معمار امریکایی مطرح کرد: ویرانی بسیاری از مکان های مهم در فرهنگ اسلامی

به گزارش  ایمنا، عمران اخیل یک معمار و طراح شهری امریکایی است که خود را با عنوان یک مسلمان و یک شهرنشین متعهد معرفی می کند و به عقیده ی وی این دو خصیصه مکمل هم و نه متضاد هم هستند. او می گوید: از آنچه که در ساخت جوامع شهری مسلمانان سراسر جهان در قرن ۲۱ اتفاق می افتد، وحشت زده است. عمران اخیل متولد کارولینای شمالی است و پدر و مادرش از هند و پاکستان به امریکا مهاجرت کرده اند. وی تحصیلات خود را در رشته های معماری و طراحی شهری به اتمام رسانده و هم اکنون مشغول تحصیل در رشته ی مدیریتی MBA است تا بتواند به عنوان یک کارآفرین و کارفرمای اقتصادی، ایده های شهری خود را در دنیای واقعی پیاده کند. او فصل مشترک اعتقاد و ایمان شخصی خود و طراحی شهری را یک احساس و اشتیاق شدید توصیف می کند.

اخیل می گوید: در خلال مطالعات طراحی شیفتهی سنت و میراث غنی شهری شده است که در طول تاریخ اسلامی در شهرهای بزرگ جهان اسلام همچون دمشق، کوردبا و بغداد جاری بوده است. به گفته ی وی جامعه ی اسلامی در گذشته یک ملت شهری بود. طریقه ای که مردم –فقیر و غنی- در شهر با یکدیگر برخورد و رفت و آمد داشتند، و گردهم آمدن همه ی زمینه ها در مسجد و بازار، آیینه ای از جامعه ی ایده آل و آرمان اسلامی بوده است که همه ی مردم را در محضر خداوند برابر می داند.

همین پیشینه ی تاریخی است که به عمران اخیل این انگیزه را داده است تا در زندگی شخصی خود همه ی وجوه مختلف میراث مذهبی و تحصیلاتش را درکنار هم به کار گیرد. اما در سال های اخیر، وی از مشاهده ی آنچه که در طراحی معماری و شهر اسلامی اتفاق می افتد، متعجب شده است.

همانند خیلی های دیگر او به ویژه در خصوص روند تخریب ها و ساخت و سازهایی که در دهه ی گذشته در شهر مقدس مکه در عربستان سعودی صورت گرفته، نگران است.

” مسلمانان شاهد ویرانی و تخریب بسیاری از مکان های بسیار مهم در فرهنگ اسلامی هستند “

احداث برج ساعت ۶۰۰ متری که با هزینه ای بالغ بر ۱۵ میلیارد دلار ساخته شده و « ابراج البیت » نامیده شده، توجهات و انتقادات بین المللی بسیاری را به خود جلب کرده است. اما دگرگونی کامل شهر از یک الگوی نمونه ی شهر سنتی که به قرن ها پیش بازمی گردد و تبدیل آن به یک نمایشگاه از آسمان خراش های خودنما و خوش نما و حریمی مجلل برای عبادت، در خارج از جهان اسلام به طور نسبی کم و ناکافی مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است.

اخیل می گوید: از نظر مذهبی، مسلمانان شاهد ویرانی و تخریب بسیاری از مکان های بسیار مهم در فرهنگ اسلامی هستند. شهر مکه شبیه به شهری مثل وگاس در قرن ۲۱ شده است؛ به طوریکه در هر خیابان از شهری که ۱.۵ میلیارد نفر از جمعیت دنیا آن را مقدس ترین مکان بر زمین می دانند، فروشگاه های برند زنجیره ای مثل کافی شاپ های استارباکس و رستوران های پیتزا هات وجود دارد و این چنین ما شاهد آن هستیم که سنت تاریخ در حال محو شدن است.

” با روندی که مکه در حال بازسازی است، در خلاف اصول برابری انسانی که ایمان اسلامی را تقویت می کند، حرکت می نماید “

وی ادامه می دهد: بحث بر سر آنچه که در مکه و مدینه در حال وقوع است، امر پیچیده ایست. قسمتی از آن به مباحث مذهبی برمی گردد. مثلا گروهی از فرقه هایی همچون طرفداران وهابیت که در عربستان سعودی نفوذ دارند، معتقدند که اماکن تاریخی نباید کانون توجه و مورد تکریم قرار گیرند. به همین دلیل برخی مکان ها همچون خانه ی حضرت خدیجه (س) همسر پیامبر اسلام (ص) غیر ضروری و حتی ناخوشایند تلقی شد و به دنبال آن این مکان تخریب گردید به جای آن.

