بررسی تاثیر بسته آموزشی طراحی‌شده بر سبک زندگی مرتبط با پوکیاستخوان در نوجوانان دختر کرمانشاه- پایان نامه کارشناسی ارشد
استاد مشاور: دکترمحمد غلامی فشارکی
https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/846bb6547e8c8f2c8a78f13123e4f0bf/search/07d13139ac180f3d1a2a06febc5e057c
بررسی تاثیر بسته آموزشی طراحی‌شده بر سبک زندگی مرتبط با پوکیاستخوان در نوجوانان دختر کرمانشاه
پارسای داخل کشور
کارشناسی ارشد
1393
موضوع: بهداشت، علوم و خدمات بهداشتی
رشته: بهداشت - آموزش بهداشت
پدیدآور: سمیرا محمدی استاد راهنما: فضل‌اله غفرانی‌پور استاد مشاور: محمد غلامی فشارکی
دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم پزشکی
https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/846bb6547e8c8f2c8a78f13123e4f0bf?sample=1
پوکیاستخوان بیماری قابل پیشگیری است و آسان‌ترین و ارزان‌ترین راه مقابله با آن پیشگیری اولیه و تصحیح سبک زندگی است، بنابراین آموزش در رابطه با عوامل خطر و رفتارهای پیشگیرانه برای کمک به پیشگیری از پوکیاستخوان در سال‌های بعد زندگی مهم است. پژوهش حاضر با هدف پیشگیری از پوکیاستخوان در نوجوانان دختر شهر کرمانشاه انجام گرفت. پژوهش حاضر مداخله‌ای نیمه‌تجربی است که در سال 1393 انجام گرفت. 118 دانش‌آموز با استفاده از نمونهگیری خوشه‌ای از مدارس ناحیه سه شهر کرمانشاه انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمون(53 نفر) و کنترل(65 نفر) قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه‌ای چهار بخشی (شامل: مشخصات فردی، آگاهی، نگرش و عملکرد) در زمینه سبک زندگی مرتبط با پیشگیری از پوکیاستخوان بود. دادهها قبل و یک ماه بعد از مداخله‌ی آموزشی با استفاده از نرم‌افزارSPSS-19 در سطح معناداری 0/05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. میانگین نمره‌ی آگاهی، نگرش و عملکرد در گروه آزمون در مقایسه با گروه کنترل قبل از مداخله‌ی آموزشی(0/099)(0/971)(0/525) بود، و دو گروه اختلاف آماری معنادار نداشتند(0/05<P). بعد از مداخله‌ی آموزشی میانگین نمره آگاهی و نگرش گروه آزمون نسبت به گروه کنترل به(0/024)(0/003) رسید که از لحاظ آماری معنادار است(P<0/005)، اما میانگین نمره‌ی عملکرد گروه آزمون نسبت به گروه کنترل(0/086) تفاوت معنادار نداشت(0/05<P). آموزش ارائه شده در افزایش میزان آگاهی و نگرش دانش‌آموزان دختر نوجوان مؤثر بوده ولی در زمینه‌ی عملکرد نیاز به انجام بررسی‌های بیشتری است.
اثربخشی آموزش / Education Effectiveness
کرمانشاه (شهر) / Kermanshah (City)
آموزش بهداشت / Health education
همرسانی
فصل اول: مقدمه و بیان مسئله 1
1-1. مقدمه 2
1-2. بیان مسئله 3
فصل دوم: کلیات و مروری بر مطالعات گذشته 10
2-1. کلیات 11
2-1-1. پوکیاستخوان 11
2-1-1-1. تعریف وپاتوژنز پوکیاستخوان 11
2-1-1-2. سبک زندگی پیشگیری کننده از پوکیاستخوان 12
2-1-1-3. عوامل خطر پوکیاستخوان 13
2-1-1-4. تشخیص 18
2-1-1-5. تظاهرات بالینی 19
2-1-1-6. پیشگیری و درمان پوکیاستخوان 20
2-1-2. اهمیت آموزش نوجوانان 20
2-2. مروری بر مطالعات 21
2-2-1. مطالعات انجام شده درجهان 21
2-2-2. مطالعات انجام شده در ایران 23
فصل سوم: مواد و روشها 27
3-1. مواد مطالعه 28
3-1-1. اهداف مطالعه 28
3-1-1-1. هدف کلی 28
3-1-1-2. اهداف اختصاصی 28
3-1-2. فرضیات پژوهش 29
3-1-3. تعریف واژه‌ها 29
3-1-4. متغیرهای مطالعه 30
3-1-5. ابزار گردآوری اطلاعات 31
3-1-6. طراحی ابزار گردآوری اطلاعات 32
3-1-7. تعیین روایی وپایایی ابزار گردآوری اطلاعات 32
3-2. روش مطالعه 32
3-2-1. نوع مطالعه 32
3-2-2. جمعیت هدف 33
3-2-3. جامعه مورد مطالعه 33
