مقدمه نویسی، تصحیح و تحشیه هفت رساله منحصر به فرد از سفینه تبریز-پایان نامه کارشناسی ارشد
استاد راهنما : دکتر محسن محمدی فشارکی
https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/9e2ebda97af6403a789332ce07de7744
قدمه نویسی، تصحیح و تحشیه هفت رساله منحصر به فرد از سفینه تبریز
پارسای داخل کشور
کارشناسی ارشد
1388
موضوع: ادبیات فارسی
رشته: زبان و ادبیات فارسی
پدیدآور: ندا فرخی استاد راهنما: جمشید مظاهری استاد راهنما: محسن محمدی فشارکی استاد مشاور: سیدمحمدرضا ابن‌الرسول
دانشگاه اصفهان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی
https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/9e2ebda97af6403a789332ce07de7744?sample=1
سفینه تبریز از جمله کهن‌ترین مجموعه‌های خطی است. این مجموعه مشتمل بر 209 کتاب و رساله است که در حدود سالهای 721 تا 723 ق تحریر شده است. از آن میان 7 رساله منحصر به فرد و نادر از مجموعه رساله‌ها مقدمه‌نویسی، تصحیح و تحشیه می شود. نویسنده فاضل و پرکار این مجموعه، ابوالمجد محمد بن صدرالدین تبریزی ملکانی قرشی است.سفینه تبریز آینه ای از وضع فرهنگی تبریز، در باشکوه ترین دوران حیات فرهنگی آن یعنی در نیمه دوم قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است. پنج رساله از مجموع هفت رساله مذکور، پندنامه است که سه تای آنها از پندهای پهلوی نشأت گرفته‌اند، (پندهای تاج انوشروان و کلمات بزرگمهر یک و دو) و دو رساله دیگر کلمات خواجه عبدالله انصاری، مشتمل بر پندهای اسلامی است. رساله خواص الاحجار نیز مشتمل بر نام هفتاد نوع سنگ گرانبهاست که بعد از معرفی مختصر سنگ‌ها چنانکه از نام اثر هویداست خواص درمانی آنها را ذکر کرده است. فرهنگنامه ای از خواص درمانی سنگ ها و روش درمان بیماری ها از طریق آنها تهیه شد. البته شایان ذکر است که بخش پایانی این رساله افتادگی دارد. رساله عقاید الفرق نیز هفتاد فرقه منشعب از اسلام را معرفی می‌کند و هر چند بی نظمی هایی در ترتیب فرق آن دیده می شود، لکن چون برخی از فرق گمنام را شرح می دهد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. از میان این رساله ها پند نامه تاج انو شروان و کلمات خواجه عبدالله انصاری مورد مقایسه تطبیقی قرار گرفت. لازم به ذکر است که سفینه تبریز نسخه اساس قرار گرفته است.
