التورات و الانجیل و القرآن الکریم
این پایاننامه در دوره کارشناسی ارشد رشته الهیات ، دکتر محمد علی لسانی فشارکی به عنوان استاد راهنما، وی را در تحقیق و نگارش آن یاری داده است.
این کتاب برگردان عربی کتاب است که توسط دکتر موریس بوکای به رشته تحریر درآمده است. مؤلّف کتاب سالیان درازی است که به مطالعه تطبیقی بین ادیان به ویژه ادیان توحیدی پرداخته است. موضوع اصلی کتاب مسأله هماهنگی یا عدم هماهنگی تورات، انجیل و قرآن با یافتههای علوم جدید است. این کتاب از سه فصل اصلی با زیر فصلهای متعدد تشکیل شده که به غیر از موضوع اصلی کتاب، مطالب جالب و خواندنی فراوانی را فراروی خوانده خود قرار میدهد.
فصل اول کتاب با عهد قدیم (تورات) آغاز میشود، مؤلف ابتدا در مورد مؤلفین تورات مطالبی بیان نموده و در ادامه با طرح یک دیدگاه کلّی، خواننده را با بخشهای مختلف تورات، مانند اسفار خمسه، کتب انبیا و... آشنا میسازد آنگاه به بحث اصلی خود یعنی تورات و علم جدید میپردازد. نویسنده کتاب با ذکر مثالهای گوناگون مانند آفرینش جهان و مراحل آن، تاریخ ظهور انسان و... نشان میدهد که روایت تورات از این مسائل با یافتههای علوم جدید متناقض است. مؤلف در ادامه این فصل به موضع مفسرین مسیحی در مواجهه با این تناقضات پرداخته و آنها را نقد کرده است و بالاخره نتیجه گرفته که با وجود این تناقضها و اختلافها در عهد قدیم، باید بپذیریم که دست بشر در نگارش و تدوین آن دخالت داشته است.
فصل دوّم با معرفی اناجیل چهارگانه آغاز میگردد. مؤلف مطالب مفصّلی در معرفی اناجیل مانند بررسی منابع و مصادر اناجیل، تاریخ اناجیل و... آورده و در ادامه به مسأله اناجیل و علم جدید پرداخته است. مؤلف در این فصل نیز به تناقضات و امور غیر معقولی که در اناجیل وجود دارد، اشاره کرده و با مثالهای متعدد این تناقضها را نشان داده و در پایان به همان نتیجه فصل اوّل یعنی دخالت بشر در تدوین و نگارش اناجیل و زیر سؤال رفتن اعتبار وحیانی آنها، رسیده است.
«قرآن و علم جدید» عنوان فصل سوّم کتاب است. که خواننده را به یاد اعجاز علمی قرآن میاندازد. مؤلف در این فصل با مثالهای متعدد نشان داده که بر عکس عهدین، رابطه قرآن با علم جدید رابطه هماهنگی و انسجام است نه رابطهای متعارض و متناقض.
تعدادی از موضوعاتی که مؤلف متعرض آنها شده عبارتاند از: آفرینش آسمان و زمین و مراحل آن، حقیقت جهان هستی، ستارگان، انبساط جهان، دریاها و عالم حیوانات و نباتات و... مؤلف در بعضی از موضوعات دیدگاه تورات و انجیل را بیان کرده و با دیدگاه قرآن و یافتههای علوم جدید مقایسه نموده است. مطالعه تطبیقی بین قرآن و عهدین با طرح چند موضوع مانند بحث طوفان و خروج بنیاسرائیل از مصر در ادامه این فصل نیز دنبال شده است.
کتاب با نتایج گوناگون پایان مییابد که مهمترین آن، اعتبار وحیانی قرآن بر اساس هماهنگی و عدم تناقض و اختلاف آن با یافتههای جدید علمی است.
کتاب دارای نثری روان و ساده است که علاوه بر مفید بودن برای علاقهمندان به مباحث قرآنی، میتواند منبع خوبی برای آشنایی با تورات و انجیل و دیدگاه غربیان نسبت به قرآن باشد. مترجم در بعضی موارد با آوردن توضیحاتی در پاورقی به بخشهای مبهم کتاب وضوح و روشنی بیشتری بخشیده و گاهی نیز انتقادهایی بر دیدگاههای مؤلف وارد کرده که بر ارزش علمی کتاب افزوده است. خواندنِ این کتاب به تمامی دانشجویان علوم قرآنی توصیه میشود.
