مسجد جامع خرمشهر ، نماد مقاومت و پیروزی در پرتو ایمان

 

 

 

 

A

سید جواد هاشمی فشارکی

 

استان خوزستان

نقشه شهر خرمشهر

موقعیت مسجد در شهر خرمشهر

محیط پیرامونی مسجد

 

ورودی مسجد

 

داخل مسجد

 

به بهانه روز جهانی مسجد؛

مسجدی که قلب مقاومت ملت ایران است

«مسجد جامع خرمشهر» نخستین اثر ملی دفاع مقدس به ثبت رسیده است. این مسجد در دوران دفاع مقدس قلب حماسه و ایستادگی ملت ایران در برابر دشمن بود.

به گزارش ایسنا، «مسجد جامع خرمشهر» سنگر مقاومت و ایثار مدافعان خونین‌شهر سال ۱۳۸۶ با حضور کاروان راهیان نور، به‌ عنوان نخستین اثر ملی دفاع مقدس ثبت و از تابلوی آن با شماره‌ ثبت ۱۱۰ پرده‌برداری شد.

این مسجد در دوره‌های مختلف از آغاز انقلاب اسلامی تا کنون نقش مهمی در ایجاد حرکت‌های مردی داشته است. در حقیقت این بنای مذهبی دژ محکم رزمندگان اسلام است که از در و دیوارهای آن شاخصه‌های جهاد، ایمان و تقوا موج می‌زند.

مسجد جامع  قلب خرمشهر جای  دارد. با آغاز جنگ عراق علیه ایران،مهمات و تجهیزات نظامی درون این پایگاه دینی در میان مردم و مدافعان تقسیم می‌شد. علاوه بر این،مسجد خرمشهر محل  امدادرسانی به مجروحان دفاع از شهر بود و دشمن نیز که به واسطه ستون پنجم و جاسوس‌هایش از این موضوع آگاهی داشت بارها و بارها این بنای مقدی را مورد آماج گلوله توپ و تیرهایش قرار داد.

 به طوری که همچنان آثار خراش گلوله و ترکش‌ها بر پیکر این بنا که بیش از ۱۵۰ سال از عمر آن می‌گذرد باقی مانده است. با این حال آنچه که این مسجد را اعتبار و افتخار بخشیده است نه عمر آن، بلکه سرگذشت پرحماسه آن است. این مسجد چهارم آبان ماه سال ۱۳۵۹  با سقوط شهر به دست نیروهای بعثی عراق افتاد و مدافعان پس از اینکه شهر کاملا تصرف شد از پشت پل خرمشهر به اندوه نشستند. در جریان همین تصرف بود که شهید «محمد جهان‌آرا» آن جمله معروف خود را بیان کرد. «بچه‌ها اگر شهر سقوط کرد آن را دوباره فتح می‌کنیم، مواظب باشید ایمان‌تان سقوط نکند.»

اما فرماندهان و رزمدگان هم قسم شدند تا این مسجد که قلب مقاومت ملت ایران بود را آزاد کنند. در نهایت خرمشهر پس از ۳۴ روز مقاومت در برابر دشمن و اشغال ۵۷۵ روزه آن، طی ۲۵ روز عملیات، در ساعت ۱۱ صبح روز سوم خرداد ۶۱ آزاد شد.

عصر روز آزادسازی خرمشهر جاویدالاثر حاج احمد متوسلیان در مقابل مسجد جامع خرمشهر به رزمندگان گفت: «همه عزیزان ما که تا امروز در خونشان غوطه‌ور شده و به شهادت رسیده‌اند برای حفظ اسلام عزیز بوده است. هرچند داغ فراق‌شان جگر ما را سوزاند، اما خدا را شکر که بالاخره توانستیم امروز با آزادی خرمشهر قلب امام‌مان را شاد کنیم.»

