مقدمه :
به طور کلی بحث آب محوری ترین عامل توسعه یا محدودیت می باشد. رودخانه زاینده رود به طول تقریبی 400 کیلومتر از ارتفاعات زرد کوه بختیاری سرچشمه گرفته و پس از طی نمودن مسیر خود و گذر از دو استان چهارمحال و بختیاری و اصفهان به تالاب گاوخونی منتهی میشود. از گذشته در طول مسیر بندهای آبگیر متعددی احداث و بوسیله آنها آب به سمت انهار و مادیهای منشعب از رودخانه وارد و به مزارع انتقال مییافت.
قانون مصوب توزیع آب در دولت جمهوری اسلامی
در تاریخ 16/12/1361 قانون توزیع عادلانه آب در مجلس شورای اسلامی مصوب و در تاریخ 22/12/1361 به تایید شورای نگهبان رسیده و در همان سال توسط نخست وزیر وقت ابلاغ گردید. در این قانون به صراحت موارد مربوط به مالکیت آب اعم از سطحی یا زیر زمینی و وظایف و اختیارات صادر کنندگان پروانههای مصرف آب، حقابهها و موارد مربوط به جبران خسارت تبیین گردیده است.
متصدی تخصیص و اجازه بهره برداری از منابع آبی کشور
در ماده 21 این قانون تصریح شده که تخصیص و اجازه بهرهبرداری از منابع عمومی آب برای مصرف شرب، کشاورزی، صنعت و سایر موارد منحصراً با وزارت نیرو است.
تقسیم و توزیع آب در بخش کشاورزی
در تبصره یک بند 21 به این نکته اشاره شده است که تقسیم و توزیع آب بخش کشاورزی، وصول آب بها با حق النظاره با وزارت (جهاد) کشاورزی است. در ماده 18 این قانون به وزارت (جهاد) کشاورزی اختیار داده است که مطابق ماده 19 همین قانون در صورت وجود ضرورت اجتماعی و بطور موقت نسبت به صدور پروانه مصرف معقول آب برای صاحبان حقابههای موجود اقدام نماید بدون آنکه حق اینگونه حقابه داران از بین برود.
تعریف حقابه و چگونگی تشخیص حقابه دار
در تبصره یک بند 18 حقابه به عنوان حق مصرف آبی تعریف شده است که در دفاتر جزء قدیم یا اسناد مالکیت یا حکم دادگاه یا مدارک قانونی دیگر قبل از تصویب این قانون (سال 1361) برای ملک یا مالک آن تعیین شده باشد.
تعریف مصرف معقول آب
مصرف معقول نیز در تبصره همین ماده به عنوان " مقدار آبی که تحت شرایط زمان و مکان و باتوجه به احتیاجات مصرف کننده و رعایت احتیاجات عمومی و امکانات، طبق مقررات این قانون تعین خواهد شد" تبیین شده است
نحوه تعیین میزان مصرف معقول آب
در ماده 19 قانون، وزارت نیرو موظف گردیده است به منظور تعیین میزان مصرف معقول آب برای امور کشاورزی یا صنعتی یا مصارف شهری از منابع آب کشور برای اشخاص حقیقی یا حقوقی که در گذشته حقابه داشتهاند و تبدیل آن به اجازه مصرف معقول، هیئتهای سه نفری در هر محل تعیین کند و بر اساس نظر این هیئت پروانه مصرف معقول توسط وزارتخانههای ذیربط صادر گردد و تصریح گریده که درخواست معترضین به رای هیئت سه نفره به هیئت پنج نفره ارجاع میگردد و رای هیئت پنج نفره لازم الاجرا بوده ولی در مراجع قضایی قابل طرح میباشد. همچنین وزراتین (جهاد) کشاورزی و نیرو را مکلف به تدوین آیین نامه اجرایی صدور پروانه مصرف معقول آب نموده است که بر این اساس در تاریخ 27/4/1363 آیین نامه تشکیل هیئت های سه نفره و پنج نفره و وظایف و اختیارات آنها موضوع مادتین 19 و 20 قانون توزیع عادلانه آب و آیین نامه اجرایی نحوه صدور پروانه مصرف معقول آب موضوع ماده 18 قانون توزیع عادلانه آب به تصویب هیئت وزیران رسیده و ابلاغ گردید. در ماده 20 قانون توزیع عادلانه آب ترکیب اعضای هیئتهای سه و پنج نفره مشخص گردیدهاند.
اعضاء هیئت های 3و5 نفره
طبق ماده 20 قانون توزیع عادلانه آب اعضای هیئتهای سه نفره مرکب هستند از یک نفر کارشناس حقوقی به انتخاب وزرات نیرو و یک نفر کارشناس فنی به انتخاب وزارت (جهاد) کشاورزی و یک نفر معتمد و مطلع محلی به انتخاب شورای محل. همچنین ترکیب هیئتهای پنج نفری عبارتست از مدیر عامل شرکت آب منطقهای و رییس سازمان جهاد کشاورزی استان و یا نمایندگان آنها و یک نفر کارشناس به انتخاب وزارت نیرو و دو نفر معتمد و مطلع محلی به انتخاب شورای محل.
ضمناً طبق قانون در صورتیکه منطقه آبریز شامل چند استان باشد انتخاب مقامات دولتی مذکور با وزرای مربوطه میباشد.
جبران خسارت پروانه داران مصرف معقول آب
صاحبان حقابه که طبق ماده 19 قانون توزیع عادلانه آب برای آنها پروانه مصرف معقول آب صادر میگردد قانوناً مجاز به استفاده از میزان آب قید شده در پروانه هستند لذا در صورت نقصان در میزان آب دریافتی که بر اثر اجرای طرحهای عمرانی و صنعتی و ... باشد مشمول ماده 44 قانون میگردند که طبق این ماده کلیه خسارات مربوط بایستی به نحوی از طرف دولت (وزارت نیرو) جبران و پرداخت گردد.
تاریخچه تشکیل هیئت 3 و 5نفره در اصفهان
بنابر ضرورت ایجاد شده در منطقه اصفهان که نتیجه خشکسالی چند سال اخیر و کاهش نزولات در سرشاخههای رودخانه زاینده رود بود مکاتبات و مذاکرات لازم از طرف مسوولین سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان با وزیر جهاد کشاورزی، استاندار و معاونین ایشان و مسوولین شرکت آب منطقهای در اواخر سال 89 شروع گردید که با پیگیریهای انجام شده تشکیل و پیگیری تعیین تکلیف استفاده کنندگان آب از رودخانه زاینده رود بنا بر مصوبه نهم کارگروه ماده 11 مورخ 7/2/90 و طبق ماده 19 قانون توریع عادلانه آب و ماده یک آیین نامه تشکیل هیئتها به عهده هیئت سه و پنج نفره صدور پروانه مصرف معقول محول گردید. طبق ماده یک آیین نامه تشکیل هیئتها و بنا بر تشخیص مسوولین سازمان جهاد کشاورزی استان دبیرخانه مرکزی هیئتهای مذکور در محل سازمان جهاد کشاورزی استان تشکیل و تجهیز گردید.
شهرستان های حوزه کار هیئت 3و5 نفره
بنابر این حوضه کار فعلی هیئت جهت تعیین تکلیف روند عادلانه توزیع آب زاینده رود شهرستانهای اصفهان، نجف آباد، برخوار، شاهین شهر و میمه، شهرضا، فریدن، فریدونشهر، چادگان، تیران و کرون، خمینی شهر، لنجان، مبارکه و فلاورجان میباشد.
|