۷۳ سال در محضر قرآن / فقیهی که لحظه‌ای از تربیت نسل جوان غافل نشد
و مغنی و مطول را از از محضر شیخ رحمت‌الله فشارکی،... استفاده کرد
کد خبر: ۳۹۵۷۰۱۸
تاریخ انتشار: ۱۲ اسفند ۱۳۹۹ - ۰۰:۳۹
صفحه اصلی » شعب استانی » فارس » فعالیت های قرآنی
۷۳ سال در محضر قرآن / فقیهی که لحظه‌ای از تربیت نسل جوان غافل نشد
آیت‌الله سیدمحمد فقیه، فقیهی نام‌آشنا در عرصه تفسیر قرآن از خطه فارس است که در بیست و پنجمین دوره تکریم خادمان قرآن بهعنوان چهره ماندگار قرآن کشور معرفی شد. وی از ۵ سالگی در محضر قرآن آمد و طی سال‌ها لحظه‌ای از آگاه‌سازی و تربیت نسل جوان نسبت به مسائل دینی و مذهبی غافل نشد به‌طوری که امروز در دانشگاه‌ها هم به تدریس قرآن و نهج‌البلاغه مشغول است.
در بیست و پنجمین دوره تکریم خادمان قرآن کریم جمهوری اسلامی که در تاریخ ۲۵ بهمن‌ماه سال جاری از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با حضور رئیس جمهور برگزار شد، آیت‌الله سیدمحمد فقیه، نماینده مردم فارس در مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه نیریز بهعنوان چهره ماندگار قرآنی کشورمان معرفی شد.
آیت‌الله فقیه یکی از پیشکسوتان و اساتید نام‌آشنای عرصه تفسیر قرآن کریم در استان فارس است. به‌طوری که هر کسی نام ایشان را می‌شنود را به یاد تفسیر قرآن و فقاهت ایشان می‌افتد لذا معرفی ایشان بهعنوان چهره ماندگار قرآنی کشور انتخابی شایسته و به‌جا بود که جای قدردانی دارد.
خبرنگار ایکنای فارس طی دو سه هفته اخیر، پیگیری‌های متعددی برای انجام مصاحبه با این عالم ربانی انجام داد اما به‌دلیل کسالت ایشان موفق به انجام این کار نشد. چرا که طبق اعلام فرزند ایشان آیت‌الله فقیه مدتی در یکی از بیمارستان‌های شیراز بستری بود و البته هم‌اکنون از بیمارستان مرخص شده و در حال سپری کردن دوران نقاهت هستند ولی امکان دیدار و صحبت با ایشان حتی به‌صورت تلفنی میسر نیست.
آیت‌الله سیدمحمد فقیه بیش از ۵۰ سال در عرصه تفسیر قرآن، نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه فعالیت داشته است و هم‌اکنون هم ضمن حفظ سنگر امامت جمعه در دانشگاه‌ها هم مشغول به تدریس این مباحث هستند و به اذعان فرزندشان برخی از اساتید حوزه‌ای که در عرصه تفسیر قرآن دستی بر آتش دارند، از محضر ایشان تلمذ کرده‌اند.
در ادامه این نوشتار نگاهی به زندگینامه آیت‌الله سیدمحمد فقیه داریم که البته این زندگینامه از سوی خانواده ایشان در اختیار خبرگزاری ایکنا قرار گرفته است و امیدواریم طی روزهای آتی بتوانیم به‌صورت حضوری دیداری با ایشان داشته باشیم.
آیت‌الله سیدمحمد فقیه در ۲۱ فروردین سال ۱۳۲۱ هجری شمسی در خانواده‌ای روحانی، اهل علم و تقوا در شهرستان نیریز پا به عرصه حیات گذاشت. پدر بزرگوارشان مرحوم آیت‌الله سیدهدایت‌الله فقیه عالم وارسته، مهذب، شجاع، مؤمن، عارف بالله و صاحب کرامت بود. آن مرحوم بیش از ۵۰ سال از عمر شریفشان را صرف تبلیغ و ارشاد مردم کرد و در زمان خویش از مراجع بزرگی چون مرحوم آیت‌الله اصفهانی و نائینی اجازه نقل احادیث داشته و از آیات عظامی چون حاج سیدعبدالله شیرازی و سیدمهدی شیرازی و سیدیونس اردبیلی و حاج سیدمحمدرضا گلپایگانی و آیت‌الله محقق داماد و جمع دیگری از اعاظم و علمای حوزه علمیه قم اجازه در امور حسبیه داشته‌اند.
