حاج میرزا محمد حسن شیرازی، معروف به «میرزای شیرازی بزرگ»
شاگردان زیادی در حوزه درس او تربیت شدند، از قبیل سید محمد فشارکی...
«حاج میرزا محمد حسن شیرازی، معروف به «میرزای شیرازی بزرگ» ، ابتدا دراصفهان تحصیل کرد و سپس به نجف رفت و در حوزه درس صاحب جواهرشرکت کرد و بعد از او به درس شیخ انصاری رفت و از شاگردان مبرز و طراز اول شیخ شد. بعد از شیخ انصاری مرجعیت عامه یافت. در حدود23 سال مرجع علی الاطلاق شیعه بود و هم او بود که با تحریم تنباکو، قرار داد معروف استعماری رژی را لغو کرد. شاگردان زیادی در حوزه درس او تربیت شدند، از قبیل آخوندملا محمد کاظم خراسانی، سید محمد کاظم طباطبائی یزدی، حاج آقا رضاهمدانی، حاج میرزا حسین سبزواری، سید محمد فشارکی رضوی، میرزا محمدتقی شیرازی و غیر اینها. از او اثری کتبی باقی نمانده است، ولی احیانا برخی ازآرائش مورد توجه است. در سال 1312 ه. ق درگذشت.» (1)
یکی از مصادیق بارز سیر در تاریخ، مطالعه احوال علمای دین، به ویژه اعاظم علم و عمل در اسلام است. از میان علمایی که در اواخر قرن سیزدهم و اوایل قرن چهاردهم هجری به منصه ظهور رسیده اند، نام مبارک «میرزای بزرگ شیرازی» ، مرجع بلامنازع شیعه بلکه عالم اسلام، بر تارک تاریخ می درخشد. وی بزرگترین جنبشهای
[302]مذهبی علیه ظلم و فساد حاکم و استعمار در حال استیلا بر کشورهای اسلامی، من جمله ایران را پایه گذاشت. نام میرزای شیرازی و جنبش تحریم تنباکو چنان با هم عجین شده اند که با یاد کردن یکی، بی درنگ دیگری در خاطر می آید. اما زندگی پربارمیرزا تنها در پی ریزی این نهضت خلاصه نمی شود، بلکه شخصیت فوق العاده این مردبزرگ، در جای جای حیات طیبه او هویداست و ماجرای تنباکو تنها جلوه ای از برکات وجودی این مرد مقدس است.
1 - آشنایی با علوم اسلامی، ص 314.https://hawzah.net/fa/Book/View/45260/22549/گفتار-استاد/?SearchText=فشارکی
