الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا و پیامدهای سیاسی -امنیتی آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران- رساله دکتری تخصصی (PhD)
پدیدآور: مرحوم دکتر حسن علی احمدی فشارکی
https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/f13893726eb739521d152ce83ea58d06
الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا و پیامدهای سیاسی -امنیتی آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
پارسای داخل کشور
دکتری تخصصی (PhD)
1390
موضوع: روابط بین الملل
رشته: علوم سیاسی - روابط بین‌الملل
پدیدآور: حسنعلی احمدی فشارکی استاد راهنما: سیدجلال دهقانی فیروزآبادی استاد مشاور: حسین سلیمی
دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده علوم سیاسی
https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/f13893726eb739521d152ce83ea58d06?sample=1
ازدیربازالحاق ترکیه به اتحادیه اروپا ازاهداف پایدارحکام ودولتمردان آن کشور بوده است. طی سالهای اخیرودرهزاره جدید جهان شاهد نقش آفرینی ترکیه به عنوان یکی ازبازیگران اصلی منطقه به ویژه درحوزه خاورمیانه بزرگ وزیرسیستم امنیتی آن یعنی خلیج فارس بوده است. نقش فعال این کشوردرموضوع صلح خاورمیانه واقدام تحسین برانگیزرجب طیب اردوغان نخست وزیرترکیه دراجلاس داووس دراحتجاج سیاسی با رهبران رژیم اشغالگرقدس،ایفای نقش فعال درپرونده هسته ای جمهوری اسلامی ایران بویژه نقش محوری آن کشوردرتهیه وصدوربیانیه تهران به همراه برزیل ویا سازماندهی کاروان آزادی در راستای ارسال یک محموله عظیم به مقصدفلسطین به همراهی تعدادی ازفعالان صلح و حامیان حقوق بشر ونویسندگان مشهوروبرخی ازبرندگان جایزه صلح نوبل وحرکت به سوی سرزمین های اشغالی برای شکستن محاصره سه ساله غزه وواکنش ناجوانمردانه اسرائیل درحمله به این کاروان،نمونه هایی ازاین هنربازیگری دولت اسلام گرای ترکیه به رهبری اردوغان می باشد. دراین روند،موضوع صفرکردن تعارضات ونقش آفرینی درسطح فرامنطقه ای، و ورود به عرصه والاتری ازبازیگری درسطح بین المللی،اصول سیاست خارجی ترکیه را درعصر جدید تشکیل می دهد. ازسوی دیگردوران پس ازجنگ سرد وشکل باختن نظام دو قطبی، فضای جدید ومساعدی را برای نقش آفرینی وکنشگری فعالانه ومتفاوت ازگذشته برای برخی بازیگران جدید،همچنین قدرت های نوظهوردرسطوح منطقه ای وبین المللی ویا بلوک های جدید قدرت ازجمله اتحادیه اروپا فراهم ساخته است. دراین راستا جهت گیری وتمایلات شدید برخی ازکشورها ازجمله جمهوری ترکیه وعزم جدی آن کشوردرپیوستن والحاق کامل دراتحادیه اروپایی به عنوان یک برنامه وهدف استراتژیک،وضعیتی را درحال وآینده ترکیه،همسایگان این کشور،اتحادیه اروپا وجغرافیای سیاسی متاثرازاین پدیده سیاسی - امنیتی را درعرصه فروملی،ملی وفراملی درسطوح داخلی،منطقه ای وبین المللی رقم خواهد زد.این پژوهش بدنبال یافتن پاسخی برای این سوال است که در صورت تحقق این موضوع،تاثیرات وپیامدهای سیاسی وامنیتی الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران چیست؟ دراین راستا ضمن پرداختن به برخی ازنظریه های مرتبط ازجمله چگونگی شکل گیری جوامع امن کثرت گرا که تا حدودی قدرت تبیین مسئله این پژوهش را داشته،و مرورادبیات آینده پژوهی به عنوان رویکرد متدولوژیک، به تجزیه وتحلیل حوزه های همکاری ورقابت دوکشورترکیه وجمهوری اسلامی ایران، مولفه های موثردرهمگرایی وواگرایی روابط دوکشور پرداخته شده است.اگرچه کم نیست متونی که به موضوع الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا پرداخته اند اماوجه تمایزاصلی این پژوهش با موارد مشابه،نگاه به آینده درقالب مطالعات آینده نگری و رویکرد آینده پژوهی آن است ولذا با استفاده ازروش نگرش سنجی و شاخص سازی مولفه های امنیتی درچارچوب نظریه امنیتی"باری بوزان"،معرف های پژوهش تعیین وبا انتخاب جمعیت نمونه هدفمند ازمیان جامعه آماری پژوهش شامل کارشناسان،اعضاء هیات علمی،استادان دانشگاه با تاکید برتخصص روابط بین الملل ویا مطالعات امنیتی،مدیران تصمیم ساز وتصمیم گیرنده دروزارت امور خارجه،وزارت دفاع، وزارت کشوروشورای عالی امنیت ملی کشورمورد سنجش وارزیابی قرارگرفته است. نتایج این پژوهش حاکی از آن استکه ازنظر کارشناسان،صاحبنظران ومدیران فعال در عرصه محیط خارجی جمهوری اسلامی ایران،درصورت پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا و الحاق این کشوربه آن اتحادیه،درحوزه امنیت نظامی ودرعرصه موضوعی افزایش امنیت مرزی وهمچنین امنیت اقتصادی دارای تاثیرات مثبت و برای جمهوری اسلامی ایران فرصت های جدیدی دربرخی ازحوزه های امنیت نظامی وامنیت اقتصادی بدنبال خواهد داشت ودرسایرعرصه های امنیتی ازجمله امنیت فرهنگی،امنیت سیاسی وامنیت حاکمیت،تاثیرات منفی ودارای آسیب های امنیتی وبعضاٌ تهدیدامنیتی خواهد بود. درفصل اول این تحقیق چارچوب پژوهش مطرح شده ودرفصل بعد رویکرد نظری موضوع مطرح گردیده است.