*****...دوره تحول در شهر سازی اسلامی و هویت بخشی به سیمای شهر تهران...*****

منتشر شده در ایثار پرس 

دکتر سید جواد هاشمی فشارکی

http://www.isarpress.ir/?p=6564

گروه : آخرین اخبار / صفحه اول / ویژه

• شناسه : 6564
• 12 شهریور 1400 - 16:23

شرحی بر حکم شهردار تهران توسط وزیر کشور :

دوره تحول در شهر سازی اسلامی و هویت بخشی به سیمای شهر تهران

با مقدمه ای بر بخشی از حکم شهرداری تهران ، ابتدا منویات رهبر انقلاب اسلامی و قوانین بالا دستی و مصوبات شورای اسلامی شهر تهران درخصوص موضوع حکم استخراج و معرفی شده و سپس در خصوص پایبندی به اصول و ضوابط معماری اسلامی ایرانی و گسترش نمادهای معنویت و اخلاق و به هویت بخشی سیما و منظر شهرها بعنوان اهداف و سیاستها تشریح شده است .

اعضای شورای شهر ششم در دومین جلسه رسمی خود در 17 مرداد ماه 1400 دکتر علیرضا زاکانی را با رای اکثریت قاطع به عنوان شهردار تهران انتخاب کردند . وزیر کشور دولت پر مساله حس روحانی ؛ همانند بقیه امور در صدور حکم تعلل کرد ، تا اینکه احمد وحیدی وزیر دولت جدید آیت‌الله رئیسی پس از رای اعتماد مجلس شورای اسلامی و شروع بکار ، طی حکم صادر در تاریخ ۱۱ شهریور ۱۴۰۰ ، وی را به شهرداری تهران منصوب کرده و دکتر زاکانی به صورت رسمی کار خود را در شهرداری تهران آغاز کرد.

در مقدمه حکم وزیر کشور به شهردار تهران توسط ، به منویات رهبری و بیانیه گام دوم اشاره شده و نیز انتخاب مدیران متعهد و کارآمد یاد اوری شده و در بند اول پایبندی به اصول و ضوابط معماری اسلامی ایرانی و گسترش نمادهای معنویت و اخلاق ودر بند دوم به هویت بخشی سیما و منظر شهرها بعنوان اهداف و سیاستها تاکید شده است. لذا شرحی مختصری در خصوص موارد بالا ارایه میشود:

5. منویات رهبر انقلاب اسلامی

تدابیر و رهنمودهای مقام معظم رهبری در موضوعات مرتبط با این حکم موارد زیر می باشد:

