ملاحظات دفاع غیرعامل درساختمان‌های اداری (نمونه موردی؛ ساختمان فرمانداری شهرفیروزکوه) - پایان نامه کارشناسی ارشد

استادداور : دکتر سید جواد هاشمی فشارکی

 پایان نامه کارشناسی ارشد با موضوع :

ملاحظات دفاع غیرعامل درساختمان‌های اداری

 (نمونه موردی؛ ساختمان فرمانداری شهرفیروزکوه)

 

استاد راهنما : دکتر فتح الله شمسایی

استاد مشاور : مهندس مهدی لگزیان

استاد داور :دکتر مهدی مدیری

استادداور : دکتر سید جواد هاشمی فشارکی

نگارش :  مهندس مهران فیضی صفت

22 شهریور 1400

متن قبل از دفاع ، که مقرر شد اصلاحات بیان شده اعمال گردد:

چکیده

امروزه کشورهایی که طعم خرابی و خسارات ناشی از جنگ، حوادث طبیعی و... را چشیده‌اند، جهت حفظ شهرهای خود توجه خاص و ویژه‌ای به ساختمان‌های اداری با رویکرد دفاع غیرعامل دارند و در راهبرد دفاع خود جایگاه والایی برای آن قائل شده‌اند.تحقق امنیت و توسعه پایدار شهرها را می‌توان با ایجاد و استقرار و ساخت فضاهای قابل دفاع و بکارگیری اصول پدافند غیرعامل میسر ساخت. اصولاً توجه به دفاع نظامی شهرها در مقابل تهدیدات خارجی امری است که از آغاز شکل گیری شهرها همواره مورد توجه مسئولین آنها بوده است. از این رو در فرایند مکان‌یابی کاربریها اگرچه عوامل بسیاری مؤثرند اما استقرار بهینه آن در فضا با رعایت عوامل پدافندی در پهنه شهر باعث می‌شود که کاربریها به گونه‌ای در شهر استقرار یابد که حداکثر امنیت و قابلیت دفاعی و حداقل آسیب پذیری را داشته باشد.

نظام دفاعی یک کشور به دو نوعِ عامل و غیرعامل تقسیم می‌شود که پدافند غیر عامل به مجموعه اقدامات غیرمسلحانه‌ای گفته می‌شود که موجب کاهش آسیب پذیری نیروی انسانی، ساختمان‌ها، تأسیسات، تجهیزات، سرمایه‌ها و شریان‌های کشور در مقابل عملیات خصمانه و مخرب دشمن می‌گردد.

در این پژوهش شهر فیروزکوه و به ویژه  ساختمان فرمانداری به عنوان رکن اصلی مدیریت شهری در مواقع تهاجم جزو اهداف اصلی به شمار می‌رود. که در جهت کاهش آسیب پذیری راهکارهای مختلف بررسی شده است. ساختمان فرمانداری از دیدگاه پدافند غیر عامل بررسی گردیده ونقاط ضعف وقوت شناسایی شده است وسپس راهکارهای کاهش آسیب پذیری وملاحظات پدافند غیرعامل در ساختمانهای اداری به ویژه در ساختمان فرمانداری فیروزکوه ارائه شده است.

روش تحقیق حاضر، توصیفی- تحلیلی، مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی‌های میدانی بوده وهمچنین ابزار تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده ازنرم افزار spss انجام شده است.

 

کلید واژه‌ها: فرمانداری، شهر فیروزکوه، پدافند غیر عامل، تهدیدات، ساختمان اداری.

 

