سرمایه نجات- نسخه خطی موجود در کتابخانه عمومی اصفهان (فرهنگ سابق)
ملا محمد باقر فشارکی
| حل نکهداری نسخه | : | اصفهان |
| مرکز نگهدارنده نسخه | : | کتابخانه عمومی اصفهان (فرهنگ سابق) |
| شماره بازیابی نسخه | : | ۱۱۴۸۴/۲ |
| سرشناسه | : | فشارکی ، محمد باقر بن محمد جعفر |
| عنوان و نام پدیدآور | : | سرمایه نجات[نسخه خطی] |
| وضعیت استنساخ | : | ۸ ذیحجة ۱۳۰۵ |
| مشخصات ظاهری | : | ۴۰ صفحه، ۱۵ سطر ۸×۱۶ سطر؛ ۱۴×۲۲ س م |
| یادداشت مشخصات ظاهری | : | نوع کاغذ: فرنگی نخودی نوع و تزیینات جلد: تیماج ضربی سرخ خط: نستعلیق |
| خصوصیات نسخه موجود | : | آغاز: الحمدلله رب العالمین و لاحول و لاقوة الا بالله العلی العظیم ... فقیر خاکسار تراب اقدام ... محمد باقر بن محمد جعفر .... بعرض برادران ... میرساند مختصریست در بیان اصول دین با دلیل اجمالی ... و بسرمایه نجات نامیده شد ... انجام: و اصول دین همینقدر که نوشته ام کافی است .... |
| معرفی نسخه | : | معرفی کتاب: مرتب بر مقدمه و چهار فصل . فصل اول در توحید و ارکان آن چهار است ص ۴ . فصل دوم در نبوت و در آن چهار رکن است ص ۱۳ . فصل سوم در امامت و در آن چهار رکن است ص ۲۳ . فصل چهارم معاد و در آن چهار رکن است ص ۳۱ . ( جواد مقصود ) |
| یادداشت کلی | : | آغاز کتاب: الحمدلله رب العالمین و لاحول و لاقوة الا بالله العلی العظیم ... فقیر خاکسار تراب اقدام ... محمد باقر بن محمد جعفر .... بعرض برادران ... میرساند مختصریست در بیان اصول دین با دلیل اجمالی ... و بسرمایه نجات نامیده شد ... انجام کتاب: و اصول دین همینقدر که نوشته ام کافی است .... تدوین و گردآوری: موسسه فرهنگی پژوهشی الجواد |
| منابع اثر، نمایه ها، چکیده ها | : | منابع کتابشناسی: کتابخانه عمومی اصفهان ۳۶۴/۱ منابع کتابشناسی: فهرستواره منزوی ۳۴۵/۹ ماخذ: فهرست نسخه های خطی کتابخانه عمومی اصفهان. ج.۱ |
| موضوع های کنترل نشده | : | کلام و اعتقادات |
http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=6365063&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_&sortKeyValue2=sortkey_
ملامحمدباقر آخوند فشارکی
شهرت :
ملامحمدباقر آخوند فشارکی
تاریخ وفات :
28/07/1314
مزار :
تکیه خوانساری
زمینه فعالیت :
عالم فقیه,محقق
ملامحمدباقر آخوند فشارکی
تولد و تحصیلات
عالم فقیه و محدث، آیت الله ملا محمد باقر فشارکی اصفهانی، از فقها و مدرسان بزرگ اصفهان، فرزند ملا محمد جعفر( معروف به ملا جعفر دوم و داماد ملا صالح مازندرانی )، فرزند ملا یوسف، فرزند ملا محمد جعفر کوهپایه ای ( ملا جعفر اول مدفون در کوهپایه). در حدود سال 1251ق در اصفهان متولد گردید. تحصیل مقدمات و سطوح را نزد ملا اسدالله فرا دنبه ای و دروس دیگر را نزد حاج شیخ محمد باقـر نجفـی و میر سید حسن مدرس فرا گرفت.
وی جهت تکمیل علوم خود به نجف اشرف مهاجرت نموده،از محضر علمای عالیقدر آنجا بهره مند گردید و سپس به اصفهان مراجعت نمود و در محله چهارسوق کوچک ساکن گردید و در مسجد محلّه نو و مسجد قطبیه به اقامه جماعت و تدریس درس خارج در مسجد نو بازار پرداخت.
