تحلیلی بر اصول و مبانی پدافند غیرعامل در کشورهای مختلف

در مقدمه تحقیق چنین درج شده است : 

(جلالی و هاشمی فشارکی،1389 :19 -16.)

سیروس فخری 1 ، یونس غلامی بیمرغ 2

چکیده 

دفاع غیرعامل را اگر به مجموعه اقداماتی برای به حداقل رساندن تهدیدات دشمن برای نیروهـا، تأسیسات و تجهیزات خودی در نظر بگیریم برای انجامآن نیازمند رعایت اصولی میباشیم که ما را به دفاع غیر عامل میرساند، در این مقاله سعی در شناخت و مقایسه اصول دفاع غیـر عامـل در کشورهای مختلف هستیم. بنابراین روش مطالعه، روش کتابخانهای است و بیشتر کارایی آن در این پژوهش در مبانی نظری تحقیق و سابقۀ تاریخی میباشد، نتایج این تحقیق نشـان مـیدهـد کـه کشورهای مختلف مورد بررسی، بحث دفاع غیر عامل را در سطوح مختلف ملی، منطقهای و شهر برنامهریزی و اجرا نمودهاند، اقدامات دفاعی این کشورها در زمینۀ پناهگاههای شـهری، طراحـی خیابانها و شهرکها و مکانگزینی درست نقاط حساس و حیاتی به خصوص منابع انرژی صورت گرفته است حتی این مکانگزینی برای کاربریهای شهری نیز در نظر گرفته شده است، بنـابراین کشور ما نیازمند طرح و برنامه کامل در زمینه دفاعی میباشد.

کلیدواژه ها:   

دفاع غیر عامل، اصول پدافند غیرعامل، ایران، دفاع شهری

 