• در تدبیر  10 الگوی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت : " اهتمام به احیا و توسعه نمادهای اسلامی ایرانی به ویژه در پوشش، معماری و شهرسازی با حفظ تنوع فرهنگی در پهنه سرزمین" ( ۲۲ مهر ۱۳۹۷)
• "باید هرچه ممکن است محیط زندگی شهر، به گونه¬ای طراحی و ساخته شود که تحقّق سبک زندگی اسلامی، راحت¬تر امکان¬پذیر باشد"  ( 23  دی 1392)   
• "در فهرست خدماتی که شوراها به آن می پردازند باید حفظ هویت و اصالت شهرها و روستاها، و پایبندی به معماری اسلامی و ایرانی، و رعایت زیبایی و استحکام بناها، و ترویج فرهنگ نظم و قانون، و گسترش نمادهای دین و اخلاق، و آسان سازی خدمت رسانی و عدالت و فراگیری در خدمات شهری و توسعه فضای سبز و اهتمام به سلامت محیط زیست، و توجه به نیازهای جانبازان و مصدومان جسمی، و نگاه عدالت گستر به محله ها و اشخاص محروم، و توجه ویژه به بانوان و نیز به جوانان، برجسته شود و همواره در مد نظر قرار گیرد." ( 8 اردیبهشت 1386)
• " انتقاد از درس‌های قدیمی و عمدتاً غربی رشته‌های هنری، لزوم استفاده از جوانان نخبه در مراکز مدیریت فرهنگی بویژه شورای عالی انقلاب فرهنگی و ضرورت توجه به معماری اسلامی ـ ایرانی در آرایش عمومی شهرها مهمترین نکاتی بود که چند نفر از نخبگان جوان در زمینه مسائل فرهنگی ـ اجتماعی مطرح کردند. " (۱۳ مهر 1390  )
• " شوراهای شهری در فعالیتهای خود به مختصات "شهر اسلامی" توجه کرده و خدمات شهری را در جهت تأمین این مقصود به کار گیرند و بخصوص به معماری و شهرسازی متناسب با حیات طیبه‌ی اسلامی به طور کامل توجه کنند. در شهر اسلامی، عدالت در تقسیم خدمات شهری، تأمین آرامش روحی و امنیت معنوی، ظهور و اعتلای مظاهر اسلامی و انقلابی، عمران و آبادی و زیبایی، حفظ طبیعت و صفای طبیعی، همه با هم باید مورد توجه قرار گیرد ." ( 8 اردیبهشت 1378 )  
• " خدمات متنوع در شهرها و روستاها از جمله ساختمان‌سازی‌ها، احداث خیابان‌ها، نامگذاری‌ها و زیباسازی‌ها باید ضمن همخوانی با پیشرفت‌های روز، با معماری ایرانی، اعتقادات دینی، بافت اجتماعی و شرایط آب و هوایی هر منطقه نیز متناسب باشند. ( 10 اردیبهشت 1390 )    
  ما به برکت اسلام توانسته‌ایم هویت ایرانی خود را حفظ کنیم و این حقیقت، باید در همه خدمات و امور شهری خود را نشان دهد. ( 10 اردیبهشت 1390 )    
  عامل اصلی برای پیشرفت کشور و حرکت به سوی عزت واقعی، حفظ و تقویت فضای تدین و دین‌داری در فضای شهرها و روستاها است. "   ( 10 اردیبهشت 1390 )    
• " علی‌الظاهر اروپایی‌ها در زمینه‌ی حفظ نشانه‌ها و یادگارهای تاریخی‌شان پیشقدم هستند و خیلی به آن اهمیت می‌دهند؛ خانه‌ی فلان‌کس، زادگاه فلان دانشمند، محل تدریس فلان استاد، ساختمان‌های یادگاری قدیمی. البته اینها را باید حفظ کرد و اینها چیزهای لازمی است؛ اما شاید از این مهمتر، یا به همین اندازه اهمیت، مسأله‌ی فضای شهری است و تجلی معماری اسلامی و معماری زیبای شرقی. بزرگراهی در غرب تهران درست شده که شاید یک سال پیش، من از آن‌جا عبور کردم و دیدم یک بزرگراه خیلی خوبی است از طرف شمال به جنوب؛ یک چیز خیلی مفید و لازمی است؛ اما اطرافش هنوز هیچی نیست. آن وقت من به آقای احمدی‌نژاد که شهردار بودند و به این‌جا آمدند، گفتم مسأله‌ی ساخت و ساز در اطراف این خیابان‌ها و بزرگراه‌ها، یکی از مسائل مهم شماست؛ چه جوری می‌سازید؟ به چه کیفیت می‌سازید؟ باید طوری بسازید که حتی اگر آن ساخت و ساز دیوار هم باشد، نگاه راننده‌ی اتومبیل عبوری از آن‌جا به شکلهای هندسی ملایم و مطابق طبع انسان، احساس التذاذ بکند. صرف این‌که یک چیزِ بتونی بکشیم بالا، نباشد. در ساخت و سازهای شهری، این مسأله خیلی چیز مهمی است و در خودِ قطار زیرزمینی - مترو - و در ایستگاه‌ها باید این چیزها رعایت شود؛ یعنی چشم ‌نواز باشد و موجب التذاذ و انبساط خاطر باشد؛ هم کاملاً جنبه‌های اسلامی، بی‌رودربایستی در اینها رعایت شود. ما باید مقید باشیم به این معنا که خیلی از معماری‌های گذشته‌ی ما در این ده‌ها سال اخیر، متأسفانه درست در جهت عکس بوده. بایستی به این مسأله‌ی حفظ هویت تاریخی و اسلامی شهر و حفظ مراکز قدیمی توجه کنید."    (  17 مرداد  1384 )  
• تأثیرگذاری معماری و نمای ساخت‌و‌سازها بر فضای سبک زندگی : باید هرچه ممکن است، محیط زندگی شهر به گونه‌ای طراحی و ساخته شود که تحقق سبک زندگی اسلامی راحت‌تر امکان‌پذیر باشد (۱۳۹۲/۱۰/۲۳ )  
  " آنچه را که من تأکید میکنم، معماری و شهرسازی قم است. امروز کارهای بزرگی در قم دارد انجام میگیرد، ساخت و سازهائی انجام میگیرد؛ حتماً در این معماریها باید ملاحظه کنند که معمارىِ اسلامی باشد؛ نمادهای انقلاب در این شهر، در معماریها مشاهده شود؛ چون اینجا شهر اسلام و شهر انقلاب است ". (درخصوص شهر قم 27 مهر 1389 )
• بیانات درخصوص شهر شهرتهران
• " تهران باید به شهری با هویت ایرانی و اسلامی، زیبا و روح نواز، دارای رفاه عمومی، و مقاوم تبدیل شود.
  باید با برنامه‌ریزی بلندمدت و با پیگیری مجدانه، هویت ایرانی و اسلامی در تهران متجلی شود. " ( 13 اسفند 1384  )   
• لزوم اهتمام ویژه به معماریِ ساخت‌وسازها در تهران  به منظور ایجاد فضای سبک زندگی اسلامی: در اداره‌ی کلانشهر تهران و همچنین در اداره‌ی کشور باید روحیه‌ی خدمت به مردم با نیّت خدایی و با تکیه بر علم و درایت یا همان روحیه‌ی مدیریت جهادی حاکم باشد تا بتوان از مشکلات عبور کرد و به پیش رفت ( 23 دی 1392) 
• معماری ساخت‌و‌سازها در تهران: حقیقتاً معماری و نمای تهران، نمای یک شهر اسلامی نیست و شهرداری و شورای شهر باید این موضوع را جزو جدی‌ترین مسائل خود بدانند( 23 دی 1392)  
• تأکید بر قدردانستن باغات و درخت‌های تهران و حفظ این ثروت‌های ملی : رهبر انقلاب  به موضوع ساخت‌و‌سازها در ارتفاعات تهران و لزوم جلوگیری از تبدیل منابع طبیعی به ساختمان اشاره کردند ( 23 دی 1392 )
• «معماری امروز تهران، یک معماری وحشی است» :  مقام معظم رهبری هم در یک صحبتی که با دانشجویان جوان فیلمساز و رسانه ها بودند، یکی از فیلمسازان جوان یک مجموعهای در ارتباط با معماری شهرهای بزرگ بخصوص تهران ساخته بود بعد گفتند معماریِ مضطرب و وحشی است که از قبل از انقلا ب شروع شده و ما هم همینطور ادامه دادیم ( در دیدار با دانشجویان جوان فیلمساز و رسانه ها)