3-2-4. محیط مطالعه 33
3-2-5. نمونه مورد مطالعه 33
3-2-6. روش محاسبه حجم نمونه مورد مطالعه 33
3-2-7. روش نمونهگیری 34
3-2-8. مشخصات نمونههای پژوهش 34
3-2-9. بررسی همسانی متغیرهای دوگروه آزمون و کنترل 34
3-2-10. مراحل انجام مطالعه 35
3-2-11. روش تجزیه و تحلیل دادهها 37
3-2-12. ملاحظات اخلاقی 38
3-2-13. محدودیتها و مشکلات مطالعه 38
فصل چهارم: نتایج و یافتهها 39
4-1. یافته‌های مطالعه 40
فصل پنجم: بحث، نتیجهگیری و پیشنهادها 47
5-1. بحث 48
5-2. نتیجهگیری 59
5-3. پیشنهادهای کاربردی 60
5-4. پیشنهاد برای بررسی‌های بعدی 60
فهرست منابع و مآخذ 61
ضمائم 72
چکیده انگلیسی 80
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول (4-1) توزیع فراوانی مطلق، درصد فراوانی و درصد فراوانی تجمعی گروه‌های پژوهش 40
جدول (4-2) توزیع فراوانی مطلق و درصد فراوانی سطح تحصیلات پدران واحدهای مورد مطالعه در دو گروه آزمون و کنترل 41
جدول (4-3) توزیع فراوانی مطلق و درصد فراوانی سطح تحصیلات مادران واحدهای مورد مطالعه در دو گروه آزمون و کنترل 41
جدول (4-4) توزیع میانگین و انحراف¬معیار تعداد اتاقهای منزل واحدهای مطالعه در دو گروه آزمون و کنترل 41
جدول (4-5) توزیع میانگین و انحراف¬معیار تعداد مسافرت واحدهای مطالعه در دو گروه آزمون و کنترل 42
جدول (4-6) توزیع فراوانی مطلق و درصد فراوانی دارا بودن ماشین شخصی واحدهای مورد مطالعه در دو گروه آزمون و کنترل 42
جدول (4-7) توزیع فراوانی مطلق و درصد فراوانی وضعیت اقتصادی واحدهای مورد مطالعه در دو گروه آزمون و کنترل 42
جدول (4-8) توزیع فراوانی مطلق و درصد فراوانی وضعیت سکونت واحدهای مورد مطالعه در دو گروه آزمون و کنترل 43
جدول (4-9) میانگین و انحراف¬معیار اعضای خانواده واحدهای مطالعه که با هم زندگی میکنند در دو گروه آزمون و کنترل 43
جدول (4-10) میانگین و انحراف¬معیار چندمین فرزند خانواده بودن واحدهای مطالعه در دو گروه آزمون و کنترل 43
جدول (4-11) توزیع فراوانی مطلق و درصد سابقه¬ی فامیلی پوکی¬استخوان واحدهای مورد مطالعه در دو گروه آزمون و کنترل 44
جدول (4-12) توزیع فراوانی مطلق و درصد فراوانی منبع کسب اطلاعات واحدهای مورد مطالعه درباره بیماریها در دو گروه آزمون و کنترل 45
جدول (4-13) توزیع فراوانی مطلق و درصد فراوانی علاقهمندی جهت آموزش واحدهای مورد مطالعه در دو گروه آزمون و کنترل 46
جدول (4-14) جدول مقایسه میانگین و انحراف ¬معیار متغیرهای اصلی مطالعه در گروه آزمون و کنترل قبل و بعد از مداخله 46
1. صفاری م، شجاعی¬زاده د. اصول و مبانی آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت. تهران، انتشارات سماط، 1387. صفحه7، 31، 122.
2. سارافینو ا. روانشناسی سلامت. مترجمان: شفیعی ف، میرزایی ا، افتخار اردبیلی ح، گرمارودی غ، احمدی¬ابهری ع، منتظری¬مقدم ع، قوامیان پ، جزایری ا، نورایی م، ندیم ا. ویراستار: میرزایی ا، چاپ چهارم، تهران، انتشارات رشد، 1392، صفحه 75.
3.
4. اسماعیلی شهمیرزادی س، شجاعی¬زاده د، کمال ا، آذر ط. ارزیابی مقایسه‌ای کیفیت زندگی سالمندان در رابطه با پوکی¬استخوان در سالمندان ساکن شرق شهر تهران. تحقیقات نظام سلامت. 1391؛ 8(7): 9-1180.
5. حسینی ر، ذبیحی ع، سوادکوهی س، بیژنی ع. فراوانی بیماریهای مزمن شایع در سالمندان شهر امیرکلا بابل 86-1385. مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل. 1387؛ 10(2): 75-68.
6. غفاری م، توسلی ا، اسماعیل زاده ا، حسن زاده ا. تاثیر آموزش مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی بر ارتقای رفتارهای تغذیه‌ای پیشگیری¬کننده از بیماریهای قلبی- عروقی در زنان خانه¬دار اصفهان. مجله تحقیقات نظام سلامت.1389؛ 6(4): 23-714.
