یادداشت‌های روزانه رزمندگان یادگارهایی فراموش ناشدنی
دفاع پرس ، محسن محمدی فشارکی
منتشر شده در :
https://dnws.ir/003G6v
خاطره‌نویسی دفاع مقدس/۸
یادداشت‌های روزانه رزمندگان یادگارهایی فراموش ناشدنی
یادداشت‌های روزانه گونه‌ای از خاطره نگاری است که در آن نگارنده، حالات و نیز کرده‌های خود وقایع پیرامون را به صورت روزنوشت و تقویمی مکتوب می‌کند از این لحاظ این یادداشت‌ها در حوزه خاطره نویسی اهمیتی بسیار بالا دارند.
کد خبر: ۷۷۶۹۱۷
تاریخ انتشار: ۰۷ مهر ۱۴۰۴ - ۰۳:۴۶ - 29September 2025
به گزارش خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، «خاطره نویسی» یکی از گونه‌های مهم ادبیات داستانی است که پشتوانه‌ای مهم برای برهه‌ای از خاص از تاریخ محسوب می‌شود، این گونه ادبی علاوه بر اهمیت زیبایی شناسی آن به لحاظ اسنادی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است که در کنار تاریخ نگاری رسمی می‌تواند زوایای پنهان یک رویداد را برای نسل‌های بعد آشکار کند.
تاریخ دفاع مقدس که از ابعاد مختلف دارای اهمیت بالایی است نمی‌تواند بدون خاطره نگاری از خطر تحرف در امان بماند، حتی برای ثبت و ضبط تاریخ رسمی دفاع مقدس و تاریخ نگاری کلاسیک به شدت به خاطره نگاری وابسته است. اما خاطره نگاری چنان که ساده به نظر می‌رسید نباید ساده انگارانه تصور شود. این گونه ادبی نیز مانند سایر گونه‌های دیگر ادبی لوازم، دستورالعمل، شیوه‌های خاص خود را دارد که باید آنها را فراگرفت و سپس به ثبت خاطرات پرداخت.
در ایام مبارک دفاع مقدس نگاهی خواهیم داشت به مفاهیم و شیوه‌های خاطره نویسی که قسمت هشتم آن را در ادامه می‌خوانید:
روزنوشت رزمندگان مرجعی در حوزه خاطره نویسی
یادداشت‌های روزانه گونه‌ای از خاطره‌نگاری است که در آن نگارنده، حالات و نیز کرده‌های خود وقایع پیرامون را به صورت روزنوشت و تقویمی مکتوب می‌کند. بر اساس تعریف ارائه شده، دارا بودن تاریخ، روایت وقایع و رعایت توالی زمان مؤلفه‌های اساسی یادداشت‌های روزانه قلمداد می‌شوند. به عبارت دیگر یادداشتی که فاقد تاریخ مشخص باشد، یادداشت روزانه محسوب نمی‌گردد. هم چنین یادداشت‌ها باید به نوعی روایتگر حوادث ووقایع پیرامون باشند و نیز توالی حدود زمان، میان آنها رعایت شود. یادداشت‌های روزانه از زیرشاخه‌های خاطره نگاری محسوب می‌شود.
یادداشت‌های روزانه هم، چون خاطرات مکتوب شفاهی، وقایع نگار هستند و دیده ها، شنیده‌ها و حضور شخص راوی نگارش می‌کنند. همچنین معیار‌های ارزیابی کیفی یادداشت‌های روزانه تا اندازه‌ی زیادی ملاک‌های داوری در حوزه‌ی خاطرات مکتوب و شفاهی است.