وی که به عنوان صاحب عنوان الکلام و مؤلف آداب الشریعه در میان علمای متأخر مشهور بوده، از جمله فقها و مراجع فتوا و قضات شرعیه بوده است (همانجا). در مورد حوزه تدریس وی استاد همایی می نویسد: حوزه درس مفیدی در فقه و اصول داشت که فضلای طلاب آن را می پسندیدند و او را از جهت حُسن تقریر و سلیقه و تنقیح مطالب بر اکثر حوزه های معاصرش ترجیح می دادند.
شاگردان
علامه شیخ آقا بزرگ تهرانی شاگردان او را بالغ بر یکصد نفر از فضـلا و طلاب علوم دینـی می نویسد فهرست برخی از شاگردان مبرّز او چنین است:
آیت الله سید محمدرضا اردکانی و صاحب اجازه اجتهاد از وی؛ سید محمد علی معین الاسلام؛ آیت الله سید احمد صفایی خوانساری؛ آیت الله سید محمدجواد دهکردی؛ آیت الله ملا محمد جواد صافی گلپایگانی؛ آیت الله سید ابوالحسن شمس آبادی و آیت الله شیخ محمد حسین فشارکی، برادر صاحب عنوان.
اوصاف علمی و اخلاقی
استاد همایی پس از اقرار به درجه عالی فقاهت و پختگی تقریر و انشای علامه فشارکی، دربارة او می نویسد: بزرگترین قضات عدلیه فعلی ما از فهم دقایق احکام و نوشته های قضایی او عاجزند تا به انشاء و تقریر آن چه رسد.
شهرت او غیر از مراتب علمی از دو جنبه بوده است: نخست، به وسیله منبر و ارشاد مردم با بیانات جذاب و بلیغ و کتاب آداب الشریعة او در آداب زندگی و اخلاق که چندین مرتبـه چاپ شده است. در ایـن زمینـه استـاد همایـی می نویسد: در منبر و وعظ مهارت بسزا داشت؛ چنانکه عالم و عامی مجذوب بیانات او می شدند و هر کدام به سهم خود فایده و لذت می بردند. پاره ای از اهل منبر بیانات او را می نوشتند و از حفظ می کردند و در منابر شهر و دهات به خرج می دادند.
و دوم احیای شبهای جمعه و خواندن دعای کمیل در مسجد مصلای تخت فولاد اصفهان به هنگام سحر که با کیفیت خاص و شرح و بسط زیاد توأم با حالت بکاء و زاری برگزار می گردیده است و این کیفیت بعد از او تاکنون در بین مردم در تکایای مختلف ادامه دارد.
گفته می شود این احیای شبهای جمعه به سبب او در شهر و تخت فولاد رونقی یافت. شبها را بیشتر جهت عبادت به صحراها و خارج شهر می رفته تا بالاخره دچار ضعف قلب می گردد.
آیت الله گزی در توصیف وی چنین می نویسد: و منبری داشتند برای عوام پر منفعت که بسیاری از آقایان بلوکات و غیرها بیانات منبری آنها مأخوذ از اوست. عوام مریدهای آن مرحوم از مطلعین بر اخبار و اصول و فروع و غیرها بوده اند و هستند. درسی هم داشتند خوش ترتیب و با سلیقه، جمعی از فضلا از مجلس درس ایشان برخاستند.
همچنین جناب می نویسد: شاگردان با استعداد خود را زود اجازه می داد و متعذّر می شد به اینکه به سبب داشتن این اجازه مجبور می-شوند به کارکردن و ترقی نمودن و حقیقتاً دارای ملکه اجتهاد شدن، و بر حسب اظهار خود ایشان بالای منبر، عده آنها بالغ بر چهارصد نفر بوده مباحثة طلاب در مجلس درس او همهمه ای داشت که بسا روزها مجال تقریر به خود او داده نمی شد.