انتهیای پیام

 

https://www.isna.ir/news/96053018940/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D9%82%D9%84%D8%A8-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA-%D9%85%D9%84%D8%AA-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%AA

مسجد جامع خرمشهر

مسجد جامع خرمشهر، مسجدی نام‌آشنا برای تمام مردم ایران و حتی توریست‌های خارجی است. این مسجد را می‌توان تنها بنایی دانست که بدون شاخص‌های تاریخی و معماری در کنار سایر مکان‌های معماری تاریخی در ایران می‌درخشد و مورد توجه قرار گرفته است. مسجد جامع خرمشهر در خیابان چاسبی، مرکز شهر، قرار گرفته است. این مسجد از دیرباز به دلیل قرار گرفتن آن در کنار بازارهای سیف و صفای خرمشهر به‌عنوان یکی از مساجد پرتردد شهر شناخته می‌شد.

 

 موقعیت  خرمشهر روی نقشه

تاریخ مسجد جامع خرمشهر

این مسجد بیش از ۱۲۰ سال قدمت دارد؛ ولی از مؤسس و بانی آن اطلاعات دقیقی در دست نیست. در سال ۱۳۴۸، قطعه زمینی از ضلع غربی به مسجد اضافه شد و به‌صورت فعلی تجدید بنا گردید، با مساحـت ۱۲۰۹ مترمربع. با توجه به طبقات موجود ۱۰۲۸ مترمربع اعیانی که در اثر جنگ تحمیلی ۴۰ درصد آن تخریب گردید، به‌گونه‌ای که دو گلدسته آن کاملاً تخریب و گنبد بزرگ نیز بر اثر توپ دشمن آسیب دیده و در حال حاضر از اعتبارات بازسازی پس از پذیرش قطعنامه ۱۳۶۷ همه ساله مبالغی تخصیص یافته و هزینه گردیده و در ضمن توسط حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس جهت طرح توسعه مسجد جامع، ۴۰۰۰ مترمربع از ضلع شمالی مسجد خریداری و تملیک گردید و با احداث مهمانسرایی جهت زائرین و رواق گذر عابر پیاده در دو ضلع شرقی و غربی و ایجاد محل تجـاری و حوض آب‌نما شد.

 معماری مسجد جامع خرمشهر

مسجد جامع دارای نمای آجری و حدود هزار مترمربع کاشی آیات خشتی و ۷۷۰ مترمربع کاشی‌کاری معرق است و دارای دو گلدسته با ارتفاع ۲۸ متر از کف زمین و دو گنبد بزرگ و کوچک است که گنبد بزرگ و گلدسته‌ها با کاشی معرق تزیین شده و با سه دستگاه ارکاندیشن تهویه مطبوع و سیستم خنک کننده مرکزی ایجاد گردیده است.

 مسجد جامع و جنگ تحمیلی خرمشهر

 

 

مسجد جامع خرمشهر قلب شهر و قلب تپنده ملت ایران بود. این بنا علاوه بر قدمت تاریخی و ارزش معماری دارای ارزش‌های معنوی در مکان و موقعیت قرارگیری خود در این شهر است. این مکان جایی است که ایمان و معنویت رزمندگان معادلات را برهم می‌زند.

این مسجد در میان هزاران مسجد دیگر در گستره کشورمان دارای نقش برجسته‌ و اثر بخشی در طول دوران دفاع مقدس داشته به‌طوری که اگر این مسجد نبود در همان روزهای نخست خرمشهر به اشغال دشمن در می‌آمد، مسجد خرمشهر با پشتیبانی از رزمندگانی که از شهر دفاع می‌کردند، در واقع مرکز ثقل دفاع جانانه این شهر بوده است.

زمانی که جنگ در مرز شلمچه آغاز شد، سپاه (تازه در خرمشهر شکل‌ گرفته بود) مسجد جامع خرمشهر را به‌عنوان قرارگاه نیروهای مقاومت مردمی انتخاب می‌کند، جنگ نفربه‌نفر درمی‌گیرد، پیشروی ارتش بعث به سمت شهر آغاز می‌شود و درگیری‌های سنگین میان ارتش تادندان‌ مسلح بعث عراق، نفربرها و انبوهی از تانک‌ها با نیروهای مقاومت مردمی که از تکاوران کلاه سبز نیروی دریایی ارتش، دانشجویان دانشگاه افسری، نیروهای سپاه (شهید سید محمد جهان‌آرا) و مردم خرمشهر تشکیل‌ شده بود، ادامه پیدا کرد.