 

• قوانین بالا دستی

قوانین بالا دستی موضوعات مرتبط با این حکم موارد زیر می باشد:

• در اصل سوم قانون اساسی چنین مقرر شده است  :  دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است برای نیل به اهداف مذکور در اصل دوم، همه امکانات خود را برای امور زیر به کار برد:  ایجاد محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوی و مبارزه با کلیه مظاهر فساد و تباهی."
• در بند 2 سیاست های کلی شهرسازی بر"تبیین ابعاد کالبدی شهرها در گسترش افقی و عمودی با تاکید بر هویت ایرانی- اسلامی و با رعایت ملاحظات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، امنیتی، حقوق همسایگی و امکانات زیربنایی و الزامات زیست محیطی و اقلیمی." تاکید شده است . (ابلاغی مقام معظم رهبری در 29/11/1389)
• در بند 48  سیاستهای کلی تنظیم برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ششم ؛ ابلاغی از سوی رهبر انقلاب به تصریح    آمده است :  "هویت بخشی به سیمای شهر و روستا و بازآفرینی و روزآمد سازی معماری اسلامی - ایرانی. "
• در بند پ  ماده 37  قانون احکام دائمی توسعه کشور  که  مصوب 10/11/1395 مجلس شورای اسلامی (ودر تاریخ ۱۳۹۵/۱۱/۲۷ به تأیید شورای نگهبان رسیده )  می باشد ،  در چنین امده است :  دولت موظف است سند جامع سبک زندگی اسلامی . ایرانی را با لحاظ شاخصهای کمّی و کیفی نظیر الگوی مصرف، ترویج روحیه مشارکت و فرهنگ تعاون و رقابت سالم بین مردم، قناعت و صرفه‌جویی و احترام به کسب و کار حلال، احترام به قانون، تفریحات و اوقات فراغت سالم، ترویج سخت‌کوشی و ساده‌زیستی متناسب با آموزه‌های اسلامی تدوین و با رعایت موارد زیر اجراء نماید: ۱. حمایت، پشتیبانی و تأمین اعتبار و ایجاد سازوکار لازم در اجرای سند -۲.گفتمان‌سازی و ترویج فرهنگ سبک زندگی اسلامی . ایرانی و اجرای آن در تعامل با رسانه‌های دیداری، شنیداری و مکتوب - ۳. پایش مستمر وضعیت سبک زندگی اسلامی . ایرانی براساس شاخصهای مصوب و ارائه گزارش سالانه به هیأت وزیران
• درماده۴۹.قانون احکام دائمی توسعه کشورچنین آمده است :  به‌منظور تعمیق ارزشها، باورها و فرهنگ مبتنی بر هویت اسلامی و ترویج سیره و سنت اهل‌بیت(ع) و استفاده  بهینه از ظرفیت معنوی شهرهای مقدس قم، مشهد و شیراز و شناسایی دقیق نیازها و مشکلات زائران، برنامه‌ریزی و تدوین سازوکارهای لازم جهت ساماندهی امور زائران و تأمین زیرساخت‌های لازم از طریق حمایت از شهرداری‌ها و بخشهای غیردولتی و توسعه امکانات، فعالیت‌های فرهنگی و خدمات زیارتی در این سه شهر مذهبی و فراهم نمودن زمینه زیارت مطلوب و اجرای پروژه‌های زیربنایی، دولت مجاز است اعتبار مورد نیاز را در قالب بودجه‌های سنواتی پیش‌بینی نماید.
• در ماده 20  از قانون  ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن که مصوب ٢۵/٢/١٣٨٧ مجلس شورای اسلامی می باشد ،  چنین امده است : ماده ٢۰- دولت مکلف است از فرهنگ غنی ایرانی- اسلامی در حوزه معماری و شهرسازی و ارتقاء کیفیت طرحها، توجه به مبانی و رعایت هویت ایرانی‌- اسلامی در کلیه طرحهای شهرسازی، ‌معماری و تولید مسکن صیانت نماید.
• در بندج  ماده 2 از قانون "حمایت از احیاء، بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری" که  مصوب ۲۹/ ۱۰/ ۱۳۸۹ مجلس شورای اسلامی  می باشد ،  چنین امده است : ج ـ طرحهای احیاء، بهسازی و نوسازی، طرحهایی هستند که در چهارچوب طرحهای توسعه شهری (اعم از جامع و تفصیلی) به منظور اجراء برنامه‌های احیاء، بهسازی و نوسازی شهری با رعایت اصول شهرسازی، فنی و معماری تهیه می‌شود. این طرحها دربرگیرنده کاربریهای جدید و موردنیاز محدوده معینی از بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری بوده و اجراء آنها متضمن تأمین خدمات عمومی و زیرساخت‌های شهری از قبیل شبکه‌های دسترسی، معابر و بدنه آنها، پروژه‌های عمران و خدمات شهری، فضای سبز و غیره است که متکی بر ضوابط شهرسازی و معماری ایرانی ـ اسلامی و بومی هر منطقه می‌باشد.
• مقررات ملی ساختمان در مبحث چهارم تحت عنوان  الزامات عمومی ساختمان بوده و بند  ۴-۴-۱-۵  با موضوع حفاظت از ارزش های اسلامی – ایرانی می باشد . ودر مقدمه آن چنین آمده است :" به منظور دستیابی به هویتی منسجم در ساختمان ها و محیط زندگی بر پایه ارزش های اسلامی – ایرانی، بنا ها باید با تمهیدات لازم در راستای پاسداری از این ارزش ها طراحی و ساخته شوند و زمینه ای برای تناقض با آن ها در ساختمان ها و محیط فراهم نگردد....."

