/2041680

 

*********************************************************************************************

 

دورنمایی برای نشریه مدیریت بحران

 

دو فصلنامه علمی وپژوهشی مدیریت بحران یکی از معتبر ترین نشریات در زمینه علم مدیریت سوانح و بحرانها در سطح کشور ایران است. چشم انداز این نشریه انتشار و ایجاد زمینه توسعه علم در حوزه مدیریت بحران و پدافند غیرعامل می باشد. علاوه بر این تاکید نشریه بر تولید و بومی سازی این علم و ایجاد الگوهای اسلامی و ایرانی در این راستا می باشد. در راستای تحقق این مهم مقالات ارسالی به این نشریه می بایست:

 

• سهمی اصیل، مبتکرانه و اساسی در این علم داشته باشند
• بطور مستقیم به حوزه نشریه مرتبط بوده و در جهت ارتقای مدیریت بحران و تحلیل و کاهش ریسک های مرتبط باشند
• دارای اجزایی باشند که قابل بکارگیری در حوزه های مختلف باشند
• بطور کامل جدید و اصیل بوده و پیش از این در مرجع دیگری به چاپ نرسیده باشند

 

ویژگیهای این نشریه

 

اساس نشریه مدیریت بحران در راستای ارتقا و پیشرفت علم مدیریت بحران و پدافند غیرعامل بنا نهاده شده است. بحرانها در این نشریه شامل انواع خطرها و فجایع و سوانح طبیعی، انسان ساز و تکنولوژیکی می شوند. همچنین تمامی تهدیدات اقتصادی و اجتماعی نیز در حوزه این مجموعه قابل بررسی است.

 

دراین نشریه تنها مقالاتی که دارای کیفیت بالای تحقیقاتی می باشند پس از فرایند داوری پذیرفته می شوند. در فرایند داوری از سه داور متخصص به همراه نظر سردبیر و هیات تحریریه  استفاده می گردد. مقالات می بایست تلاشی داشته باشند تا فضای خالی بین محیط های آکادمیک، مجریان و تصمیم گیران را بصورتی کارآمد پر نمایند. مقالات ارسالی می بایست کاملا مفید و جامع و مانع باشند و از توضیحات اولیه و کلی در آنها صرف نظر گردد.

 

مخاطبین این نشریه

 

این نشریه به علت نوع خروجی، مخاطبین مختلفی را جذب می نماید که از آنجمله سازمانها و مراکز ذیل می باشد.

 

• مراکز آموزشی
• مراکز تحقیقاتی
• مراکز مرتبط با پدافند غیرعامل
• سازمانهای دولتی و نیمه دولتی
• سازمانهای خصوصی
• سازمانها و شرکتهای بیمه
• مشاورین
• صنایع
• سازمانهای مالی
• نهادهای بهداشت و درمان

دو فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت بحران بر اساس نامه شماره 77490/3 مورخ 10/4/91 دبیرخانه کمیسیون نشریات وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری دارای رتبه علمی پژوهشی از شماره بهار و تابستان 91 می باش

 

چشم انداز

انتشار دستاوردهای علمی در حوزه مدیریت بحران و پدافندغیرعامل در راستای تولید علم و ایجاد الگوهای اسلامی ایرانی و بومی در کشور.

اهداف

1. توسعه دانش مدیریت مدیریت بحران و پدافندغیرعامل کشور.
2. شناسایی مسائل مدیریت بحران و پدافندغیرعامل سازمانها و ارائه راه حل برای آنها.
3. ارتقای سطح دانش صاحبنظران، کارشناسان و علاقمندان رشته مدیریت بحران و پدافندغیرعامل
4. معرفی دستاوردهای پژوهشی و ایجاد زمینه تبادل اندیشه.
5. ایجاد زمینه همکاری بیشتر بین پژوهشگران داخل و خارج کشور.
6. طرح مسائل علمی نو و گسترش مرزهای دانش مدیریت بحران وپدافندغیرعامل
7. ایجاد روحیه و انگیزه تحقیق در جامعه.
8. کمک به مساله یابی و حل مسائل علمی، فنی در ارتباط با تنگناهای نظام اداری کشور و توسعه آن.
9. کمک به ایجاد ارتباط بین مراکز آموزشی، علمی و تحقیقاتی و همچنین میان پژوهشگران و کارشناسان به منظور انتقال و تبادل آموخته ها و تجربیات و کسب دستاوردهای تازه علمی.

 

اعضای هیات تحریریه

مدیر مسئول

 مهدی نوری

دکتری علوم سیاسی مدیر مرکز بحران و تاسیسات زیربنایی دانشگاه صنعتی مالک اشتر

 bohran.joemgmail.com 
 

سردبیر

 علیرضا آزموده اردلان

مهندسی نقشه برداری (ژئودزی) استاد،دانشگاه تهران

 ardalanut.ac.ir 
 021-61114383
 

اعضای هیات تحریریه

 ناصر الهی

مدیریت ایمنی صنعتی استادیار،دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر

 elahim.ac.ir 
 

 

 محمد رضا ثروتی

ژئومورفولوژی استاد،دانشگاه شهید بهشتی

 rezasarvatiyahoo.com 
 

 

 کامران جعفر زاده

بهداشت محیط داشیار،دانشگاه علوم پزشکی اهواز

 ja.ac 
 

 

 محمد ابراهیم سنجقی

مدیریت استراتژیک دانشیار،دانشگاه مالک اشتر

 sanjaghimut.ac.ir 
 

 

 جمشید صالحی صدقیانی

پژوهش عملیاتی استاد،دانشگاه علامه طباطبایی

 sadallame.edu 
 

 

 مجتبی قدیری معصوم

جغرافیای انسانی استاد،دانشگاه تهران

 mghadiriut.ac.ir 
 

 

 

 محمدرضا ...

مهندسی برق استاد،دانشگاه صنعتی شریف

 arefsharif.edu 
 

 

 سعید گیوه چی

 استادیار،دانشگاه تهران

 givehchiut.ac.ir 
 

 

 ابراهیم محمودزاده

مدیریت استراتژیک دانشیار،دانشگاه مالک اشتر

 mahmut.ac.ir 
 

 

 مهدی مدیری

برنامه ریزی شهری دانشیار،دانشگاه مالک اشتر

 mmodiriut.ac.ir 
 

 

 منوچهر منطقی

مدیریت سیستمها و روشها دانشیار،دانشگاه مالک اشتر

 manteghimut.ac.ir 
 

 

 ناصر مهردادی

 استاددانشکده محیط زیست،دانشگاه تهران

 mehrdadiut.ac.ir 
 

 

 

 رضا حسنوی

مهندسی صنایع - سیستم و بهره وری استاد دانشگاه صنعتی مالک اشتر

 hosnavimut.ac.ir 
 

 

 محمد علی نکوئی

عمران - مدیریت ساخت دکتری تخصصی عمران - استادیار

 ali.nekooiegmail.com 
 09121490601
 

جانشین سردبیر

 محمد علی نکوئی

عمران - مدیریت ساخت دکتری تخصصی عمران - استادیار

 ali.nekooiegmail.com 
 09121490601
 

مدیر داخلی

 آسیه ملکی

 .

 joem.magazinegmail.com