نیروهای مقاومت موفق می‌شوند که ۴۵ روز ارتش تادندان‌مسلح را در کوچه و پس‌کوچه‌های شهر نگه‌ دارند و در این مدت مسجد جامع، کانون مقاومت بود. مسجد جامعی که نقش بیمارستان و ستاد عملیات مقاومت شهر را بر عهده داشت در تیررس دشمن قرار گرفت و به شدت آسیب دید. در ۴ آبان ۱۳۵۹ سقوط خرمشهر رسماً اعلام می‌شود؛ سقوط مسجد جامع سقوط خرمشهر بود.

در نهایت این شهر پر حادثه پس از ۵۷۸ روز اشغال در روز سوم خرداد سال ۱۳۶۱ در عملیات بیت المقدس که توسط ارتش جمهوری اسلامی ایران (به فرمانده‌ی علی صیاد شیرازی) و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (به فرمانده‌ی محسن رضایی) انجام گرفت آزاد شد. فتح خرمشهر انعکاس جهانی داشت و عراق با از دست دادن خرمشهر از نظر سیاسی تکیه‌گاهش را برای مذاکره از دست داد.

بازسازی مسجد جامع خرمشهر

طرح توسعه و سفت‌کاری مسجد جامع خرمشهر در سال ۱۳۹۴ کلید خورد. اکنون این مسجد به‌عنوان قطب فرهنگی خرمشهر شناخته می‌شود.

مسجد جامع سال‌هاست که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بناها نه‌تنها در کشور بلکه در جهان معروف شده است، این مسجد سالانه میزبان خیل عظیم زائرانی از اقصی نقاط کشور و حتی گردشگران خارجی است.

مسجد جامع خرمشهر سی هزارمین اثر تاریخی ایران است که در سال ۱۳۹۰، در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. بنایی مشابه این مسجد تاریخی، در باغ - موزه دفاع مقدس در تهران، اتوبان حقانی، جنب پارک طالقانی ساخته شده است.

 

 

https://www.kojaro.com/2016/9/25/122192/khoramshahr-masjed-jame/

 

https://article.tebyan.net/384087/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9-%D8%AE%D8%B1%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%B1

 

#######################################################################################

مسجد جامع  موزه انقلاب اسلامی  و دفاع مقدس

 

مسجدی با خاطرات حماسی؛ در قلب تهران

یادی دوباره زنده می شود و این زنده شدن، زیستنی جاودانه خواهد بود. حکایت یک مسجد است. مسجدی که سنگر بود. سنگر شد و ایثار در درونش رویید. مسجدی جامع که خبر از جنوب آورده. آمده و در قلب پایتخت می تپد. مسجد جامع خرمشهر.

 

 

یک بار نه، چندبار... چندین بار باید وضو ساخت... یک نفر بگوید تقدس در تقدس را باید با چندین وضو بر زبان آورد؟ یک نفر بگوید «سنگر در سنگر » را چگونه؟

باید مقدس بود و پاک، تا به یاد خونهای بر دیوارش، اشک بریزی و به نام روز رهاییاش، شوق را با قطره قطره احساس درآمیزی. یکی هست بگوید که خونین ترین نقطه خرم ترین شهر را کدامین صدا، اذان بگذارد تا «قیام نمازش »، در ملکوتی در فرادست، فرشته ات کند؟ راستی، آن یک نفر که بود که تقدس خرم ترین ناحیه زخمی روزگاران دیروز را، با تمام مباهات، در احساسی مباح ریخت و در ابرشهر دیار مهربانی، ابهتی دیگر گونه داد و آورد در دل تکرار، تا حدیث عاشقانگی، مکرر از مناره هایش به آسمان هبوط کند و چرخ بزند در کهکشانی که این بار باید فراموشی را فراموش کند و بداند که این، پرتوی است از ابهتی ناتمام که در قلب خرم ترین ناحیه زمین، ناگهان از ویرانه هایش به آبادترین نقطه لاهوتی رسید.