یادداشت‌های روزانه از یک جهت با خاطره نویسی تفاوت جدی دارد و آن دوگانگی در برخورد با عنصر زمان است، مشروط بر آن که خاطره نگاری نگارش کرده‌ها، شنیده‌ها و دیده‌ها با تکیه بر حافظه و در نتیجه تداعی موضوع و خاطره را حاصل جست وجوی در زمان سپری شده بدانیم. به عبارت دیگر، خاطره نویس در حالی اقدام به نگارش می‌کند که حادثه به سر آمده و مدت زمان قابل توجهی از آن گذشته است، به همین دلیل است که خاطره نویسی با عنصر «تداعی» و «به یاد آوردن» قرابت ویژه دارد و اما یادداشت‌های روزانه زمانی به تحریر در می‌آیند که هنوز واقعه سرانجام نیافته و نویسنده لحظه به لحظه و ساعت به ساعت اقدام به ثبت آنها می‌کند، در نتیجه به هنگام نوشتن، حوادث برای نگارنده صورت خاطره به خود نمی‌گیرند، به همین دلیل است که زمان به کار رفته در متن یادداشت‌های روزانه در بسیاری از موارد، زمان حال است.
اگر از دیدگاه یک پژوهشگر و مورخ به دو مقوله‌ی «یادداشت‌های روزانه» و «خاطره» بنگریم، شاهد برتری کیفی یادداشت‌های روزانه نسبت به خاطره نوشته‌ها خواهیم بود، به عبارت دیگر آن چه برای یک تاریخ نگار یا یک محقق تعیین کننده و حیاتی است، عنصر استناد در مدارک است. یادداشت‌های روزانه به دلیل نگارش در صحنه، بی هیچ فاصله‌ی زمانی با واقعه، موثق‌ترین اسناد را پیش روی قرار می‌دهد. چنانچه با رویکردی ادبی با خاطره نوشته‌ها و یادداشت‌های روزانه روبه رو شویم، خاطرات را تواناتر خواهیم یافت. خاطره نوشته‌ها ادبی‌تر و یادداشت‌های روزانه مستندتر است. یادداشت‌های روزانه اغلب بر مرحله‌ای خاص و حساس از زندگی فردی تمرکز می‌یابد.
منبع: «از خاطره تا داستان»/ محسن محمدی فشارکی، فضل‌الله خدادادی
انتهای پیام/ 161
برچسب ها: ادبیات دفاع مقدس ، تاریخ شفاهی ، تاریخ دفاع مقدس ، خاطرات دفاع مقدس ، خاطره نویسی ، محسن محمدی فشارکی ، فضل الله خدادادی
https://dnws.ir/003G6v
########################################################################
https://dnws.ir/003G7N
خاطره‌نویسی دفاع مقدس/۴
خاطره نویسی تجربه‌ای ماندگار برای ثبت و انتقال ارزش‌های دفاع مقدس
خاطره نویسی یک تجربه است. یک قطعه از زندگی است. داستانی است که همه قادرند بیانش کنند، چون خیالی شیرین است. خوب دیده می‌شود و زیبا به یاد و خاطره می‌ماند.
کد خبر: ۷۷۶۹۴۵
تاریخ انتشار: ۰۳ مهر ۱۴۰۴ - ۰۳:۵۵ - 25September 2025
به گزارش خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، «خاطره نویسی» یکی از گونه‌های مهم ادبیات داستانی است که پشتوانه‌ای مهم برای برهه‌ای از خاص از تاریخ محسوب می‌شود، این گونه ادبی علاوه بر اهمیت زیبایی شناسی آن به لحاظ اسنادی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است که در کنار تاریخ نگاری رسمی می‌تواند زوایای پنهان یک رویداد را برای نسل‌های بعد آشکار کند.
تاریخ دفاع مقدس که از ابعاد مختلف دارای اهمیت بالایی است نمی‌تواند بدون خاطره نگاری از خطر تحرف در امان بماند، حتی برای ثبت و ضبط تاریخ رسمی دفاع مقدس و تاریخ نگاری کلاسیک به شدت به خاطره نگاری وابسته است. اما خاطره نگاری چنان که ساده به نظر می‌رسید نباید ساده انگارانه تصور شود. این گونه ادبی نیز مانند سایر گونه‌های دیگر ادبی لوازم، دستورالعمل، شیوه‌های خاص خود را دارد که باید آنها را فراگرفت و سپس به ثبت خاطرات پرداخت.