داده های عمومی وتوصیف موضوعات کلان حاکمیت ترکیه مباحث فصل سوم را تشکیل می دهد.درفصل چهارم به تحلیل عمده ترین عوامل موثردرروابط سیاسی- امنیتی ایران وترکیه پرداخته شده است وفرآیندعضویت والحاق ترکیه به اتحادیه اروپا وموانع موجوددراین راستا در فصل پنجم موردتجزیه وتحلیل قرارگرفته است.با عنایت به متغیر وابسته این پژوهش مسایل کلان موجود درمحیط امنیتی ایران بطورگذرا درفصل ششم مورد بررسی قرارگرفته است ودرفصل هفتم،داده های پژوهش و ارزیابی جامعه هدف ازتاثیرات احتمالی الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا برامنیت ملی ایران ارائه شده است وفصل پایانی به ارائه نتایج وآزمون فرضیات پژوهش اختصاص دارد.
سیاست امنیتی / Security Policy
پیامدهای سیاسی / Political Consequences
اتحادیه اروپا / European union
امنیّت ملی / National Security
جمهوری اسلامی ایران / Iran Islamic Republic
همرسانی
چکیده....................................................................................................................................6
فصل اول:کلیات (چارچوب پژوهش)................................................14
مقدمه:
1: بیان مسئله..........................................................................................................................16
2: اهداف تحقیق........................................................................................................................18
3: سوالات تحقیق ....................................................................................................................18
4: فرضیه های پژوهش ..........................................................................................................19
5: ادبیات تحقیق .......................................................................................................................20
6: مفاهیم ....................................................................................................................................25
7: متغیرهای پژوهش................................................................................................................27
8: شاخص های تحقیق.............................................................................................................28
9: روش شناسی ........................................................................................................................28
10:جامعه آماری وروش نمونه گیری حجم نمونه ...............................................................30
11: مشکلات و تنگناهای احتمالی تحقیق ..........................................................................30
12: سازماندهی پژوهش ...........................................................................................................31
فصل دوم: رویکرد نظری موضوع........................................................32
مقدمه:
1: مفاهیم.......................................................................................................................................35
2:نظریه های روابط بین الملل..................................................................................................44
1/2: نظریه های همگرایی........................................................................................................45
2/2: همگرایی منطقه ای............................................................................................................49
3/2:نطریه جوامع امن.................................................................................................................53