اما اظهارات اخیل درباره ی تخریب بافت قدیمی شهر مکه از سوی افراد دیگری در جهان اسلام نیز بیان شده است. در پاییز گذشته روزنامه ی گاردین طی مقاله ای جزییات سرمایه گذاری کلان دولت سعودی در این جهت را منتشر کرد و نشان داد که چگونه ولخرجی ها و تسهیلات فراوان برای ساخت این عمارت ها اختصاص داده شده و در مقابل ساکنین نسل اندر نسل این شهر مورد غفلت و غارت قرار گرفته اند:

« به گزارش گاردین، عرفان العلوی، مدیراجرایی بنیاد پژوهش در میراث اسلامی است که از سوی انگلستان تاسیس شده است. وی که بیهوده برای ارتقاء مکان های تاریخی کشورش تلاش می کند، می گوید: این منطقه تاریخی ترین بخش شهر قدیمی مکه بود که اکنون همه ی آن ویران شده است. العلوی خاطر نشان می سازد: ساکنین این محل یک هفته مهلت داشتند تا محله را تخلیه کنند و خیلی های آنها هم هنوز مبلغی در مقابل آن دریافت نکرده اند که البته یک داستان تکراری در توسعه ی شهر مکه است. آنها اکنون در زاغه نشین های حاشیه ی شهر و بدون شرایط بهداشتی مناسب زندگی می کنند. اهالی این محل، که برای نسل های متمادی در اینجا زندگی می کرده اند، به اجبار به بیرون رانده شده اند تا راه برای ساخت این قلعه های مرمری در آسمان هموار شود. »

” مرتفع سازی های افسانه ای متکبرانه ای که در کشورهای حوزه ی خلیج فارس در حال اجراست یک عقبگرد بزرگ است “

عمران اخیل اذعان می دارد که ورود جمعیت مدام در حال افزایش زائران به این شهر به معنی آنست که طراحی شهری مکه نیازمند به روز شدن و نواندیشی است اما اجباری وجود ندارد که به این شکل درآید. وی می گوید: نیازی نیست که چنین ساختمان هایی همچون ابراج البیت داشته باشیم. آنها می توانند به جای آن، شهر را به گونه ای طراحی کنند که مسیرهای ویژه پیاده روی داشته باشد و پیاده روی در آن آسان باشد. با این روندی که مکه در حال بازسازی است، در خلاف اصول برابری انسانی که ایمان اسلامی را تقویت می کند، حرکت می نماید. « سود اقتصادی » تنها چیزی است که من می توانم به عنوان هدف این توسعه متصور شوم.

نگرانی های عمران اخیل در خصوص زوال سنت شهر اسلامی به مکه و مدینه محدود نمی شود. او همچنین به یک فرصت از دست رفته در توسعه ی شهرهای حوزه ی خلیج فارس اشاره می کند که با سرعت و با سرمایه ای نامحدود در حال ساخته شدن هستند. مرتفع سازی های افسانه ای متکبرانه ای که در این کشورها در حال اجراست یک عقبگرد بزرگ است. اینگونه به نظر می رسد که خلاف همه ی آنچه که درباره محیط زیست شهری یادگرفته ایم در حال حاضر در سراسرجهان اتفاق می افتد. در ظاهر به نظر می رسد که این جوامع در حال پیشرفت هستند اما آنها به جای آنکه به مردم زندگی در یک محیط زیست شهری را ارائه دهند، فقط به آنها پناهگاه داده اند.

” احداث مساجد در حومه شهرهای امریکا صورت می گیرد و این انزواگرایی منفی موجود که امروزه جوامع مسلمان با آن مواجه هستند را تقویت می کند “

اخیل می گوید: در جوامع مسلمانان امریکا نیز به این طریقه ای که مساجد در حال توسعه هستند، نه تنها در خلاف جهت تجربه تاریخی ساختمان سازی در مرکز یک منطقه ی شهری عمل می شود، بلکه همچنین شکاف در جامعه ی مسلمانان و نیز مابین مسلمانان و سایر همشهریان امریکایی شان بیشتر می گردد. احداث مساجد در حومه شهرهای امریکا صورت می گیرد و این انزواگرایی منفی موجود که امروزه جوامع مسلمان با آن مواجه هستند را تقویت می کند. اصولا حومه شهر انزواگرایی را رواج می دهد.

مساجد امریکا در مناطق حومه ای شهرها ساخته شده اند که تنها با اتومبیل قابلیت دسترسی دارند و این نشاندهنده ی تمایل برای ایجاد شکاف و جدایی در جامعه با ترسیم خطوط فرهنگی و اقتصادی است. بیشتر مسلمانان امریکا مهاجران و فرزندان آنها هستند و به همین خاطر درک درستی از اهمیت حفظ سنت شهری ندارند.

احیای آن سنت شهراسلامی و آوردن آن به آینده، چیزی است که اخیل آرزوی آن را دارد و اظهار می دارد: این هدف غایی من است که این اصول را در عمل پیاده و اجرایی کنم.

مرجع: The Atlantic Cities

https://jaberdanesh.persianblog.ir/K5RNA54QXEt0Q1O5lvgZ-معمار-امریکایی-مطرح-کرد-ویرانی-بسیاری-از-مکان-های-مهم-در-فرهنگ-اسلامی