 

• مصوبات شورای اسلامی شهر تهران

• ساماندهی وضعیت سیما و منظر شهری و کیفیت محیطی شهر تهران : در بند ۶  ماده ۱  اهداف  از قانون مذکور که  مصوب  ۳/۶/۱۳۹۴ شورای شهر تهران می باشد ،  چنین امده است :  بسترسازی به‌منظور ایجاد جاذبه‌های زیبا با توجه ویژگی‌های جغرافیایی و پیشینه تاریخی با کارکردهای فرهنگی، هنری، اجتماعی، مذهبی برآمده از ساختار شهری با هویت ایرانی– اسلامی
• در ماده ۲  ساماندهی وضعیت سیما و منظر شهری و کیفیت محیطی شهر تهران با موضوع شورای راهبردی ارتقای کیفیت سیما و منظر شهری چنین آمده است : شهرداری تهران موظف است ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این مصوبه نسبت  به تشکیل شورای راهبردی ارتقای کیفیت سیما و منظر شهری به‌منظور پیگیری و اجرایی نمودن موارد مندرج در این مصوبه و ایجاد هماهنگی بین حوزه‌های مدیریتی و اجرایی شهر اقدام نماید. هدف از تشکیل شورای مذکور هدایت برنامه‌ها و طرح‌های توسعه شهر تهران با مشارکت حداکثری همه نهادها، سازمان‌ها، دستگاه‌ها و جوامع تخصصی و حرفه‌ای در تعریف و تبیین الگوها، مفاهیم و معیارهای شهرسازی و معماری ایرانی- اسلامی به‌منظور ارتقای کیفیت معماری و نمای شهر تهران می‌باشد.
• در بند ۱۰ ماده ۳ وظایف شورای راهبردی ساماندهی وضعیت سیما و منظر شهری و کیفیت محیطی شهر تهران چنین آمده است :  ارائه راهکارهای علمی و عملی در راستای ارتقای هویت منظر شهری تهران، در جهت احیای معماری و شهرسازی ایرانی- اسلامی
•  الزام شهرداری تهران به ارائه لایحه برنامه راهبردی توسعه، مقاوم سازی، تعمیر، تجهیز و احداث مساجد مبتنی بر معماری اسلامی – ایرانی - در بخشی از ماده واحده مذکور که توسط  شورای شهر تهران در مورخ ۲/۲/۱۳۹۳ می باشد ،  چنین امده است :شهرداری تهران موظف است ظرف ۳ ماه لایحه برنامه برنامه راهبردی توسعه، مقاوم سازی، تعمیر، تجهیز و احداث مساجد مبتنی بر معماری اسلامی و ایرانی جهت تایید و تصویب به شورای اسلامی شهر تهران ارائه نماید.