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                       صفحه

چکیده 7

فصل اول: کلیات تحقیق. 18

1-1. مقدمه  19

1-2. بیان مسئله  20

1-3. ضرورت تحقیق   21

1-4. اهمیت تحقیق   21

1-5. پیشینه تحقیق   22

1-5-1. پیشینه داخلی. 23

1-5-1-1. کتاب.. 23

1-5-1-2. پایان نامه. 23

1-5-1-3. مقالات علمی. 24

1-5-3. پیشینه خارجی. 28

1-6. اهداف   30

1-6-1. هدف اصلی. 30

1-6-2. اهداف فرعی. 30

1-7- سؤالات تحقیق   30

1-8. فرضیه تحقیق   30

1-9. روش تحقیق   31

1-10. متغییر‌های تحقیق   31

1-10-1. متغیر مستقل. 31

1-10-2. متغیر وابسته. 31

1-11. روش گردآوری اطلاعات   32

1-12. محدودیت‌های تحقیق   32

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق. 33

2-1. قسمت اول: شناخت پدافند غیر عامل   34

2-1-1. دفاع عامل و دفاع غیرعامل. 34

2-1-2. اصول و مبانی پدافند غیر عامل. 35

2-1-2-1. پدافند عامل. 35

2-1-2-2. دفاع غیر نظامی. 35

2-1-2-3. پدافند غیرعامل. 35

2-1-3. اصول پدافند غیر عامل. 36

2-1-4. پدافند غیر عامل و ملاحظات منطقه شهری. 37

2-1-5. پدافند غیر عامل در ابعاد برنامه ریزی شهری. 37

2-1-5-1. بررسی‌های طبیعی، جغرافیایی. 37

2-1-5-2. بافت و فرم شهر. 38

2-1-6. کارکرد‌های عمده پدافند غیر عامل. 38

2-1-7. راهبرد‌های دفاع غیر عامل در ساختمان‌های اداری. 39

2-2. قسمت دوم: شناخت تهدیدها 40

2-2-1. تهدید. 40

2-2-2. ابعاد تهدید. 40

2-2-3. تهدید نظامی. 41

2-2-4. انواع تهدیدات ساختمان‌های اداری. 42

2-2-5. تهدیدات انسان ساخت ساختمان‌های اداری. 43

2-2-6. تهدید تروریستی. 44

2-2-7. تهدیدهای ویژه تروریستی نوین شامل: 44

2-2-8. لایه‌های دفاعی در مقابله با تروریسم. 45

2-2-9. تهدیدهای مربوط به انفجار. 45

2-2-10. آثار انفجار. 46

2-2-10-1. انتشار ترکش‌ها 46

2-2-10-2. امواج دینامیکی. 46

2-2-10-3. امواج حرارتی. 47

2-2-11. تهدیدهای مربوط به شناسایی. 48

2-2-12. سنجنده‌ها 49

2-2-12-1. سنجنده‌های طیف امواج الکترومغناطیس.. 49

2-2-13. تهیدات سخت.. 50

2-2-13-1. تهدید شیمیایی. 50

2-2-13-2. تهدید زیستی. 50

2-2-13-3. تهدید سایبری. 50

2-2-14. سناریوی تهدید. 51

2-3. قسمت سوم شناخت انواع ساختمان‌های اداری   53

2-3-1. ساختمان‌های اداری. 53

2-3-2. ساختمان. 53

2-3-3- اداره 53

2-3-4. تعیین و اولویت سنجی ساختمان‌های اداری. 53

2-3-4-1. معیارهای ارزیابی. 54

2-3-4-2. سطح بندی. 55

2-3-5. اهمیت و حساسیت انواع کاربریها در شرایط جنگی. 55

2-4. قسمت چهارم (مطالعه موردی) 56

2-4-1. فرمانداری. 56

2-4-2. ماموریت فرمانداری. 57

2-4-3. موقعیت محلی. 58

2-4-4. بررسی ساختمان فرمانداری از نظر پدافند غیر عامل. 58

2-4-4-1. سایت و محوطه. 58

2-4-4-2. نمای بیرونی. 59

2-4-4-3. معماری داخلی. 59

2-4-4-4. محاسن و نکات مثبت فرمانداری. 60

2-4-4-5. معایب و نکات منفی ساختمان فرمانداری. 60

فصل سوم: مواد و روش‌شناسی تحقیق. 64

3-1. جامعه آماری   65

3-2. نمونه آماری. 65

3-3. ابزار تحقیق. 66

3-4. روایی و پایایی ابزار سنجش.. 67

3-5. روایی ابزار. 67

3-6. پایایی ابزار. 68

3-7. مقیاس اندازه‌گیری. 68

3-8. نتایج تحقیق با استفاده‌از نرم‌افزار  69

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته‌های تحقیق. 71

4-1. مقدمه  72

4-2. ملاحظات بر اساس پرسشنامه و خروجی نرم افزار  72

4-3. ملاحظات مکانیابی   72

4-3-1. وسعت زمین و امکان توسعه آتی (امکان ایجاد پراکندگی) 73

4-3-2. برخورداری از شرایط مناسب برای امداد و نجات و فرود بالگرد. 74

4-3-3. ملاحظه، حریم و فاصله امنیت از مراکز جمعیتی. 75

4-3-4. ملاحظه، حریم زمینی (رینگ حفاظت فیزیکی) در مکانیابی. 76

4-3-5. ملاحظه، عدم استقرار در محدوده یا مجاورت نقاط شاخص کریدورهای هوایی. 77

4-3-6. ملاحظه، عدم استقرار مراکز دفاعی در مجاورت مراکز ثقل. 78

4-3-7. تأثیر وضعیت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در مکانیابی. 79

4-3-8. ملاحظه، وضعیت خطوط نفت و گاز در مکانیابی. 80

4-3-9. ملاحظه، عدم استقرار مراکز دارای اهمیت در مجاورت نقاط و مراکز خطرزا 81

4-3-10. ملاحظه، حساس بودن مکان از بعد سیاسی. 82

4-3-11. ملاحظه، حساس بودن مکان از بعد نظامی. 83

4-3-12. ملاحظه، سازگار با اهداف کلان امنیتی- دفاعی. 84

4-3-13. ملاحظه، قابلیت پدافند عامل و غیرعامل. 85

4-3-14. ملاحظه، چهارچوب‌ها پنجره به سازه ساختمان مهار گردد. 86

4-3-15. ملاحظه، شیشه‌ها، قابلیت ضدترکش‌شوندگی داشته باشند. 87

4-3-16. ملاحظه، جلوگیری از اشرافیت دید. 88

4-3-17. ملاحظه، طراحی پنجره برای قسمت‌های حساس ساختمان‌های اداری. 89

4-3-18. ملاحظه، نفوذ احتمالی فرد بیگانه. 90

4-3-19. ملاحظه، عدم امکان نفوذ فرد بیگانه. 91

4-3-20. ملاحظه، طراحی پنجره‌های ساختمان‌های اداری جهت امداد درسانی. 92

4-3-21. ملاحظه، بهره‌گیری از مصالح تأمین‌کننده حداقل اصطکاک لازم. 93

4-3-22. ملاحظه، راهنمایی مردم به سمت راه‌های خروجی با علائم. 94

4-3-23. ملاحظه برای ساختمان‌های اداری، داشتن حداقل دو ورودی. 95

4-3-24. ملاحظه، عدم انسداد خروجی. 96

4-3-25. ملاحظه، عدم احداث پلکان اضطراری در قسمت تهدید. 97

4-3-26. ملاحظه، فضای امن با ظرفیتی حداقل برابر تعداد کارکنان خود. 98

4-3-27. ملاحظه، لایه دفاعی. 99

4-3-28. ملاحظه، فاصله بین پارکینگ با ساختمان. 100

4-3-29. ملاحظه، رعایت شکل هندسی ساختمان. 101

4-3-30. ملاحظه، عدم جانمایی مجموعه‌های اداری در خیابان‌های باریک و یک‌طرفه. 102

فصل پنجم: نتیجه گیری و ارائه پیشنهادها 106

5-1. مقدمه  107

5-2. خلاصه تحقیق   107

5-5. میانگین نتایج حاصل تحقیق   108

5-5-1. ارائه راه کار‌ها وپیشنهادها در خصوص ساختمان اداری (فرمانداری فیروزکوه). 111

5-6. ملاحظات پیشنهادی پدافندغیرعامل   111

5-6-1. عمومی. 111

5-6-2. دسترسی‌ها 111

5-6-3. محوطه. 112

5-6-4. فرم. 113

5-6-5. پلان. 113

5-6-6. نما 114

5-6-7. سازه 114

5-6-8. پله‌های فرار. 115

5-6-9. تأسیسات.. 115

5-6-10. راه کارهای اجرایی. 116

5-7. پیشنهادها جهت تحقیق   116

5-8. پیشنهادها اجرائی   117

منابع و  مآخذ  118

پیوست و ضمائم. 121

Abstract: 127

فهرست جداول

عنوان                                                                                                       صفحه

جدول 2-1. مقایسه تهدیدات طبیعی و مصنوعی................................................................. 51

جدول 2-2. انواع ساختمان‌های اداری وابسته.................................................................... 53

جدول 2-3. طبقه بندی مراکز و ساختمان‌های اداری به مراکز حیاتی، حساس، مهم و قابل حفاظت............. 54

جدول 2-4. معیارهای ارزیابی.................................................................................... 54

جدول 2-5. سطح بندی.......................................................................................... 55

جدول 2-6. اولویت بندی تهاجم................................................................................. 55

جدول 3-3. طیف 5 گزینه‌ای لیکرت............................................................................. 69

جدول 4-1. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................. 73

جدول 4-2. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................. 74

جدول 4-3. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................. 75

جدول 4-4. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................. 76

جدول 4-5. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................. 77

جدول 4-6. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................. 78