مقدمه 

اصول دفاع غیر عامل، مجموعه اقدامات بنیادی و زیر بنایی است که در صورت به کار گیری می توان به اهداف دفاع غیر عامل از قبیل تقلیل خسارات و صدمات، کاهش قابلیت و توانایی سامانه های شناسایی و آشکار ساز، هدف یابی و دقت در هدف گیری تسلیحات آفندی دشمن و تحمیل هزینه بیشتر نائل گردید(جلالی و هاشمی فشارکی،1389 :19 -16.(بشر اولیه به منظور مقابله با رویدادهای طبیعی از قبیل حمله حیوانات، سرما و گرما و تغییرات جوی ابتدا بر روی درختان و سپس به درون شکاف کوهها و داخل غارها پناه میبردند.سپس زندگی یکجانشینی در روستا حدود 8000 سال قبل از میلاد شروع و بعداً اولین شهرها در حدود 4000 سال قبل از میلاد احداث شد که انسان در پناه عوامل و عناصر طبیعی و محیطی، زندگی خود را ادامه داد. این سکونتگاهها به تدریج از کوه و غار به سمت دشت انتقال داده شد و ملاحظات دفاعی جایگاه ویژهای در این مکانها به خود اختصاص داد و عامل مؤثری در شکلگیری هرگونه سکونتگاه انسانی در طول تاریخ بوده است(غلامی و فخری، 1392.(مکتب اسلام مسلمانان را از هرگونه جنگافروزی بر حذر داشته است، ولی در مقابل، اهمیت و وزن زیادی به دفاع از جان و مال و نوامیس و سرزمینهای مسلمانان داده است.اصولاً رشد فزاینده تفکر اسلامی آن هم به شیوه اسلام انقلابی منبع تهدید جدی برای کلیه منابع قدرت جهانی محسوب میشود. از این رو همواره کشورهایی که در پی نیل به چنین امری باشند، پیوسته در معرض انواع تهدیدها و درگیری های نظامی قرار دارند. چنین مخاطراتی پس از وقایع 11 سپتامبر 2001 میلادی شکل رسمی و عینی به خود گرفته و اینک تحت عناوینی همچون انجام حملات پیشگیرانه جنگ جهانی با تروریسم، تغییر رژیم سیاسی و مقابله با تکثیر سلاحهای هستهای با جدیت تمام دنبال میشود. در شرایطی که حتی تهدید به استفاده از «هرگونه سلاحی» مطرح شده و استفاده از انواع تسلیحات غیرمتعارف به بهانه دفاع از تمامیت ارضی علیه هر کشوری اعلام می شود، کسب آمادگی دفاعی در دو بعد عامل و غیرعامل بسیاری ضروری است.پس از اعلام ایران به عنوان یکی از کشورهای «محورهای شرارت» از سوی ایالات متحده آمریکا، آمادگی دفاعی در کلیه عرصهها ضرورت مضاعفی یافته است. از آنجا که دفاع در برابر هرگونه تهاجم احتمالی ایالات متحده کاملاً متفاوت از دفاع در برابر هرگونه مهاجم احتمالی دیگری است. کاملترین تمهیدات دفاعی مرکب از پدافند عامل و غیرعامل لازم است(قرارا گاه پدافند غیر عامل، 1386 :75 ،(بنابراین ضرورت دارد که سابقه بحث دفاع غیرعامل در کشورهای مختلف بپردازیم. تجزیه و تحلیل دفاع غیر عامل در کشورهای مختلف در حال حاضر اصلیترین استدلال اکثر کشورها در رابطه با برنامههای پدافند غیرعامل حفظ و بقای کشور است اما با این وجود بازدارندگی و مدیریت بحران را نیز میتوان از دیگر استدلالهای اهتمام هر کشور برای تحلیلی بر اصول و مبانی پدافند غیرعامل در کشورهای مختلف q 1135 توسعه و فرهنگسازی برای پدافند غیرعامل دانست. این نوشتهسعی به بررسی چگونگی تمهیدات هر کشور برای توسعه دفاع غیرعامل دارد. تمهیدات چین در دفاع غیرعامل در کشور بزرگ و قدرتمند چین اصول و مبانی دفاع غیرعامل به خوبی رعایت میشود. در مناطق شهری چین به ویژه پکن در مجتمع های مسکونی بزرگ، پناهگاه ساخته میشود.