***پل جوادیه تهران آسیب پذیرترین پل دنیا / یادداشت ***
دکتر سید جواد هاشمی فشارکی
محصولی از دوران شهرداری قالیباف :
پل جوادیه تهران آسیب پذیرترین پل دنیا
چکیده
شبکه حمل و نقل شهری به سان ستون فقرات شهر بوده که مراکز مختلف فعالیت، سکونت و کار را به یکدیگر پیوند میدهد. توسعه شبکه راههای شریانی علاوه بر ایجاد ارتباط سریع، آسان و ایمن بین نقاط منفصل از هم در شهر، موجب شکلگیری انواع مراکز مرتبط و غیرمرتبط تولیدی و خدماتی ،موجب فراهم شدن امکان تردد شهر وندان و افراد عبوری خواهد شد . وپل ها به عنوان تسهیل تردد در تقاطع ها وگره های مواصلاتی از اهمیت دو چندانی برخوردارند. که در صورت هر گونه خسارت به پل سبب اختلال در تردد های منتهی به آن میگردد. پل جوادیه یکی از تقاطهای بسیار مهم جنوب شهر تهران می باشد، که 22 آبان سال ۱۳۸۹ توسط جناب اقای محمد باقر قالیباف شهردار وقت تهران افتتاح گردید، که از منظر دفاع غیر عامل آسیب پذیرترین پل دنیا را به آن میتوان اطلاق کرد. شهردار جاه طلب در آن زمان بدنبال تبلیغات بدنبال ثبت بزرگترین ها بنام خود بود ، غافل از این خیلی از بزرگترین هایش (مانند این پل و پل صدر و یا بیشترین مشکلات ، مانند تونل توحید و بزرگراه امام علی (ع) و.... ) ، بزرگ ترین آسیب پذیریها را را برای شهر تهران بهمراه گذاشته است . در این مقاله بصورت اجمال به ضرورت واهمیت پل سازی از منظر دفاع غیر عامل پرداخته شده وگوشه ای ازتجارب حمله به پلها اشاره شده وسپس آسیب پذیری پل جوادیه بیان میگردد.
لغات کلیدی:
آسیب پذیری ، پایداری، ایمنی، امنیت، دفاع (پدافند) غیرعامل، تهدیدات، شبکه حمل و نقل ، پل ، شهرداری تهران ، فنی مهندسی
مقدمه
شبکه حمل و نقل شهری را میتوان به رودخانهای تشبیه کرد که همزمان با پیشرفت خود در یک منطقه، روح آبادانی را به کالبد آن میدهد و به سان ستون فقرات شهر بوده که مراکز مختلف فعالیت، سکونت و کار را به یکدیگر پیوند میدهد. توسعه شبکه راههای شریانی علاوه بر ایجاد ارتباط سریع، آسان و ایمن بین نقاط منفصل از هم در شهر، موجب شکلگیری انواع مراکز مرتبط و غیرمرتبط تولیدی و خدماتی خود و فراهم شدن امکان و انگیزه حضور بسیاری از افراد و گروههای گوناگون در منطقه برای بهرهگیری از پتانسیلهای بالقوه آن و امکان ارتباط شبکهای و همافزایی مراکز مختلف به صورت فرامنطقهای خواهد شد
با توجه به سه خصوصیت بحران که شامل عوامل طبیعی و انسانی، ایجاد خسارت یا اختلال در شبکه سیر و حرکت، نیاز بودن به اقدامات فوری مدیریت بحران و پدافند غیرعامل در شهر جهت کاهش وقوع، کمینه کردن میزان خسارت وارده، بازگرداندن شهر به وضع عادی است.
ضرورت اهمیت موضوع
در راهبرد نظامی، که نخستین وظیفه در طرحریزی ، شناسایی مراکز ونقاط ثقل وگره های ارتباطی قرار دارد که این نقاط مجموعاً محور و منشاء تمامی تحرکات، فعالیتها و قدرت کشور مورد تهاجم میباشد. در این راهبرد نظامی، زیرساختهای مواصلاتی به مثابه اندامهای حرکتی بدن انسان تشبیه شده است و از جمله اهداف مورد حمله، راهآهن، پلها و شبکههای ارتباطی آن میباشد.