7. توسلی ا، حسن زاده ا. آگاهی، نگرش و عملکرد دانش¬آموزان دختر پایه دوم راهنمایی در زمینه پیشگیری از پوکی¬استخوان بر اساس الگوی اعتقاد بهداشتی. مجله تحقیقات علوم پزشکی زاهدان.1390؛ 13(9): 60.
8. دهقان¬منشادی ف، آذری ا، کوهپایه¬زاده ج، قاسمی م. بررسی سطح آگاهی، نگرش و عملکرد دختران دانش¬آموز شرکت¬کننده در یک اردوگاه تابستانی از بیماری پوکی¬استخوان (تهران 1387-1386). توانبخشی نوین. 2009؛ (3): 54-47.
9. جوادی م، عسگری ه، یعقوبی م، توازهی ح.خود ارزیابی نظام مراقبت بیماریهای غیر واگیر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بر اساس مدل پیشنهادی سازمان جهانی بهداشت. مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی. 1389؛ 8(3): 60-47.
10. داوری س، دولتیان م، مراثی م، شریفی راد غ، صفوی م. تاثیر آموزش بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی بر عملکرد تغذیه¬ای زنان یائسه تحت پوشش مراکز بهداشتی درمانی شهر اصفهان. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی(ویژه نامه توسعه آموزش).1389؛10(5): 72-1263.
11. عزیززاده فروزی م، حق¬دوست ع، سعیدزاده ز، محمدعلیزاده س. بررسی دانش و نگرش معلمین زن شهر رفسنجان در مورد پیشگیری از پوکی¬استخوان (سال 1385). مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند.1388؛ 16(1): 8-71.
12. نجاتی ث، رسول¬زاده ن، صدیقیانی آ. تاثیر آموزش بر پیشگیری از استئوپروز در دختران دبیرستانی. مجله دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران(حیات).1388؛ 15(3): 65-59.
13. ترشیزی ل، انوشه م، غفرانی¬پور ف، احمدی ف، هوشیارراد ا. بررسی تأثیر آموزش بر مبنای مدل باور بهداشتی بر بکارگیری عوامل پیشگیری¬کننده از استئوپروز در زنان یائسه. نشریه پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی ایران(نشریه پرستاری ایران).1388؛ 22(59): 82-71.
14. رهبر ع، نبی¬پور ا. ارتباط کلسیم رژیم غذایی با نشانگرها و تراکم استخوانی در جمعیت بالغین استان بوشهر. فصلنامه طب جنوب. 1389؛ 13(2): 101-93.
15. وکیلی م، پیرزاده آ، دهقانی م. بررسی میزان آگاهی دانشجویان دختر دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد در مورد پوکی¬استخوان-1385. فصلنامه پژوهشی دانشکده بهداشت یزد(طلوع بهداشت).1386؛ 6(2): 31-24.
16. شجاعی ه، سروش م، مدیریان ا، قلی¬زاده ح. استئوپروز منطقه‌ای در جانبازان مبتلا به آسیب طناب نخاعی استان اصفهان. مجله دانشکده پزشکی اصفهان. 1384؛ 23(79): 7-1.
17. ﺑﺬراﻓﺸﺎن ح، ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ م، شادپور رﺷﺘﻲ ح، آقایی م، صفری ر. ﺷﻴﻮع اﺳﺘﺌﻮﭘﺮوز و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻲ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی دﻣﻮﮔﺮاﻓﻴﻚ در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﺮاﻛﺰ داﻧﺴﻴﺘﻮﻣﺘﺮی ﺷﻬﺮﮔﺮﮔﺎن در ﺳﺎل 87. ﻣﺠﻠﻪ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن.1390؛ 15(1): 62-56.
18. عبادی فرد آذر ف، صلحی م، ظهور ع، علی¬حسینی م. تاثیر الگوی اعتقاد بهداشتی در رفتارهای پیشگیری¬کننده از پوکی¬استخوان در زنان روستایی ملایر. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین. 1391؛ 16(2): 65-59.
19. بابامحمدی ح، عسکری مجدآبادی ح، کاهویی م. تاثیر آموزش بر مبنای الگوی ارتقای بهداشتی بر توانمندسازی رابطین بهداشتی مراکز بهداشتی درمانی در زمینه پیشگیری از پوکی¬استخوان. دو ماهنامه علمی-پژوهشی دانشگاه شاهد(دانشور پزشکی).1384؛ 13(59): 18-11.
20. کرامت ا، خلیلی فرد ع، ادیبی ح، چوپرا آ، کونجیر و، پتواردهان ب. ارتباط بین فاکتورهای جمعیتی و استئوپروز در دوران پس از یائسگی در زنان شهری ایرانی. نشریه باروری و ناباروری. 1383؛ 6(1): 106-98.