پناهگاه های ساخته شده در پکن و شانگهای به دو قسمت تقسیم میشوند. یکسری پناهگاهها که داخل مجتمعهای مسکونی بزرگ و سفارتخانهها ایجاد گردیده است و بخش دیگری از این پناهگاهها به صورت عمومی ساخته شده است.در شهرهای بزرگ چین هر دو نوع منابع خطر داخلی و خارجی در نظر گرفته شده است. در طراحی خیابانهای پکن و سایر شهرهای بزرگ چین به گونهای برنامهریزی شده که شهر از لحاظ منطقهای به قسمت های کوچکی تبدیل شده و مرز بین بخشهای مختلف شهر را بزرگراهها و یا خیابانهای اصلی تشکیل دادهاند. بنابراین در صورت بروز بحرانهای داخلی نظیر بحران دانشجویان در میدان تیانامن، این مناطق به سرعت محاصره شده و از گسترش تشنج به سایر مناطق جلوگیری میشود و یا مناطق درگیر بحران به سرعت کنترل خواهد شد. در هنگام ساخت پالایشگاه، محل ذخیره سوخت به ویژه بنزین به نوعی انتخاب میگردد که در صورت اصابت یک موشک یا بمب به آن و تخریب مخزن، تمامی پالایشگاه به آتش کشیده نشود؛ یا هنگام طراحی و ساخت جاده برای نقاط کلیدی مسیر از قبیل تونل و پلهای بزرگ و اساسی مسیرهای جایگزین تعیین میشود؛ یا مجتمعهای دفاعی بهگونهای مکانیابی میگردند که در صورت اصابت موشک و بمب به آنها آلودگی ناشی از آنها محیطزیست و مناطق اطراف را آلوده ننماید(صداقتی، 1390 :297( نوع دیگر پدافند در سطح شهرهای چین، جذب سرمایههای خارجی به منظور ایجاد امنیت میباشد. چـین از جمله کشورهایی است کـه جـذب سـرمایههای خـارجی در آن بسـیار بالاسـت و لـذا در صـورت وجـود مخاطرات خارجی، کشورهای دارای سرمایه با منابع خطر مقابله خواهند نمود و این امر باعث ثبات بیشـتر میگردد. در شهر پکن یک مجتمع بزرگ مسکونی، بیمارستانی و تجاری وجود دارد که با سـرمایهگذاری دو میلیارد دلاری یک شخص خارجی احداث شده است(فخری، 1391 :275 .( پدافند غیرعامل در انگلستان توسعه فکر پدافند غیرعامل در انگلستان مربوط به تجارب حاصل از دفاع غیرنظامی در دوران جنگ جهانی دوم سال 1948 است. به عموم مردم گفته می شود که در شرایط جنگی «در خانه بمانند» و یک پناهگاه مناسب بسازند؛ نقش دولت، سازماندهی اعلام خطر حمله و هدایت و بازیابی پس از حمله است. استدلالهای راهبردی به منظور تبیین لزوم پدافند غیرعامل در انگلستان در دو لایه معرفی شده اند: الف- «بازدارندگی» از تهاجم به انگلستان از طریق اتکاء به قدرت هستهای، هم پیمانی نزدیک با ایالات ا ند ی 1136 q مجموعه مقالات همایش ملی د سا ع وما لو رعا متحده آمریکا به عنوان ابرقدرت هستهای و عضویت در پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو). ب- «مدیریت بحران» به منظور حفظ و بقای کشور در زمان صلح. از اوایل دهه 1970 م و تا پیش از حوادث 11 سپتامبر 2001 میلادی جنبـه غیرتهـاجمی در برنامههـای دفاعی انگلستان مورد توجه و تأکید بیشتری قرار داشته است. اما با توجه به تغییر رفتار سیاست خارجی این کشور پس از حوادث 11سپتامبر 2001 میلادی این نگرش به طـور چشـمگیری، تغییـر نمـوده و تمـایلات تهاجمی زیادی منطبق با سیاست حملات پیشگیرانهکه در واقع همان نظریه معروف بهترین دفاع حمله است، پدیدار شده است(غلامی، 1392 :157 .