مادر ایشان، مرحوم شوکت‌السادات فقیه صبیه مرحوم سیدابراهیم از زنان مؤمنه، عفیفه، با کمال و از نوادر روزگار خویش بودند. آن مرحومه اهل تهجد و دوستدار ائمه هدی علیهم‌السلام بوده است. این مادر مکرمه رنج کشیده انقلاب اسلامی نیز هست زیرا در زمانی که آیت‌الله سیدمحمد فقیه در جریان مبارزات علیه رژیم ستم‌شاهی توسط ساواک به فردوس تبعید شد، این مادر مهربان نیز فرزند خود را در تبعید همراهی کرد و رنج و سختی تبعید را در بحبوحه گرمای تابستان فردوس متحمل شد.
جد امجدشان مرحوم آیت‌الله سیدمحمد پیشنماز از اعاظم و اکابر علمای نیریز بود و در آن زمان از محضر بزرگانی چون آیات عظام مرحوم میرزا ابراهیم محلاتی، میرزا هدایت‌الله دستغیب (پدربزرگ شهید آیت‌الله دستغیب) و شیخ اسماعیل شانه‌ساز بهره‌مند گشته و در نیریز نیز از محضر سیدجواد نی‌ریزی (مدرس کتاب عظیم اسفار) و شیخ مهدی کرمانی استفاده کرد.
ایشان مطابق نوشته‌ای که از خود بر جا گذشته بیان کرده‌اند: «سال‌ها در شیراز در مدرسه آستانه تحصیل کرده‌ام و زحمت علما می‌دادم». آن عالم فرهیخته قریب به ۷۰ سال امام جماعت مساجد نیریز بوده و تقریباً یکصد سال عمر با برکت داشته‌اند. پدرشان مرحوم سیدابراهیم فرزند سیدعلی، فرزند میرعبدالله حسینی از نوادگان امامزاده میرحسین حیات غیبی از فرزندزادگان امام محمد باقر(ع) است که مقبره این بزرگوار هم‌اکنون در دامنه خرمن‌کوه فسا (روستای مقابری) زیارتگاه عاشقان اهل بیت عصمت و طهارت(ع) است.
مادرجد آیت‌الله فقیه مرحومه زهرا بیگم است که وی صبیه مرحوم خواجه محمد فرزند حاج عبدالمحمد نی‌ریزی از خیرین و واقفان بزرگ روزگار خویش بوده و صاحب موقوفه مهمی در نیریز است.
آیت‌الله سیدمحمد فقیه در دامان پاک و مطهر چنین خانواده‌ای که واجد اصالت، نجابت، علم و دانش بودند، پرورش یافت و شخصیت معنوی و روحانی‌شان شکل گرفت. در دوران کودکی و در سن ۵ سالگی به مکتب‌خانه رفت و قسمتی از قرآن را در همان سن کم فراگرفت و در سال ۱۳۲۶ هجری شمسی به اتفاق مرحوم پدر بزرگوارشان در مشهد مقدس خدمت آیت‌الله سیدیونس اردبیلی رفت و حمد و سوره خواند و ایشان جهت تشویق وی مقداری پول و شیرینی بهعنوان جایزه به ایشان دادند.
در محیط طاغوتی و خفقان محمدرضا خانی که عرصه بر دین‌داران و اهل علم تنگ شده بود، علی‌رغم شرایط جامعه به لحاظ علاقه و استعداد و انتصاب به بیت سیادت و علم، راه کسب علوم دینی و تعمیق مفاهیم الهی را برگزیده و در همان کودکی بنا به تشویق پدر به منبر رفت و به مرثیه‌خوانی و ذکر مصائب اهل بیت(ع) می‌پرداخت.