در ایام مبارک دفاع مقدس نگاهی خواهیم داشت به مفاهیم و شیوه‌های خاطره نویسی که قسمت چهارم آن را در ادامه می‌خوانید:
خاطره نویسی ثبت تجربه‌ها
دفاع مقدس با توجه به هویت الهی و آرمانی خود در معرفی جهان بینی الهی نیز پیشتاز است و در عصر تکنولوژی و صنعت و ارتباطات و جنگ رسانه‌ها. بیانگر نوعی ارزش الهی و آرمانی است که فطرت انسان‌ها را به پذیرش جهان بینی الهی فرامی‌خواند. از این رو، مفاهیم در بستر جریان‌های دفاع مقدس رنگ خشونت و بی‌رحمی ندارند، بلکه رحمت و عطوفت و مهربانی از آن می‌تراود، دفاع در مقابل خشونت ترسیم می‌گردد.
دفاع در مقابل بی‌رحمی و زورگویی و استعمارگری به منصه‌ی ظهور می‌رسد، در مقابل خشونت، دفاع با اقتدار تمام توسط زاهدان شب و شیران روز طرح می‌گردد. در این صورت جهان بینی الهی در لایه‌های این تفکر و بینش نقش عمیقی دارد، مفاهیم اسلامی و انسانی در حد اعلا بروز می‌یابد، مفاهیمی نظیر ایثار، فداکاری، شهادت طلبی، شجاعت، رشادت، خداخواهی سوژه‌ی اصلی نوشتار‌های نویسندگان و متون ادبی می‌شود. در چنین ادبیاتی خوانندگان در فراخوان عظیمی از جهان بینی الهی دعوت می‌شوند.
به همین دلیل است که فطرت خوانندگان بی‌دغدغه با رزمنده دفاع مقدس خو می‌گیرد، در شعر دفاع مقدس خوانندگان می‌خوانند، در قصه با آدم‌های قصه همراه می‌شوند، در فیلم نامه باشخصیت‌های فیلم می‌نشینند، برمی خیزند، خو می‌گیرند و زندگی می‌کنند، بی آن که بخواهند، خود را در فضای مفهومی جبهه وجنگ قرار می‌دهند، هرقدر نویسنده‌ی دفاع مقدس و ادبیات ارائه شده با جهان بینی الهی هماهنگ باشد به همان نسبت در تأثیرگذاری و باورپذیری مخاطبان سهیم خواهد شد و لذا مخاطبان با خالق اثر هم نفس و همراه می‌شوند.
خاطره نویسی یک تجربه است. یک قطعه از زندگی است. داستانی است که همه قادرند بیانش کنند، چون خیالی شیرین است. خوب دیده می‌شود و زیبا به یاد و خاطره می‌ماند. انگار قدرت درونی آن لحظه‌ها را دوباره زنده می‌کند و به ترتیب کنار یکدیگر می‌چیند. زیرا حتی یک زمان واحد را دونفر یک گونه نمی‌بینند و یک جور توصیفش نمی‌کنند. روایتی که گذر از حال به گذشته و ترمیم شکل گیری برای آینده است. «خاطره نویسی به عنوان یک مرحله از خودآگاهی است که بعد از زبان آموزی کودک شروع می‌شود و تمرینی است که سرانجام به آزمون و تولید هنری می‌انجامد یا می‌توان گفت: این کار پایه‌ی یک تحول است برای پدید آوردن شکل‌های دیگر داستانی و حتی علمی».
علیرضا کمری بیشتر به تعریف فاعلی و مضمونی خاطره و خاطره نویسی توجه دارد: «اثر و نوشته‌ای که نویسنده درنتیجهی یادآوری ارادی شرح حال و حوادث و رویداد‌های سپری شده در زمان و مکان معلوم که به دلیل حضور یا مشاهده و استماع از آنها اطلاع یافته است پدید می‌آید و در آن چگونگی وقوع حوادث و رویدادها منعکس شده است»
خاطره، اثر، نوشته و یا پدیده‌ای است روایی که پدیدآورنده‌ی آن با آگاهی و اراده به شرح احوال، حادثه‌ها و رویداد‌های گذشته که به عللی در ذهن ماندنی و برجسته شده‌اند- می‌پردازد. راوی در آن حضور مستقیم یا غیر مستقیم (مشاهده، منابع دست اول و...) دارد. جزئیات زمان و مکان و چگونگی وقوع حوادث نیز در آن مندرج است. خاطرات در بیشتر موارد تأثیری احساسی- عاطفی بر فرد می‌گذارد. با توجه به این تعریف، خاطره نویسی یکی از گونه‌ها و زیرمجموعه‌های زندگی نامه به شمار می‌آید. البته از آن جایی که در زندگی نامه ها، بیشتر، حوادث و رویداد‌های برجسته‌تر عنوان می‌شود، خاطره نگاشته و زندگی نامه مفهوم مشترکی می‌یابد.