21. کریمی ش، درستی مطلق الف، صدرزاده یگانه ه، حسینی م، آیت¬اللهی ب، سلامت م. رابطه ناامنی غذایی، فعالیت بدنی و برخی از عوامل اجتماعی- اقتصادی با پوکی¬استخوان در زنان یائسه 50 تا 60 ساله در اصفهان. مجله دانشکده پزشکی اصفهان.1391؛ 30(210): 10-1.
22. یکه¬فلاح ل، واعظی ا، پازکیان م، یکه¬فلاح ف، سمیعی¬فرد ف. بررسی سبک زندگی و رفتارهای پیشگیری¬کننده از پوکی¬استخوان در نوجوانان شهر قزوین در سال 1389. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد. 1391؛ 20(3): 68-256.
23. احمدنیا ا، شکیبازاده ا، امامقلی خوشه¬چین ت. سبک زندگی مرتبط با پوکیاستخوان در دانشجویان پرستاری و مامایی. مجله پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران(حیات).1388؛ 2010؛ 15(4): 59-50.
24. نیکپور ص، نصراللهی ف، شکرآبی ش، حقانی ح. عوامل سبک زندگی مرتبط با ابتلا به استئوپروز در زنان. نشریه پرستاری ایران. 1388؛ 22(58): 21-9.
25. احمدنیا ا، ملکی ا، موسوی¬نسب ن. بررسی سبک زندگی پیشگیری¬کننده از پوکی¬استخوان در دانش-آموزان دختر زنجانی. مجله علمی دانشکده پرستاری و مامایی همدان.1392؛ 21(2): 28-38.
26. راهنورد ز، ذوالفقاری م، کاظم¬نژاد ا، زارعی ل. سبک زندگی نوجوانان دختر در ارتباط با پیشگیری از پوکی¬استخوان. مجله دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران(حیات).1385؛ 12(2): 61-53.
27. ﻛﺎﻣﺠﻮ الف، شاهی ع، دبیری ف، عابدینی ص، حسینی تشنیزی س، پرمهریابنده الف. ﺑﺮرﺳﻲﺗﺄﺛﻴﺮ آﻣﻮزش ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی از ﺑﻴﻤﺎری ﭘﻮﻛﻲ¬اﺳﺘﺨﻮان ﺑﺮ ﺳﻄﺢ آﮔﺎﻫﻲ دﺧﺘﺮان دﺑﻴﺮﺳﺘﺎﻧﻲ ﺷﻬﺮ ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس. ﻣﺠﻠﻪ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن.1391؛ 16(1): 65-60.
28. عظمتی ب، حشمت ر، کشتکار ع، باقری م، شیخ الاسلام ر، ندیما. مقایسه آگاهی، نگرش و عملکرد خانوارهای روستایی و شهری در زمینه عوامل تغذیه‌ای مرتبط با پوکی و نرمی استخوان. مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران.1388؛ 5(4): 14-20.
29. اردشیرلاریجانی م، مهاجری تهرانی م، حمیدی ز، سلطانی ا، پژوهی م. استئوپروز، تشخیص، پیشگیری و درمان. فصلنامه باروری و ناباروری.1383؛ 6(1): 24-6.
30. سلامت م، رستم¬پور ن، صالحی کهریزسنگی م، سالاری ا، گوکیزاده ع. مقایسه چگالی معدنی استخوان‌های ستون فقرات و گردن ران در زنان قبل از سن یائسگی با استفاده از روش جذب اشعه ایکس با انرژی دوگانه. مجله فیزیک پزشکی ایران. 1385؛ 3(13): 30-25.
31. مصلی¬نژاد ل، شهسواری س. میزان کلسیم دریافتی و آزمون سنجش تراکم استخوانی در بیماران مراجعه کننده به مرکز آزمون سنجش تراکم استخوان شیراز(1382). مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان.1384؛ 4(3): 51-146.
32. موسوی ف، خیام باشی خ، سلامت م، رهنما ن. مقایسه‌ی تراکم موادمعدنی استخوان بالاتنه و پایین تنه زنان فوتسالیست حرفه‌ای با افراد غیر ورزشکار. مجله دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. 1388؛ 27(92): 8-1.
33. کارگر م، جمالی مقدم ن، معطری م. تاثیر آموزش پیشگیری از پوکی¬استخوان توسط همسالان و پرسنل بهداشتی بر خودکارآمدی نوجوانان مبتلا به سندرم نفروتیک. نشریه مرکز تحقیقات مراقبتهای پرستاری دانشگاه علوم پزشکی تهران(نشریه پرستاری ایران).1392؛ 26(81): 53-44.
34. طباطبایی م، عبدالله شمشیرساز ع، بخیرنیا م، لاریجانی ب، مرادی لاکه م، طباطبائی¬فر م. مقادیر نرمال توده استخوانی در نوجوانان ایرانی 20-10 ساله. مجله دانشگاه علوم پزشکی کردستان. 1384؛ 10(3): 72-61.