جدول 4-7: تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................. 79

جدول 4-8. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................. 80

جدول 4-9. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................. 81

جدول 4-10. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................ 82

جدول 4-11. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................ 83

جدول 4-12. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................ 84

جدول 4-13. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................ 85

جدول 4-14. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................ 86

جدول 4-15. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................ 87

جدول 4-16. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................ 88

جدول 4-17. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................ 89

جدول 4-18. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................ 90

جدول 4-19. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................ 91

جدول 4-20. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................ 92

جدول 4-21. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................ 93

جدول 4-22. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................ 94

جدول 4-23. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................ 95

جدول 4-24. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................ 96

جدول 4-25. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................ 97

جدول 4-26. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................ 98

جدول 4-27. تجزیه و تحلیل ملاحظه............................................................................ 99

جدول 4-28. تجزیه و تحلیل ملاحظه.......................................................................... 100

جدول 4-29. تجزیه و تحلیل ملاحظه.......................................................................... 101

جدول 4-30.  تجزیه و تحلیل ملاحظه......................................................................... 102

جدول4-31. چک لیست کنترل رعایت ملاحظات پدافند غیر عامل برای فرمانداری فیروزکوه................. 103

جدول 5-1. ملاحظات طراحی برای ساختمان مهم اداری با توجه به تهدیدات................................. 109

 

فهرست تصاویر

عنوان                                                                                                       صفحه

شکل 2-1. کارکرد‌های عمده پدافند غیر عامل. 39

شکل 2-2. انتشار نیرو و حرارت ناشی از انفجار (بیطرفان، 1391: 34) 47

شکل 2-3. موقعیت سایت فرمانداری فیروزکوه (سایت گوگل ارث) 59

شکل 2-4. معماری ساختمان فرمانداری فیروزکوه (منبع دفتر فنی استانداری تهران) 61

شکل 2-5. معماری ساختمان فرمانداری فیروزکوه، منبع: (دفتر فنی استانداری تهران) 62

شکل 2-6.  معماری ساختمان فرمانداری فیروزکوه، منبع: (دفتر فنی استانداری تهران) 63

شکل 4-1. وسعت زمین و امکان توسعه آتی (امکان ایجاد پراکندگی) 73

شکل 4-2. برخورداری از شرایط مناسب برای امداد و نجات و فرود بالگرد 74

شکل 4-3. ملاحظه، حریم و فاصله امنیت از مراکز جمعیتی. 75

شکل 4-4. ملاحظه، حریم زمینی (رینگ حفاظت فیزیکی) در مکانیابی  76

شکل 4-5. ملاحظه، عدم استقرار در محدوده یا مجاورت نقاط شاخص کریدورهای هوایی  77

شکل 4-6. ملاحظه، عدم استقرار مراکز دفاعی در مجاورت مراکز ثقل  78

شکل 4-7. تأثیر وضعیت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در مکانیابی  79

شکل 4-8. ملاحظه، وضعیت خطوط نفت و گاز در مکانیابی. 80

شکل 4-9. ملاحظه،عدم استقرار مراکز دارای اهمیت در مجاورت نقاط و مراکز خطرزا 81

شکل 4-10. ملاحظه، حساس بودن مکان از بعد سیاسی. 82

شکل 4-11. ملاحظه، حساس بودن مکان از بعد نظامی. 83

شکل 4-12. ملاحظه، سازگار با اهداف کلان امنیتی- دفاعی. 84

شکل 4-13. ملاحظه، قابلیت پدافند عامل و غیرعامل. 85

شکل 4-14. ملاحظه، چهارچوب‌ها پنجره به سازه ساختمان مهار گردد 86

شکل 4-15. ملاحظه، شیشه‌ها، قابلیت ضدترکش‌شوندگی داشته باشند  87

شکل 4-16. ملاحظه، جلوگیری از اشرافیت دید. 88

شکل 4-17. ملاحظه، طراحی پنجره برای قسمت‌های حساس ساختمان‌های اداری  89

شکل 4-18. ملاحظه، نفوذ احتمالی فرد بیگانه 90

شکل 4-19. ملاحظه، عدم امکان نفوذ فرد بیگانه 91

شکل 4-20. ملاحظه، طراحی پنجره‌های ساختمان‌های اداری جهت امداد درسانی  92

شکل 4-21. ملاحظه، بهره‌گیری از مصالح تأمین‌کننده حداقل اصطکاک لازم 93

شکل 4-22. ملاحظه، راهنمایی مردم به سمت راه‌های خروجی با علائم  94

شکل 4-23. ملاحظه برای ساختمان‌های اداری، داشتن حداقل دو ورودی  95

شکل 4-24. ملاحظه، عدم انسداد خروجی. 96

شکل 4-25. ملاحظه، عدم حضور پلکان اضطراری در قسمت تهدید  97

شکل 4-26.  ملاحظه، فضای امن با ظرفیتی حداقل برابر تعداد کارکنان خود 98

شکل 4-27. ملاحظه، لایه دفاعی. 99

شکل 4-28.  ملاحظه، فاصله بین پارکینگ با ساختمان. 100

شکل 4-29. ملاحظه، رعایت شکل هندسی ساختمان. 101

شکل 4-30. ملاحظه، عدم جانمایی مجموعه‌های اداری در خیابان‌های باریک و یک‌طرفه 102

 

فصل اول

کلیات تحقیق

1-1. مقدمه

انجام اقدامات دفاع غیرعامل در ابعاد گوناگون در حال حاضر در جهت مقابله با تهاجمات دشمن (نظامی و غیرنظامی)، حوادث طبیعی و غیرطبیعی و تقلیل خسارات ناشی از حملات نظامی دشمن چون: حملات هوایی، زمینی، دریایی و غیرنظامی چون: حملات سایبری، جنگ نرم و حوادث طبیعی چون: طوفان، سیل، زلزله و... غیرطبیعی چون: سرقت و... موضوعی بنیادی است که وسعت و گستره آن، تمامی زیر ساخت‌های کلیدی، مراکز حیاتی، حساس و مهم نظامی و غیر نظامی کشور چون پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها، بنادر، فرودگاه‌ها، مجتمع‌های بزرگ صنعتی، مراکز بهداشتی و درمانی، قرارگاه‌ها و مراکز عمده فرماندهی نظامی و هدایت و تصمیم گیری‌های سیاسی، مراکز اصل مخابراتی و ارتباطی، پل‌های راهبردی، صنایع نظامی، پایگاه‌های هوایی، سایت‌های موشکی، مراکز و ایستگاه‌های رادیویی، تلویزیون، انبارهای عمده مواد غذایی و دارویی، مراکز جمعیتی و قرارگاه‌های تاکتیکی، مقرهای عمده آماری و پشتیبانی و مناطق مسکونی و .... را در بر می‌گیرد.