تحصیلات
دوران ابتدایی را تا کلاس ششم ابتدایی در مدرسه بختگان نیریز و دوران دبیرستان را در دبیرستان احمد نی‌ریزی تحصیل کرد. سپس در سال ۱۳۳۷ هجری شمسی به همراه پدر و برادر بزرگوارشان آیت‌الله سیدعلی فقیه به قم عزیمت کرد و در مدرسه حجتیه مشغول به تحصیل شد و به‌مدت ۷ سال اقامت داشت و پس از جریان فیضیه و تبعید حضرت امام(ره) حدود ۱۲ سال به مدرسه مرحوم آیت‌الله بروجردی (خان سابق) نقل مکان کرد.
آیت‌الله فقیه در طول تحصیلات از اساتید بزرگواری کسب علم کرد. جامع‌المقدمات را نزد پدر و پدربزرگشان در نیریز خواند و پس از آن در قم قسمت اول سیوطی را تا باب اضافه خدمت سیدزین‌العابدین و از باب اضافه به بعد را خدمت حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسین درچه‌ای سبط مرحوم آیت‌الله سیدمحمدباقر درچه‌ای خواند و حاشیه ملاعبدالله را خدمت بعضی اساتید و مغنی و مطول را از از محضر شیخ رحمت‌الله فشارکی، و میرزا محسن دوزدوزانی و مرحوم میرزا هاشم تقدیری سبزواری و شیخ عبدالله نظری مازندرانی و شیخ حسین شب زنده‌دار جهرمی و غیره استفاده کرد و معالم را خدمت آیت‌الله بنی فضل و شرح لمعتین را نزد آیت‌الله ستوده و قوانین و را نزد آیت‌الله اعتمادی و رسائل را خدمت آیت‌الله شیخ حسین نوری همدانی و آیت‌الله اعتمادی و مکاسب ر خدمت آیت‌الله محمدتقی ستوده و آیت‌الله فاضل و آیت‌الله مکارم شیرازی و کفایتین را از محضر آیت‌الله سلطانی طباطبایی و بخشی از آن را از محضر آیت‌الله مکارم شیرازی و شرح منظومه منطق را خدمت آیت‌الله شب زنده‌دار جهرمی و آیت‌الله شیخ یحیی انصاری فرا گرفت. همچنین دروس خارج و باب دماء ثلاثه و قضا را محضر آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی و قسمت صلوه عروه تا بحث قرائت را از محضر آیت‌الله‌العظمی محقق داماد و قسمتی از مکاسب بیع فضولی تا پایان اجاره را نزد امام خمینی(ره) تلمذ کرد.
آیت‌الله فقیه می‌گوید: به خاطر دارم که حضرت امام(ره) در پایان بحث اجاره فرمودند «هذا تمام‌الکلام فی‌الاجاره» و روز بعد توسط سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) به ترکیه تبعید شدند.
بعد از این تبعید، آیت‌الله فقیه کتاب طهارت و قسمتی از صلوه و عروه و خارج مکاسب بیع و خیارات را از محضر آیت‌الله‌العظمی میرزا هاشم آملی لاریجانی بهره وافر برد و همچنین دو دوره و نیم خارج اصول را نیز از محضر آیت‌الله‌العظمی میرزا هاشم آملی لاریجانی استفاده کرد و خارج اصول از ابتدای کفایه تا مبحث خاص و عام را از محضر مرحوم آیت‌الله محقق داماد و کتاب اسفار را مدت ۱۲ سال از محضر استاد آیت‌الله جوادی آملی و شرح اشارات و قسمتی از شفا را از آیت‌الله حسن‌زاده آملی فراگرفتند. همچنین دروس خارج فلسفه و جلد سوم اسفار را از محضر مرحوم استاد شهید مطهر بهره بردند.
تدریس
آیت‌الله فقیه از نخستین روزهای شروح تحصیلات بنا به سنت حوزه تدریس را آغاز کرد و کتب پایین‌تر را برای سایر محصلین در قم تدریس می‌کرد و همچنین در آن ایام به دستور آیت‌الله جوادی آملی در مدرسه حاج سعادت، به تدریس جوهرالنضید و شرح تجریدالاعتقاد مشغول شد و با توجه به فراگیری فلسفه در محضر اساتید مبرز توانایی تدریس کتب این رشته تحصیلی را نیز دارد.
