ترجمه کتاب «نحن و تراث فارس (بخش نخست)»- پایان نامه کارشناسی ارشد
استاد مشاور: دکترمحسن محمدی فشارکی
https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/40d6c4d6c6887a47f5f7be893c09f759
ترجمه کتاب «نحن و تراث فارس (بخش نخست)»
پارسای داخل کشور
کارشناسی ارشد
1390
موضوع: ادبیات عربی
رشته: زبان و ادبیات خارجی - مترجمی زبان عربی
پدیدآور: سمیه نصرتی استاد راهنما: منصوره زرکوب استاد راهنما: نصرالله شاملی استاد مشاور: محسن محمدی فشارکی
دانشگاه اصفهان، دانشکده زبانهای خارجی
https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/40d6c4d6c6887a47f5f7be893c09f759?sample=1
ترجمه نقش بسیار مهمی در ارتباط ملت‌های مختلف و شناخت آنها از یکدیگر دارد و در انجام تحقیقات در زمینه ادبیات تطبیقی از اهمیت خاصی برخوردار است؛ زیرا ادبیات تطبیقی به بررسی ارتباط میان ملت‌ها از جنبه‌های مختلف می‌پردازد. از جمله کتاب‌هایی که به این امر اهتمام ورزیده کتاب «نحن و تراث فارس» نوشته یوسف حسین بکار استاد دانشگاه یرموک اردن است. وی در این کتاب به بررسی جنبه‌های ارتباط متقابل میان دو ملت فارسی‌زبان و عرب‌زبان می‌پردازد به همین دلیل و نیز به خاطر این که کتاب مذکور، خواننده را از تأثیر ادیبان و شاعران برجسته فارسی‌زبان و آثار آنان بر عرب‌زبانان آشنا می‌‌سازد و نسبت به مطالعات ادبی میان فارسی و عربی ایجاد انگیزه می‌کند، آن را شایسته ترجمه به فارسی دانستیم و به ترجمه آن همت گماردیم. کتاب حاضر در اغلب موارد با نثری ساده و روان نگاشته شده است. از این‌رو ما نیز با گزینش معادل‌های ساده تلاش نمودیم تا هم سبک نویسنده را رعایت کرده و هم معنای قابل فهمی از متن ارائه دهیم. از آنجا که نویسنده به متون تاریخی و ادبی نیز استناد کرده بود، در ترجمه این متون سعی شد تا سبک متناسب با آن ارائه گردد. از جمله ویژگی‌های این متن که مترجم باید آن را مد نظر قرار دهد می‌توان به چند معنایی واژگان و وجود واژگان هم شکل ولی متفاوت المعنا در دو زبان اشاره کرد که ترجمه صحیح این واژگان دقت و هوشیاری مترجم را می‌طلبد. روش ما در ترجمه روشی مخاطب مدار است. به منظور رفع ابهام و فهم بیشتر مخاطب از متن پی-نوشت‌هایی را به آن افزودیم. در پایان ترجمه نیز فهرستی از واژگان موجود در متن ارائه دادیم. در طول انجام این ترجمه دریافتیم که مترجم در گذار از متن مبدأ به مقصد با محدودیت‌هایی روبرو می‌گردد که در روند گزینش‌های وی اثر می-گذارد از جمله اینکه انتخاب‌های مترجم تحت تأثیر سبک نویسنده و نیز با توجه به فضای حاکم بر متن صورت می‌گیرد و در مقابل نیز دارای اختیاراتی است که جهت رسایی متن ترجمه می‌تواند از آنها بهره گیرد از جمله اعمال برخی حذف و اضافات جزیی که در الفاظ صورت می‌گیرد نه در مفاهیم.