بررسی بنیانگذاری قرائتو کتابت قرآن کریمتوسط پیامبر اکرم(ص) ([2])بررسی بنیانگذاری قرائت و کتابت قرآن کریم توسط پیامبر اکرم(ص) موضوع پایاننامهای است که به وسیله یکی از دانشجویان دانشکده الهیات دانشگاه امام صادق برای اولین بار انجام شده است.
این پایاننامه در دوره کارشناسی ارشد رشته الهیات توسط محسن رجبی ارائه شده و دکتر محمد علی لسانی فشارکی به عنوان استاد راهنما، وی را در تحقیق و نگارش آن یاری داده است.
این پایاننامه شامل مقدمه، کلیات و تعاریف است که در سه بخش تدوین شده است. بخش اول این پایاننامه به بررسی موضوع نزول قرآن اختصاص یافته است. در این بخش که دارای دو فصل «نزول دفعی و یکپارچه قرآن; بنیانگذاری قرائت قرآن توسط خداوند» و «تنزیل و ابلاغ تدریجی قرآن در جهت بنیانگذاری تدریجی قرائت قرآن توسط پیامبر اکرم(ص)» است موضوعاتی نظیر: «آرای دانشمندان درباره چگونگی نزول قربآن در شب قدر»، «اوصاف قرآن در مرحله قبل از نزول»، «تفصیل کتاب مبین به قرآن عربی مبین در شب قدر»، «تقویت و تثبیت موقعیت پیامبر اکرم (ص) و مؤمنان» و... مورد بررسی قرار گرفته است.
نگارنده در بخش دوم پایاننامه خود بنیانگذاری قرائت قرآن توسط پیامبر اکرم(ص) را مورد بحث قرار داده و در فصول پنجگانه این بخش، به طرح مواردی چون: ابلاغ قرآن، آموزش قرآن، ترویج قرآن، تثبیت قرائت قرآن و قرآن واحد و قرائت واحد پرداخته است. بخش سوم این پایاننامه قرآنی به بنیانگذاری کتابت قرآن توسط پیامبر اکرم(ص) اختصاص یافته است. در فصل اول رواج خط و ابزار کتابت در عصر نزول و آشنایی اعراب با فن کتابسازی مورد بررسی قرار گرفته و در فصل دوم موضوع «اهتمام پیامبر اکرم(ص) در جهت کتابت قرآن همزمان و موازی با قرائت قرآن» مطرح و بررسی شده است. رجبی همچنین در فصل سوم، موضوع «اهتمام پیامبر اکرم(ص) در جهت جمع، تألیف و تدوین نهایی نسخه واحد و کامل متن قرآن کریم» را انتخاب کرده و در پایان نیز نتایج و پیشنهادات خود را ارائه داده است. برای نگارش این پایاننامه از 114 منبع عربی، 47 منبع فارسی و نیز 24 مقاله تحقیقی (فارسی و انگلیسی) استفاده شده است.
محسن رجبی صبح روز دوشنبه 20 خردادماه در حضور استاد راهنما دکتر محمدعلی لسانی فشارکی، استاد ناظر دکتر عباص مصلایی پور، استاد مشاور دکتر احمد بادکوبه، و نماینده شورای تحصیلات تکمیلی دکتر حسین هوشنگی و جمعی از دانشجویان این دانشگاه از پایاننامه خود دفاع و از سوی داوران درجه عالی، «نمره 5/96» را دریافت کرد.
دکتر احمد بادکوبه معاونت پژوهشی دانشکده الهیات دانشگاه امام صادق(ع) و استاد مشاور این دانشجو درباره مطالب ارائه شده در این پایاننامه گفت: این پایاننامه از دو جهت امتیاز خاص خود را دارد; یکی این که در مجموعه پایاننامههایی که به نحوی در حاشیه طرح جامع آموزش زبان قرآن در سالهای اخیر در دانشگاه امام صادق(ع) مطرح بوده و در مقایسه با پایاننامههای دیگری از این مجموعه اولین پایاننامهای است که از نظر پژوهشی و دقت در طرح مسایل و از عهده برآمدن در بیان مطالب ممتاز است، امتیاز دوم که این پایاننامه از جمله پایاننامههایی است که ضمن حفاظت از کیان علمی و تحقیقی به عنوان یک تحقیق دانشگاهی جنبههای تحکیم و تقویت مبانی اعتقادی مسلمانان در ارتباط با ایمان به قرآن را هم مورد توجه قرار داده و توانسته است این هر دو امتیاز را باهم جمع کند.
[1]- گلستان قرآن، شماره 118.
[2]- گلستان قرآن، شماره 118.
https://hawzah.net/fa/Magazine/View/5427/5442/51073/التورات-و-الانجیل-و-القرآن-الکریم/?SearchText=فشارکی