یک نفر هم که از اهالی همان روزگار بود، روزنی در قلب پایتخت گشود تا یادگاری از گذشته نه چندان دور و یادبود تمام خاطرات فتح خونین شهرسر به فلک بر کشد.

مسجد جامع خرمشهر است که مردان همرزم دیروزش، پرتوی از آن برداشته و قلب پایتخت را خورشید باران کرده اند؛ درست همین جایی که درختان موزه، به احترام نماد هم شکل و هم اندازه اش، قیام کرده اند و مقیم همین حوالی خواهند بود. خواهند ماند و با مسجد خرمشهر، ابدیت خواهند سرود.

 

 

 

مسجد جامع خرمشهر در قلب تهران

به نام خالق زیبایی ها، نگاه را بر نماد مسجد دوران دفاع، آغاز می کنیم و به تکبیره الاحرامش قیام؛ که زیباست نماز خواندن در «مسجدی که سنگر است » و آن هم سنگری که «سنگر تمام سنگرهاست .» مسجد خرمشهر نماد نمادهای دفاع مقدس! پای در پایتخت گذاشتی سالم برتو و سلام بر روزهای دیروز.

 

 

مسجدی با خاطرات حماسی

 یکی از مهمترین مساجدی که در طول دوران دفاع مقدس، شاهراه حماسه های مقاومت بود، مسجد جامع خرمشهر است و اگر نبود، خبری از مقاومت هم نبود. در واقع مقدس ترین نقطه خرمشهر، مرکز ثقل و گرانیگاه دفاع جانانه این شهر بوده است. پس از آزادی خرمشهر نیز مسجد جامع نقطه امید رزمندگان در تصرف و پاکسازی شهر بود و با عملیات بیت المقدس جاودانه شد. مسجدی که همیشه یادآور خاطراتی است که می تواند همه چیز را از دوران مقدس 8 ساله دفاع روایت کند.

 

آغاز ساخت مسجد خرمشهر در تهران

سال 89 در ایام سالگرد آزادسازی خرمشهر بود که مدیران شهری پایتخت و دست اندرکاران اداره تهران طی اخباری، از شبیه سازی مسجد جامع خرمشهر به عنوان نمادی از مقاومت در موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس با همان شکل و مساحت واقعی اش در خرمشهر، خبر دادند. حالا در گوش های پایتخت، صدای مؤذن از گلدسته آن، تاریخ را تکرار میکند؛ مسجد جامع خرمشهر در موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس.

 

 

 

جایی که هم مسجد بود و هم سنگر

مسجد جامع، میعادگاه عاشقان شده بود. از اینکه از همان روزهای اول هر کسی هر کاری داشت، مسجد جامع می رفت. اگر کسی غذا می خواست، مسجد جامع می رفت. اگر کسی مجروح شده بود مسجد جامع می بردنش. اگر کسی دنبال گمشده اش می گشت، مسجد جامع می رفت و حتی اگر کسی اسلحه می خواست، مسجد جامع می رفت.سازماندهی نیروها در مسجد جامع بود و خلاصه هر کاری که فکرش را بکنی در مسجد جامع صورت می گرفت.

 

شکل، معنا و بازسازی مجازی تخریب مسجد

هدف از طرح و احداثِ «موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس» تجسم بخشیدن به فضایی عینی بوده است که از شکل فراتر رفته و به معانی بزرگ رسیده است. این نماد در واقع «هویت» یا «معنا»ی مشترک و فراگیرِ دفاع مقدس را به همراه شکل ماجرا به نمایش می گذارد. مسجد خرمشهر به گونه ای بناشده که علاوه بر ساختار مسجد، سیستم نورپردازی ویژه ای وجود دارد که برای بیننده نمایش تخریب و بازسازی مسجد را تجسم می کند.