ادبیات تطبیقی / Comparative Literature
بکار، یوسف حسین / Bakkar, Yusuf Husayn
نحن و تراث فارس (کتاب) / We and Iranian Heritage (Book)
ادبیات عرب / Arabic Literature
همرسانی
فصل اول: کلیات پژوهش
1ـ1 شرح و بیان مسأله¬ی پژوهشی------------------------------ 1
1ـ2 معرفی کتاب نحن و تراث فارس ¬¬¬¬2
1-3 معرفی مولف 3
1-4 پیشینه و تاریخچه موضوع تحقیق 5
1-5 اهداف تحقیق 5
1-6 اهمیت و ارزش پژوهش 5
1-7 کاربرد نتایج پژوهش 6
1-8 فرضیه‌ها و پرسش‌های پژوهش 6
1-9 روش پژوهش 6
1-10 مشکلات پژوهش 8
فصل دوم: ما و میراث[ادبی]پارسیان(ترجمه بخش نخست(
2-1 مقدمه ناشر 9
2-2 پیشگفتار مولف 10
2-3 سهم پارسیان در فرهنگ عربی از دیدگاه پژوهشگران معاصر عرب 10
2-4 عرب و میراث [ادبی] پارسیان در دوره معاصر 13
عنوان صفحه
پی¬نوشت‌ها 23
منابع مولف 25
2-5 تلاش عرب‌ها در زمینه میراث پارسیان 27
2-5-1 نقش مصری‌ها و عراقی‌ها 27
2-5-2 نقش مجله الدراسات الادبیه 27
2-5-3 نقش مجله الإخاء 28
2-5-4 حوزه تلاش عرب‌ها------------- ---- ---------------------------------- 29
2-5-5 زمینه‌های فعالیت عرب‌ها 29
2-5-6 نمونه‌هایی از مشکلات عرب‌ها در فعالیت¬های خود 32
2-5-7 قدردانی ایرانیان از تلاش عرب‌ها 34
2-5-8 قدردانی معنوی 34
2-5-9 قدردانی ادبی 35
پی¬نوشت‌ها 39
منابع مولف 40
2-6 خراسان در میراث [ادبی] عرب 41
2-6-1 تألیفات درباره خراسان 41
2-6-2 خراسان و مردم آن 42
عنوان صفحه
2-6-3 خراسان و مردم آن در احادیث پیامبر 42
2-6-4 پس از پیامبر و در دولت عباسی 43
2-6-5 در کتاب‌های جغرافیایی 47
2-6-6 در شعر 48
2-6-7 مدح خراسان و صفات منسوب به آن 48
2-6-8 فخرفروشی خراسان 49
2-6-9 درخشندگی خراسان 49
2-6-10 دوری خراسان 50
2-6-11 سرمای خراسان 54
2-6-12 اشارات تاریخی 56
2-6-13 اشارات تاریخی خاص خراسان 63
2-6-14 موضوعات گوناگون 65
پی¬نوشت 68
منابع مولف 79
2-7قدس در سفرنامه ناصرخسرو 83
2-7-1غزالی 83
2-7-2 خاقانی 84
2-7-3عطار 84
عنوان صفحه
2-7-4 مولوی 84
2-7-5 سعدی 85
پی¬نوشت 95
منابع مولف 99
نتیجه¬گیری 100
واژه¬نامه 104
منابع و مآخذ مترجم 123
همرسانی
منابع عربی
1.ابن الاثیر،عزالدین علی. الکامل فی التاریخ. ج5. بیروت: دار صادر، 1965م.
2.الاسکندری، احمد و الاخرون. المنتخب من ادب العرب. قاهره: المطبعه الامیریه،1951.
3.البارودی، محمود سامی. دیوان البارودی.حققه و صححه و ضبطه و شرحه: علی الجارم، محمد شفیق.معروف.ج 1.مصر:دارالمعارف، 1971.
4.البارودی.دیوان البارودی. حققه و ضبطه و شرحه علی الجارم، محمد شقیق معروف. ج2. قاهره: دارالمعارف، د.ت.
5.البحتری، ابوعباده الولیدبن عبید. دیوان البحتری: شرح محمد تونجی. ط2. ج 1. بیروت: دار صادر، 1999م.
6. ..............................دیوان البحتری: عنی بتحقیقه و شرحه و التعلیق علیه حسن کامل الصیرفی.ط 2.ج1. قاهره: دارالمعارف،1972.
7.البشار. دیوان بشار. شرح محمد طاهر بن عاشور. قاهره:لجنه التالیف و الترجمه و النشر، د.ت.
8. بکار، یوسف حسین . الترجمه الادبیه: اشکالیات و المزالق .بیروت:الموسسه العربیه للدراسات والنشر 2001.
9.......................سادن التراث:احسان عباس.بیروت:الموسسه العربیه للدراسات والنشر، 2001.
10........................ نحن وتراث فارس . الطبعه الاولی : دمشق:المستشاریه الثقافیه الجمهوریه الاسلامیه، 2000.
11......................الاوهام فی کتابات العرب عن الخیام ، بیروت:دارالمناهل، 1988.
12.أبوتمام، حبیب بن اوس طائی. تحقیق خلف رشید نعمان. ج 3. بغداد: وزاره الثقافه و الاعلام، 1982.