شبکه راههای شهری، چون رگهای شریانی در تمامی ساعات شبانه روز، تحرک و جابجایی کالاو بار ، انبوه مسافر درون وبرون شهری را بعهده داشته،و ایجاد وقفهای هر چند کوتاه، علاوه بر ایجاد بار سنگین عبور و مرور و وارد آوردن فشارهای اقتصادی و اجتماعی به بخشهای دیگر شهر، آثار جبرانناپذیری را برای فعالیتهای مختلف شهر، به وجود میآورد. به خصوص در شرایط جنگ که کشور با کمبودهایی نیز مواجه میباشد، حفظ و استمرار خدمات این رگهای شریانی از اهمیت و ضرورت فوقالعادهای برخوردار خواهد بود. بنابراین ضرورت دارد ملاحظات دفاع غیرعامل در کلیه بخشهای حیاتی، حساس و مهم شهر در برابر تهدیدات نظامی دشمن به عمل آمده تا شبکه های شهری ، ازایمنی و پایداری لازم در برابر تهدیدات دشمن برخوردار باشد.
معرفی پل جوادیه تهران
پل جوادیه که در تاریخ 22 /8 /89 توسط شهرداری تهران در جنوب شهر افتتاح گردید ، در محل تلاقی دو بزرگراه شریانی شهر ایجاد شده است وبعنوان نخستین پل سه پایه دنیا ، در سبد افتخار شهرداری تهران مطرح گردیده است .این پل به گفته معاون فنی شهرداری 210 متر طول دارد که 84 متر آن شیب راه شمالی جنوبی و104 متر آن معلق است و 15 اردیبهشت ماه 87 قرداد اولیه پروژه با زمان بندی 18 ماهه منعقد گردیده که پس از طراحی ومطالعه 18 ماه دیگر به آن اضافه شده است ودر نهایت طی مدت 30 ماه وهزینه 40 ملیارد تومان افتتاح گردید.
تجارب جنگهای اخیر در حمله به پل ها
نگاهی گذرا به جنگهای سه دهه اخیر در کشورهای مختلف جهان مبین این است که حمله به پل های مهم یکی از راهبردهای تهاجمی دشمنان جهت قطع ارتباط ترددی واختلال در جابجایی های کشور هدف بوده است که نکونه بارز آن انهدام پل شهر خرمشهر ، ایلام و... در جنگ تحمیلی (تصویر 1) ونیز انهدام پل های شهر بیروت در جنگ 33 روزه توسط رژیم صهیونیستی (تصویر 3 و2) می باشد .واین مسئله اهمیت پل ها در شرایط بحرانی و ضرورت توجه به ملاحظات دفاع غیر عامل را در طراحی و ساخت آن می رساند.
مفهومشناسی دفاع غیرعامل
دفاع یک مفهوم یکپارچه در برابر تهدیدات دشمن است که شامل دو بخش دفاع عامل و دفاع غیرعامل میباشد. دفاع عامل شامل تمام طرحریزیها و اقدامات دفاعی است که مستلزم به کارگیری سلاح و تجهیزات جنگی میباشد. براساس قانون عمدتاً وظیفه ذاتی نیروهای مسلح است. دفاع غیرعامل شامل تمام طرحریزیها و اقداماتی است که موجب کاهش آسیبپذیریها، افزایش پایداری ملی، تداوم فعالیتهای ضروری در مقابل تهدیدات خارجی گردیده و مستلزم به کارگیری سلاح نیست. هدف از دفاع غیرعامل، استمرار فعالیتهای اساسی، تأمین نیازهای حیاتی، تداوم خدمترسانی عمومی و تسهیل اداره کشور در شرایط تهدید و بحران تجاوز خارجی و حفظ بنیه دفاعی در شرایط حملات خصمانه و مخرب دشمن از طریق اجرای طرحهای دفاع غیرعامل و کاستن آسیبپذیری مستحدثات و تجهیزات حیاتی و حساس کشور است. طبق مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام دفاع غیرعامل عبارت است از «مجموعه اقدامات غیرمسلحانه که موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیبپذیری، تداوم فعالیتهای ضروری، ارتقاء پایداری ملی و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدات و اقدامات نظامی دشمن میگردد».