 

 

فلسفه انتخاب مسجد جامع

به گفته مدیران شهری، انتخاب این مسجد برای بازسازی در موزه ، آن را از بنایی در جنوب به نمادی در حوزه دریافت و تفسیر جنگ بدل میکند و به آن موضوعیت و به مخاطب منظر تازه ای برای تفسیر می بخشد. خود مفهومی می شود و برای ابدی بودن و جاودانه ماندنش، ضرورت ها را تذکر می دهد، آن هم در قلب پایتخت.

 

نماز خواندن در مسجد نمادین و البته واقعی

شاید مهمترین ممیزه این بنای یادبود با سایر نمادهای ممکن، وجه کارکردی و البته آیینی عمیق آن است. این بنای یادبود صرفا برای تماشا نیست، که خود فضایی برای حضور و مشارکت جمعی در آیین عبودیت است. این مسجد که در مقیاس یک یکم ساخته شده است، محلی است برای برپایی نمازو برگزاری مراسم های معنوی و مذهبی موزه.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

http://old.iranhdm.ir/index.aspx?pageid=395&p=1

 

بازخوانی پرونده خرمشهر

خرمشهر؛ از اشغال تا آزادی/دلیل تغییرمکان دفن یک شهید بعداز ۳۱ سال

خرمشهر - هشت سال جنگی که عراق به ایران تحمیل کرد، از طولانی‌ترین و پرهزینه‌ترین درگیری‌های نظامی در تایخ معاصر بود، که ابعاد و تأثیرات منطقه‌ای و جهانی گسترده‌ای داشت که از خرمشهر آغاز شد.

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: بعدازظهر ۳۱ شهریور ماه سال ۵۹ خرمشهر زیر آتش سنگین ارتش عراق قرار گرفت. انبوهی از آتش خمپاره‌ها و توپ های دشمن که روی شهر می ریخت، همه را غافلگیر کرده بود. شهر در آتش می‌سوخت و صدای انفجار لحظه‌ای قطع نمی شد. طولی نکشید که بیمارستان پر شد از مجروحان و شهیدان. زنان و کودکان و سالخوردگان، آواره بیابان ها و جاده ها شده بودند. مردم به خصوص جوانان رو به مسجد جامع(نماد مقاومت) و دیگر پایگاه ها آوردند تا برای مقاومت سازماندهی شوند.

ناکامی دشمن در اشغال سریع خوزستان
 
گروه های مقاومت به سرعت شکل گرفت و در محورهای هجوم، جنگ و گریز شروع شد. آن طرف از توپخانه، تانک، خمپاره انداز، مسلسل های سنگین و قوای زرهی بهره می برد و این طرف فقط چند تفنگ ام‌یک، ژ۳، بطری های آتش زا و چند آرپی جی داشت. ۳۴ روز مقاومت و تلاش در این وضعیت اگر چه بسیاری از مدافعان شهر را به کام شهادت کشاند ولی دشمن را در دستیابی سریع به اهدافش و اشغال سریع خوزستان ناکام گذاشت. هر چند که خرمشهر، خونین شهر شد و به دست دشمن افتاد.

خرمشهر اشغال شد

در روز ۴ آبان ۱۳۵۹ شهرستان خرمشهر در استان خوزستان پس از بیش از یک ماه مقاومت رزمندگان ایرانی و نیروهای محلی، به اشغال کامل ارتش بعثی عراق درآمد.

نیمه شب سوم آبان بود که نیروهای ارتش بعثی با سازماندهی و تجهیز لشکرهای مستقر در جبهه خرمشهر و همچنین فراخوان نیروهای تازه‏‌نفس به این جبهه، هجومی وسیع و گسترده را به شهر آغاز کردند و پس از جنگی نابرابر، وارد خیابان‏‌های خرمشهر شدند. رزمندگان و مردم شهر در اطراف پل خرمشهر که حالا به نام خونین‌شهر شناخته می‌شد، تلاش بسیاری کردند تا از پیشروی نیروهای صدام جلوگیری کنند، اما سرانجام در غروب چهارم آبان، غرب خرمشهر به دست دشمن افتاد و تراژدی تلخ خونین‌شهر رقم خورد.