13............................ شرح شاهین عطیه. بیروت: دارصعب، د.ت.
14. ...........................شرح مشکل ابیات ابی تمام المفرده او تفسیر معانی ابیات شعر ابی تمام: دراسه و تحقیق خلف رشید نعمان. ط1.بیروت:عالم الکتب،مکتبه الهفنه العربیه، 1987.
15. الثعالبی،ابو منصور. ثمارالقلوب فی المضاف و المنسوب:تحقیق قصی الحسین. بیروت: دار مکتبهالهلال،د.ت.
16.................. ثمارالقلوب فی المضاف و المنسوب: تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم. قاهره: دارالمعارف،1985.
17. ابن خلکان. وفیات الاعیان: تحقیق احسان عباس. ج6. بیروت: دارصادر، د.ت.
18.الخیام، عمربن ابراهیم. رباعیات عمرالخیام. ترجمه مصطفی وهبی التل. تحقیق یوسف بکار. چ 2. عمان: مکتبه الرائد العلمیه، 1999.
19.ابن الرومی. دیوان ابن رومی: شرح استاد احمد حسن بسج. ط1. ج 3. بیروت: دارالکتب العلمیه،1924. معارف، 1971.
20. الشنتمری،اعلم.شرح حماسه ابی تمام: تحقیق علی المفضل حمودان. ط1. بیروت: دارالفکر المعاصر،1992م.
21. الفرزدق. دیوان الفرزدق: قدمه له و شرحه مجید طراد. چ 3. ج 2. بیروت: دارالکتاب العربی،1999م.
22. المرزوقی، ابو علی احمدبن محمد بن الحسن. شرح دیوان الحماسه: دراسه و تحقیق خلف رشید نعمان. ط1. بیروت: عالم الکتب مکتبه النهضه العربیه، 1987م.
23. مصطفوی نیا، سید محمد رضی. نصوص من النثر و النظم العربی فی ایران. قم: رازبان، 1382.
24. ناصرخسرو.سفرنامه ناصرخسرو. ترجمه یحیی الخشاب. ط2. الهیئه المصریه العامه للکتاب،1993
25. ابونواس.الحسن بن هانی. دیوان ابی نواس: شرح ایلیا الحاوی. ج2. بیروت: دارالکتاب اللبنانی، د.ت.
26...................... شرح عمر فاروق طباع. ط1. بیروت: شرکه دارالارقم بن ابی الارقم، 1998
27......................... دیوان ابی نواس: الغزلیات و الغلمانیات. تحقیق المحامی فوزی عطوی. بیروت: دارالصعب، 1987
منابع فارسی
1.آذرنوش، آذرتاش. فرهنگ معاصر عربی – فارسی .تهران : نشرنی،1387 .
2. ابن الاثیر. الکامل فی التاریخ. ترجمه محمد حسین روحانی. چ1. ج 6. بی جا: اساطیر،1373.
3. ابن الاثیر. الکامل فی التاریخ. ترجمه حمید رضا آژیر. ج 9. بی جا: بی نا، بی تا.
4. ابن الاثیر. الکامل فی التاریخ. ترجمه عباس خلیلی. ج 8. بی جا: بی نا، بی تا.
5.ابن الاثیر. الکامل فی التاریخ.ترجمه محمد حسین روحانی. چ1. ج 7. بی جا: اساطیر، 1374.
6.ابن الاثیر. تاریخ کامل. ترجمه عباس خلیلی. تصحیح دکتر مهیار خلیلی. ج9. بی جا: موسسه مطبوعاتی علمی، بی تا.
7.ابن الاثیر. الکامل فی التاریخ. ترجمه محمد حسین روحانی و حمید رضا آژیر. چ 1. ج 8. بی جا: اساطیر،1380.
8.اعلم، امیر جلال الدین. درباره ویرایش وترجمه . تهران :انتشارات امیرکبیر، 1387.
9.براون، تاریخ ادبیات ایران.ترجمه فتح الله مجتبایی، بی¬جا: مروارید،1373.
10.البعلبکی، روحی .فرهنگ معاصر عربی- فارسی . ترجمه محمد مقدس . تهران :انتشارات امیرکبیر. 1387.
11.البلاذری. فتوح البلدان: بخش مربوط به ایران. ترجمه آذرتاش آذرنوش. بی جا: بنیاد فرهنگ ایران،1346.
12.الثعالبی، ابومنصور. الاغانی. ترجمه و تلخیص از محمد حسین مشایخ فریدنی. ج1. بی¬جا: بی¬نا، بی¬تا.