منبع: «از خاطره تا داستان»/ محسن محمدی فشارکی، فضل‌الله خدادادی
انتهای پیام/ 161
برچسب ها: از خاطره تا داستان ، تاریخ شفاهی دفاع مقدس ، ادبیات دفاع مقدس ، خاطره نویسی ، محسن محمدی فشارکی ، فضل الله خدادادی
https://dnws.ir/003G7N
##########################################################################
https://dnws.ir/003G6u
خاطره‌نویسی دفاع مقدس/۷
شناخت راوی برگ برنده در حوزه خاطره‌نویسی
ویژگی مهم خاطره‌نویسی درک و شناخت راوی آن است که به‌طور مستقیم به نقل رویداد تاریخی می‌پردازد، به همین دلیل در حوزه تاریخ‌نویسی قبل از ثبت هر خاطره باید راوی آن را بشناسیم.
کد خبر: ۷۷۶۹۱۶
تاریخ انتشار: ۰۶ مهر ۱۴۰۴ - ۰۳:۵۲ - 28September 2025
به گزارش خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، «خاطره نویسی» یکی از گونه‌های مهم ادبیات داستانی است که پشتوانه‌ای مهم برای برهه‌ای از خاص از تاریخ محسوب می‌شود، اینگونه ادبی علاوه بر اهمیت زیبایی شناسی آن به لحاظ اسنادی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است که در کنار تاریخ نگاری رسمی می‌تواند زوایای پنهان یک رویداد را برای نسل‌های بعد آشکار کند.
تاریخ دفاع مقدس که از ابعاد مختلف دارای اهمیت بالایی است نمی‌تواند بدون خاطره نگاری از خطر تحرف در امان بماند، حتی برای ثبت و ضبط تاریخ رسمی دفاع مقدس و تاریخ نگاری کلاسیک به شدت به خاطره نگاری وابسته است. اما خاطره نگاری چنان که ساده به نظر می‌رسید نباید ساده انگارانه تصور شود. این گونه ادبی نیز مانند سایر گونه‌های دیگر ادبی لوازم، دستورالعمل، شیوه‌های خاص خود را دارد که باید آنها را فراگرفت و سپس به ثبت خاطرات پرداخت.
در ایام مبارک دفاع مقدس نگاهی خواهیم داشت به مفاهیم و شیوه‌های خاطره نویسی که قسمت هفتم آن را در ادامه می‌خوانید:
نقش راوی در خاطره و داستان
نکته‌ای که درباره راوی در تاریخ شفاهی و تا حدودی خاطره وجود دارد، ملموس بودن راوی است. در تاریخ شفاهی از آن جایی که از ابزار مصاحبه برای تکمیل روایت استفاده می‌شود، راوی به صورت ملموس در برابر دیدگان ما قابل مشاهده است. آن گاه که با آزادگان دفاع مقدس در باره‌ی حوادث دوران اسارت سخن می‌رانیم، راوی روبروی ما نشسته و رشته‌ی کلام را در دست گرفته است. همچنین هنگامی که خاطره‌ای را برای کسی نقل می‌کنیم، شاهد وضعیت «بروز راوی ملموس» هستیم. هنگامی که راوی به مکتوب کردن داستان، خاطره و... بپردازد، مخاطبی که این مطالب را مورد خوانش قرار می‌دهد، با راوی تخیلی در ارتباط است. راوی تخیلی در برابر راوی ملموس، برساخت‌های به حساب می‌آید که راوی ملموس وی را خلق نموده است.