35. امینی ع، طاووسی م، نیکنامی ش. تاثیر آموزش سلامت بر ارتقای رفتارهای تغذیه‌ای پیشگیری کننده از پوکی¬استخوان در نوجوانان دختر. فصلنامه پایش.1393؛ 13(5): 19-609.
36. شریفی غ، دریانوش ف، جعفری م، تنیده ن، رفعتی فرد م. تاثیر تمرین‌های تحمل وزن بر استحکام استخوان ران موش‌های صحرایی ماده تخمدان برداری شده. ارمغان دانش. 1390؛ 16(3): 61-254.
37. امینی ع. تاثیر آموزش بهداشت بر ارتقای رفتارهای تغذیه‌ای پیشگیری¬کننده از پوکی¬استخوان در نوجوانان دختر شهر چابهار. پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه تربیت مدرس، 1392.
38. فرازمند ا، شبانی م، اخلاقی ف، رمضان¬پور م. مقایسه وضعیت بافت استخوانی مهره های کمری زنان ورزشکار (یوگا و پیاده روی) و غیر ورزشکار یائسه. مجله زنان، مامایی و نازایی ایران. 1392؛ 16(82): 23-16.
39. غلامی م، قاسم¬بگلو ن، نیکبخت ح، اسلامیان ف. رابطه ترکیب بدنی و پوکی¬استخوان در زنان یائسه. علوم غذایی و تغذیه.1392؛ 10(4): 64-55.
40. رحیمی¬کیان ف، مشرفی م، یاوری پ، مهران ع، میرزایی روزبهانی م، عامل ولی زاده. تاثیر آموزش هم -زمان مادران و دختران بر رفتارهای پیشگیری کننده از استئوپروز دختران دبیرستانی. مجله دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران(حیات).1387؛ 14(2): 22-15.
41. استبصاری ف. بررسی تاثیر برنامه آموزشی مداخله در زمینه فعالیت فیزیکی. پیاورد سلامت. 1387؛ 2(4): 63-56.
42. زرنشان ا، صالح زاده ک، قربانیان ب، شرابیانی س، شیرپور س. نقش شاخص‌های فعالیت بدنی بر اختلالات قاعدگی دختران ورزشکار دانشجو. مجله زنان، مامایی و نازایی ایران. 1392؛ 16(46): 20-27.
43. احمدنیا ا، مهدی زاده س، مختاری پ. ارتباط میزان دریافت کلسیم با نمایه توده بدنی در دختران نوجوان. مجله دانشگاه علوم پزشکی قزوین. 1393؛ 18(1): 67-60.
44. شالچی س. تاثیر آموزش خانواده¬محور در افزایش مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم در سبد غذایی خانواده‌های شهر چابهار. کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه تربیت مدرس، 1393.
45. پاک نهاد ز، حیدری بنی م. بررسی ارتباط نوشیدن چای با تراکم املاح استخوانی در زنان یائسه مراجعه کننده به مرکز پوکی¬استخوان شهر اصفهان. مجله تحقیقات نظام سلامت. ویژه نامه تغذیه: 1392؛ 9-1442.
46. مجیبیان م، اولیاء م، بیکی بندرآبادی ا، کوچک¬زاده یزدی ل. پوکی¬استخوان در زنان سالمند. نشریه جراحی ایران.1385؛ 14(1): 78-71.
47. میرزاآقایی ف، معین¬فر ز، افتخاری س، کریمی خضری م، مزیدی م، علیرمضانی م، صداقت م. میزان آگاهی دانش¬آموزان دختر دبیرستانی از بیماری پوکی¬استخوان و عوامل موثربر آن. مجله دانشکده پرستاری و مامایی علوم پزشکی تهران(حیات).1385؛ 12(3): 50-43.
48. پورنامدار ز، خمرنیا م، رضوی امین م. تاثیر برنامه آموزشی بر دانش و نگرش دختران دانش¬آموز نسبت به عوامل خطر و راه‌های پیش گیری از پوکی¬استخوان در دبیرستان‌های شهر شیراز (گزارش کوتاه). مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان.1391؛ 11(3): 92-285.
49. غفاری م، نیاز ص، رمضانخانی ع، سوری ح. آگاهی دانش¬آموزان دختر شهرستان کلاله درخصوص پوکی-استخوان، دریافت کلسیم و فعالیت جسمانی: وضعیت غیرقابل قبول. مجله علوم تغذیه و صنایع غذایی ایران. 1391؛ 7(5): 26-319.
50. احمدی ا، زمانی¬نور ن، رحمدل س، فرجی ن، توکلی علیایی ر.بررسی الگوی تغذیه، سطح فعالیت فیزیکی و وضعیت شاخص توده بدنی در زنان مبتلا به پوکی¬استخوان. فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی جهرم. 1391؛ 10(3): 32-27.
51. زارعی ل. بررسی سبک زندگی نوجوانان دختر در ارتباط با پیشگیری از استئوپروز. کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه علوم پزشکی تهران، 1384.