1/3/2:مفهوم جامعه امنیتی....................................................................................................53
2/3/2:انواع جامعه امن.............................................................................................................54
3/3/2:شروط شکل گیری جامعه امنیتی تکثرگرا..............................................................55
4/2: همگرایی تاریخی در اروپا...............................................................................................57
3: آینده پژوهی:چیستی و تکنیک ها ..................................................................................59
1/3:مفهوم پیش‌بینی................................................................................................................60
2/3:مفهوم آینده شناسی ........................................................................................................62
3/3:جوامع و آینده پژوهی:......................................................................................................67
4/3:مفهوم آیند ه پژوهی در علم روابط بین الملل............................................................70
5/3:سیاست‌پژوهی و آینده‌نگری............................................................................................81
4: ارزیابی و نقد نطریه ها.........................................................................................................84
5: ارزیابی تأثیرات امنیتی پدیده ها(اتا).................................................................................85
فصل سوم:ایران وترکیه:نگاهی به کشورهدف...................................89
مقدمه:
1 :ترکیه :داده های عمومی ....................................................................................................91
1/1:جغرافیای انسانی.................................................................................................................92
2/1:ساختار قدرت سیاسی.......................................................................................................96
2: وضعیت ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک ترکیه......................................................................100
3: روابط جمهوری اسلامی ایران و ترکیه............................................................................103
4: سیاست خارجی جمهوری ترکیه......................................................................................107
فصل چهارم:عمده ترین عوامل موثردرهمگرایی وواگرایی ایران وترکیه..................................................................................................110
مقدمه:
1: مهمترین مولفه ها و حوزه های همکاری وهمگرایی ایران و ترکیه..............112
1/1: مرز مشترک و امنیت مرزی.....................................................................................112
2/1: گروههای معارض مشترک........................................................................................113
3/1: ثبات و امنیت منطقه ،مسئله عراق.........................................................................115
4/1- همکاری درحوزه اقتصاد وانرژی.............................................................................119
5/1: جهان اسلام و محورهای همکاری مشترک در جهان اسلام.............................122
2: عمده ترین عوامل واگرا در روابط سیاسی– امنیتی ایران و ترکیه.........................124
1/2: تعارضات ایدئولوژیک و ساختاری............................................................................124
2/2: پیمانها وتعهدات نظامی و امنیتی ترکیه واسرائیل...............................................126
3/2: پان ترکیسم وجریانات قومی...................................................................................138
فصل پنجم: فرآیند عضویت و الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا ........146
مقدمه:
1 :روابط ترکیه واتحادیه اروپا:نگاه تاریخی.....................................................................148