 

• طرح جامع شهر تهران

طرح جامع شهر تهران که در تاریخ  1385/10/27 مصوب و بعنوان سند بالاسری برنامه مناطق شهر تهران می باشد ، چنین امده است  :

• 1-2 تهران: شهری با اصالت و هویت ایرانی ـ اسلامی و سامان‌یافته برای رشد و تعالی انسان.
• 11-3- ساماندهی و ارتقاء هویت سیما و منظر شهری (طراحی شهری) تهران در جهت احیاء معماری و شهرسازی ایرانی ـ اسلامی.
• 4-11-3- احیاء معماری و شهرسازی ایرانی ـ اسلامی در هرگونه تحولات و مداخلات کالبدی شهر.
• 13-برنامه ساماندهی و ارتقاء هویت معماری و شهرسازی ایرانی ـ اسلامی در سیما و منظر شهری.
• 1-13- برنامه راهبردی ـ عملیاتی طراحی شهری با هدف ارائه الگوی معماری و شهرسازی با هویت و برقراری مدیریت منظر شهری تهران.

 

5. پایبندی به اصول و ضوابط معماری اسلامی ایرانی

در بند نخست اهداف و سیاستهای تاکید شده در حکم شهردار ، پایبندی به اصول و ضوابط معماری اسلامی ایرانی بوده و چنین است :

• در مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان تحت عنوان  الزامات عمومی ساختمان بوده و بند  ۴-۴-۱-۵  با موضوع حفاظت از ارزش های اسلامی – ایرانی قید شده است :  ضروریست که اصول ریشه دار معماری اسلامی – ایرانی از جمله موارد زیر در طراحی و ساخت بنا ها مورد توجه جدی قرار گیرند:

-"خودبسندگی و بوم آورد بودن" مصالح و فن آوری،

-"پرهیز از بیهودگی" به معنای دوری از افزوده های غیر ضروری،

-"مردم واری" که رعایت مقیاس های انسانی به شکل مطلوب و بر اساس رفع نیازهای او است،

-"درونگرایی" که به مفهوم حفظ حریم هاست و بیش از اصول دیگر تاثیرات مذهب را نمایان می کند،

-"نیارش" که در طراحی ساختار اصلی بناها، به معنای رعایت چارچوب معین ترسیمی و هندسی سازه و عناصر اصلی نگهدارنده بنا است،

-"پیمون" به مفهوم پیروی از نظام ابعادی معین که به نحوی تولید انبوه و حرفه ای را ممکن می سازد،

• ضوابط و شاخص های لازم الرعایه شهرسازی و معماری اسلامی ایرانی شامل سه بخش : ضوابط و شاخص های کلی ، ضوابط و شاخص ها در حوزه شهرسازی و ضوابط و شاخص ها در حوزه معماری توسط شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در جلسه مورخ 14/12/1391 جهت نیل به شهرسازی و معماری اسلامی- ایرانی را به شرح پیوست تصویب نموده و می تواند ملاک عمل قرار گیرد .

 

5. گسترش نمادهای معنویت و اخلاق

در بند اول اهداف و سیاستهای تاکید شده در حکم شهردار ، همچنین به "گسترش نمادهای معنویت و اخلاق" تاکید شده است .