تحلیل پل جوادیه از منظر دفاع غیر عامل
اگر از الگو ی ستون گذاری تک ردیفه که توسط محاسبات سازه ای میتواند از ایستایی لازم برخوردار گردد(وجای نقد مجزا نیاز دارد) صرف نظر شود، هر پدیده ای جهت ایستایی مناسب به حداقل سه پایه نیاز دارد ، که کمترین میزان پایه مورد نیاز میباشد. بدین مفهوم که کمتر از آن، پدیده از حالت ایستایی خارج و واژگون خواهد شد(مانند سه پایه دوربین). بنابرین مهمترین نقطه ضعف آن اینست که در صورت بروز اشکال در یکی از پایه ها، آن پدیده دچار عدم تعادل گردیده و فرو میریزد.وقوع انفجار توسط دشمن خارجی ویا عناصر خارجیدریکی از پایه های پل جوادیه سبب خسارت کلی به پل گردیده و پل فاقد کارایی شده وتمامی ترددهای رو وزیر پل دچار اختلال اساسی شده به گونه ای که اساسا پل غیر قابل مرمت وبازسازی بوده و میبایستی تخریب ونوسازی گردد . در حالی که چنانچه تعداد پایه های پل بیشتر می بود(همانند اغلب پلهای جهان)در صورتیکه خسارتی نیز به پل وارد میگردیده ، ضمن اینکه شاهد تخریب اساسی آن نخواهیم شد، بلکه بسرعت قابل ترمیم وبهره برداری میگردد. همانند پلهای شهر بیروت که بصورت موقت قابل استفاده گردید.(تصویر 4)
بررسی سائر موضوعات مطرح شده در روز افتتاح پل
در خصوص پل جوادیه مطالب مختلفی توسط شهردار تهران بیان شده، که جای نقد بسیار دارد :
- ایشان بیان نموده اند که" نخستین پل معلق در کشور"در حالیکه پیش از آن پل چهارراه پارک وی تهران که توسط شهردار قبلی افتتاح شده ، پل معلق اهواز و پل معلق دیگری در شمال کشور نیز قبلا ساخته شده لذا نمی توان این را نخستین پل معلق کشور نامید.
- بیان شده " نخستین پل سه پایه با فن آوری خاص در کشور بشمار می رود" ضمن اینکه فارسی پاس داشته نشده است ، فن آوری اجرای پل معلق قبلا در کشور وجود داشته شده ، واجرای آن در حالت سه پایه مسئله بزرگی به شمار نمی رود که بتوان آنرا بزرگنمایی کرد.
- بیان شده" احداٍث این پل ، نمادی از اعتماد به نفس مهندسان ایرانی است" ظاهرا ایشان فراموش کرده اند که مهندسان ایرانی پیش از این صدها پل ، تونل، سد ، نیروگاهوغیره طراحی واجرا کرده اند . واعتماد به نفس سالهاست که نهادینه شده و دیگر نیازی به نماد نمی باشد واگر هم نیاز باشد، بایستی اعجازهای پیشین مهندسی بعنوان نماد مورد استفاده قرار گیرد.
- بیان شده که " دروازه شهر محسوب میشود"درحالیکه دروازه معمولا در مدخل ورودی قرار میگیرد، ولی این پل کیلومترها بعد از ورودی شهر وآنهم در میانه یک محله شهری قرار دارد .
- بیان شده پل"زیبا" می باشد، در صورتیکه سیمای پل بجز قوسی بزرگ وسه پایه و سادگی ، هیچ ویژگی دیگری ندارد، که بتوان آنرا زیبا پنداشت. ودلیل آنرا چنین بیان داشته اند" چرا که از بین سی طرح ارائه شده انتخاب شده است" آیا این استدلال میتواند دلیل بر زیبایی تلقی گردد وآیا اساسا معیارهای طراحی وگزینش طرح صحیح بوده است ؟
- بیان شده " این پل کیفیت زندگی شهری را در جنوب شهر بویژه در منطقه 11و 16 افزایش می دهد" آیا بجز تسهیل تردد شهروندان ، منطقا میتواند یک پل عبوری در کیفیت زندگی تاثیر گذار باشد؟
- بیان شده "این پل هویت بخشی مناسبی رابرای این منطقه دارد" آیا پلی که خود فاقد هویت است ، میتواند منشائء هویت بخشی گردد؟
- بیان شده که " هزینه احداٍ این طرح 40 ملیارد تومان است" ازرقم رند آن که بگذریم، ایشان مشخص ننموده اند که آیا هزینه اعلامی همانند هزینه تونل توحید ، اختلاف فاحش بین هزینه اعلامی با هزینه واقعی وجود دارد یا خیر؟
- بیان شده " پل جوادیه نمادی از همدردی و پایایی مردم مناطق جنوب تهران است" ولی دلیل این اظهارت را بیان نداشته اند ، که چه ارتباطی بین پل ودرد وجود دارد، شاید اشکالات وارده مذکور دلیل این اظهارات غیر ارادی بوده است .