2 :اتخاذ استراتژی الحاق توسط ترکیه.............................................................................150
3 :فرآیند الحاق از ابتدا تاکنون.........................................................................................151
4 :استراتژی ترکیه برای الحاق ، نظریه ها و نخبگان....................................................153
5: گسترش اتحادیه اروپا و عضویت ترکیه........................................................................154
6 :پذیرش نامزدی ترکیه برای الحاق به اتحادیه اروپا....................................................157
1/ 6:مخالفان وموافقان الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا.......................................................160
2/6 : نقش پارلمان اروپا در روابط اتحادیه اروپا و ترکیه...............................................164
7 :آغاز مذاکرات برای الحاق به اتحادیه اروپا......................................................................167
1/7 :شروط اروپا برای عضویت ترکیه..................................................................................169
2/7 :استانداردهای اروپا برای پذیرش و الحاق ترکیه به اتحادیه...............................171
3/7:اصلاحات ترکیه مبتنی بر موازین اتحادیه اروپا.......................................................179
8 : موانع وچالش های عمده ترکیه درمسیرعضویت دراتحادیه اروپا........................190
1/8 :حقوق اقلیت ها و موضوع کردها...............................................................................190
2/ 8: مسئله قبرس ...............................................................................................................191
9 : ارزیابی وضعیت موجود...................................................................................................193
فصل ششم:تحلیل وتصویرکلی از محیط امنیتی ایران..................198
مقدمه:
1 : محیط امنیتی ...................................................................................................................199
2 : تهدیدات خارجی ومحیط امنیتی پیرامونی ایران....................................................201
1/2 :تهدید آمریکا................................................................................................................. 202
2/2: حضور امریکا در عراق..................................................................................................203
3/2: پایگاههای نظامی حریف ............................................................................................204
3: :تهدیدات معطوف به برنامه هسته ای ایران................................................................205
4:اختلاف با همسایگان..........................................................................................................205
5:امنیتی شدن محیط............................................................................................................206
6: تهدیدات معطوف به محیط امنیت داخلی ایران ........................................................207
1/6: تعارضات مبتنی بر موضوع قومیت............................................................................208
2/6:امنیت سیاسی ................................................................................................................209
3/6:چالش های هویتی.........................................................................................................210
فصل هفتم: داده های پژوهش..........................................................213
مقدمه:
1.روند پژوهش.........................................................................................................................216
2. شاخص ها و گزاره ها..........................................................................................................217
3. داده های آماری پاسخگویان..............................................................................................221
4. تحلیل یافته های پژوهش.................................................................................................225