باقیمانده نیروهای مدافع، به سمت شرق شهر عقب نشستند اما با تمام پایداری‏‌ها، سرانجام خرمشهر سقوط کرد و به اشغال کامل دشمن متجاوز درآمد. این اما به معنای پایان درگیری‌ها نبود که رزمندگان ایرانی همچنان در جبهه شرق با نیروهای متجاوز درگیر بودند.

روزنامه کیهان فردای آن روز در گزارشی از منطقه نوشت: «آخرین گزارش‌های رسیده از جبهه جنوب حاکیست که اوضاع جنگ در خونین‌شهر بحرانی است و رزمندگان دلیر در این شهر در برابر تجاوز دشمن سرسختانه پایداری می‌کنند. بر اساس آخرین اخبار رسیده از جبهه خونین‌شهر و آبادان مقاومت مدافعان انقلاب همچنان ادامه دارد و پل خونین‌شهر به علت آتش شدید دو طرف غیرقابل استفاده است. برتری آتش در این منطقه با متجاوزین است در حالیکه مهاجمین با توپخانه به نیروهای انقلاب حمله می‌کنند، رزمندگان اسلام بدون در دست داشتن تجهیزات کافی زرهی و توپخانه در مقابل تجاوز مزدوران صدام سرسختانه مقاومت می‌کنند.»

آزادسازی خرمشهر

هر چند خرمشهر در چهارم آبان ۵۹ سقوط کرد و دشمن بعثی، در ادامه تجاوزات خود، علاوه بر غارت کامل شهر، حتی به منازل خرمشهر رحم نکرد و برخی از آن‌ها را با ۳۰۰ تن تی.‌ان.‌تی به طور کلی تخریب کرد اما مقاومت مردم و رزمندگان تا ۲۰ ماه بعد ادامه یافت.

پس از بررسی های بسیار و انجام چند عملیات مقدماتی، بلافاصله پس از اتمام عملیات فتح‌المبین در حالیکه قوای ارتش عراق در منطقه بومی خرمشهر تقویت می شدند به تمامی یگانهای تحت امر قرارگاه مرکزی کربلا دستور داده شد تا با بازسازی و تجدید قوا به شناسایی  و طراحی عملیات بپردازند.

عملیات «بیت المقدس» در منطقه غرب رود کارون و جنوب غربی اهواز و شمال خرمشهر با رمز «یا علی بن ابی طالب(ع)» در ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱ آغاز شدبدین ترتیب عملیات «بیت المقدس» در منطقه غرب رود کارون و جنوب غربی اهواز و شمال خرمشهر با رمز «یا علی بن ابی طالب(ع)» در ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱ آغاز شد. اما حساسیت و اهمیت هدف های ایران و عراق در این منطقه موجب شد که عملیات به مدت ۲۵ روز به درازا کشد و در نهایت رزمندگان اسلام، درحالی که در شرایط بسیار دشوار آب و هوایی می جنگیدند، در اوج اقتدار، خرمشهر را آزاد کردند.

طی عملیات آزادسازی خرمشهر که در چهار مرحله اجرا شد، نیروهای مسلح ایران که شامل، ۱۳۵گردان متشکل از ۴۵ گردان ارتش، ۹۰گردان از سپاه و بسیج به علاوه نیروهای ژاندارمری، کمیته انقلاب اسلامی، شهربانی و جهاد سازندگی بودند، در برابر هفت لشکر دشمن به علاوه نیمی از ادوات، توپخانه، امکانات مهندسی و زرهی ارتش عراق قرار گرفتند، ضمن اینکه ارتش عراق با کمک عوارض طبیعی موجود در منطقه (رودخانه کارون، اروند، کرخه، هورالهویزه) به دفاع از موقعیت خود در این عملیات پرداخت.