- بیان شده " اگر برج میلاد و برج آزادی را بعنوان دو نماد مهم شهری شناختیم ،..."ولی ایشان توجه نکرده اند که گنبد حرم امام خمینی نیز نماد قلوب مردم انقلابی در تهران تلقی میشود .امامی که احیا گر اسلام ناب محمدی بوده وتهران بعنوان ام القرای جهان اسلام در جهان می باشد.
- بیان شده"... از این پس پل جوادیه به عنوان سومین نماد شهر شناخته میشود" ولی مشخص نیست در حالیکه در تهران حرم امام وجود دارد و شهر تهران آثار تاریخی مانند سردر باغ ملی و... وجود دارد چگونه یک پل بی هویت می تواند مقام سومی نماد شهر تهران را بخود اختصاص دهد؟
- بیان شده " پل جوادیه با همه ابعاد فنی ومدیریتی ، نتیجه یک حرکت عقلایی وعملگرایی است"ولی چگونه میتواند پلی که اشکالات متعدد دارد را ، نتیجه یک حرکت عقلایی وعملگرایی نامید؟
- بیان شده " پل در راستای گفتمان مقام معظم رهبری است ..." ولی وقتی رهبر عالیقدر انقلاب در بند 45 سیاستهای ابلاغی در سال قبل از افتتاح پل مذکور فرموده بودند :" گسترش پدافند غیر عامل" واین پل که در تضاد آشکار با اصول پدافند غیر عامل است ، چگونه میتوان پل مذکور را در آن راستا اعلام کرد !
انهدام پل خرمشهر در جنگ تحمیلی
انهدام پلهای بیروت در جنگ 33 روزه رژیم صهیونیستی علیه حزب ا....
پلهای منهدم شده در بیروت در جنگ 22 روزه رژیم صهیونیستی
واژگونی پل با یک ردیف ستونی در کوه ژاپن براثر زلزله
واژگونی پل در کره جنوبی براثر حوادث طبیعی
1397 تخریب پل بزرگ املش در اثر سیل
تخریب پل اصلی شهر پلدختر در سال 1398
هیچکدام از موارد فوق برای اقای شهردار و معاون فنی و طراح پل درس عبرت نبود
موقعیت پل
تصویرپل جوادیه از زاویه کنارروی پل
تصویرپل جوادیه از زاویه امتداد طولی روی پل
پل جوادیه در صورت تخریب ارتباط زیر گذر را هم قطع میکند
پل جوادیه در صورت تخریب ارتباط ریلی را هم قطع میکند
صف اول مراسم افتتاح آسیب پذیرترین پل دنبا
صف اول مراسم افتتاح زیرگذر آن
جمع بندی و نتیجهگیری
با توجه به وجود تهدیدات دشمنان و نظر به تجربیات جنگهای اخیر در کشورهای مختلف دنیا و از جمله جنگ تحمیلی ، ملاحظات دفاع غیر عامل یک ضرورت راهبردی ، بخصوص جهت کلان شهر تهران می باشد، که می بایستی مورد توجه مدیران ، برنامه ریزان و کارشناسان مربوطه قرار گیرد .ویکی از حوزه های این مهم، ایمنی پلهاست که بایستی ازنظر سازه ای دارای شرایط مطلوبی در برابر تهدیدات خارجی وداخلی برخوردار باشد . بنابراین در خصوص پل جوادیه لازم توسط مشاور ذیصلاح، بررسی لازم وراهکارهای اصلاح ضعف اساسی آن صورت پذیرفته وبسرعت جبران گردد، تا پیش از وقوع هر گونه رخداد غیر مترقبه ای ، پیشگیری لازم به عمل آید . همچنین شورای شهر نیز بایستی با متخلفین مربوطه (شهردار وقت ؛ معاون فنی عمرانی شهرداری و طراح ومشاور آن ) برخورد لازم وجبران ضرر وارده را بعمل آورد ، تا از تکرار آن پیشگیری شود .
این نوشتار در سال افتتاح نگارش یافت ولی جایی برای نشر نیافت ، لکن برحسب اهمیت موضوع ، تقدیم میگردد .