1/4. حوزه امنیت اجتماعی و فرهنگی..................................................................................226
2/4. حوزه امنیت سیاسی........................................................................................................227
3/4. حوزه امنیت نظامی و حاکمیت...................................................................................230
5. حوزه امنیت اقتصادی.........................................................................................................232
فصل هشتم:نتیجه گیری..................................................................235
مقدمه:
1. چارچوب موضوعی .......................................................................................................237
2. مشکلات و محدودیت های تحقیق............................................................238
3. آزمون فرضیات...............................................................................................................239
- کتابنامه
- ضمائم
همرسانی
الف) کتب فارسی
- ابوالقاسمی.محمدجواد،اردوش.حسین(1378)ترکیه دریک نگاه،تهران:انتشارات بین المللی الهدی
- اجلالی.پرویز(1379)سیاستگذاری فرهنگی درایران،تهران:انتشارات سازمان برنامه و بودجه
- احمدی لفورکی.بهزاد )1387( ترکیه: حال وآینده،تهران : موسسه فرهنگی مطا لعات وتحقیقات بین المللی ابرارمعاصر تهران
- استانفورد.جی شاو)1370( تاریخ امپراطوری عثمانی وترکیه جدید، جلددوم ، ترجمه محمدرمضان زاده مشهد:آستان قدس رضوی
- اسمیت.مایکل)1383(بین دوجهان اتحادیه اروپا،آمریکاونظم نوین جهانی، تر جمه عبدالله بیچرانلو،تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
- انسف.اچ.ایگور(1375)استقرارمدیریت استراتژیک،دکترعبدالله زندیه، تهران: سمت
- اولگر.عرفانکایا)1384(ساختارامنیتی اتحادیه اروپاوترکیه،ترجمه جلیل یعقوب زاده فرد،تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
- استنفانفورد وازل کورال شاو(1370) تاریخ امپراتوری عثمانی و ترکیه جدید، ترجمه محمود رمضان زاده،مشهد:انتشارات آستان قدس رضوی
- بکر.هنک،ونکلی.فرنک(2002) راهنمای بین المللی برآورد پیامد های اجتماعی، ترجمه: هادی جلیلی، تهران:انتشارات جامعه شناسان
- بلامی.الکس،جی )1386( جوامع امن وهمسایگان ، ترجمه محمود یزدان فام وپریسا کریمی نیا، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
- بوزان.باری(1378)مردم،دولتهاوهراس،ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی ، پژوهشکده مطالعات راهبردی
- بوزان.باری وویور.الی(1388)مناطق وقدرتها،ترجمه رحمان قهرمان پور، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
- پژوهشکده مطالعات راهبردی(1378)مسائل عمده درامنیت حقوقی جمهوری اسلامی ایران، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
- تریف.تری(1383)مطالعات امنیتی نوین،ترجمه علیرضا طیب ووحید بزرگی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
- ثنایی)1379(مقدمه ای برکردشناسی اروپا،ترجمه یوسفی نژادی،تهران: نشر آینه
- جی شاول.استنفانفورد وازل کورال شاو(1370) تاریخ امپراتوری عثمانی و ترکیه جدید، ترجمه محمود رمضان زاده،مشهد:انتشارات آستان قدس رضوی
- حاجیانی.ابراهیم (1389) مبانی و تکنیک‌های مطالعات آینده و کاربرد آنها در ارزیابی تأثیرات اجتماعی پروژه‌ها.مجموعه مقالت همایش بین المللی ارزیابی تاثیرات اجتماعی پروژه ها تهران :انتشارات جامعه شناسان
- خالوزاده .سعید(1385) اتحادیه اروپا .تهران: سمت
- خارقانی.شمس الدین وهمکاران(1388) روابط ایران واتحادیه اروپایی:قابلیت ها ومحدودیت ها، تهران:دانشگاه آزاد اسلامی،معاونت پژوهشی
- دفترمطالعات سیاسی وبین المللی وزارت امورخارجه)1386( جمهوری ترکیه ، تهران:دفترمطالعات سیاسی وبین المللی وزارت امور خارجه
- دوئرتی.جیمزوفالتزگراف،رابرت(1383) نظریه های متعارض درروابط بین الملل، ترجمه علیرضا طیب و وحید بزرگی ،تهران: نشر قومس
- دهقانی فیروزآبادی.سیدجلال(1384)تحول گفتمانی درسیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران:موسسه انتشاراتی روزنامه ایران
- ذاکریان امیری.مهدی(1380) فرآینداتحادیه اروپا،تهران:دفترمطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امورخارجه
- راین.آلن(1370)تبیین درعلوم اجتماعی،عبدالکریم سروش، تهران: نشرصراط