انصاری، عبدالله‌بن محمد / Ansari, Abd Allah ibn Muhammad
خسرو ساسانی اول، شاه ایران / Khosrow Sassanid I, King of Persia
ادبیات پهلوی / Pahlavian Literature
سفینه تبریز (کتاب خطی) / Safina Tabriz (Manuscript)
همرسانی
مقدمه ث
نام مولف و شرح حال او ث
موضوع کتاب ث
شیوه رسم الخط ج
قواعد وصل وفصل ح
مختصات لغوی خ
مختصات نحوی خ
مشخصات نسخه خ
روش تصحیح ذ
مقاله اول پندنامه تاج انوشروان
1-1 خسرو انوشروان در تاریخ ایران 1
1- 2 قدامات خسرو 2
1-3 دوران فرمانروایی خسرو 4
1-4 پندنامه چیست؟ 8
1-4-1 پند های پهلوی 9
1-4-2 پند های دوران اسلامی 10
1-5 نسخه های موجود از پند نامه تاج انوشروان 12
1-5-1 نسخه جدید 15
1-6 پندنامه تاج انوشروان (متن تصحیح شده از سفینه تبریز) 16
1-6-1وضع و ترتیب پند نامه تاج 20
1-6-2 ارزش فلسفی پند نامه تاج 20
عنوان صفحه
مقاله دوم کلمات بزرگمهر(1و2)
2-1مقدمه 23
2-2 کلمات بزرگمهر ( 1 و2) (متن تصحیح شده از سفینه تبریز) 24
2-3 تعلیقات 26
2-4 مقایسه تطبیقی پندنامه سفینه تبریز با نسخه ده گوهر پهلوی(کلمات افسر کسری) 26
2-5 شرح مشکلات پند نامه 29
مقاله سوم:خواص الاحجار
3-1 مقدمه 32
3- 2 سنگ 33
3-3 ساختار کانی های جواهر 33
3-4مشخصات نوشتاری 33
3-2 اصول فلسفه و طب قدیمی و سنتی 34
3-2-1 اخلاط و فرضیه تولید و توزیع آنها 39
3-2-2 تولید و توزیع اخلاط چهار گانه 39
3-2-3 رابطه بین جسم و روح ونفس 40
3-3 نام سنگ ها 40
3- 4 خواص الاحجار (تصحیح شده از سفینه تبریز) 45
3- 5 فرهنگ پزشکی (بیماری ها و روش درمان آن ها از طریق خواص درمانی سنگ ها) 70
3-6 محل پیدایش سنگ ها 114
3-7 بررسی سنگ ها از نظر شکل و رنگ 124
3-8 تعلیقات 147
3-8-1 لغات و اصطلاحات طبی 147
3-8-2 لغات و اصطلاحات دشوار 177
3-8-3 فهرست نام بیماری هاولغات و اصطلاحات موجود در فرهنگنامه 185
3-6-4 فهرست نام سنگ ها 189
عنوان صفحه
مقاله چهارم: رسائل خواجه عبد الله انصاری(1و2)
4-1 مقدمه 190
4-2 خواجه عبدالله انصاری 191
4-3 مشخصات نوشتاری 192
4-4 رسائل خواجه عبد الله انصاری(1 و 2): (تصحیح شده از سفینه تبریز) 192
4-4-1 فی المناجات 192
4-4-2 فی المواعظ 193
4-4-3 فی المعان شتی 200
4-4-4 تعلیقات 206
4-4-5 مقایسه و تطبیق کلمات خواجه عبدالله در سفینه تبریز با کتاب مجموعه رسائل.... 206
مقاله پنجم: عقاید الفرق
5 -1مقدمه 212
5-1-1 عقاید الفرق(تصحیح شده از سفینه تبریز) 216
5-1-2 تعلیقات 248
5-1-3 فهرست آیات و پاره هایی از قرآن مجید 248
5-1-4 فهرست نام فرقه ها 250
منابع و مأخذ 251
همرسانی
- ابن سینا، حسین بن عبد الله، (1363)، قانون فی الطب، نشر سروش، تهران
2- ابن هندو، علی بن حسین، (1368)، مفتاح الطب، موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل، دانشگاه تهران
3- اخوینی، ابوبکر بن ربیع احمد، (1371)، هدایه المتعلمین فی الطب، به کوشش دکتر جلال متینی، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد
4- استاجی، ابراهیم، (1384)، مجری مرصع، دانشگاه تربیت معلم سبزوار
5- استادی، کاظم، (1381)، در حریم کبریا، نشر مصطفی، تهران