در ساماندهی بهینه کاربری‌های شهری، یکی از اساسی‌ترین سرمایه گذاری‌های فردی و جمعی بنیان نهاده می‌شود که بی شک چگونگی آثار آن در ابعاد اقتصادی، امنیتی و روان شناختی حجم منعکس می‌گردد. در این بین رکن اساسی برای کلیه فعالیتهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی یک حجم، نظم و امنیت است (کارگر، 1385: 33).

تجارب حاصله از جنگ‌های گذشته از قبیل جنگ 11 هفته‌ای سال 1999 ناتو علیه یوگسلاوی، جنگ سال 2003 آمریکا و انگلیس علیه عراق، جنگ 33 روزه سال 2006 رژیم اشغالگر قدس علیه لبنان و دیگر جنگ‌های نظامی و غیرنظامی مؤید این نظر است که کشور مهاجم جهت درهم شکستن اراده ملّت و توان سیاسی، اقتصادی، نظامی و مدیریتی کشور مورد تهاجم با اتخاذ راهبردی انهدام مرکز ثقل شهرها، توجه خود را صرف بمباران و انهدام مراکز حیاتی، حساس و مهم همچون ساختمان‌های اداری می‌نماید (موحدنیا، 1386: 2).

 

1-2. بیان مسئله

با استناد به تجارب 8 سال دفاع مقدس و همچنین  جنگ‌های ویرانگر آمریکا با تعدادی از همسایگان ما جای تردیدی نمی‌ماند که در جنگ‌های احتمالی آینده کلیه‌ی مراکز اداری و فعالیت شهری مورد هجوم قرارگیرند و هم چنین مراکز صنعتی، ارتباطی، ساختمان‌های عمومی و دولتی (به دلیل برخورداری از کارکردهای متنوع خدماتی، پشتیبانی، ارتباطی و...) مواجه با تهدید انهدام، نابودی گسترده و تلفات سنگین انسانی هستند. (حسینی، سید بهشید:1389،46).

بر این اساس ساختمان‌های عمومی و اداری شهرها (همانند شهر فیروزکوه در استان تهران ) نیز همواره در صدر اهداف مورد توجه مهاجمین می تواند قرار گیرد. چون ضربه به آنها دارای آثار مخرب گسترده بر عملکردهای ساختمان‌ها وشهرها است که در پیروزی مهاجم دارای اهمیت کلیدی است به طوری که حتی برخلاف مقررات بین المللی آنان را از حمله به این گونه از مراکز انسانی و چشم پوشی از مزایای برتری روانی باز نمی‌دارد. از این رو شناخت و توجه به ضروریات مربوط به کاهش آسیب پذیری این گونه اماکن (ساختمان‌ها) در برابر تهدیدات مختلف جایگاه مهمی در افزایش توان دفاعی هر کشوری دارد. لذا هریک از ساختمان‌های مراکز اداری، حساس و مهم بسته به کاربری و درجه اهمیت آن می‌بایست در مقابل تهدیدات (اعم از طبیعی و انسانی) پایداری داشته باشد.

لیکن علیرغم ضرورتها و تجارب یاد شده متاسفانه تحقیقات پدافند غیر عامل در حوزه مطالعات ملاحظات پدافند غیر عامل ساختمان‌های دولتی و عمومی با عنایت به اینکه ساختمان‌های دولتی حجم قابل توجهی از ساخت و سازهای سالانه دولتها را تشکیل می‌دهد که بعضاً نقش مهمی در اداره کشور در زمان بحران ناشی از جنگ دارند به اندازه کافی و به تناسب ضروریات ناشی از تهدیدات فزاینده‌ی محیط پیرامونی توسعه نیافته است کنترل این تهدیدات نیازمند چاره جویی و انجام اقدامات پیشگیرانه برای حفظ جان شهروندان و زیرساختها به عنوان سرمایه‌های انسانی و دارائیهای کشور و همچنین به منظور ارتقای سطح روحیه و توانایی روانی دفاع ملی است.

ملاحظات پدافند غیر عامل می‌تواند در بازدارندگی و کاهش آسیب پذیری کمکی مؤثر و قابل توجه نماید. لذا رعایت ملاحظات پدافند غیرعامل در مراحل جانمایی و طراحی این ساختمان‌ها امری ضروری به نظر  می‌رسد.

1-3. ضرورت تحقیق

مسأله دفاع از شهرها ، امنیت شهروندان و توجه به حفظ جان و مال انسان‌ها در برابر حوادث، از جنبه‌های مختلف، از جمله: اجتماعی، شهرسازی، سیاسی، نظامی و... دارای اهمیت است. لذا در ادامه ضرورت و اهمیت این تحقیق در راستای کاهش آسیب پذیری ساختمان فرمانداری شهر فیروزکوه از منظر پدافند غیرعامل پرداخته می شود.

ضرورت:

• عدم توجه به موضوع سبب می شود تا در هنگام مواجهه با بحران ناشی از تهدیدات آسیب‌پذیری‌های مالی و جانی افزایش یابد.
• عدم توجه به موضوع باعث خواهد شد تا در صورت وقوع تهدید  تلفات و خسارات زیادی به ساختمان فرمانداری وارد شود.
• اگر الزامات و ملاحظات پدافند غیرعامل در ساختمان فرمانداری فیروزکوه اعمال نشود موجب خسارات جبران ناپذیری خواهد شد.

1-4. اهمیت تحقیق

اهمیت مسئله در این است که بدانیم حجم قابل توجهی از ساخت و ساز سالانه کشور مربوط به ساختمان‌های اداری می‌شود و با وجود اینکه این ساختمان‌ها در جنگ‌های اخیر جزء اهداف مستقیم و غیرمستقیم به شمار می‌آمده‌اند، هیچ گونه الزامات و ملاحظات پدافند غیرعامل در طراحی معماری آنها وجود ندارد.