این عالم ربانی پس از اقامت در شهرستان نیریز و راه‌اندازی حوزه علمیه امام صادق(ع) خود از کتب ابتدایی حوزه نظیر امثاله و صرف میر شروع به تدریس کرد و پس از یک دوره تدریس تا پایان کفایه الاصول در حال حاضر مشغول تدریس سطوح عالیه و خارج فقه و اصول است.
فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی
فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی خود را از آغاز نهضت روحانیت و انجمن‌های ایالتی و ولایتی آغاز کرد و در کلیه مبارزات شرکت داشت و با توجه به روحیه مذهبی و دین‌داری مردم نیریز همه ساله در ایام محرم و صفر و ماه مبارک رمضان و در زمان تعطیلات حوزه با حضور در مجالس مذهبی و سخنرانی به ارشاد و آگاه‌سازی نسل جوان اقدام می‌کرد و پایه‌گذار حرکت ضدستم‌شاهی مردم نیریز بود.
فعالیت ضدرژیم آیت‌الله فقیه به حدی بود که ساواک در سال ۱۳۴۶ هجری شمسی، وی را بازداشت و مدتی در زندان شهربانی شیراز محبوس و پس از محاکمه آزاد کرد. پس از آزادی در همان سال به زیارت خانه خدا مشرف شد و از همان‌جا نیز به زیارت عتبات عالیات در عراق رفته و در نجف اشرف خدمت استاد و مراد خویش امام خمینی(ره) رسید.
در سال ۱۳۵۳ به علت مبارزات پیگیر و فعالیت‌های سیاسی به فردوس تبعید شد و در همان اوقات پس از تبعید با مقام معظم رهبری در منزلشان دیدار کرد. چون آیت‌الله خامنه‌ای در زمان تبعید به ایشان و مرحوم ربانی املشی که در یک جا تبعید بودند، عنایت و توجه داشتند آن‌ها به خدمت ایشان رسیدند.
فعالیت‌های سیاسی و مبارزات آیت‌الله فقیه در قبل از پیروزی انقلاب اسلامی باعث شد که بارها مورد تهدید و فشار دستگاه طاغوت قرار گرفته و سوابق موجود در پرونده ساواک همگی مؤید این فعالیت‌ها هستند و حتی امام خمینی(ره) در سال ۱۳۶ در نامه‌ای از زحامت ایشان تشکر کردند.
شرکت در راهپیمایی‌ها، هدایت و رهبری مردم به ویژه جوانان، افشاگری و سخنرانی علیه رژیم در مناسبت‌های مختلف، بالاخص عاشورا و تاسوعای سال ۴۲ در میان انبوه مردم شهرستان نیریز که طبق سنت دیرینه در یک مکان گردهم می‌آمدند، هدایت فعالیت‌های مخفیانه مردم و غیره گوشه‌ای از این اقدامات هستند.
با پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و در شرایط حساس اوائل انقلاب ضمن تأسیس کمیته انقلاب مسئولیت آن را شخصاً بر عهده گرفته و در جهت ایجاد نظم و امنیت عموم تلاش کرد. در دی سال ۱۳۵۸ مطابق با ماه صفر ۱۴۰۰ هجری قمری از سوی امام(ره) بهعنوان امام جمعه و نماینده خویش در شهرستان نیریز منصوب شد و اقدام به تشکیل نهادهای انقلابی نظیر جهاد سازندگی، کمیته امداد، سپاه پاسداران، عقیدتی ـ سیاسی نیروی انتظامی، اداره تبلیغات اسلامی، اوقاف و امور خیریه، نهضت سوادآموزی، بنیاد شهید و غیره کرد.
مسئولیت‌های متعدد و متنوع آیت‌الله فقیه در سازمان‌ها و ارگان‌های شهرستان نیریز و استان فارس حاکی از علاقه و اهتمام ایشان در عرصه انقلاب است. وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ضمن پذیرش مسئولیت‌های متعدد، سعی کرد هرچند ناچیز دین خویش را به انقلاب و امام و شهدا ادا کند.