52. آیور¬جی ب، رابرت¬سی گ، ادوارد و. «بیماریهای دستگاه ایمنی و بافت همبند(روماتولوژی)»در مبانی طب داخلی سیسیل. ترجمه محسن ارجمند، علی خلوت، توحید نجفی، ویرایش اکبر سیف، چاپ اول، تهران، ارجمند، 1389.
53. انوشه م. طراحی و ارزشیابی الگوی آموزشی کل¬نگر بلوغ جهت ارتقاء بهداشت دختران نوجوان. پایان¬نامه دکترا؛ تهران، دانشگاه تربیت مدرس. سال1381.
54. جدی م، روستا م، دباغ¬منش م، باقری ز، انصاری لاری م، رنجبر عمرانی غ. بررسی میزان تراکم استخوان در دختران شهر کوار فارس. دانشگاه علوم پزشکی بوشهر(طب جنوب).1391؛ 15(3):20-209.
55. شجاعی¬زاده د، محراب¬بیک ا، محمودی م، صالحی ل. تاثیر آموزش بر آگاهی، نگرش و عملکرد زنان مددجوی کمیته امداد امام خمینی در خصوص پیشگیری از بیماری پوکی¬استخوان با استفاده از الگوی باور سلامتی. مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران. 1390؛ 7(2): 37-30.
56. محامد ف، کریم¬زاده شیرازی ک، پورمحمودی ع، موسوی ع. تاثیر آموزش بر اساس مدل قصد رفتار بر رفتار پیشگیری¬کننده از پوکی¬استخوان در دانشجویان دختر. مجله ارمغان دانش. 1388؛ 14(2): 25-117.
57. اله¬وردی¬پور ح، بشیریان س.کاربرد روش آموزشی یاری کودک به خانواده در پیشگیری از بیماری تب مالت. مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی همدان.1389؛ 17(1): 51-46.
58. نان¬بخش ف، محدثی ح، امیرابی ا، حاجی شفعیها م، برومند ف، محمدلو س. بهادری ف. تاثیر آموزش بهداشت سالمندان بر آگاهی، نگرش و عملکرد زنان سالمند. مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران(پیاورد سلامت).1390؛ 5(1): 57-47.
59. دادروش د، امینی ز، فیروزه ن، خاوری م، فولادی نیت ع، لشکردوست ح. بررسی سطح آگاهی، نگرش و عملکرد دختران دبیرستانی شهر بجنورد از بیماری پوکی¬استخوان در سال 1391. خلاصه مقالات هشتمین همایش دانشجویی دانشگاه‌های علوم پزشکی شرق کشور. 1؛ 1(1).
1. Cumbie SA, Conley VM, Burman ME. Advanced practice nursing model for comprehensive care with chronic illness: model for promoting process engagement. Advances in Nursing Science. 2004; 27(1): 70-80.
2. Aldrich N, Benson WF. Disaster preparedness and the chronic disease needs of vulnerable older adults. Prev Chronic Dis. 2008; 5(1): A27.
3. Cheng S, Lyytikäinen A, Kröger H, Lamberg-Allardt C, Alén M, Koistinen A, Wang QJ, Suuriniemi M, Suominen H, Mahonen A. Effects of calcium, dairy product, and vitamin D supplementation on bone mass accrual and body composition in 10-12-y-old girls: a 2-y randomized trial. The American journal of clinical nutrition. 2005; 82(5): 1115-26.
4. Hazavehei S, Taghdisi M, Saidi M. Application of the Health Belief Model for osteoporosis prevention among middle school girl students, Garmsar, Iran. Education for health. 2007; 20(1): 23.
5. Alexandraki KI, Syriou V, Ziakas PD, Apostolopoulos NV, Alexandrakis AI, Piperi C, Kavoulaki E, Myriokefalitakis I, Korres G, Diamanti-Kandarakis E. The knowledge of osteoporosis risk factors in a Greek female population. Maturitas. 2008; 59(1): 38-45.
6. Korpelainen R, Keinanen-Kiukaanniemi S, Nieminen P, Heikkinen J, Vaananen K, Korpelainen J. Long-term outcomes of exercise: follow-up of a randomized trial in older women with osteopenia. Archives of internal medicine. 2010; 170(17): 1548-56.
7. Huth P, DiRienzo D, Miller G. Major scientific advances with dairy foods in nutrition and health. Journal of Dairy Science. 2006; 89(4): 1207-21.
8. Mahan LK, Escott-Stump S. Krause’s food and nutrition therapy. 12th ed. Philadelphia: W. B. Saunders; 2008: 22-35, 614-27.
9. Berarducci A. Osteoporosis education: a health-promotion mandate for nurses. Orthopaedic nursing. 2004; 23(2): 118-20.
10. Werner P, Olchovsky D, Erlich-Gelaki H, Vered I. First-degree relatives of persons suffering from osteoporosis: beliefs, knowledge, and health-related behavior. Osteoporosis international. 2003; 14(4): 306-11.