در این عملیات، عراق برای حفظ خرمشهر هر چه در توان داشت به کارگرفت، چندان که غرب جاده اهواز- خرمشهر را در ابعاد یک کیلومتر از موانعی نظیر خودرو، تیر آهن و حتی دکل های برق را به طور عمود پر کرد و با مین‌گذاری در این منطقه امکان هلی‌برد نیروها را غیر ممکن کرد، اما سرانجام با مجاهدت و ایثار رزمندگان اسلام، عراق به دلیل ناتوانی در حفظ برتری نظامی و امید به تحمیل شرایط جدید سیاسی به ایران، ناچار به عقب نشینی از خرمشهر شد.

به این ترتیب، خرمشهر که پس از ۳۵ روز مقاومت، در تاریخ ۴ آبان ماه ۱۳۵۹ اشغال شده بود پس از ۵۷۵ روز در ساعت ۱۱ صبح روز سوم خرداد سال ۱۳۶۱ آزاد شد. ۱۹ هزار اسیر عراقی و ۱۶ هزار کشته و مجروح بخش کوچکی از هزینه‌ای است که ارتش عراق برای جاه‌طلبی بزرگ اشغال خرمشهر در جریان عملیات بیت‌المقدس متحمل شد.

دستاورد بزرگ ایران در آزادسازی خرمشهر این بود که اثبات کرد از قدرتی بزرگ‌تر از معادلات نظامی و پشتوانه‌ای به مراتب عظیم‌تر از مولفه‌های قدرت استراتژیک در حوزه دفاعی برخوردار استبا این حال دستاورد بزرگ بازپس‌گیری خرمشهر نه ۳۵۰۰۰ کشته و اسیر عراقی و نه حتی آزادی خونین‌شهر بود. دستاورد بزرگ‌تر عملیات بیت‌المقدس بازگشت روحیه و اعتماد به نفس نیروهای مسلح ایران و تحمیل اضطراب و ترس بر ارتشی بود که ماه‌ها در پس‌لرزه‌های فرار از خرمشهر شب را به صبح می‌رساند. ایران البته در جریان این عملیات ۶۰۰۰ شهید (۴۴۶۰ شهید سپاه و ۱۰۸۶ شهید ارتش) و ۲۴ هزار مجروح داد. با این حال اثبات کرد که از قدرتی بزرگ‌تر از معادلات نظامی و پشتوانه‌ای به مراتب عظیم‌تر از مولفه‌های قدرت استراتژیک در حوزه دفاعی برخوردار است.

خرمشهر را خدا آزاد کرد

این جمله تاریخی برای همه مردم ایران آشناست. جمله‌ای که امام (ره) بعد از پایان عملیات خرمشهر عنوان کرد. دکترین سیاسی و الهی امام(ره) در این میان بسیار قابل تامل است چرا که در کنار حجم کم امکانات و ایثارگری‌های مردمی و رزمندگان این جمله را عنوان کردند و در حالی که ایران برای شهر خرمشهر شهدای زیادی داد اما امام پیروزی را از جانب خدا دانستند تا فراموش نشود همه چیز به کرم و لطف خداوند متعال بستگی دارد.

شهید جهان آرا در خرمشهر

در میان جمع کثیر شهدای خرمشهر، محمد جان آرا فرمانده سپاه خرمشهر جایگاه ویژه ای در سازماندهی نیروها و انجام عملیات های مختلف داشت.

با شروع جنگ دوشادوش مردم از شهر دفاع کرد. بعد از سقوط خرمشهر و عزل بنی صدر از فرماندهی کل قوا تمامی نیروها یک دل به دشمن یورش بردند. اولین گام آنها شکستن محاصره‌ آبادان بود. این پیروزی در مهر ۱۳۶۰ روی داد. به دنبال این پیروزی در روز هفتم مهر محمد جهان آرا و تعداد دیگری از فرماندهان راهی تهران شدند تا گزارش عملکرد شجاعانه نیروها را به رهبر انقلاب بدهند.