( پدافند غیرعامل در سوئیس سوئیس کشور بیطرفی است و مطمئناً در میان آن دسته از کشورهای اروپایی قرار دارد که کمترین احتمال حمله به آن وجود دارد ولی با این وجود دارای کاملترین سیستم پدافند غیرعامل در جهان است به طوری که در این زمینه شاخصترین کشور جهان به شمار میرود. در سوئیس پدافند غیرعامل تحت مدیریت اداره فدرال 1 دفاع غیرنظامی بوده و دامنه وسیعی از مخاطرات نظامی مشتمل بر حملات هسته ای، تهاجم های متعارف و بلایای طبیعی و تکنولوژیکی را مورد توجه قرار داده است. هدف برنامه های پدافند غیرعامل در سوئیس تأمین فضای پناهگاهی در برابر انفجار در درون یا نزدیکی سکونتگاه هر یک از افراد جمعیت 5/6 میلیون نفری کشور، و مشارکت مالی مالکان و دولت به صورت برابر در ساختن پناهگاه می باشد.علاوه بر پناهگاه های خانگی برای غیرنظامیان و نیز پناهگاههای همگانی، سیستم پدافند غیرعامل سوئیس80 هزار تخت بیمارستانی زیرزمینی و تعداد بیشتری پناهگاه برای کارکنان صنایع کلیدی که در زمان جنگ ادامه فعالیت- شان حیاتی است را تأمین نموده است. در سوئیس پدافند غیرعامل و خدمات اجباری مرتبط به آن از سه اصل کلی پیروی مینمایند که به شرح زیر می باشند: 1-پدافند غیرعامل باید فارغ از هرگونه تصویر پیشفرض از جنگ احتمالی آینده باشد. 2-جنبه مقرون به صرفه اقتصادی بودن آن میبایست رعایت شود. 3-به فاکتورهای فیزیولوژیکی و روانشناختی انسان لزوما توجه شود. به منظور دستیابی به اصل اول باید 6 اصل فرعی دیگر مورد توجه قرار گیرند که عبارتند از: الف- یک پناهگاه برای هر شهروند سوئیسی. به دلیل غیرقابل پیشبینی بودن مکان وقوع حمله و نشر اثرات سلاحها، پدافند غیرعامل باید قادر به تأمین پناهگاه برای تکتک شهروندان سوئیسی در هر لحظه باشد. 1(FODC) تحلیلی بر اصول و مبانی پدافند غیرعامل در کشورهای مختلف q 1137 ب-تصرف متناوب احتیاطی پناهگاهها: با توجه به کوتاه شدن مدت بین زمان اعلام خطر تا زمان وقوع حمله، در مواقعی که تنشـهای سیاسـی و نظامی به مرحله حاد و بحران میرسند باید امکان تصرف سریع پناهگاهها توسـط شـهروندان وجـود داشـته باشد. ج-تضمین وجود مکانهای خصوصی در هر پناهگاه: با توجه به استمرار اثرات حاصل از انهدام سلاحهای هستهای تا مدت نامعلومی پس از انفجار، پناهگاهها باید دارای ویژگی تأمین مکانهای خلوت برای پناه جویانی باشند که ممکن اسـت روزهـا و هفتههـا در آنجـا اقامت نمایند. د- پناهگاههای مقاوم و در عین حال ساده باید ساخته شوند به نحوی که از همه جهـات حفاظـت شـده باشند: مهم نیست اثرات سلاحها از چه جهتی وارد شوند، بلکه مهم آن است که پناهگاهها ساده و در عین حـال تا حد امکان آسیبپذیری کمتری داشته باشند. ه-هیچگونه تخلیه جمعیت انجام نخواهد گرفت: به دلیل قدرت تخریبی زیاد و مدت نامعلوم استمرار آثار سلاحهای کشتارجمعی، هیچ جای امـن نخواهـد بود. بنابراین مؤثرترین ابزاری برای زنده ماندن، استقرار در درون پناهگاه و نه تخلیه محل از جمعیت است. و- تنوع:بهکارگیری طیف متنوعی از اقدامات ساختمانی و سازمانی مانع از آن میشود که مهاجمان بتوانند ضربات سختی بر کشور وارد کرده و اقدامات حفاظتی موجود را تماماً از میان ببرند(صداقتی، 1390 :303 .