- رفیع پور.فرامرز(1382) تکنیک های خاص تحقیق درعلوم اجتماعی، تهران : شرکت سهامی انتشار
- روزول.رابرت(1349)تاریخ جهان نو،ترجمه ابوالقاسم طاهری،تهران: انتشارات امیرکبیر
- روشه.گی (1367) تغییرات اجتماعی،منصوروثوقی،تهران:نشرنی
- روچ .کریس(1387) ارزیابی تاتیر پروزه تهران:انتشارات اختران
- سیف زاده.سیدحسین(1369)نظریه های مختلف درروابط بین الملل،تهران: انتشارات سفیر
- شیهان.مایکل)1388(امنیت بین الملل،ترجمه دکترسیدجلال دهقانی فیروزآبادی ، تهران:پژوهشکده مطالعات راهبردی
- عبدالله خانی.علی (1383) نظریه های امنیت،تهران:موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرارمعاصر تهران
- عزیزیان،افشین)1372(وحدت اروپادرتئوری وعمل ،تهران:انتشارات چاپخش
- فایبرینی.سرگیو(1386)دموکراسی وفدارالیسم دراتحادیه اروپاوایالات متحده آمریکا در جستجوی حکمرانی،ترجمه مصطفی زهرانی،علیرضا قربان پور، تهران: نشر میزان
- فلاح زاده.محمدهادی (1384) آشنایی با کشورهای اسلامی(3): ترکیه، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات وتحقیقات بین المللی ابرارمعاصر تهران
- فلاحی.علی(1384)کتاب اروپا:ویژه روابط ایران واتحادیه اروپا، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات بین المللی ابرار معاصر تهران
- قاسمی.حسن(1371)اروپای واحدازدیدگاه بازاریابی،تهران:انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی
- قاسمی،صابر(1374) جمهوری ترکیه،تهران:دفترمطالعات سیاسی وبین الملل وزارت امور خارجه
- کامرون.فراسر(1382)اتحادیه اروپاواسلام،ترجمه ابراهیم رستمی،تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
- کارلون.اینگمار(1380)اسلام واروپا،همزیستی یاخصومت،ترجمه داوود وفایی ، تهران:مرکز بازشناسی اسلام و ایران
- کیگان.رابرت( 1382)بهشت وقدرت آمریکا واروپا درنظام نوین جهانی، ترجمه محمود عبدالله زاده تهران: دفتر پژوهش فرهنگی
- گیلزدور.ونیورو(1383)اتحادیه اروپاوترکیه،بین ژئوپلیتیک ومهندسی اجتماعی،ترجمه نادرپورآخوندی،تهران:پژوهشکده مطالعات راهبردی
- لینکلیتر.اندرو(1385) جامعه وهمکاری درروابط بین الملل، ترجمه بهرام مستقیمی ،تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی
- ماژر.زاک(1376)سیاست پژوهی،ترجمه هوشنگ نایبی،تهران: انتشارات فرهنگ و ارتباطات معاصر
- ماسه.پی یر(1347)چند مقاله درباره دورنگری،امیرحسین جهانبگلو،تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران
- ماندل.رابرت (1377) چهره متغیرامنیت ملی،ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی ، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی
- مسائلی،محمود(1378)اتحادیه اروپاازبنیان های نظری تاواقعیت حاضر، تهران دفتر مطالعات و سیاسی بین الملل وزارت امور خارجه
- مک.لین(1380)حقوق اتحادیه اروپا، ترجمه مجید شکوهی ، تهران: انتشارات الهدی
- مرادیان.محسن(1384)آشنایی با کشور ترکیه،تهران:مرکزآموزشی و پژوهشی شهید سپهبد صیاد شیرازی
- مرادیان.محسن( 1385) برآورد استراتژیک ترکیه، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات ابرارمعاصر تهران
- مشیرزاده.حمیرا(1386)تحول درنظریه های روابط بین الملل،تهران: انتشارات سمت
- ملک محمدی.حمید رضا( 1385) ترکیه واسرائیل دو ستون جدید منطقه ای ، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)
- موسسه فرهنگی مطالعات وتحقیقات بین المللی ابرارمعاصرتهران(1385) برآورداستراتژیک ترکیه،تهران:موسسه فرهنگی مطالعات وتحقیقات بین المللی ابرار معاصرتهران
- موسسه مطالعات اندیشه سازان نور( 1386) چالش های پیش روی کشورهای مسلمان :ترکیه ، تهران :موسسه مطالعات اندیشه سازان نور
- نقدی نژاد.حسن(1387) روابط ایران وترکیه:حوزه های همکاری ورقابت، تهران : مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام
- نقیب زاده .احمد( 1382) اتحادیه اروپا ازآغازتا امروز، تهران: نشر قومس
- نورالدین .محمد (1382) ترکیه جمهوری سرگردان، ترجمه صغرا روستایی، تهران: موسسه مطالعات اندیشه سازان نور
- نورالدین .محمد( 1383) ترکیه جمهوری سرگردان،ترجمه سیدحسین موسوی ،تهران : مرکزپژوهشهای علمی ومطالعات استراتژیک خاورمیانه
- نیل.نیوجنت(1384)سیاست وحکومت دراتحادیه اروپا،ترجمه محسن میرداماد فراسر.کامرون(1382)اتحادیه اروپاواسلام،ترجمه ابراهیم رستمی،تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