"معنویّت به معنی برجسته کردن ارزشهای معنوی از قبیل: اخلاص، ایثار، توکّل، ایمان در خود و در جامعه است، و اخلاق به معنی رعایت فضیلت‌هایی چون خیرخواهی، گذشت، کمک به نیازمند، راستگویی، شجاعت، تواضع، اعتمادبه‌نفس و دیگر خلقیّات نیکو است. معنویّت و اخلاق، جهت‌دهنده‌ی همه‌ی حرکتها و فعّالیّتهای فردی و اجتماعی و نیاز اصلی جامعه است؛ بودن آنها، محیط زندگی را حتّی با کمبودهای مادّی، بهشت میسازد و نبودن آن حتّی با برخورداری مادّی، جهنّم می‌آفریند." (بند 2 بیانیه گام دوم انقلاب با سر تیتر معنویّت و اخلاق ، رهبر انقلاب اسلامی ، 22 بهمن 1397  )

نماد، برآمده از فرهنگ می باشد و ابزاری است برای عینیت بخشیدن به یک محتوای ذهنی ، معماری یکی از سیستم های انتقال معنی است. نشانه، عنصر طبیعی و یا مصنوعی می باشد که تاکید آن بر شکل، عملکرد و خوانایی است و باعث شکل گیری یک تصویر ذهنی واضح از محیط می شود.

نمادها و نشانه های شهری و معماری بناها به دلیل آنکه در زندگی روزمره ، مکرر دیده می شوند، حس خاصی از معنا و هویت را القا می کنند. براین اساس نمادها و فضاهای شهری بایستی گسترش دهنده نمادهای معنویت و اخلاق باشد.

 

5. هویت بخشی سیما و منظر شهرها

در بند دوم اهداف و سیاستهای تاکید شده در حکم شهردار تهران ، بر"هویت بخشی سیما و منظر شهرها" تاکید شده است .

هویت به معنی  شخصیت ، ذات ، خصوصیات و صفات موضوع مورد نظر ( شهر ) بوده و هویت مبین مولفه های تمیز دهنده ی شهر را می رساند.

امروزه تأثیر سیمای شهر بر روان مردم و رفتار آنها بر کسی پوشیده نیست. هیچ کس هم نمی‌تواند منکر این معنی باشد که سیما و منظر شهر نشان‌دهنده هویت آن است.لذا هویت اسلامی باید در سیمای شهر ظهور و بروز داشته باشد.

شهر با هویت نشان دهنده ی شهرسازی و معماری زمان خود و حافظ فیزیکی و فرهنگی و بنای اجتماعی زمان خود است. شهر با هویت به داشتن احساس و مفهوم نیاز دارد که واقعا فضای مناسب ساخت برای فرهنگ و ایدئولوژی جامعه نشان دهد.

هویت بخشی سیما و منظر شهرها در این ابلاغیه، برابر ماده 2 مصوبه "ساماندهی وضعیت سیما و منظر شهری و کیفیت محیطی شهر تهران " اعمال الگوها، مفاهیم و معیارهای شهرسازی و معماری ایرانی- اسلامی به‌منظور ارتقای کیفیت معماری و نمای شهر تهران می‌باشد . و برابر بند 13 "طرح جامع شهر تهران" ساماندهی و ارتقاء هویت معماری و شهرسازی ایرانی ـ اسلامی در سیما و منظر شهری تهران می باشد .

 