تألیفات
آیت الله فشارکی همواره در کار مطالعه، تحقیق و تحریر بود. حاصل عمر پر برکت و تلاش مستمر او، علاوه بر تربیت شاگردان مبرّز و محقق، به جا گذاشتن رسائل و کتب متعدد در علوم اسلامی بود که بالغ بر سی جلد است. از جمله تألیفات وی:
1ـ عنوان الکلام، تألیف رمضان سال 1283ق در مجالـس وعظ، تحـت عنـوان شـرح اعمـال ماه رجب، شعبان و رمضان؛ 2ـ آداب-الشریعه؛ 3ـ آداب صلاة اللّیل؛4ـ اسباب الفقر و الغناء و المغفرة؛ 5ـ اربعین یا چهل حدیث،6ـ تحفة المسعودیه، در امامت؛ 7ـ تنزیه المؤمنین؛ 8ـ حواشی بر شرح لمعه؛ 9ـ حواشی بر فرائد10ـ حواشی بر قوانین؛ 11ـ حواشی بر متأجر؛ 12ـ ذخیرة المعاد، در اصول دین که در سال 1332ق به همراه اسباب الفقر والغناء به چاپ رسیده است. 13ـ رساله در تداخل اسباب؛ 14ـ رساله در خیار غبن؛ 15ـ رساله در حیض؛ 16ـ رساله در رضاع؛ 17ـ رساله شرط؛ 18ـ رساله در شهرت؛ 19ـ رساله در صحت عبادت جاهل؛20ـ رساله در طهارت؛ 21ـ رساله در عدم جواز از حق الرّجوع؛22ـ رساله در عدم لزوم تقلید اعلم؛23ـ رساله در غنا؛24ـ رساله در قرعه؛25ـ رساله در منجزات مریض؛26ـ رسـاله در معرفـت اسامـی چهـارده معصـوم – علیهم السلام-؛ 27ـ رساله ای که سبب طول عمر و حفظ از امراض می شود؛ 28ـ رساله عملیه؛29ـ عشریه؛30ـ سرمایه نجات، در اصول دین،31ـ آداب نماز شب
در زندگی آیت الله فشارکی از نکات قابل توجه جریان تحریم تنباکوست. پس از انعقاد قرارداد تنباکو میان دولت ایران و کمپانی رژی در 1307ق، انحصار خرید و فروش توتون و تنباکوی ایران در داخل و خارج از کشور در اختیار کمپانی مزبور قرار گرفت. متعاقب این قرارداد، کارمندان انگلیسی کمپانی به کشور وارد شدند و با حمایت دولت و مأموران حکومتی برای جمع آوری توتون و تنباکو، فشار و توهین زیادی به مردم می کردند.
در اصفهـان پـس از ایـن کـه بـه اشاره آقا نجفی اصفهانـی، دو نفـر از علمـای اصفهـان فتوای تحریم استعمال توتون و تنباکو را صادر کردند، مباحثی مطرح گردید که از جمله علامه فشارکی نیز نظر خاص دربارة این قضیه داشت و سرانجام وی نیز از تحریم کنندگـان ایـن معاهده شـد. خلاصـه مضمون این فتوا چنیـن بـود: تحـریم استعمـال تنباکـو، حکـم ارتـداد طرفداران کمپانی، جلوگیری از ورود کارکنان ایرانی کمپانی به حمام ها و مساجد و استفاده از سقاخانه ها. در نتیجه این فتوا استفاده از قلیان در منازل و مجامع عمومـی متوقـف شـد، طلاب قلیـانها را شکستنـد و کارکنان فرنگی کمپانی مورد اهانت و تمسخر مردم کوچه بازار قرار گرفتند.
سرانجام وی پس از 64 سال عمر در شب یکشنبه 28 رجب 1314ق وفات یافت و در بقعه آقا حسین خوانساری در تخت فولاد مدفون گردید.
همسر وی، بیگم جان، دختر آیت الله سید محمد خوانساری مدفون در تکیه مادر شاهزاده است و منزل وی در محله چهارسوق کوچک بود.
فرزند وی، شیخ محمد مهدی، مشهور به میرزا آقا از علمای اخیار، داماد علامه میرزا محمدهاشم چهارسوقی بود که در دوم جمادی-الاول سال 1340ق فوت و در کنار پدر بزرگوارش به خاک سپرده شد.
همچنیـن شیخ محمد علـی نوری فشارکی و میرزا محمد علی نجفی، فرزند میرزا محمد حسن نجفی از دامادهای آیت الله ملا محمد باقر فشارکی بوده اند.
