شناسایی و تبیین اصول اسلامی مدیریت شهری بر اساس آموزه‌های قرآن: اصل امنیت

مدیریت فرهنگ سازمانی

مقاله 11، دوره 14، شماره 1، بهار 1395، صفحه 227-248  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jomc.2016.56514

نویسندگان

علیرضا سیاف زاده1؛ محمد میره ای  2؛ سید علی موسوی3

1عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور

2استادیار، دانشکدة مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، ایران

3دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی- مبانی نظری اسلام، دانشگاه پیام نور، ایران

چکیده

در قرن حاضر بیش از نیمی از مردم جهان در شهرها ساکن‌اند و هرروزه بر حجم شهرنشینی بالاخص در کشورهای در حال توسعه، و از جمله در کشورهای اسلامی افزوده می‌شود. در این میان بسیاری از کشورهای اسلامی برای حل مشکلات شهری خویش به نظریه‌ها و الگوهای تقلیدی غرب مراجعه کرده‌اند و غالباً در حل مسائل خویش ناکام مانده‌اند؛ در حالی که با توجه به اعتقادات مسلمانان و فرمان‌های خداوند، راه حل بسیاری از مشکلات بشر در قرآن کریم موجود است. با توجه به این موضوع در تحقیق جاری تلاش شده است با سیری در قرآن به راه‌حل‌ها و الگوهای مدیریت شهری اسلامی پرداخته شود. بر این اساس، تحقیق حاضر به لحاظ هدف بنیادی و به لحاظ ماهیت، تحقیق اکتشافی- تحلیلی و بر مبنای روش گردآوری اطلاعات، اسنادی است. نتایج بررسی‌های این تحقیق نشان داد یکی از صفات مورد تأکید در قرآن کریم برای یک شهر مطلوب امنیت است؛ به‌طوری که این واژه 67 بار در قرآن تکرار شده است. همچنین، در این مقاله به انواع و ابعاد امنیت، نتایج ایجاد امنیت در جامعه، علل و عوامل ایجاد امنیت و پیش‌شرط‌های تحقق آن اشاره شده است.
 
 

کلیدواژه‌ها

امنیت؛ شهر اسلامی؛ قرآن کریم؛ مدیریت شهری

مراجع

. قرآن کریم.

1. احمدی، حبیب؛ سروش، مریم؛ افراسیابی، حسین (1388). «ترس از جرم در مناطق جرم­خیز شهر شیراز». مجلة جامعه­شناسی کاربردی، سال بیستم، شمارة 2، صفحات 80 65.

2. الحر العاملی، محمد بن الحسن (1391ق). وسائل‌الشیعه. بیروت، مؤسسة آل‌البیت علیهم‌السلام لاحیاء التراث.

3. اهلرز، اکارت (1380). ایران، شهر، روستا و عشایر. ترجمة عباس سعیدی، تهران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.

4. باقری، اشرف‌السادات (1386). نظریه‌هایی دربارة شهرهای قلمروی فرهنگ اسلامی. تهران، انتشارات امیرکبیر.

5. پوراحمد، احمد (1384). جزوة درسی شهر اسلامی. مقطع دکتری برنامه‌ریزی شهری، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران (منتشر نشده).

6. حکیم بسیم، سلیم (1379). شهرهای عربی- اسلامی. ترجمة محمدحسین ملک‌احمدی و عارف اقوامی مقدم، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ ارشاد اسلامی.

7. راغب اصفهانی، ابوالقاسم الحسین بن محمد (1332). المفردات، تهران، المکتبه الرضویه .

8. رفیق‌دوست، رضا؛ شهابیان، پویا (1387). «درآمدی بر شناخت وجوه زیبایی در قرآن با تأکید بر تجلی جمال توحیدی در صفات شهر اسلامی»، مجلة پژوهش دینی، شمارة 16، صفحات 160-139.

9. رهنمایی، محمدتقی؛ شاه‌حسینی، پروانه (1383). فرایند برنامه‌ریزی شهری ایران.، تهران، سمت.

1. ساروخانی، باقر؛ نویدنیا، منیژه (1385). «امنیت اجتماعی خانواده و محل سکونت در تهران». فصل‌نامة رفاه اجتماعی، سال ششم، شمارة 22، صفحات 106- 87.
2. سقایی، محسن (1386). «ایدئولوژی اسلام و تأثیر آن بر ساخت شهرها»، مجلة مسکن و محیط روستا، سال 29، شمارة 120، صفحات 21-12.
3. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1362). ترجمة المیزان. تهران، دارالکتب الاسلامیه.
4. مرکز آمار ایران (1390). نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390.
5. مکارم شیرازی، ناصر (1373). تفسیر نمونه. تهران، دارالکتب الاسلامیه.
6. مؤمنی، مصطفی (1377). پایگاه علم جغرافیا در ایران. جلد اول، پایگاه جغرافیای شهری در ایران. تهران، فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران.
7. میره‌ای، محمد؛ موسوی، سیدعلی (1387). طرح پژوهشی نمادهای کالبدی شهر و شهرسازی در قرآن. معاونت امور مناطق شهرداری تهران (منتشرنشده).
8. نبوی، سیدعبدالحسین، حسین‌زاده، علی‌حسین؛ حسینی، سیده‌هاجر (1388). «بررسی تأثیر پایگاه اجتماعی- اقتصادی و هویت قومی بر احساس امنیت اجتماعی». مجلة دانش انتظامی، سال دهم، شمارة دوم، صفحات 36-9.
9. نقی‌­زاده، محمد (1385). شهر و معماری اسلامی. اصفهان، سازمان نظام مهندسی اصفهان.
10. نوروزی، فیض‌اله؛ فولادی سپهر، سارا (1388). «بررسی احساس امنیت اجتماعی زنان 29-15 سالة شهر تهران و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن».مجلة راهبرد، دورة 18، شمارة 53، صفحات 159- 129.
11. هیلن براند، رابرت (1386). معماری اسلامی. ترجمة ایرج اعتصام، تهران، انتشارات شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری تهران.
    1. Mortada, Hisham (2003).Traditional Islamic Principles of Built Environment, New York, Routledge Curzon.
    2. Naghizaden, Mohammad (1995). Principies of the Contemporayisiamic Urban Design the University Elimination of Conflictsin Muslim Bulit Environments. UnpublishedPhD Thesis of New South Wales. Sydney.
    3. Sclar, Elliot D.; & et al ( 2005). “The 21st century health challenge of slums and cities “. The lancet, 365(2), 1-12.
    4. Tabrizia, R. L.; Madanipour, A. (2006) “Crime and the City: Domestic burglary and the built environment in Tehran“. Habitat International, 30(4), 932- 944.

 https://journals.ut.ac.ir/article_56514.html

Downloads\Documents\JOMC_Volume 14_Issue 1_Page 227-248.pdf