5. انتخاب مدیران متعهد و کارآمد

در مقدمه حکم وزیر محترم کشور به شهردار ، انتخاب مدیران متعهد و کارآمد تاکید شده است . مدیران متعهد و کارآمد شهری براساس بیان رهبری :" مدیران جوان، کارگزاران جوان، اندیشمندان جوان، فعّالان جوان، در همه‌ی میدانهای سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و بین‌المللی و نیز در عرصه‌های دین و اخلاق و معنویّت و عدالت، باید شانه‌های خود را به زیر بار مسئولیّت دهند، از تجربه‌ها و عبرتهای گذشته بهره گیرند، نگاه انقلابی و روحیه‌ی انقلابی و عمل جهادی را به کار بندند و ایران عزیز را الگوی کامل نظام پیشرفته‌ی اسلامی بسازند." (بیانیه گام دوم انقلاب ، رهبر انقلاب اسلامی ، 22 بهمن 1397) مدیران شهری بایستی براساس این بیان رهبری :" فرصتهای مادّی کشور نیز فهرستی طولانی را تشکیل میدهد که مدیران کارآمد و پُرانگیزه و خردمند میتوانند با فعّال کردن و بهره‌گیری از آن، درآمدهای ملّی را با جهشی نمایان افزایش داده و کشور را ثروتمند و بی‌نیاز و به معنی واقعی دارای اعتمادبه‌نفس کنند و مشکلات کنونی را برطرف نمایند. "(بیانیه گام دوم انقلاب ، رهبر انقلاب اسلامی ، 22 بهمن 1397)

 

5. سخن پایانی

همانطور که در موارد فوق مشاهده میشود ، پس از انقلاب اسلامی قوانین متعالی و مهمی مصوب گردیده است ، لکن وضع موجود شهر تهران مبین آنست که در حوزه اجرا ، بسیاری از مدیران عالی و میانی شهری یا بدان عمل نکرده اند و یا بسیار کمرنگ بوده و میدان تاخت و تاز انواع سبکهای غربی و یا بی هویت و مغایر هویت فرهنگ اصیل ایرانی توسط سازندگان سودجو بوده است .

با توجه به اهمیت موضوع بستر و زیرساختها شهری و معماری در شکل گیری سبک زندگی اسلامی ایرانی ، بایستی در خصوص هویت اسلامی درمعماری و شهرسازی تهران بعنوان یک اولویت در برنامه های بخش های مختلف شهرداری قرار گرفته شود . همچنین طرح تفضیلی مناطق 22 گانه شهری با رویکرد فوق تجدید نظر گردیده و بصورت الزام آور منظور گردیده و نظارت های لازم صورت گیرد تا فرصت طلبان نتوانند آن را دور بزنند.

با رویکردهای اعلام شده توسط آقای دکتر زاکانی و روحیه و انگیزه وی، می‌توان شرایط بی مهری به هویت اسلامی ایرانی در شهر تهران را پایان یافته تلقی کرد و شروع دوره جدید شهرداری را دوره تحول در مدیریت شهری و دوره رویکرد شهرداری به مقوله اصلاح شهرسازی و ارتقای هویت اسلامی و اصلاح سیمای شهر تهران بعنوان یک شهر اسلامی مرکز جمهوری اسلامی تلقی کرده و ان‌شاءالله با همدلی شهروندان تهرانی بتوان از گردنه مشکلات فعلی شهر تهران عبور کرده و به اهداف انقلاب اسلامی نایل شده و تهران بعنوان الگوی شهراسلامی وام القرای جهان اسلام قرارگرفته و با شکل گیری تمدن نوین اسلامی، در گام دوم انقلاب زمینه‌ساز و بستر ساز دولت مهدوی (عج) گردد.

 

دکتر سید جواد هاشمی فشارکی ، پژوهشگر و مولف کتاب معماری وشهرسازی اسلامی در آیینه قوانین ومقررات و نظام مدیریت فرهنگی در شهر اسلامی – ایرانی ( برپایه مبانی نظری و فرایند فکری سازنده شهر اسلامی ) و معماری اسلامی-ایرانی (اصول و راهبردهای طراحی)

http://www.isarpress.ir/?p=6564

 

http://www.isarpress.ir/1400/06/12/%d8%af%d9%88%d8%b1%d9%87-%d8%aa%d8%ad%d9%88%d9%84-%d8%af%d8%b1-%d8%b4%d9%87%d8%b1-%d8%b3%d8%a7%d8%b2%db%8c-%d8%a7%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85%db%8c-%d9%88-%d9%87%d9%88%db%8c%d8%aa-%d8%a8%d8%ae%d8%b4%db%8c/