فرمول های اسم-صفت هنری در شاهنامه فردوسی میراثی از سروده های شفاهی در خداینامه پهلوی
دکترمحمد فشارکی
https://www.magiran.com/paper/1707232
فرمول های اسم-صفت هنری در شاهنامه فردوسی میراثی از سروده های شفاهی در خداینامه پهلوی
نویسنده:
سیدعلی محمودی لاهیجانی ، محمد فشارکی ، محبوبه خراسانی
چکیده:
یکی از ویژگی های سروده های شفاهی اقوام آریایی- هندواروپایی، کاربرد صفت های هنری در آثار حماسی و دینی آن هاست. با پژوهش در سنت های زنده نقالی یوگسلاوی و تطبیق نتایج به دست آمده با ویژگی های ایلیاد و ادیسه، پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که این صفت ها همراه با نام شخصیت ها، فرمول هایی را شکل می دهند که هومر آن ها را از سنت شعری پیش از خود فرا گرفته بود و برای پر کردن وزن اشعار از آن ها استفاده می کرد. در یشت های اوستا نیز کاربرد فرمول اسم-صفت هنری، نشان از استفاده از این تکنیک در سروده های ایران باستان دارد؛ سروده هایی که پس از نگارش شیوه های ادبی سنت شفاهی، به همان شکل در آن ها حفظ شده است.
با دقت در شاهنامه فردوسی، فرمول های اسم-صفت هنری را به وضوح می بینیم و با توجه به شواهدی می توان گفت این فرمول ها زاده ذهن خلاق فردوسی نبوده اند بلکه به احتمال فراوان از منبع فردوسی یعنی شاهنامه ابومنصوری که ترجمه خداینامه پهلوی بوده، اخذ شده اند. از این رهگذر می توان نتیجه گرفت که خداینامه پهلوی احتمالا بر اساس سروده های شفاهی تحریر شده بوده و این قابلیت را داشته که داستان های مختلف آن پس از نگارش در مجالس گوناگون توسط خنیاگران و قوالان خوانده شود.
کلیدواژگان:
سروده های شفاهی ، فرمول های اسم ، صفت هنری ، یشت ها ، خداینامه ، شاهنامه
زبان:
فارسی
انتشار در:
فصلنامه جستارهای نوین ادبی، سال چهل و نهم شماره ۲ (پیاپی ۱۹۳، تابستان ۱۳۹۵)
صفحات:
۲۱ -۵۱
فصلنامه جستارهای نوین ادبی
Literary Studies
فصلنامه علوم انسانی
ISSN: 2008-7187 eISSN: 2383-2479
این مجله تا سال ۸۷ با نام دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد منتشر شده است.
صاحب امتیاز:
دانشگاه فردوسی مشهد
مدیر مسئول:
دکتر سید حسین فاطمی
سردبیر:
دکتر محمد تقوی