( پدافند غیرعامل در روسیه برنامه پدافند غیرعامل شوروی سابق بزرگترین برنامه پدافند غیرعامل در جهان است. پدافند غیرعامل در اتحاد شوروی سابق در دو مقیاس مورد توجه قرار گرفته است: 1-تأمین پنگاههای عمومی و جمعی 2-تأمین حفاظت فردی در هر دو روش فوق پیشبینی های لازم برای مواقعی که امکان تخلیه جمعیت وجود نداشته باشـد و نیـز برای شرایط وقوع یک حمله هسته ای قریب الوقوع در نظرگرفته شده است. نکته مهم در برنامههای پدافند غیرعامل این کشور آن است که اولویت اول در کلیه تمهیدات پدافندی به مراکز شهری و صـنعتی داده شـده است.تا اواخر دهه 1960 میلادی و قبل از تجهیز اتحاد شوروی به سلاحهای هستهای، به دلیـل نـاتوانی ایـن کشور در اتکاء به نیروی بازدارنده سلاح های هسته ای، پدافند غیرعامل بخشی از تلاش این کشور به منظور جبران آسیب پذیری محسوب میگردید. با کسب توانایی هسته ای، تضمین امنیت شوروی مبتنی بـر تضـمین ی سا ع وما ا ند لو 1138 q مجموعه مقالات همایش ملی د رعا انهدام کامل حریف، مبدل به راهبرد اصلی پدافند غیرعامل این کشور گردید.اصلیترین استدلال اتحاد شوروی سابق در رابطه با برنامه های پدافند غیرعامل«حفظ و بقای کشور»بوده است. ولی با ایـن وجـود تحلیلگـران غربی استدلال های« بازدارندگی» و «مدیریت بحران» را نیز از دیگر اسـتدلال هـای نیرومنـد در رابطـه بـا اینگونه برنامهها دانسته اند که به نوبه خود رقابت آمیز و تهدیدکننده بوده اند. پدافند غیرعامل در رژیم صهیونیستی (اسرائیل غاصب) علاوه بر کشورهای ایالات متحده آمریکا، اتحاد شوروی سابق، انگلستان و سوئیس، دیدگاههای فکری اسرائیل به عنوان کشوری که از بدو تأسیس تاکنون به درجات مختلف درگیر جنگ و مخاطرات نظامی بوده است و نیز دارنده یکی از جامعترین قوانین دفاع غیرعامل در جهان شناخته شده است، لازم به نظر می- رسد.دولت رژیم صهیونیستی از هنگام تشکیل در سال 1948 میلادی در میان همسایگان عرب مسلمان همواره با مسایل ناامنی به ویژه در نواحی مرزی مواجه بوده است .از این رو پدافند غیرعامل بخش مهمی از حفاظت این کشور بوده است.قانون دفاع غیرعامل رژیم صهیونیستی یکی از جامع ترین قوانین دنیا است. یک سیستم عالی اعلام خطر حمله در آنجا وجود دارد که نمایانگر اهمیت زیاد هشدار و اعلام خطر در نظام پدافندی این کشور است. همچنین احداث پناهگاه با هدف مقابله با خطر در رژیم صهیونیستی اجباری است به طوری که این پناهگاهها میتوانند 80 درصد مردم را در برابر آثار حمله با سلاحهای متعارف در خود پناه دهند.در نظام پدافندی رژیم صهیونیستی برنامهریزی برای تخلیه وجود ندارد و فقط زمانی که خانههای مردم خراب شده باشد، تخلیه صورت میگیرد. این امر حاکی از تأکید بر اصل «آمادگی همیشگی برای جنگ» است. در مبانی فکری رژیم صهیونیستی، حفاظت پناهگاهی و بازدارندگی در درجه اول اهمیت قرار دارند.رژیم صهیونیستی کشور کوچک و بدون عمق سرزمین میباشد که در محاصره کشورهای معارض عربی و مسلمان قرار گرفته که دائماً در پی انهدام کامل آن هستند. نگرش تمهیدات پدافندی آن به صورتهای زیر میباشد: الف-ملت مسلح؛ ب-دفاع استراتژیک، تهاجم عملیاتی و استراتژی زمین در برابر صلح؛ ج-سیاست آمادگی همیشگی برای جنگ؛ د-ایجاد شهرکهای یهودینشین به عنوان سپر امنیتی و پدافندی ویژه مناطق مرزی. تجارب عملی برخی کشورها در زمینه دفاع غیرعامل کشور نمونهاقدامات مربوط بهدفاع غیرعامل ملاحظات چین ° در نظر گرفتن پناهگاه های بزرگ در مناطق شهری( به تفکیک پناه گاه خصوصی برای مجتمع های مسکونی بزرگ و سفارت خانههاو پناه کشور چین با آن که به عنوان یک قدرت نظامی