منابع
- اکبری، عباس- پدافند غیرعامل در برخی از جنگهای گذشته واخیر -- قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا(ص)- نشریه شماره17- 1389
- راهنمایی جامع پدافند غیرعامل دستگاههای اجرایی کشور ـ سازمان پدافند غیرعامل کشور ـ 1388.
- سند راهبردی پدافند غیرعامل ـ سازمان پدافند غیرعامل کشور ـ 1388 .
- موحدی نیا ، جعفر –مفاهیم نظری و عملی پدافند غیرعامل – سپاه پاسداران - 1387
- جلالی، غلامرضاوهاشمی فشارکی، سیدجواد ـ پدافند غیرعامل در آیینه قوانین و مقررات ـ سازمان پدافند غیرعامل کشور ـ 1389
- هاشمی فشارکی،سید جواد- نقش دفاع غیر عامل و مدیریت بحران در شهر سازی – سومین کنفرانس بین المللی مدیریت بحران جامع در حوادث غیر مترقبه – دانشگاه تهران -29/11/86
- پایگاه اطلاع رسانی پایداری ملیWWW. PAYDARI MELLI.IR
- منبع خبر افتتاح پل از روز نامه وزین کیهان 23 / 8 / 89 می باشد.
**************************************************************************************
سوابق علمی ؛ کتب ، مقالات ، یادداشت ها ، سخنرانی ها ، افتخارات و تقدیرها ، مصاحبه ها ، آثار منتشر شده ؛ فعالیت ها و ......
چنانچه روی نشانی (لینگ مربوطه ) بزنید ، کل متن باز خواهد شد ومی توانید مطالعه کنید :
**********************************
سوابق علمی و اجرایی دکترسیدجواد هاشمی فشارکی
https://javadfesharaki.blog.ir/page/Resumes
**********************************
کتب منتشر شده دکتر سیدجوادهاشمی فشارکی
**********************************
شرح کتب منتشر شده دکتر سیدجوادهاشمی فشارکی
**********************************
سوابق علمی و اجرایی دکترسیدجواد هاشمی فشارکی
**********************************
یادداشتهای منتشرشده بخش 2
**********************************
یادداشتهای منتشرشده بخش 1
**********************************
**********************************
**********************************
**********************************
**********************************
استاد راهنمای پایان نامه های دکتر و کارشناسی ارشد
**********************************
سخنرانی ها :
**********************************
سخنرانی دکتر سید جواد هاشمی فشارکی در مصلی های کشور
**********************************
سخنرانی دکتر سید جواد هاشمی فشارکی در مساجد کشور
**********************************
مصاحبه های صورت گرفته شده :
**********************************
اثار منتشر شده دکتر سید جواد هاشمی فشارکی در رسانه ها ( در ایینه مطبوعات )
**********************************
فعالیتهای علمی دکتر سید جواد هاشمی فشارکی در خصوص معماری و شهرسازی اسلامی
**********************************
**********************************
**********************************
فعالیتهای علمی دکتر سید جواد هاشمی فشارکی در خصوص معماری
موضوعات معماری
**********************************
سوابق متعدد مرتبط با شهر و شهرسازی و شورای شهر
**********************************
مطالب :
**********************************
فعالیتهای دکتر سید جواد هاشمی فشارکی در خصوص شهدا
**********************************
فعالیتهای دکتر سید جواد هاشمی فشارکی در خصوص دفاع مقدس و مقاومت
**********************************
فعالیتهای دکتر سید جواد هاشمی فشارکی در خصوص گام دوم انقلاب اسلامی
**********************************************************************
70 مطلب با موضوع «گام دوم........ هاشمی فشارکی» ثبت شده است
**********************************
کارشناس قوه قضاییه سید جواد هاشمی فشارکی
**********************************
فعالیتهای دکتر سید جواد هاشمی فشارکی در خصوص پدافند غیر عامل
**********************************
۲۸ مطلب با موضوع «خاطرات -سیدجواد هاشمی فشارکی» ثبت شده است
**********************************
بیش از 200 مطلب در مقالات دیگران با موضوع «استنادمنبع سیدجوادهاشمی فشارکی» ثبت شده است :
**********************************
۱۲ مطلب با موضوع طرحها
**********************************
120 مطلب با موضوع «تصاویر - - سیدجواد هاشمی فشارکی» ثبت شده است
**********************************
بیش از 700 یادداشت منتشر شده دیگر :
********************************************
فعالیتهای دکتر سید جواد هاشمی فشارکی در خصوص گام دوم انقلاب اسلامی
*****************
فعالیتهای علمی دکتر سید جواد هاشمی فشارکی در خصوص معماری و شهرسازی اسلامی
*****************
فعالیتهای دکتر سید جواد هاشمی فشارکی در خصوص دفاع مقدس و مقاومت
*****************
• سوابق :
http://javadfesharaki.blog.ir/page/Resumes
*****************
• فعالیتها در زیر ارائه شده :
http://javadfesharaki.blog.ir/page/2S
*****************
• فهرست کتب منتشر شده :
