دکترمحمد جعفری فشارکی

آثار ایجاب ملزِم

مقاله 5، دوره 81، شماره 98، تابستان 1396، صفحه 103-123  

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22106/JLJ.2017.26776

نویسندگان

محمد جعفری فشارکی¹؛ محمد ریاحی  ²

¹استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، گروه حقوق، اصفهان، ایران. رشته تخصصی: دکتری حقوق خصوصی.

²دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، گروه حقوق، اصفهان، ایران

چکیده

به دنبال انقلاب صنعتی در قرن نوزدهم میلادی، پیشرفت­های شگرفی در عرصه علمی پدیدار شد. بروز چنین پیشرفت­هایی در جامعه جهانی، مسائل نوظهور زیادی را به ­وجود آورد و ذهن حقوق‌دانان را وادار به یافتن پاسخ کرد. یکی از این مستحدثات، نهاد ایجاب ملزِم است. در مورد اثر ایجاب ملزم بر خلاف عقیده برخی از فقها و حقوق‌دانان باید بگوییم که ایجاب یک عمل حقوقی یک‌طرفی است که هیچ التزامی در نتیجه آن برای موجب به ­وجود نمی­آید و موجب هر زمانی تا قبل از قبول می­تواند از ایجاب خود عدول کند؛ یعنی اینکه به صرف مقید کردن ایجاب به مدت معین هیچ التزامی به­ وجود نمی­آید، مگر اینکه موجب به­ طور ضمنی یا صریح اسقاط حق عدول کرده باشد. در مورد مسئولیت مدنی عدول­کننده نیز، فقط با تمسک به قاعده لاضرر، با توجه به این نکته که لاضرر توان جعل حکم دارد، با وجود شرایطی ملزم به جبران خسارت طرف مقابل می‌شود.

کلیدواژه‌ها

ایجاب؛ ایجاب ملزِم؛ اراده؛ التزام

مراجع

-     قرآن کریم

-     انصارى دزفولى، شیخ مرتضى بن محمد امین، رسائل فقهیه، چاپ اول، قم، کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى، 1414 ق.

-   ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، کتاب المکاسب (ط ـ الحدیثة)، جلد سوم، چاپ اول، قم، کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى، 1415 ق.

-     جعفری لنگرودی، محمد جعفر، تأثیر اراده در حقوق مدنی، چاپ دوم، تهران، گنج دانش، 1387.

-     حسینى مراغى، سید میر عبد‌الفتاح بن على، العناوین الفقهیه، جلد اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1417 ق.

-     شهیدی، مهدی، تشکیل قراردادها و تعهدات، چاپ هفتم، تهران، مجمع علمی فرهنگی مجد، 1388.

-     صدر، سید محمدباقر، قاعدة لاضرر و لاضرار، قم، دار الصادقین للطباعه و النشر، 1420 ق.

-   ـــــــــــــــــــ ، القواعد الفقهیه (بحوث فی علم الأصول)، جلد پنجم، چاپ پنجم، قم، مؤسسه دائرة­المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم­السلام، 1417 ق.

-     صفایی، سیدحسین، حقوق مدنی- قواعد عمومی قراردادها، جلد دوم، چاپ هفتم، تهران، انتشارات میزان، 1388.

-     طباطبایى حائرى، سید على بن محمد، ریاض المسائل (ط ـ الحدیثة)، جلد یازدهم، چاپ اول، قم، مؤسسه آل البیت علیهم­السلام، 1418 ق.

-     طباطبایى حکیم، سیدمحسن، نهج الفقاهه، چاپ اول، قم، انتشارات 22 بهمن، بی­تا.

-     طباطبایى یزدى، سید محمدکاظم، حاشیة المکاسب،جلد اول، چاپ دوم، قم، مؤسسه اسماعیلیان، 1421 ق.

-     طریحى، فخر­الدین، مجمع البحرین، جلد سوم، چاپ سوم، تهران، کتابفروشى مرتضوى، 1416 ق.

-     عاملى، زین­الدین بن على (شهید ثانى)، تمهید القواعد الأصولیه و العربیه، چاپ اول، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، 1416 ق.

-     عراقى، آقا ضیاء‌الدین على، قاعدة لاضرر، چاپ اول، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، 1418 ق.

-     غروى نائینى، میرزا محمد‌حسین، منیة الطالب فی حاشیه المکاسب، جلد دوم، چاپ اول، تهران، المکتبة المحمدیة، 1373 ق.

-     فاضل هندى اصفهانى، محمد بن حسن، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، جلد هفتم، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1416 ق.

-     کاتوزیان، ناصر، الزام­های خارج از قرارداد، جلد اول، چاپ هشتم، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1387.

-     ـــــــــــــ ، قواعد عمومی قراردادها، جلد اول، چاپ هشتم، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1388.

-     کلینى، ابو­جعفر محمد بن یعقوب، الکافی (ط ـ دار الحدیث)، جلد یازدهم، چاپ اول، قم، دار الحدیث للطباعة و النشر، 1429 ق.

-     محقق داماد، سیدمصطفی، قواعد فقه بخش مدنی: مالکیت و مسئولیت، چاپ پانزدهم، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی، 1386.

-   محقق داماد، سیدمصطفی؛ عبدی­پور فرد، ابراهیم؛ قنواتی، جلیل؛ و سیدحسن وحدتی شبیری، قواعد عمومی قراردادها در فقه امامیه، جلد دوم، چاپ سوم، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت)، 1390.

-     مروج جزائرى، سید محمدجعفر، هدى الطالب فی شرح المکاسب، جلد دوم، چاپ اول، قم، مؤسسة دار الکتاب، 1416 ق.

-     مصطفوى، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، جلد هفتم، چاپ اول، تهران، مرکز الکتاب للترجمة و النشر، 1402 ق.

-     المظفر، المحمود، الإلتزامات الشرعیه الناشئه عن الإراده المنفرده (بحث فقهی موازن بالقانون الوضعی)، العدد الثامن، المنهاج، 1418.

-     مغنیه، محمد­جواد، فقه الإمام الصادق علیه السلام، جلد سوم، چاپ دوم، قم، مؤسسه انصاریان، 1421 ق.

-     مقرى فیومى، احمد بن محمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، جلد دوم، چاپ اول، قم، منشورات دار الرضی، بی­تا.

-     مکارم شیرازى، ناصر، القواعد الفقهیه، جلد اول، چاپ سوم، قم، مدرسه امام امیر المؤمنین (ع)، 1411 ق.

-     موسوى بجنوردى، سید حسن بن آقا بزرگ، القواعد الفقهیة، جلد اول، چاپ اول، قم، نشر الهادی، 1419 ق.

-     موسوى خمینى، سید روح­اللّه (امام)، کتاب البیع، جلد اول و دوم، چاپ اول، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى قدس سره، 1421 ق.

-   موسوى­ خویى، سیدابو­القاسم، مصباح الفقاهة (المکاسب)، بی­جا، بی­تا.

-   واسطى زبیدى حنفى، محب­الدین؛ و سید محمد مرتضى حسینى، تاج العروس من جواهر القاموس، جلد هفتم، چاپ اول، بیروت، دار الفکر للطباعه و النشر و التوزیع، 1414 ق.

 

-      Richards, Paul, Law of Contract, Harlow England, Longman Group Limited, 5th edition, 2002.

http://www.jlj.ir/article_26776.html