تحلیل بازتاب مراسم آیینی نوروز عام و خاص در هفت گنبد نظامی
دکترمحمد فشارکی
https://www.magiran.com/paper/1651012
تحلیل بازتاب مراسم آیینی نوروز عام و خاص در هفت گنبد نظامی
نویسنده:
فزونه دوانی ، محمد فشارکی* ، محبوبه خراسانی
چکیده:
این مقاله بر تحلیل علمی-تاریخی آیین نوروز در هفت پیکر نظامی متمرکز است. مردمان فلات ایران از دیرباز هرساله با بیداری طبیعت در فصل بهار، به پیشواز رویش گل ها و سرسبزی درختان کهن سال می رفتند و با جشنی نمادین همراه با نیایش هایی آیینی به قدردانی از ایزدان می پرداختند تا با جلب رضایت خدایان، به باززایی گیاهان و برکت بخشی زمین کمک کنند. این جشن ملی با گذر زمان با نام نوروز از زمان کورش بزرگ تاکنون از فراز و نشیب های بسیاری گذر کرده، اما هر بار پیروزمندتر از پیش خود را نشان داده است. نویسندگان و شاعران بسیاری تحت تاثیر این جشن ملی- مردمی آثاری گرانقدر برجای گذاشته اند؛ در این میان، هفت پیکر نظامی گنجوی مجموعه ای بزرگ و بی نظیر از فرهنگ ایرانی است که با زبان رمز به بیان اسطوره ها و آیین های نوروزی و سنن مرتبط با آن پرداخته است. روش تحقیق در این پژوهش تطبیقی- اسنادی است که با رویکردی برون اسطوره ای و از منظر جامعه شناسی، مردم شناسی، فرهنگ و تاریخ به نقد و بررسی پرداخته شده است. بر اساس نتایج تحقیق، نظامی با بازآفرینی هنرمندانه باورها، اسطوره ها و طرح ازدواج بهرام گور با هفت شاهدخت به مسئله ازدواج مقدس و نوروز نظر داشته است. وی در گنبد اول، اسطوره کاووس را با زبانی رمزی و تمثیلی به تصویر کشیده است تا یادآور سیاوش و جشن فروردینگان شود و سپس با آوردن نمادها و نشانه هایی از نوروز عام و خاص در گنبد دوم و هفتم یادی از مراسم و سنن نوروز ایرانی کرده است.
کلیدواژگان:
هفت پیکر ، نظامی گنجوی ، ازدواج مقدس ، نوروز عام و خاص ، جشن فروردینگان
زبان:
فارسی
انتشار در:
مجله فنون ادبی، سال هشتم شماره ۴ (پیاپی ۱۷، زمستان ۱۳۹۵)
صفحات:
۵۱ -۶۸
Reflect of the General and Specific Nowruz Ritual Ceremony in Seven Domes of Nizami
Author(s):
Fozone Davani , Mohammad Feshraki * , Mabobe Khorasani
Abstract:
Resurrection of nature brings an excitement on the earthy ground that spirit and soul of man is delighted by this renaissance. Every year, ancient people greet regeneration, flowers growth and old trees verdure and by a symbolic ceremony along with ritual prayers acknowledged the deities to bless the life by attracting gods consent and the revitalization of the plant. Over time, the ceremony has survived to the present day with the name of NowrÅ«z. It has passed many ups and downs since Cyrus, but every time it was more successful than before. Many opinions exist about the roots of the emergence of NowrÅ«z. In this context, many writers and poets composed and wrote a lot in their poetry and short or long works. Nizami also didnât neglect the natural evolution and the national- folklore celebration. With a different approach to the roots of the Nowruz left a lasting work that was planned and established based on the Mesopotamian mythology, a Year According to Mesopotamian mythology -Sacred Marriage.
Keywords:
The Seven Beauties , Sacred Marriage , general , specific Nowruz Farvardingan ceremony
Language:
Persian
Published:
Literary Arts, Volume:8 Issue: 4, 2017
Pages:
51 - 68
مجله فنون ادبی
Literary Arts
فصلنامه علوم انسانی
ISSN: 2008-8027 eISSN: 2322-3448
صاحب امتیاز:
دانشگاه اصفهان
مدیر مسئول و سردبیر:
دکتر اسحاق طغیانی