در میانه‌ راه هواپیمای حامل آنها دچار نقص فنی شد و سقوط کرد و جهان آرا و دیگر مسافران هواپیما به شهادت رسیدند.

«ممد نبودی ببینی» یک نوحه است که به مناسبت آزادسازی خرمشهر و به یاد محمد جهان آرا خوانده شده است. شعر این قطعه توسط جواد عزیزی از رزمندگان خرمشهر سروده و نخستین بار توسط حسین فخری همرزم او بر سر مزارش خوانده شد. یک‌سال بعد اما کویتی‌پور همزمان با سالگرد آزادسازی خرمشهر، نوحه را اجرا کرد.

بهنام محمدی که بود

بهنام محمدی نیز یکی دیگر شهدای خرمشهر است که تنها ۱۳ سال داشت و در زمینه شناسایی به رزمندگان کمک می کرد.

این شهید در دوران دفاع مقدس و هجوم دشمنان به خرمشهر، راه مبارزه با متجاوزان را در پیش گرفت، او با همان جسم کوچک اما روح بزرگ و دل دریایی به قلب دشمن می زد و با وجود مخالفت فرماندهان، خود را به صف اول نبرد می رساند تا از شهر و دیار خود دفاع کند.

بهنام چندین بار نیز به اسارت دشمن درآمد؛ اما هر بار با توسل به شیوه‌ای از  آنان گریخت و باز به نبرد و دفاع پرداخت. او با بهره گیری از توان و جسارت خود می توانست اطلاعات ارزشمندی از موقعیت دشمن را به دست آورده و در اختیار فرماندهان جنگ قرار می داد.

گاهی می رفت درون خانه پیش عراقی ها می نشست، مثل کر و لال‌ها و از غفلت عراقی ها استفاده می کرد و خشاب و فشنگ و حتی کنسرو برمی داشت و برمی گشت. همیشه یک کاغذ و مداد هم داشت که نتیجه‌ شناسایی را یادداشت می کرد. پیش فرمانده که می رسید، اول یک نارنجک، سهم خودش را از غنایم برمی داشت، بعد بقیه را به فرمانده می داد.

در تمام روزهای مقاومت از ۳۱ شهریور تا ۲۸ مهر ۵۹ در خرمشهر ماند و عاقبت بر اثر اصابت ترکش خمپاره در خرمشهر به شهادت رسید. 

پیکر وی قطعه شهدای کلگه شهرستان مسجد سلیمان شهر آبا به خاک سپرده شد. سیده زهرا حسینی در کتاب «دا» بهنام محمدی را چنین توصیف می‌کند: «بهنام محمدی نوجوان ۱۳ساله‌ای که از فرط کوچکی جثه، اسلحه ژ-۳ اش روی زمین کشیده می‌شد، با گشت زدن در محله‌ها نیروهای رزمنده را از نقاط نفوذ دشمن مطلع می‌ساخت، او روزهای آخر مقاومت خرمشهر با اصابت ترکشی به قلب کوچکش به شهادت رسید.»

ماجرای تدفین مجدد شهید بهنام محمدی به سال ۱۳۸۹ برمی‌گردد.

شهید بارها به خواب دوستان و آشنایان می‌آید و می‌گوید که مزارش خراب شده و آب وارد آن شده است. پس از آن مسئولان تصمیم می‌گیرند که قبر این شهید را جابه‌جا کنند. این اتفاق با حضور مهندسان و با قالب‌گیری بتنی مزار شهید انجام شد.

کد خبر 3986671

 

 

https://www.mehrnews.com/news/3986671/%D8%AE%D8%B1%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D9%84-%D8%AA%D8%A7-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D9%84%DB%8C%D9%84-%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D9%81%D9%86-%DB%8C%DA%A9-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D8%A8%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D8%B2-%DB%B3%DB%B1