http://javadfesharaki.blog.ir/page/کتب-هاشمی-فشارکی
*****************
• چکیده اطلاعات کتب :
http://javadfesharaki.blog.ir/category/کتب-سید-جواد-هاشمی-فشارکی/
*****************
• پایان نامه های دفاع شده :
http://javadfesharaki.blog.ir/category/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%AF-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%D8%B4%D9%85%DB%8C-%D9%81%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%DB%8C
*****************
• مقالات پذیرفته شده در نشریات و ارایه شده در همایشها :
• http://javadfesharaki.blog.ir/category/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%DB%8C%D8%AF-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D8%AF-%D9%87%D8%A7%D8%B4%D9%85%DB%8C-%D9%81%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%DB%8C/
*****************
• یادداشت های انتشاریافته در نشریات و خبرگزاریها :
http://javadfesharaki.blog.ir/page/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%B1%D8%B4%D8%AF%D9%87
*****************
• ادامه یادداشتهای منتشر شده در رسانه ها:
http://javadfesharaki.blog.ir/page/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%87%D8%A7%DB%8C%20%D9%85%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%B1%D8%B4%D8%AF%D9%87%202
*****************
• اختراعات ثبت شده :
http://javadfesharaki.blog.ir/category/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%DB%8C%D8%AF%D8%AC%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%D8%B4%D9%85%DB%8C-%D9%81%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%DB%8C/
*****************
*****************
*********************************************
سخنرانی های منتشر شده در پایگاههای خبری ::
*********************
مصاحبه های منتشر شده در پایگاههای خبری :
**************************
***************************************
مطالب منتشر شده در خبرگزاری فرانی ایکنا :
***************************************
مطالب منتشر شده در خبرگزاری ایسنا :
****************************************
مقالات منتشر شده در علم نت :
***************************************
مقالات منتشر شده در سیویلیکا :
****************************************
مطالب منتشر شده در کیهان :
****************************************
مطالب منتشر شده در ایثار پرس :
http://www.isarpress.ir/?s=%D9%87%D8%A7%D8%B4%D9%85%DB%8C+%D9%81%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%DB%8C
****************************************
مطالب منتشر شده در حماسه 27 :
https://hamaseh27.ir/?s=%D9%81%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%DB%8C
****************************************
مطالب منتشر شده در پایگاه خبری تحلیلی 598 :
****************************************
مطالب منتشر شده در دفاع پرس ( خبرگزاری دفاع مقدس ) :
https://defapress.ir/fa/search
****************************************
مطالب منتشر شده در فاش نیوز :
http://fashnews.ir/?option=search
****************************************
مطالب منتشر شده در مشرق :
****************************************
مطالب منتشر شده در پایگاه اطلاع رسانی سازمان بسیج مهندسین :
ttp://omranbasij.ir/search/node?keys=%D9%81%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%DB%8C
****************************************
مطالب منتشر شده در پایگاه فرهنگی سدید :
https://farhangesadid.com/fa/search
****************************************
مطالب منتشر شده در کتابخانه ملی :
*************
مطالب منتشر شده در روزنامه رسالت :
https://www.magiran.com/article/1720421
****************************************
مطالب منتشر شده در صبح صادق :
https://javadfesharaki.blog.ir/1397/02/07/%D9%81%D8%AA%D9%86%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D9%84-1388
****************************************
مطالب منتشر شده در صبح قزوین :
****************************************
مطالب منتشر شده در برگزاری بسیج :
****************************************
مطالب منتشر شده در خبر گزاری میزان :
هاشمی فشارکی site:www.mizanonline.com
****************************************
***.*** ... گنجینه ... فشارکی ... ها ***.***
****.**** کنز الفشا ر کیو ن ************** Fesharkies's Treasure ****.****
مطالب باز نشر داده شده در گنجینه فشارکی ها :
****************************************
************************************
https://javadfesharaki.blog.ir/