6- امیری، منوچهر، (1354)، فهرست دارو ها و واژه های دشوار از کتاب الابنیه، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، تهران
7- انصاری، خواجه عبد الهم، (1365)، سخنان پیر هرات، نشر کتابهای جیبی،تهران
8- ـــــــــــــــــــــــــــــ ،(1363)، مناجات، نشر اقبال
9- ـــــــــــــــــــــــــــــ ، (1353)، مجموعه رسائل خواجه عبد الله انصاری، نشر بنیاد فرهنگ ایران
10- انصاری شیرازی، علی بن حسین، (1371)، اختیارات بدیعی، تصحیح محمد تقی میر، شرکت دارویی پخش رازی
11- اورلیوس، مارکوس، (1372)، پند نامه مارکوس قیصر روم و پند نامه بزرگمهر حکیم، نشر دنیای کتاب،تهران
12-بزرگمهر، اندرزنامه حکیم بزرگمهر،(1350)، نشر دانشگاه اصفهان
13- بهار، محمد تقی، سبک شناسی، نشر امیر کبیر، تهران
14- بیرونی، ابوریحان، (1355)،الجماهر فی معرفه الجواهر، چاپ حیدر آباد، هند
15- ــــــــــــــــــــ ، (1358)، الصیدنه، به کوشش منوچهر ستوده وایرج افشار، شرکت افست، تهران
16- ــــــــــــــــــــــ ، (1367)، التفهیم لاوایل صناعه التنجیم، به تصحیح جلال الدین همایی، چاپ چهارم، موسسه نشر هما، تهران
17- پادشاه، محمد، (1360)، فرهنگ جامع فارسی (آنندراج)، چاپ دوم، انتشارات خیام، تهران
18- تبریزی، محمد بن مسعود، (1381)، سفینه تبریزی،چاپ عکسی، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی، تهران
19- ـــــــــــــــــــــــــــــــــ ، (1381)، سفینه تبریز، چاپ عکسی، مرکز نشر دانشگاه تهران
20- ثروتیان، بهروز، (1355)، جاویدان خرد، موسسه فرهنگ کاووش، تهران
21- جرجانی، سید اسماعیل،(1384)، الاغراض الطبیه، دانشگاه تهران،موسسه انتشارات و چاپ فرهنگستان علوم
22- ـــــــــــــــــــــــــــــ ، (1369)، خفی علائی، به کوشش دکتر علی اکبر ولایتی و دکتر محمود نجم آبادی، انتشارات اطلاعات، تهران
23- ـــــــــــــــــــــــــــــ ، (1356)، ذخیره خوارزمشاهی،چاپ عکسی به کوشش علی اکبر سعیدی سیرجانی، انتشارات بنیاد فرهنگ، تهران
24- حقیقت، عبد الرفیع، )1374)، وزیران ایرانی از بزرگمهر تا امیر کبیر، نشر کومش، تهران
25- حکیم مومن، محمد مومن بن محمد زمان،(1373)، تحفه حکیم مومن، نشر بوذرجمهری، تهران
26- دستگردی، وحید، (1365)، رسائل خواجه عبد الله انصاری، نشر فروغی، تهران
27- دهخدا، علی اکبر، (1325)،لغت نامه، انتشارات دانشگاه تهران، موسسه لغت نامه دهخدا،تهران
28- دیانت، ابولحسن، (1367)، فرهنگ تاریخی سنجش ها و ارزش ها، نشر نیما، تهران
29-زاوش محمد، (1355)، کانی شناسی در ایران قدیم، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، تهران
30- زرین کوب، عبد الحسین، (1374)، روزگاران ایران، نشر سخن
31- سبحانی، جعفر، (1369)، فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی، نشر صحیفه،تهران،297- 185456
32- شال، هانری دوفوشه کور، (1377)، اخلاقیات، مرکز نشر دانشگاهی، تهران
33- شوشتری (مهرین)، عباس، (1342)، ایران نامه، نشرآسیا
34- ـــــــــــــــــــــــــــ ، (1330)، منتهی الارب فی اللغه، انتشارات کتابخانه سنایی
35-صدیقی،غلامحسین،(1383)ظفرنامه منسوب به ابن سینا،انجمن آثار ملی، تهران
36- طوسی، خواجه نصیر الدین، رساله آداب المتعلمین، نشر امیرکبیر،تهران