هریک از ساختمان‌های اداری بسته به کاربری و درجه اهمیت آن می‌بایست در مقابل طیفی از تهدیدات طبیعی و غیرطبیعی نظیر زلزله، سیل، آتش سوزی، تهدیدات نظامی ،تروریستی و... پایداری داشته باشند. تهدیدات نظامی قابل تصور نظیر اصابت مستقیم، موج انفجار، پیامدهای سلاح‌های غیرمتعارف و... می‌باشند که احصاء تهدید مبنای هر ساختمان به عهده طراحان همان ساختمان می‌باشد. لذا در نظر گرفتن ملاحظات پدافند غیرعامل با توجه به درجه اهمیت ساختمان و کاربری آن امری ضروریست. هرچند مطالعات و تحقیقات با رویکرد پدافند غیرعامل صورت گرفته است که یک محصول آن پیش نویس مبحث بیست و یکم مقررات ملی ساختمان می‌باشد، اما ملاحظاتی که تاکنون بیان گردیده مربوط به تمام کاربریهای ساختمانی و آن هم به صورت کلی بوده است. از اینرو تدوین الزامات و ملاحظات پدافند غیرعامل ساختمان‌های اداری و نیز تعیین شاخصها و معیارهایی که بتواند باعث کاهش آسیب پذیری در ساختمان‌های دولتی و اداری شود  ضروری ومورد نیاز می‌باشد. و نهایتاً طراحی یکی از مراکز مهم یعنی ساختمان فرمانداری شهر فیروزکوه در استان تهران مورد بررسی و مطالعه قرار می‌گیرد.

اهمیت:

-      لحاظ شدن این مسئله سبب اقدامات اثرگذار درجهت کاهش آسیب‌پذیری ها و تهدیدات می‌شود.

-      با به کارگیری این ملاحظات می‌توان حوادث غیرمترقبه و جنگ‌ها را به گونه ای کنترل و مدیریت نمود که تلفات و خسارات به حداقل برسند.

-      امکان بهره مندی بهتر از ذخایر و منابع اضطراری پیش‌بینی شده فراهم خواهد شد.

-      امکان پیشگیری و کاهش آسیب‌های ناشی از تهدیدات در وضعیت فوق‌العاده اضطراری می‌باشد.

1-5. پیشینه تحقیق

متأسفانه تاکنون در ایران به مطالعات پدافند غیرعامل در ساختمانهای اداری، توجه کمی شده است و اگر در برخی از تحقیقات اشاره‌ای هم شده باشد، به گونه‌ای نیست که بتوان از آن به عنوان مرجعی برای طراحی تمام پروژه‌ها و بهره‌برداری ساختمان اداری در تمام نقاط کشور و شهرها در بخش پدافند غیرعامل استفاده کرد. در چند مورد از این تحقیقات به اصول مکانیابی و طراحی اجرا در ساختمان اداری اشاره شده ولی شرایط منطقه و تهدیدهای ممکن در نظر گرفته نشده است. برخی محورهای پژوهش‌های مشابه عبارتند از:

1-5-1. پیشینه داخلی

1-5-1-1. کتاب

1- حسینی (1389)، معیارهای پدافند غیرعامل در طراحی معماری ساختمان‌های جمعی شهری.

در این کتاب طبقه بندی مناسبی نسبت به انواع ساختمان‌ها صورت پذیرفته و در هر کاربری، ابتدا اهمیت زیر مجموعه‌ها بر اساس درجه تهدید مبنا و امکان تهاجم به آن و لزوم تداوم فعالیت در زمان جنگ تعیین گردیده و سپس ملاحظاتی جهت طراحی معماری هریک از آنها مطرح شده است. به علاوه سوابقی از تهاجم به کشورهای مختلف و پیامدهای آن نیز مطرح گردیده است که به خواننده دید جامع‌تری نسبت به شناخت تهدیدات عطا می‌کند. نتیجه این کتاب را به خوبی می‌توان در عنوان این کتاب جست.

در این کتاب، بیشتر کاربری‌ها مورد بررسی قرار گرفته‌اند اما رویکرد کتاب به طور خاص به سمت یک کاربری نرفته است.

2- شمسایی زفرقندی (1391)، در کتاب «مقدمه‌ای بر آمایش سرزمین و مکانیابی» با بیان اینکه مکانیابی مناسب همواره بعنوان نخستین و مهمترین گام در فرآیند پدافند غیر عامل مطرح بوده و مستلزم رعایت اصول و ملاحظات پدافند غیرعامل می‌باشد، اذعان داشته تا بر اساس محدودیتها و قابلیتهای مورد نیاز طرح نسبت به انتخاب مکان مناسب اقدام شود. به اعتقاد وی مکانیابی را می‌توان آغاز بنیادین در اقدامهای اساسی پدافند غیر عامل به شمار آورد و تمهیدهای لازم برای پیش بینی مخاطرات و ملاحظات پدافند غیر عامل منطبق با اهداف امنیتی کشور را مورد توجه قرار داد.

1-5-1-2. پایان نامه

1.عراقی­زاده، مجتبی1390 در  پایان­نامه خود تحت عنوان الزامات و ملاحظات طراحی معماری ساختمان‌های اداری از منظر پدافند غیرعامل (دانشگاه صنعتی مالک اشتر) به بررسی الزامات پدافند غیر عامل وتهدیدات ساختمانهای اداری پرداخته وضمن ارائه راههای کاهش آسیب پذیری معیارهای مکانیابی و ساخت آنها ارائه کرده است.

2. محمد لو، رمضان (1389)، در پایان نامه خود با عنوان"مکان یابی تاسیسات شهری برای شرایط بحرانی "پرداخته است.در این تحقیق با به کار گیری همزمان GIS و داده‌های حاصل از مدل سلسله مراتبی AHP  در پایان مکان‌های ایجاد تاسیسات شهری اضطراری برای شرایط بحرانی را مکان یابی نموده و اولویت بندی گزینه ها را انجام داده است.

3. پرهیز کار، اکبر (1376)، در پایان نامه خود با عنوان" ارائه الگوی مناسب مکان گزینی مراکز خدمات شهری" با تحقیق در مدل‌های شهری به خاطر اهمیت مکان گزینی ها، در مورد الگو‌های مناسب مکان گزینی خدمات شهری تحقیق کرده است که در نتیجه به قابلیت ها و توانمندی‌های GIS در جمع آوری، ذخیره، کنترل، ادغام و مدل سازی و نمایش داده‌های جغرافیایی به صورت نقشه اشاره دارد.

1-5-1-3. مقالات علمی

1- حسینی، ویسمانی (1394)- ملاحظات پدافند غیرعامل در بعد اقتصادی در ساختمان‌های تجاری و اداری ـ مطالعه موردی منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی چابهار.