- واعظی.محمود(1387)اتحادیه اروپاوسیاست بین الملل، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین الملل وزارت امور خارجه
- هوور.ریچارد.جی(1376)روانشناسی تحلیل اطلاعات،دکترجوادعلاقمندراد، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه
ب) مقالات :
- اسکندریان،مهدی،تاریخچه شکل گیری اتحادیه اروپایی ،کتاب اروپا ویژه اتحادیه اروپا،تهران:موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات ابرار معاصر تهران
- اشتریان،کیومرث،علوم سیاست گذاری ودستاوردهای آن برای ایران، مجله دانشکده حقوق وعلوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره37،تابستان 1376
- اکرمی،آینده شناسی وآینده نگری،فصلنامه رهیافت،شماره16، تابستان و پاییز1376
- باربیری خودروی،النورا،مطالعات آینده وگرایش هایی به سمت وحدت و تنوع،محب حسینی ، فصلنامه رهیافت ،شماره16 ،تابستان و پاییز 1376
- باغچی،حسین وچالیش،شعبان،عضویت ترکیه دراتحادیه اروپا:مناظره های پس ازجنگ سرد،ترجمه عسگرقهرمانپور،فصلنامه مطالعات خاورمیانه ،شماره 1 تابستان 1383
-چوبین.شهرام،جرالد،گرین.آیان لسر،جامعه وسیاست خارجی در دوران پر آشوب ، ترجمه رحمان قهرمانپور،فصلنامه مطالعات خاورمیانه ،شماره 4 زمستان 1381
- خلیل پور، سید محمد،روش شناسی مطالعات استراتژیک، فصلنامه راهبرد ، شماره 15و16، تابستان و پاییز1377
- خلیلی.رضا، تحول تاریخی – گفتمانی مفهوم امنیت ،فصلنامه مطالعات راهبردی ،سال هفتم، شماره اول،بهار 1383
- دی تو،جیمز،آینده پژوهی به عنوان دانش کاربردی،سیداحمدابراهیمی،عقیل ملکی فر،فصلنامه رهیافت ،شماره20 ،بهار1387
- دفترمطالعات سیاسی و روابط بین الملل وزارت امورخارجه، بررسی روابط ترکیه و جامعه اروپا ،مجله سیاست خارجی ،شماره هفتم، زمستان 1372
- شیخ الاسلامی،محمد،چالش های بسط وتعمیق دراتحادیه اروپا،ماهنامه مهرنامه ، سال اول ،اسفند 1388
- طیبی،دکترسیدجماالدین،جایگاه آینده نگری دربرنامه ریزی،فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی،شماره اول،سال سوم،بهار1374
- فنشاده،ینس اریک،طبیعت تاچه حدقابل پیش بینی است؟،پیام یونسکو،شماره 336 ، اردیبهشت 1387
- فیوضات،دکتریحیی، مبانی برنامه ریزی آموزشی،فصلنامه پژوهش وبرنامه ریزی، درآموزش عالی،شماره 3
- قدیری،نیلوفر،ترکیه دراروپا،همشهری دیپلماتیک،شماره 28آبان 1383
-قهرمان،فسویلای الگون،ترکیه واتحادیه اروپا،ترجمه غلامرضا رفعت نژاد، گزارش پژوهشی،شماره 1/7 بهار 1381
-قهرمانپور.رحمان،سالگرد کودتای پست مدرن 28 فوریه،خبرنامه مرکزپژوهش های استراتژیک خاور میانه، زمستان 1388
- گارت،مارتا.جی،نگاهی به آینده،درس هایی ازمطالعات قرن بیست ویکم، تیمورمحمدی،مجله برنامه و بودجه،شماره11
- گوده،میشل،ازپیش بینی تاچشم اندازراهبردی،محمد رضا صالح پو،مجله برنامه و بودجه،شماره 11،اسفند1375
- مسعودی،فریبرز،توسعه اقتصادی ترکیه پشت ویترین،اعتماد ملی، شماره 604 سال 1386
- میلز.ایان،علم،تکنولوژی ومطالعات آینده،محمد اسماعیل ریاحی، فصلنامه رهیافت ، شماره9 ،تابستان 1374
- نمینی میانجی.جلال الدین،معمارسیاست صفرکردن مشکلات،همشهری دیپلماتیک ، اسفند 1388
- یزید.صایغ،چالشهای مطرح شده برای قوام دولت درکشورهای جهان سوم،ترجمه مصطفی ایمانی،اطلاعات سیاسی اقتصادی،سال دوازدهم ، شماره 125-1376
همرسانی
کتب لاتین
-Amicam (2003), Turkey: facing a new millennium, coping with intertwined conflicts, Manchester and New York: Manchester university press
- Bearcher .Michael (1972) The Foreign Policy System of Israel: Settin, Images, Process, and New Haven: Yale University Press
-Booth.K (1979) Strategy and Ethnocentrism, London: Croom Helm
- Brulhart, Marius.and Matthews. Alan (2007) "EU External Trade Policy”, the European Union: Economics and Politics" London: Cambridge University Press
-Buzan, Barry (1987) “An Introduction to Strategic Studies: Military Technology and International Relations, London: Pinter publishers
-Buzan.Barry (1983) People, States and Fear: The National Security Problem in International Relations, Great Britain, Wheat Sheaf Books LTD
- Buzan, Barry, and Waver (1987) Framing Nordic Security-Europe Scenarios for the 1990 and Beyond, London: Pinter publishers
- Etzioni .Amitai (1965) Political unification: A Comparative Study of Leaders and Forces (New York: Holt, Rinehart and Winston