در جهان محسوب می تحلیلی بر اصول و مبانی پدافند غیرعامل در کشورهای مختلف q 1139 گاه عمومی برای تمامی مردم ). ° در نظرگرفتن ارتباط و دسترسی پناهگاه به خطوط مترو و هم چنین تجهیز آن با سازه های مقاوم و با آسیب پذیری پایین و به علاوه فعالیت در زمینه ایجاد شبکه های تونل زیرزمینی در تمامی شهرها ( ازسال 1968 بهبعد ) ° طراحی خیابانها به گونه ای برنامه ریزی شده که شهر از لحاظ منطقه ای به قسمت های کوچک تبدیل شده و مرز بین بحران های داخلی به آسانی قابل محاصره باشد ( در نظر گرفتن امکان تنش های داخلی نظیر تجمعدانشجویان در میدان " تیان ان من " در پکن ) ° در هنگام ساخت پالایشگاه، محلّ ذخیره سوخت به ویژه بنزین به نوعی انتخاب می گردد که در صورت اصابت یک موشک یا بمب به آن و تخریب مخزن، تمامی پالایشگاه به آتش کشیده نشود. ° در هنگام طراحی جاده، برای مسیرهای کلیدی نظیر پل و تونل، مسیرهای جایگزین در نظرگرفتهمی شود. ° مکان یابی مجتمع های دفاعی به صورتی که در صورت اصابت موشک و بمب به آنها آلودگی ناشی از انها محیط زیست و مناطق اطراف را آلوده نسازد. ° استفاده از روش های سیاسی توسط دولت برای جلوگیری از ایجاد هر نوع تنش در روابط چین و سایر کشورها. ° جذب سرمایه های خارجی بهمنظور ایجاد امنیت. گردد، اقدامات مربوط به دفاع غیرعامل به نحو احسن صورت می پذیرد. لذا مشاهده می گردد که کشوری با توانمندی های نظامی نظیر چین، خود را مصون از حملات و آسیب های احتمالی ندانسته و هرگز خود را فاقد نیاز به تمهیدات نظامی ندانستهاست. ایالات متحده امریکا ° ساخت پناهگاه ( البته تحقیقات نشان داد است که تنها 35 درصد مکان یابی پناهگاهها در مکان صحیح و فاقد بحران جدی می باشد.) ° در نظرگرفتن مکان های توزیعغذا، لباس و.... ° پیش برد برنامه کمک فردی ( program help self ( به منظور جذب سرمایهو افزایش آگاهی عمومی. در ایالات متحده بحث دفاع غیرعامل در اواخر دهه 1950 م و اوایل دهه 1960 مو پس از بروز بحران بزرگ در روابط دو ابرقدرت غرب و شرق اهمیت یافت. کره شمالی ° احداث تونل های زیرزمینی به عمق 80 تا 100 متر ارتفاعات آذرین و آتشفشانی به منظور استتار تأسیسات خود. ° تدبیر تونل هایی به عنوان آشیانه هواپیما که در مدت زمان کوتاهی جهت اجرای عملیات آماده هستند. ° طراحی و ساخت درب های ضد انفجار برای جلوگیری از نفوذ سلاحهاو موادشیمیایی از جنس کامپوزیت. کره شمالی از جمله کشورهایی است که از تدابیر دفاع غیرعامل زیاد بهره برده است. انگلستان ° تبین نقش دولت به عنوان سازماندهی اعلام خطر و هدایت و بازیابی پس از حمله. ° بازدارندگی از تهاجم به کشور از طریق اتکا به قدرت هسته ای و عضویت در پیمان آتلانتیک شمالی ( ناتو ). ° مدیریت بحران بهمنظور حفظ و بقای کشور درزمان صلح. توسعهدفاع غیرعامل در انگلستان مربوط به تجارب حاصل از دفاع غیرنظامی در دوران جنگ جهانی دوم است. ی سا ع وما ا ند لو 1140 q مجموعه مقالات همایش ملی د رعا سوئیس ° تأمین فضای پناهگاهی در برابر انفجار در درون یا نزدیکی سکونت گاه هر یک از افراد جمعیت کشور. ° مشارکت مالی مالکان و دولت به صورت برابر 50 درصد به 50 درصد در زمینهدفاع غیرعامل. ° در نظر گرفتن پناهگاه برای غیرنظامیان، پناهگاه های همگانی و به علاوه 8 هزار تخت بیمارستانی زیرزمینی و