دفاع در طول تاریخ همواره جز مهمی از زندگی بشر بوده است زیرا اقدامات دفاعی سبب کاهش آسیب پذیری توسط دشمن می‌شود دفاع بسته به تهاجمات انواع گوناگونی دارد یک نمونه آفند مدرن بدون استفاده از تسلیحات جنگ تجاری می‌باشد که شیوه این نوع جنگ برنامه ریزی به منظور افزایش فشار اقتصادی و مشکلات مالی بر کشورها می‌باشد که از نمونه‌های آن می‌توان مسدود نمودن مبادلات اقتصادی جنگ انرژی صدمات به نظام بانکی و آسیب رساندن به ساختمان‌های اداری و تجاری می‌باشد مهمترین شیوه‌های مقابله به مثل با این جنگ اقتصادی استفاده از معیارهای دفاع غیرعامل درحوزه اقتصادی می‌باشد که یکی از پرکاربردترین و مؤثرترین روشهای بکار رفته در کشورهای مورد هجوم تحریم گران غرب توسعه مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی با رویکرد پدافند غیرعامل می‌باشد این مقاله به بررسی موقعیت استراتژیک روند توسعه اقتصادی امنیت نقاط ضعف و قوت ساختمان‌های منطقه آزاد تجاری و صنعتی چابهار با رویکرد پدافندغیرعامل می‌پردازد و به دلیل گستردگی حوزه‌ها و اهداف پدافند غیرعامل دراین تحقیق حوزه‌های اقتصادی و عمرانی به دلیل رابطه تنگاتنگی که باتوسعه تجاری و صنعتی دارد بیشتر مورد توجه واقع گردیده است.

2- احمدی، غلامی، جلالی (1393)، شهرسازی بر اساس پدافند غیرعامل (مطالعه موردی شهرک صدرا شیراز)

پدافند غیر عامل از جمله موضوعاتی است که در سال‌های اخیر در طرح‌ها و برنامه‌های شهری مورد توجه قرار گرفته است. در حال حاضر در طرح‌های جامع شهری این موضوع شامل مکانیابی کاربری‌ها و مقاوم سازی بناها می‌باشد که می‌تواند برای هر شهر، نه صرفاً شهری که مورد مطالعه است، استفاده شود. استان فارس از جمله مناطقی است که تنوعی از قومیتهای را در خود جای داده است. هدف این مقاله، بررسی جهت دستیابی به هدف پدافند غیرعامل از طریق تقویت پایداری ملی است. این پژوهش از نوع توصیفی می‌باشد و متغیرهای مورد بررسی در آن شامل شناسایی ساختمان‌های اداری حیاتی، حساس و مهم شهر صدرا، به منظور کاهش خسارت‌های ناشی از حملات دشمن می‌باشد. روش جمع آوری اطلاعات عمدتاً کتابخانه‌ای و مطالعات میدانی می‌باشد. در این مقاله از روش ماتریسی برای بررسی انطباق مکانی سازمان‌های اداری صدرابا اصول پدافند غیرعامل استفاده شده است. در این مقاله به شناسایی ساختمان‌های حیاتی، حساس و مهم در شهرک صدرا شیراز پرداخته شده است؛ بدین طریق می‌توان اقدامات پیشگیرانه‌ای را قبل از وقوع جنگ برای کاهش خسارات جانی و مالی مهم‌ترین ساختمان‌های شهر، جایی که این تلفات از بقیه نقاط شهر بیشتر است را انجام داد. نتایج تحقیق بیانگر عدم رعایت اصول پدافند غیر عامل در شهرک صدرا می‌باشد.

3- شیخ بیلگو (1393)، نقش انعطاف پذیری کاربری اراضی شهری در پدافند غیرعامل یکی از مؤثرترین حوزه‌های پدافند غیرعامل در معماری، شهرسازی و مدیریت شهری، کاربری اراضی شهری است. در محیطهای شهری، انعطاف پذیری کارکردی اراضی شهری، کیفیتی است که در انجام اقدامات مؤثر جهت پیشگیری از وقوع آسیب‌های جدی و همچنین تخفیف آسیبهای احتمالی ناشی از بحرانهای طبیعی و غیرطبیعی نقش بسزایی دارد. هنگام بروز بحران‌های مذکور، کاربری درمانی یکی از حیاتی‌ترین کابریهاست. جایگزینی مؤثر کاربری‌ها، به ویژه استفاده از فضاهایی با کاربری غیردرمانی به عنوان فضاهای درمانی از جمله راهکارهایی است که در تأمین دسترسی مناسب و بهنگام به خدمات درمانی باهدف کمک و نجات مصدومان واجد اهمیت است؛ نظر به این مهم، پژوهش حاضر به شناسایی و بررسی آن دسته از کاربریهای زمین شهری پرداخته که در مواقع بروز بحران، عملکرد آنها به عنوان جایگزین یا مکملی برای فضاهای درمانی امکان پذیر است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی تحلیلی است که ضمن بررسی تطبیقی ضوابط- پدافندی کاربری درمانی و اصولاً اختصاصی پدافند غیر عامل در ساختمان‌های آموزشی، به امکان سنجی استفاده از مکانهای دارای کاربری آموزشی به عنوان فضاهای درمانی در هنگام و پس از وقوع حوادث پرداخته است؛ بدین منظور، معیارهای اختصاصی پدافند غیر عامل در تبدیل سایر ساختمان‌ها به مرکز درمانی مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که کاربریهای آموزشی و به صورت محدود، برخی از فضاهای اداری خاص گزینه‌های مناسبی برای ایجاد انعطاف پذیری کارکردی مربوطه می‌باشند؛ در این راستا، ضمن تشریح ابعاد مختلف موضوع، شرایط دست یافتن به انعطاف پذیری کارکردی مورد بررسی قرار گرفته است.

4- معتدل (1392)، آمایش شهر از منظر پدافند غیر عامل مطالعه موردی کلانشهر رشت رشدسریع شهرنشینی و افزایش روزافزون جمعیت شهرنشین که خود اختلاط و درهم آمیختگی بیشتر انسانها را در فضای شهری به همراه دارد باعث شده تا بحث آمایش و امنیت اهمیت خاصی در مسائل شهری پیدا کند یک جامعه شهری با توجه به درخواست شهروندان خود دارای طیف گسترده‌ای از نیازمندی‌ها همانند روشنایی، سرپناه امنیت و... می‌باشد نیازهای ایمنی بعد از نیازهای زیستی مهمترین خواسته انسانی بشمار می‌رود که از لحاظ روانشناسی بیانگر آرامش درونی آسایش روانی و پرهیز از آشفتگی و بی نظمی ساختاری جامعه است ساماندهی مطلوب در جهت نیل به اهداف و راهبردهای آمایشی و امنیتی شهر علیه هرگونه خطر در فضاهای شهری ساختمان‌ها سازمان‌ها، تأسیسات و زیرساخت‌ها و سایر عناصر مهم درزندگی شهری که نگرانی و احساس ناامنی در شهروندان را به وجود می‌آورد از نتایج عمده توجه و رعایت اصول پدافند غیرعامل می‌باشد درحال حاضر عمده‌ترین هدف پدافند غیرعامل ایمن سازی و کاهش آسیب پذیری مبنی بر بقا و حفظ امنیت می‌باشد که در شهرها باعث کاهش استهلاک محیطی کاهش هزینه‌های حمل و نقل کاهش آلودگیهای زیستی کاهش زمان تلف شده برای انجام کارها آسایش شهروندان ایجاد عدالت اداری هوشمندسازی نظم و مواردی از این قبیل می‌شود آمایش شهر که رابطه بین انسان فضا و فعالیت‌های اوست با ملاحظات پدافند غیرعامل توسعه پایدارشهر را نوید می‌دهد کلانشهر رشت به عنوان بزرگترین هسته و تراکم جمعیتی استان گیلان بیشترین میزان نیروی انسانی سرمایه گذاری طرح‌های اقتصادی و زیرساختی است که این شهر را در معرض تهدیدات و آسیب‌های فراوانی قرار داده است که می‌تواند فشار فزاینده‌ای را در مواقع بحران بر شریانهای ارتباطی وارد سازد.