37- عقیلی خراسانی، میر محمد حسین محمد هادی،(1371)، مخزن الادویه، چاپ دوم، انتشارات صفا،تهران
39- غیاث الدین رامپوری، محمد بن جلال الدین، (1327) غیاث اللغات،انتشارات مجیدی،تهران
قریب، یحیی، (1331)، تحفه العراقین، انتشارات سپهر،تهران
40- کاشانی، عبدالله بن محمد، (1345)، عرایس الجواهر و نفایس الاطالب، انجمن آثار ملی،تهران
41- کریستین سن، آرتور، (1317)، ایران در زمان ساسانیان، انتشارات چاپ نگین،تهران
42-گلپایگانی ربّانی، علی، (1381)، فرق و مذاهب کلامی، چاپ دوم، نشر مرکز جهان علوم اسلامی
43- مادلونگ، ویلفرد، (1377)، فرقه های اسلامی، نشر اساطیر،تهران
44- ـــــــــــــــــــــ ، (1375)، مکتب ها و فرقه های اسلامی در سده های میانه، انتشارات آستان قدس رضوی،مشهد
45- مایل هروی، نجیب، (1380)، نقد و تصحیح متون، انتشارات استان قدس رضوی، بنیاد پژوهش های اسلامی،مشهد
46- مجلسی، علامه محمد باقر، ( 1362)، حلیه المتقین، انتشارات محمد،تهران
47- محقق، مهدی، (1355)، بیست گفتار در مباحث علمی و فلسفی و کلامی و فرق اسلام، موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل شعبه تهران
48- مرزبان راد، علی، (1356)، خسرو انوشیروان در ادب فارسی، انتشارات دانشگاههای ایران
49- مشکور محمد جواد، (1368)، فرهنگ فرق اسلامی، انتشارات آستان قدس رضوی،مشهد
50-ـــــــــــــــــــــ ،(1361)، ملل ونحل، نشر عطایی،تهران
51- موسوی بجنوردی، کاظم، (1384)، دایره المعارف بزرگ اسلامی، انتشارات مرکز نشر دایره المعارف بزرگ اسلامی،تهران
52- میرآقایی، جلال، (1386)، تعدد مذاهب از دیدگاه فقها و اندیشمندان مسلمان، اطلاعات نشر
53- میسری، (1366)، دانشنامه در علم پزشکی، به کوشش دکتر برات زنجانی، انتشارات مطالعات دانشگاه تهران
54- نجمی زنجانی، محمد، (1340)، تاریخ فرق اسلامی، نشر دانشگاه تهران، تهران
55- نصیر الدین طوسی، محمد بن محمد،( 1348)، تنسوخ نامه ایلخانی، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران،تهران
56- نفیسی، ابوتراب، (1355)، مختصر تاریخ علوم پزشکی تا ابتدای قرن معاصر، انتشارات دانشگاه اصفهان
57- نفیسی، علی اکبر، (1342)، فرهنگ نفیسی، انتشارات کتابفروشی خیام،تهران
نولد که تئودور،(1358)، تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، انجمن آثارملی، تهران
58- نوری، محمد یوسف، (1381)، مفاتیح ارزاق، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران
59- واحد تدوین کتب درسی، (1380)، شناخت مذاهب اسلامی، سازمان حوزه ها و مدارس علمیه خارج از کشور
60- هروی، محمدبن یوسف، (1288)، بحر الجواهر، انتشارات دارالخلافه،تهران
61- هروی، موفق الدین ابومنصور علی، (1371)، الابنیه عن حقایق الادویه، به تصحیح احمد بهمنیار، به کوشش حسین محبوبی اردکانی، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران
62- یاحقی، محمد جعفر و محمد مهدی ناصح، (1385)،راهنمای نگارش و ویرایش چاپ دوم، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد
همرسانی
https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/9e2ebda97af6403a789332ce07de7744