یکی از نکات قابل توجه در زندگی آیت‌الله فقیه این است که به‌رغم مسئولیت‌های متنوع هیچ‌گاه از حضور در بین مردم و انجام وظایف خود غافل نبوده و در این مسیر با حضور مرتب در مساجد ضمن اقامه فریضه جماعت در طول این سالیان دراز بیش از دو بار توفیق تفسیر قرآن کریم، نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه نصیبشان شده است.
مسئولیت‌ها و فعالیت‌های مذهبی و اجتماعی
آیت‌الله فقیه طی سال‌های بعد از انقلاب در مسئولیت‌های مختلفی ایفای نقش کردند. نظیر امام جمعه نیریز از سال ۱۳۵۸ تاکنون، نماینده ائمه جمعه در شورای کشاورزی استان فارس (قریب ۲۰ سال)، نماینده مردم فارس در ادوار دوم و پنجم مجلس خبرگان رهبری، عضو شورای مرکزی ائمه جمعه فارس از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۲، عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه فارس از ساعت ۱۳۸۸ تاکنون، عضو شورای سیاست‌گذاری کنگره بین‌المللی میرزا احمد نیریز (نسخ‌نویس نامی جهان اسلام و یگانه کاتب بی‌همتای قرآن کریم) که مورد تأیید و تحسین مقام معظم رهبری و مراجع عظام تقلید قرار گرفت. استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیریز، مؤسس و ریاست هیئت امنا و مدیره صندوق قرض‌الحسنه قائم نیریز، بنیانگذاری حوزه علمیه امام صادق(ع) نیریز با مساعدت شهید محراب آیت‌الله دستغیب و همکاری برادر مرحومش آیت‌الله سیدعلی فقیه، مؤسس و مسئول حوزه علمیه خواهران الزهرا(س) نیریز، رئیس هیئت مؤسس دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه پیام‌نور، علمی کاربردی نیریز و پیگیری جدی برای تأمین امکانات آن، تأسیس کتابخانه مسجد امام حسن مجتبی(ع) در سال ۱۳۴۸ و کتابخانه حوزه علمیه امام جعفر صادق(ع)، پیگیری جدی در خصوص احداث مجتمع مذهبی نیریز متشکل از مصلی نماز جمعه، آستان مقدس امامزادگان، حوزه علمیه امام جعفر صادق(ع)، گلزار شهدا و کتابخانه در زمینی به مساحت تقریبی ۲۰ هزار متر مربع، راه‌اندازی، احداث و تجدید بنا بیش از ۶۰ باب مسجد، حسینیه و اماکن متبرکه در سطح شهر و روستا.
در سال ۱۳۴۶ آیت‌الله فقیه ضمن سفر عتبات عالیات در دیدار با امام خمینی(ره) موفق به اخذ اجازه امور حسبیه از محضر ایشان شد و نامه تشکرآمیز معظم‌له را دریافت کرد. همچنین از آیات عظام دیگری چون حکیم، شاهرودی، خوانساری، گلپایگانی، اراکی و مراجع فعلی نیز اجازه در امور حسبیه داشته و از استاد بزرگوارشان آیت‌الله میرزا هاشم آملی مفتخر به اجازه اجتهاد شد.
آیت‌الله فقیه از نظر علمی به درجه اجتهاد رسیده‌اند و به‌همین جهت کمیته تخصصی سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی معادل دکتری به ایشان اعطا کرده‌اند که هم‌اکنون عضو هیئت علمی رسمی و تمام وقت دانشگاه آزاد اسلامی هستند و دروس مختلفی نظیر تفسیر قرآن، فقه، اصول فقه، فلسفه، اخلاق، معارف اسلامی، اندیشه اسلامی، تفسیر نهج‌البلاغه و غیره تدریس می‌کند.
انتهای پیامبرچسب ها: آیت‌الله سیدمحمد فقیه ، تفسیر قرآن ، تربیت نسل جوان
۷۳ سال در محضر قرآن / فقیهی که لحظه‌ای از تربیت نسل جوان غافل نشد
https://fars.iqna.ir/fa/news/3957018/73-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AD%D8%B6%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%81%D9%82%DB%8C%D9%87%DB%8C-%D9%83%D9%87-%D9%84%D8%AD%D8%B8%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D8%AA-%D9%86%D8%B3%D9%84-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%BA%D8%A7%D9%81%D9%84-%D9%86%D8%B4%D8%AF