5- شانی، سرگلزایی (1392)، شهرسازی براساس اصول پدافند غیرعامل مطالعه موردی شهر زابل مسئله شهرسازی براساس اصول پدافندغیرعامل و نقش آن درحیات شهرها از مباحث بنیادین در مطالعات شهرسازی و برنامه ریزی شهری کشور بوده است با توجه به پیشرفت تکنولوژی و تأثیر آن در گسترش سلاح‌های کشتارجمعی و نیز با توجه به اینکه کشور ایران دارای اهداف و خط مشی‌های راهبردی مثل اقتدارگرایی عزت طلبی و حفظ تمامیت ارضی و ... می‌باشد و از سوی دیگر اعتقاد به اینکه در همه حال باید آماده دفاع بود بکارگیری ملاحظات پدافند غیرعامل درساخت شهرها در کشور ایران بسیارمهم است این پژوهش از نوع کاربردی می‌باشد و متغیرهای مورد بررسی درآن شامل شناسایی ساختمان‌های اداری حیاتی حساس و مهم شهر زابل به منظور کاهش خسارت‌های ناشی از حملات دشمن می‌باشد روش جمع آوری اطلاعات عمدتاً کتابخانه‌ای و نیز استفاده از مطالعات میدانی می‌باشد در این مقاله از روش ماتریسی برای بررسی انطباق مکانی سازمان‌های اداری زابل با اصول پدافند غیرعامل استفاده شده است در این مقاله به شناسایی ساختمان‌های حیاتی، حساس و مهم در شهر زابل پرداخته شده است.

6- کامران، امینی، سالکی، متقی (1392)، آمایش دفاعی ابنیه‌های بروجرد با رویکرد پدافند غیر عامل در سلسله اقدامات پدافندغیرعامل حوزه‌های حیاتی، حساس و مهم واقع درمراکز شهری از جایگاه مهمی برخوردارند مراکز شهری با مجموعه‌ای ازخدمات و مراکز اداری سیاسی، انتظامی صنایع نیروگاه‌ها پالایشگاه‌ها پست‌های فشارقوی پادگان‌های نظامی و غیره در برابر شرایط بحرانی و ناامنی‌های سیاسی و اجتماعی هم در مقیاس خارجی دشمن و هم مقیاس داخلی از حساسیت بالایی برخوردار است توسعه و مکانیابی مراکز شهری بدون توجه و رعایت ملاحظات دفاعی بویژه دفاع غیرعامل علیرغم صرف هزینه‌های هنگفت در زمان وقوع بحرانهای سیاسی و نظامی جنگ بسیار آسیب پذیر خواهند بود و همواره بعنوان یکی از اهداف اصلی دشمن مورد تهاجم قرار می‌گیرند هدف از مقاله حاضر بررسی و شناسایی ساختمان‌های حساس مهم و حیاتی در شهر بروجرد به منظور کاهش خسارت‌های ناشی از حملات دشمن و بالا بودن قدرت دفاعی و آستانه مقاومت شهر می‌باشد مقاله حاضر به لحاظ هدف کاربردی بوده و روش تحقیق در آن توصیفی تحلیلی می‌باشد نتایج تحقیق بیانگر عدم رعایت اصول پدافند غیرعامل در ساختمان‌های حساس مهم و حیاتی شهرمی باشد به نحوی که در صورت حمله ناگهانی این ساختمان‌ها به راحتی شناسایی شده و شهر در معرض خطر سقوط قرار می‌گیرد.

1-5-3. پیشینه خارجی

1- سری مدیریت ریسک FEMA (155 ،426،427،428،430،452)

مجموعه مدیریت ریسک آفما که از بعد از سال 2003 میلادی انتشار یافت، حاوی دستورالعمل‌هایی در حوزه طراحی شهری و ساختمان در برابر تهدیدات تروریستی می‌باشد. در این مجموعه، روش‌های ارزیابی تهدیدات، تحلیل ریسک، تعیین تهدید مبنا و طراحی امنیتی بر اساس تهدید مبنا برای انواع مختلف کاربری‌ها بیان گردیده‌اند. اما حوزه شمول تهدیدات آنها با تهدیدات متصور برای کشور ما متفاوت بوده و تنها جوابگوی نیازهای نوع خاصی از تهدید که همان تروریست است می‌باشد. در مطالعه تطبیقی موجود در فصل دوم، اشاره کاملتری به این مجموعه شده است. تروریسم گرچه پدیده‌ای نو نیست، به عنوان یکی از معضلات جهان امروز، گریبانگیر بسیاری از دولتها است و چنان گسترش یافته که بسیاری از معادلات بین المللی را متاثر کرده است. حوزه نفوذ این پدیده حتی حاکمیت برخی کشورها را به چالش کشیده و بسیاری را نیز به اندیشه مقابله با آن واداشته است. از این رو ارائه راهبردهای ضد تروریستی جامع و مانع، که با توجه به رویکردهای مختلف پدافند غیر عامل در نگرش به تروریسم و اهداف تروریسم تدوین شده باشد، امری ضروری به نظر می‌رسد. از سوی دیگر مسلح شدن تروریست‌ها به ابزارهای جدید، جوامع امروز را بیش ازپیش با خطر حملات تروریستی مواجه کرده است. در این میان شهرها یکی از فضاهایی هستند که به دلیل تمرکز جمعیتی، وجود زیرساختهای اقتصادی و سیاسی و همچنین ارزش نمادین برای حملات تروریستی جذابیت زیادی دارند. به طوری که از هر چهار حمله تروریستی سه مورد آن در شهرها رخ می‌دهد.