تعداد بیشتری پناهگاه برای کارکنان صنایع کلیدی کهدرزمان جنگ فعالیتشان حیاتی است. سوئیس کشور بی طرفی است که احتمال حمله به آن در در بین کشورهای اروپایی بسیار پایین است. ولی با این وجود دارای کامل ترین سیستم دفاع غیرعامل در جهان است. روسیه ° تأمین پناهگاه های عمومی و جمعی. ° تأمین حفاظت فردی. ° اختصاص اولویت اول در کلیه تمهیدات دفاعی به مراکز شهری و صنعتی. برنامه دفاع غیرعامل روسیه بزرگترین برنامهدفاع غیرعامل در جهان است. رژیم صهیونیس تی ° وجود یک سیستم بسیار خوب درزمینهاعلام خطر حمله. ° احداث پناهگاه که قابلیت پناه دادن 80 درصد جمعیت این کشور را در زمینه حملات، دارا می باشد. تأکید بر بازدارندگی و حفاظت پناهگاهی به جای برنامه ریزی تخلیه – تأکید بر اصل آمادگی همیشگی برای جنگ. ° ایجاد شهرک های صهیونیستی بهویژه در مناطق مرزی. ° تجهیزنظامی کل ملّت ( مردم مسلّح ) رژیم صهیونیستی به عنوان کشوری که از بدو تأسیس به درجات مختلف درگیر جنگ و مخاطرات نظامی بوده است و نیز دارنده یکی از جامع ترین قوانین دفاع غیرعامل در جهان می باشد، مطرح است. ایران ° آمادگی قبل بحران و دشمن شناسی. ° بسیج کل نیروهاو منبع کشور در خدمت دفاع غیرعامل. پس از اعلام ایران به عنوان یکی از کشورهای محور شرارت از سوی ایالات متحده امریکا، آمادگی دفاعی در کلیه عرصهها ضرورت مضاعفی یافتهاست. 29-27 :1391 ،فخری پدافند غیر عامل در کشور آمریکا پدافند غیرعامل در آمریکا در اوایل دهد 1960 و پس از بروز بحران بزرگ در روابط دو ابرقدرت شرق و غرب به عنوان یک موضوع عمومی اهمیت یافت در سالهای ریاست جمهوری کارتر و ریگان پدافند غیرعامل با تأکید بر دلایل سه گانه زیر مجدداً در کانون توجه دولتمردان ایالات متحده قرار گرفت الف-پدافند غیرعامل جز مهمی از راهبرد بازدارندگی است. ب-پدافند غیرعامل ابزار مفیدی برای مدیریت بحران است. ج-پدافند غیرعامل نقطه کانونی بقای کشور محسوب میشود. براین اساس راهبردها و ملاحظات پدافند غیرعامل در آمریکا برشمرد: به عنوان پدافند غیرعامل، کسب موقعیت سیاسی و توان کسب امتیاز از طریق گفتگو باعث شـده اسـت بازدارندگی از خطرات تهدیدات حملات نظامی کاهش یابد. تحلیلی بر اصول و مبانی پدافند غیرعامل در کشورهای مختلف q 1141 آمریکا با داشتن منایع عظیم ذخیرههای انرژی نفت و گاز و نیز ملی بالا، موقعیـت اقتصـادی مسـلطی در جهان به دست آورده است، این موقعیت اقتصادی برای کسب قدرت نظامی و سیاسی به خوبی و با قدرت بـه کار رفته است بنابراین به طور مستقیم موقعیت اقتصادی به عنوان عامل بازدارندگی از حمله به عنوان پدافند غیر عامل به حساب میآید. جمعیت کشور آمریکا در حدود 250 میلیون نفر که عمدتاً از مهاجرین که از کلیه کشورهای جهان بـه آن کشور آمده اند، اما کشور آمریکا نسبت به این خطر به گونه ای عمل کرده است کـه عناصـر اسـتحکام بخش جامعه را تقویت کند. یکی دیگر از زمینههای مطالعـات در رابطـه بـا پدافنـد غیرعامـل در آمریکـا، مطالعـاتی اسـت کـه در چارچوب آمایش سرزمین، آمایش منطقه ای و آمایش مناطق مرزی و یا آمـایش دفـاعی صـورت مـیگیـرد. امروزه این گونه مطالعات اهمیت فوق العاده ای در سطح جهان پیدا کرده است. استفاده از دانش و فن آوری در زمینه اقتصادی برای وابسته کردن اقتصادهای بومی ملتها به بازار جهـانی و بازارهایی که آمریکا در آن تسلط کامل دارد، همزمان تـک محصـولی کـردن کشـورهای جهـان سـوم و وابسته کردن آنها به صادرات آمریکایی به عنوان ابزار پدافند غیرعامل نیز به کار گرفته شـده اسـت(جدی، .