- Feroz, Ahmad, (1993), the Making of Modern Turkey, London: Routledge
- Groom.A.J.R and Paul Taylor(1998)"Functionalism and international relations " in Groom and Taylor ,(eds) , Theory and Practice in International Relations : Functionalism ,New York:Crane,Russak - Hass.Ernst.B(1964) Beyond the Nation-State , Stanford : Stanford university Press
- Landau.Jacob.M (1991) Political Parties and democracy in turkey, London: I.B.Tauris
- Kramer, Heinz, (2000) A changing Turkey: The challenge to Europe and the United States. London: Rand
- linz.juan.j, and Alfred Stephan (1999) Problems of democratic transition and consolidation: southern Europe, South America and post communist Europe , 1999, Baltimore John Hopkins University Press
- Martin.Lenore.G (ed) (1999), New Frontiers in The Middle East Security, London: Macmillan
-Martin, G Lenore and Kediri’s Dimities, (2004) the Future of Turkish Foreign Policy, London: The MIT Press
- McLean .Iain (1996) Oxford Concise Dictionary of Politics, Oxford University Press
- Morgenthau.H.J (1985) Politics among Nations. New York: Alfred knoff
- Olson. Robert, (1998) the Kurdish and Turkish – Iranian Relations: From World War 1 to 1998, California: Mazda Publications
- Olson.robert (2001) Turkey’s Relations with Iran, Syria, Israel and Russia, California: Mazda Publications
- Robins. Philip (1991) Turkey and the Middle East, London: the Royal Institute of International Affairs
-Robins. Philip (2003) Turkish Foreign Policy since Cold War, Seattle: University of Washington press
- Rose. Stephen (1934) Future Facts: New York, Simon and Shuster press
- Rothstein, Robert (1972) Planning, Production and Policymakers in Foreign Affairs, Little Brown
- Rubinstein.Alvin.z (1995) Regional Power rivalries in the New Eurasia: Russia, Turkey and Iran, New York: M.E. Sharps, Armonk
- Shore .Cris (2002) Building Europe, The cultural politics of European integration, Rutledge
-Tapper. Richard, (1991) Islam in modern Turkey: religion, politics, and literature in a secular state, I.B. Tauris, Distributed by St Martin’s Press
- Wolf.ers, Aronld (1992), National Security as an Ambiguous, USA: Hopkins university press
- Worshof, Sky (1969), the New Age of Exploration, New York: Viking Press
- Zuas, Vladimir (1992), Management Information System.Ia Brown pub.
ج) مقالات:
- Aybar c.bulent (September 2007) Analysis of Attitudes of Turkish Citizens towards the effect of European Union membership on the economic، political، and cultural environment. Turkish Studies، vol 8، no 3 .pp 329-348
-Knorriklaus، Failures in National Intelligence Estimates، World Policies.vol16
- Kuniholm.Brce (2001).Turkey's Accession to the European Union: Differences in European and American Attitudes، and the Challenges for Turkey, Vol.2, No.1, p 29 ،-Kuniholm.Brce (2001).Turkey's Accession to the European Union: Differences in European and American Attitudes، and the Challenges for Turkey، Turkish Studies، Vol.2، No.1، p 29
- Robins. Philip. (2007)، Turkish Foreign Policy since 2002: between a post-islamist Government and a Kemalist State، International Affairs، 2007، vol.83، p 289
- Ugur Mehmet and Nergis canefe (2004) Turkey and European Integration، Routledge
--Uri bar،Joseph and Zachary Sheafer، Surprise and its causes in Business Administrations and Strategic Studies،intell،Fall 1998
-Walt's, The Renaissance of Security Studies, International Studies Quarterly, vol.35, No2 (1991)
د) سایت های مراکز تحقیقاتی وپژوهشی
-www.hamshahrionline.ir
- www.irdiplomacy.ir
- www.cia.gov
- www.globalpolitician.com
www:ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2007/nov/t
http://europe.eu.int
همرسانی
https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/f13893726eb739521d152ce83ea58d06