2- UFC(( 012-020-4 معیارهای یکپارچه تأسیسات، دستورالعمل مهندسی طراحی امنیتی، وزرات دفاع آمریکا

این مجموعه و مجموعه‌های مشابه که توسط وزارت دفاع آمریکا منتشر می‌شوند، رویکرد بیشتری نسبت به تهدیدات نظامی دارند. به دیگر سخن، جنبه غیر نظامی آنها کمتر از کتب مجموعه آفما بوده و حاوی تهدیدات نوین نظیر ربایش امواج الکترومغناطیسی و... نیز می‌باشد. این مجموعه که جزء مجموعه‌های مهندسی امنیت وزارت دفاع امریکا می‌باشد، استانداردی برای طراحی تأسیسات و ساختمان‌های این وزارت خانه می‌باشد. هر چند این دستورالعمل تهدیدات متنوع‌تر را نسبت به کتب سری مدیریت ریسک آفما در نظر می‌گیرد، اما باز هم تهدید اصلی در نظر گرفته شده در آن، تروریسم می‌باشد.

3- یانگ و همکاران (2008) با ترکیب فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و فرآیند تحلیل شبکه‌ای برای ارزیابی خصوصیات مکان به منظور کمک به مدیران در درک مزایا و معایب مکانهای بالقوه، الگوی سنجشی را پیشنهاد کردند که از شاخصهایی مانند نیروی انسانی ،قوانین و مقررات دولتی و.. .برای مکانیابی استفاده شده است.

1-6. اهداف

1-6-1. هدف اصلی

ارائه الزامات و ملاحظات پدافند غیر عامل ساختمان‌های اداری بویژه ساختمان فرمانداری شهر فیروزکوه 

1-6-2. اهداف فرعی

- بررسی وضعیت موجود و مطلوب ساختمان‌های اداری در منطقه مورد مطالعه.

- شناخت آسیب پذیری و تهدیدات ساختمان فرمانداری شهر فیروزکوه 

 1-7- سؤالات تحقیق

سؤال اصلی این تحقیق عبارت است از:

الزامات و ملاحظات پدافند غیرعامل در ساختمان های اداری به ویژه فرمانداری فیروزکوه چیست؟

سؤال فرعی این تحقیق عبارت است از:

آسیب پذیری و تهدیدات ساختمان فرمانداری شهر فیروزکوه  کدامند؟

1-8. فرضیه تحقیق

نظر به اینکه این پژوهش به دنبال ملاحظات پدافند غیر عامل در ساختمانهای اداری مطالعه موردی (شهر فیروزکوه) می‌باشد، لذا فرضیه‌ای در نظر گرفته نشده است. بنابراین در این نوع پژوهشها فرضیه‌ای که محقق به دنبال اثبات یا رد ارتباط احتمالی بین دو متغیر باشد مطرح نیست بلکه تدوین ملاحظات پدافند غیر عامل در ساختمانهای اداری شهر فیروزکوه ارائه می‌گردد که از اصول پدافند غیر عامل تبعیت می‌کند.

1-9. روش تحقیق

روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش، تحلیلی و توصیفی می‌باشد. در این پژوهش تحلیل اطلاعات جمع آوری شده درباره ساختمان‌های اداری شهر فیروزکوه می‌باشد. که از منظر پدافند غیر عامل مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفته است. در این روش محقق با استفاده از پرسشنامه و  نرم افزار  spss انجام داده است.

1-10. متغییر‌های تحقیق

متغیرها شامل هر چیزی است که بتواند ارزش‌های گوناگون و متفاوت بپذیرد. یعنی اینکه در یک زمان این ارزش‌ها برای اشخاص و یا چیزهای مختلف متفاوت باشد و یا اینکه در زمان‌های مختلف برای یک شخص یایک چیز این ارزش‌ها متفاوت است.

متغییر بر اساس نقشی که در پژوهش بر عهده دارد عبارت است از:

1-10-1. متغیر مستقل

متغیر مستقل درون داده و محرک است که به وسیله پژوهش‌گر دست‌کاری، انتخاب و یا اندازگیری می‌شود تا ارتباط و یا تأثیر آن روی متغیرهای دیگر مشخص شود. متغیر مستقل پیش فرض متغیر وابسته است. یعنی اینکه ‌متغیر مستقل مقدمه و متغیر وابسته نتیجه است. در این پژوهش استتار، اختفا، فریب، پراکندگی، استحکام سازی و ایمن سازی، دو منظوره شبیه سازی‌های مناسب، ساماندهی پوشش‌های مناسب گیاهی و همگون سازی با محیط، ساماندهی عادی سازی شرایط محیط، ساماندهی گذرگاه و راه‌های ارتباطی، ساماندهی مبلمان شهری متغیرهای مستقل می‌باشند.

1-10-2. متغیر وابسته

متغیرپاسخ برون داده است و عبارت است از وجهی از رفتار یک ارگانیسم که تحریک شده است. متغیر وابسته مشاهده یا اندازگیری می‌شود تا تأثیر متغیر مستقل بر آن معلوم و مشخص شود. این متغیر از طریق متغیر مستقل پیش بینی می‌شود (دلاور، 1387: 58-59).

متغیر وابسته یا متغیری که متغیر مستقل باعث ایجاد تغییر آن می‌شود، در این پژوهش شامل مؤلفه پدافند غیر عامل در مقابل مخاطرات نظامی و غیر نظامی، امکانات و پتانسیل‌های ساختمان‌های اداری و دسترسی به راههای ارتباطی در زمان بحران در شهر فیروزکوه می‌باشد. مقادیر متغیر وابسته فوق در اثر تغییر مقادیر متغیر مستقل یا متغیر پیش بینی، تغییر پیدا می‌کند. لذا متغیر وابسته، متغیری است که تحت تأثیر متغیر مستقل یا پیش بینی کننده است.

1-11. روش گردآوری اطلاعات

در این پژوهش روش گرداوری اطلاعات از سه طریق مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی و پرسشنامه تشکیل شده است. روش کتابخانه‌ای برای جمع آوری اطلاعات در زمینه ادبیات و پیشینه تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است. لذا با مطالعه کتاب‌ها، مقالات و تحقیقات دیگر پژوهشگران اطلاعات مورد نیاز جمع آوری گردید. همچنین در مطالعات میدانی به منظور جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از ابزار مشاهده و پرسشنامه بهره گرفته شده است.

1-12. محدودیت‌های تحقیق

محدودیت نقشه‌های موجود با مقیاس مناسب

کمبود منابع داخلی و خارجی و تکراری بودن مباحث در مورد موضوع پایان نامه در آن­ها.

محدودیت­های زمانی تحقیق.

فصل دوم

مبانی نظری تحقیق

فصل سوم

 

مواد و روش‌شناسی تحقیق

 

فصل چهارم

 

 تجزیه و تحلیل یافته‌های تحقیق

 

فصل پنجم

 

نتیجه گیری و ارائه پیشنهادها

 

منابع 

پیوستها