(18 :1386 در زمینه شورشهای خیابانی در کلانشهرهای نیویورک، دیترویت، شیکاگو، لس آنجلس و کالیفرنیا تضاد و جنگ میان نژاد سفید و سیاه میتواند نمونه ای از شورشهای نمادین در جامعه شهری باشد، که عامل مهم در این بحران مواردی از قبیل بیکاری، فقر، میـزان بـالای جـرم و جنایـت و نارضـایتی شـهروندان را شـامل میشود، که با بهبود زمینههای اقتصادی و اجتماعی درست میشود. نتیجه گیری و کاربرد تجارب در کشور ایران جمهوری اسلامی ایران با توجه به دلایل زیر همواره مورد تهدید مزمن و پایدار آمریکا و هم پیمان استراتژیک آن یعنی اسرائیل قرار دارد: دیدگاه ایدئولوژی و اتکای و پایبندی نظام مقدس جمهوری اسلامی به اسلام ناب محمدی و مبانی آن؛ از دیدگاه ژئوپلتیک و جغرافیای سیاسی؛ دیدگاه اقتصادی و بهرهمندی از منابع عظیم نفت و گاز؛ از دیدگاه فنآوری: ورود جمهوری اسلامی ایران به عرصههای فناوریهای نوین همچون بحث غنـیسـازی اورانیوم. با توجه به دلایل بالا و همچنین بالا بودن سطح فناوری دشمن از لحاظ تسلیحات نظامی ضـرورت توجـه هر چه بیشتر به پدافند غیر عامل در ایران مشخص می شود. ی سا ع وما ا ند لو 1142 q مجموعه مقالات همایش ملی د رعا اقدامات لازم در کشور برای دفاع غیر عامل · برنامه ریزی برای دفاع غیر عامل در سطوح مختلفشهری،ناحیهایومنطقهای · در سطح شهر برنامه ریزی در مکانگزینی کاربریها و تاسیسات شهری · برنامه ریزی برای شورشهای شهری · منطقه بندی کشور با توجه به دفاع غیر عامل و آمایش سرزمین · طراحی بافتهای شهری با توجه به بحثهای دفاعی · مکان گزینی شهرهای جدید با تاکید بر بحثهای دفاعی منابع و مأخذ صداقتی عاطفه و سمیه تاجیک،(1390 .(بررسی تجارب جهانی در زمینه پدافند غیرعامل به منظور شناسایی راهکارهای مؤثر، مجموعه مقالات سومین همایش ملی پدافند غیر عامل، دانشگاه ایلام غلامی، یونس(1392 .(تحلیل مکان گزینی شهرها در منطقه شمال شرق کشور و پهنه بندی آن بـا توجـه بـه معیارهای ژئوهیدروکلیمایی با رویکرد دفاع غیر عامل با استفاده از GIS و RS ،دانشگاه عالی دفاع ملی، استاد راهنما: دکتر سیروس فخری. جدی، احمد.(1386 .(الزامات معمارانه در دفاع غیر عامل پایدار. شمسایی زفرقندی، فتح االله(1390 (بررسی سابقه چگونگی و کارایی پدافند غیر عامـل در آمریکـا، مجموعـه مقالات سومین همایش ملی پدافند غیر عامل، دانشگاه ایلام فخری، سیروس.(1391 .(تأثیرژئومورفولوژی زاگرس جنوبی برپدافند غیر عامل در منطقهشمال تنگه هرمز (با تأکید و مکانیابی مراکز ثقل جمعیتی) رساله دکتری، ژئومورفولوژی، دانشگاه تهران. بهمئی، حجت و علی حسن بانشی و مریمزارع.(1392 .(تجربیات کشورهای توسعه یافتهدر حوزه پدافند غیر عامل«با تاکید بر شورشها و آشوبهای شهری»، مشهد مقدس، ششمین کنگره انجمن ژئوپلتیک ایر

 

https://kashanu.ac.ir/Files/Content/MHPadafandKashan1393.pdf

 

 

·سخنرانی در دانشگاه کاشان همایش ملی پدافند غیر عامل و علوم انسانی 28 اردیبهشت 1393

·سخنرانی در کارگاه تخصصی دانشگاه کاشان همایش ملی پدافند غیر عامل و علوم انسانی 28 اردیبهشت 1393