11. Chang SF. A cross‐sectional survey of calcium intake in relation to knowledge of osteoporosis and beliefs in young adult women. International journal of nursing practice. 2006; 12(1): 21-7.
12. Howard WJ. A critical review of the role of targeted education for osteoporosis prevention. Journal of Orthopaedic Nursing. 2001; 5(3): 131-5.
13. Adachi JD, Adami S, Gehlbach S, Anderson Jr FA, Boonen S, Chapurlat RD. Impact of prevalent fractures on quality of life: baseline results from the global longitudinal study of osteoporosis in women. Mayo Clinic Proceedings(Elsevier). 2010; 85(9): 806-13.
14. Woolf AD, Pfleger B. Burden of major musculoskeletal conditions. Bulletin of the World Health Organization. 2003; 81(9): 646-56.
15. Wallace LS. Osteoporosis prevention in college women: application of the expanded health belief model. American journal of health behavior. 2002; 26(3): 163-72.
16. Park JE. A Treatise on Community Health. Textbook Prev Soc Med. 1970.
17. Paget SA, Gibofsky A, Beary J, Sculco TP. Hospital for special surgery manual of rheumatology and outpatient orthopedic disorders: diagnosis and therapy. 5th edition. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. 2006, P.1456.
18. Islam M, Lamberg-Allardt C, Kärkkäinen M, Ali S. Dietary calcium intake in premenopausal Bangladeshi women: do socio-economic or physiological factors play a role?. European journal of clinical nutrition. 2003; 57(5): 674-80.
19. Chan MF, Kwong WS, Zang Yl, Wan PY. Evaluation of an osteoporosis prevention education programme for young adults. Journal of Advanced Nursing. 2007; 57(3): 270-85.
20. Tylavsky FA. Nutrition influences bone growth in children. The Journal of nutrition. 2004; 134(3): 689S-90S.
21. Hamilton C, Swan V, Jamal S. The effects of exercise and physical activity participation on bone mass and geometry in postmenopausal women: a systematic review of pQCT studies. Osteoporosis international. 2010; 21(1): 11-23.
22. Silverman SL. Quality-of-life issues in osteoporosis. Current rheumatology reports. 2005; 7(1): 39-45.
23. Turner LW, Hunt SB, Dibrezzo R, Jones C. Design and implementation of an osteoporosis prevention program using the health belief model. American Journal of health studies. 2004; 19: 115-21.
24. Phipps W, sounders JK. Medical-surgical nursing(concepts and clinical practice).philadelphia: Mosby; 2003; 2: 1558-68.
25. Shepherd AJ. An overview of osteoporosis. Alternative therapies in health and medicine. 2004; 10(2): 26-33.
26. Cooper C, Eriksson JG, Forsen T, Osmond C, Tuomilehto J, Barker DJ. Maternal height, childhood growth and risk of hip fracture in later life: a longitudinal study. Osteoporosis international: a journal established as result of cooperation between the European Foundation for Osteoporosis and the National Osteoporosis Foundation of the USA. 2001; 12(8): 623-9.
27. von Hurst PR, Wham CA. Attitudes and knowledge about osteoporosis risk prevention: a survey of New Zealand women. Public health nutrition. 2007; 10(07): 747-53.
28. Whiting SJ, Vatanparast H, Baxter-Jones A, Faulkner RA, Mirwald R, Bailey DA. Factors that affect bone mineral accrual in the adolescent growth spurt. The Journal of nutrition. 2004; 134(3): 696-700.
29. Tussing L, Chapman-Novakofski K. Osteoporosis prevention education: behavior theories and calcium intake. Journal of the American Dietetic Association. 2005; 105(1): 92-7.
30. Fujiwara S. Epidemiology of osteoporosis. Clinical calcium. 2005; 15(4): 577-82.
31. Black JM, Hokanson HJ, Knee AM. Medical Surgical Nursing. 6th ed. W.B, Sanders Company. 2001; 1: 566-72.
32. Vicente-Rodriguez G, Ara I, Perez-Gomez J, Serrano-Sanchez JA, Dorado C, Calbet J. High femoral bone mineral density accretion in prepubertal soccer players. Medicine and science in sports and exercise. 2004; 36(10): 1789-95.
33. Organization WH. Global recommendations on physical activity for health. 2010.
34. Hawkins MS, Storti KL, Richardson CR, King WC, Strath SJ, Holleman RG, Kriska AM. Objectively measured physical activity of USA adults by sex, age, and racial/ethnic groups: a cross-sectional study. The international journal of behavioral nutrition and physical activity. 2009; 6: 31.
35. Castelo-Branco C, Reina F, Montivero AD, Colodrón M, Vanrell JA. Influence of high-intensity training and of dietetic and anthropometric factors on menstrual cycle disorders in ballet dancers. Gynecological endocrinology. 2006; 22(1): 31-5.