13.جانزاده، علی . فن ترجمه ازدیدگاه صاحبنظران و استادان ترجمه . تهران: انتشارات جانزاده، 1385.
14.ابن خلکان. منظر الانسان. احمد بن محمد بن عثمان بن علی بن احمد الشجاع السنجری. تصحیح و تعلیق فاطمه مدرسی.چ1. ج 3. بی جا: دانشگاه ارومیه،1381.
15.ابن خلکان. وفیات الاعیان. ترجمه حمید رضا انزابی نژاد. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد،1376.
16. خیام، عمر بن ابراهیم. رباعیات عمرخیام: گردآوری و مقدمه حسین دانش. توضیح توفیق سبحانی. چ1. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1379.
.زرکوب، منصوره . روش نوین فن ترجمه . انتشارات مانی، 1388 .
18. زرین کوب، عبدالحسین. تاریخ ایران. تهران:امیر کبیر،بی تا.
19.سعدی، احمد فاضل. فن ترجمه. ترجمه سهام مخلص. چ1. بی جا: موسسه بوستان کتاب، 1388.
20.شعار،جعفر.تحلیل سفرنامه ناصر خسرو همراه با متن سفرنامه. مصحح:عباس رکنی. چاپ 1. تهران انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد شمال، 1371.
21.طبری، محمد بن جریر. تاریخ طبری. ترجمه ابوالقاسم پاینده. چ2. ج 8 . بی جا: اساطیر، 1362.
22.طبری، محمد بن جریر. تاریخ طبری یا «تاریخ الرسل و الملوک».ترجمه ابوالقاسم پاینده ج7. بی¬جا: بیناد فرهنگ ایران،1352.
23. الطبری. تاریخ طبری. ترجمه پاینده. ج10.بی جا: بنیاد فرهنگ ایران،1353.
24. الطبری.تاریخ طبری یا «تاریخ الرسل و الملوک». ترجمه ابوالقاسم پاینده. ج11 .بی¬جا: بنیاد فرهنگ ایران،1353.
25.قزوینی. زکریا بن محمد. آثارالبلاد و اخبارالعباد: تصحیح میر هاشم محدث. ترجمه با اضافات از جهانگیر میرزا قاجار. تهران: امیرکبیر، 1373.
26. لطفی¬پور، کاظم. درآمدی به اصول و روش ترجمه . تهران: مرکز نشر دانشگاهی ، 1371.
27. مسعودی، ابوالحسن. مروج الذهب و معادن الجوهر. ترجمه ابوالقاسم پاینده. چ 3. ج 3. بی جا: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی، 1365.
28. مسعودی،ابوالحسن. مروج الذهب و معادن الجوهر. ترجمه ابوالقاسم پاینده. ج1. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب،1344.
29. مسعودی، ابوالحسن. مروج الذهب و معادن الجوهر. ترجمه ابوالقاسم پاینده. چ2. ج2. تهران: بنگاه ترجمه و نشرکتاب،1360.
30.معروف ، یحیی . فن ترجمه . انتشارات دانشگاه رازی، 1386
31.مقدسی، ابوعبدالله محمدبن احمد. احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم.ترجمه علینقی منزوی.بخش اول. چ1. تهران: شرکت مولفان و مترجمان ایران، 1361.
32.مقدسی، ابوعبدالله محمدبن احمد. احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم.ترجمه علینقی منزوی.بخش دوم. چ1. تهران: شرکت مولفان و مترجمان ایران، 1361.
33.ناصرخسرو. سفرنامه ناصرخسرو: به کوشش نادر وزین پور. تهران: فرانکلین، 1372.
34.ناظمیان، رضا. فن ترجمه: عربی- فارسی. چ3. تهران: دانشگاه پیام نور، 1388.
35. یاقوت حموی. معجم البلدان. ترجمه علینقی منزوی: بخش نخست. چ 1. ج 1. بی جا: معاونت معرفی و آموزش، 1380.
36. یاقوت حموی. معجم البلدان. ترجمه علی نقی منزوی.چ1. ج 2. بی جا: معاونت معرفی و آموزش اداره کل آموزش،1383.
37. یاقوت حموی. معجم البلدان. ترجمه علینقی منزوی: بخش دوم. ج 1. بی جا: معاونت معرفی و آموزش اداره کل آموزش،1380.
منبع الکترونیکی:
http://www.baheth.info
همرسانی
https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/40d6c4d6c6887a47f5f7be893c09f759