36. Gudmundsdottir SL, Flanders WD, Augestad LB. A longitudinal study of physical activity and menstrual cycle characteristics in healthy Norwegian women–The Nord-Trøndelag Health Study. Norsk epidemiologi. 2011; 20(2): 163-71.
37. Simonelli C, Killeen K, Mehle S, Swanson L. Barriers to osteoporosis identification and treatment among primary care physicians and orthopedic surgeons. Mayo Clinic Proceedings; 2002; 77(4): 334-8.
38. Greer FR, Krebs NF. Optimizing bone health and calcium intakes of infants, children, and adolescents. Pediatrics. 2006; 117(2): 578-85.
39. Wagner CL, Greer FR. Prevention of rickets and vitamin D deficiency in infants, children, and adolescents. Pediatrics. 2008; 122(5): 1142-52.
40. Reginster J-Y, Burlet N. Osteoporosis: a still increasing prevalence. Bone. 2006; 38(2): 4-9.
41. Mølgaard C, Thomsen BL, Michaelsen KF. Effect of habitual dietary calcium intake on calcium supplementation in 12–14-y-old girls. The American journal of clinical nutrition. 2004; 80(5): 1422-7.
42. Sedlak CA, Doheny MO, Jones SL. Osteoporosis education programs: changing knowledge and behaviors. Public health nursing. 2000; 17(5): 398-402.
43. Sayed-Hassan R, Bashour H, Koudsi A. Osteoporosis knowledge and attitudes: a cross-sectional study among female nursing school students in Damascus. Archives of osteoporosis. 2013; 8(1-2): 1-8.
44. Uddin R, Huda NH, Jhanker YM, Jesmeen T, Imam MZ, Akter S. Awareness regarding the importance of calcium and vitamin D among the undergraduate pharmacy students in Bangladesh. BMC research notes. 2013; 6: 134.
45. Whitehead D, Keast J, Montgomery V, Hayman S. A preventative health education programme for osteoporosis. Journal of advanced nursing. 2004; 47(1): 15-24.
46. Abushaikha L, Omran S. A Survey of Osteoporosis Risk Factors and Practices Among Jordanian Women. Journal of International Women's Studies. 2013; 11(4): 153-61.
47. Zhang YP, Li XM, Wang DL, Guo XY, Guo X. Evaluation of educational program on osteoporosis awareness and prevention among nurse students in China. Nursing & health sciences. 2012; 14(1): 74-80.
48. Anderson KD, Chad KE, Spink KS. Osteoporosis knowledge, beliefs, and practices among adolescent females. Journal of Adolescent Health. 2005; 36(4): 305-12.
49. Keramat A, Patwardhan B, Larijani B, Chopra A, Mithal A, Chakravarty D, et al. The assessment of osteoporosis risk factors in Iranian women compared with Indian women. BMC musculoskeletal disorders. 2008; 9(1): 28.
50. Gordon CM, Bachrach LK, Carpenter TO, Crabtree N, El-Hajj Fuleihan G, Kutilek S, et al. Dual energy X-ray absorptiometry interpretation and reporting in children and adolescents: the 2007 ISCD Pediatric Official Positions. Journal of clinical densitometry: the official journal of the International Society for Clinical Densitometry. 2008; 11(1): 43-58.
51. Schoenfeld ER, Ng P, Henderson K, Wu S-Y. Using the internet to educate adolescents about osteoporosis: application of a tailored web-education system. Health Promotion Practice. 2010; 11(1): 104-11.
52. Bohaty K, Rocole H, Wehling K, Waltman N. Testing the effectiveness of an educational intervention to increase dietary intake of calcium and vitamin D in young adult women. Journal of the American Academy of Nurse Practitioners. 2008; 20(2): 93-9.
53. Alshammari KF. Women Knowledge, Attitude and Practices About Osteoporosis Prevention “Riyadh Saudi Arabia”. World Journal of Medical Sciences. 2014; 11(3): 422-31.
54. Damore D, Robbins L, Karl T. The effects of an educational program on the calcium intake of junior high school students.pediatric research.2003: 53(4); 9A-9A
55. Mohammed EK, Ellife HA, Lawend J. Female Adolescent Nursing Students' Guidelines about Prevention of Osteoporosis. Journal of Natural Sciences Research. 2014; 4(4): 1-11.
56. Hussein RAEH, Ashqan BS, Jamalallail RH, Alafeef AS. Knowledge, Attitude, and Behavior of Young Women towards Dietary Calcium Intake. Life Science Journal. 2013; 10(3).2491-6.
57. Francis KL, Matthews BL, Van Mechelen W, Bennell KL, Osborne RH. Effectiveness of a community-based osteoporosis education and self-management course: a wait list controlled The effects of an educational program on the calcium intake of junior high school students trial. Osteoporosis international: a journal established as result of cooperation between the European Foundation for Osteoporosis and the National Osteoporosis Foundation of the USA. 2009; 20(9): 1563-70.
https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/846bb6547e8c8f2c8a78f13123e4f0bf/search/07d13139ac180f3d1a2a06febc5e057c