در این ساختار نویسنده‌ی ملموس (واقعی) کسی است که در عالم خارج وجود دارد و دارای حیات و روزمرگی است، با ما گفت‌و‌گو می‌کند و... این نویسنده تا وقتی که وارد دنیای داستان و نوشتن نشده است، همچنان نویسنده‌ی واقعی است، ولی وقتی که وارد دنیای داستان شده و قلم به دست، شروع به نوشتن می‌کند، دیگر نویسنده‌ی واقعی نیست.
مثلا هنگامی که در یک اثر ادبی شاهد نقش‌های گوناگون در فیلم یا داستان هستیم، وقتی یک شخصیت عقایدی دارد یا حرف‌هایی می‌زند، آنها مربوط به عالم داستان است و نویسنده‌ی واقعی در عالم خارج از داستان به بیان این حرف‌ها نمی‌پردازد. مثلا هنگامی که در فیلم شخصیت در نقش دزد یا آدمی بدذات وارد عمل می‌شود، این نقش مربوط به جهان داستان است نه در عالم خارج و مادر عالم خارج به او به دید همان شخصیت بدکار در فیلم عالم داستان نگاه نمی‌کنیم. به سخن دیگر همان گونه که بین جهان داستان و جهان واقع فرق وجود دارد، بین نویسنده ملموس و راوی تخیلی نیز تمایز نسبی وجود دارد. راوی در متن جهان داستان قرار دارد و تمام شخصیت‌های داستان را می‌شناسد و با آنها برخورد دارد در حالی که نویسنده‌ی ملموس فقط در تخیل خویش آنها را می‌سازد.
منبع: «از خاطره تا داستان»/ محسن محمدی فشارکی، فضل‌الله خدادادی
انتهای پیام/ 161
برچسب ها: ادبیات دفاع مقدس ، تاریخ شفاهی ، تاریخ دفاع مقدس ، خاطره نویسی ، محسن محمدی فشارکی ، فضل الله خدادادی
https://dnws.ir/003G6u
###################################################################
https://dnws.ir/003G6t
خاطره‌نویسی دفاع مقدس/۶
اهمیت راوی در مستندسازی خاطرات دفاع مقدس
راوی خاطرات جنگ تحمیلی از آنجایی که بی‌واسطه با وقایع مواجه شده است نقشی حیاتی در مستندنگاری دفاع مقدس دارد، به همین دلیل هر چه راوی در بیان خاطراتش صادق باشد، متن خاطره از لحاظ اسنادی مهم‌تر خواهد بود.
کد خبر: ۷۷۶۹۱۵
تاریخ انتشار: ۰۵ مهر ۱۴۰۴ - ۰۳:۴۷ - 27September 2025
به گزارش خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، «خاطره نویسی» یکی از گونه‌های مهم ادبیات داستانی است که پشتوانه‌ای مهم برای برهه‌ای از خاص از تاریخ محسوب می‌شود، این گونه ادبی علاوه بر اهمیت زیبایی شناسی آن به لحاظ اسنادی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است که در کنار تاریخ نگاری رسمی می‌تواند زوایای پنهان یک رویداد را برای نسل‌های بعد آشکار کند.
تاریخ دفاع مقدس که از ابعاد مختلف دارای اهمیت بالایی است نمی‌تواند بدون خاطره نگاری از خطر تحرف در امان بماند، حتی برای ثبت و ضبط تاریخ رسمی دفاع مقدس و تاریخ نگاری کلاسیک به شدت به خاطره نگاری وابسته است. اما خاطره نگاری چنان که ساده به نظر می‌رسید نباید ساده انگارانه تصور شود. این گونه ادبی نیز مانند سایر گونه‌های دیگر ادبی لوازم، دستورالعمل، شیوه‌های خاص خود را دارد که باید آنها را فراگرفت و سپس به ثبت خاطرات پرداخت.
در ایام مبارک دفاع مقدس نگاهی خواهیم داشت به مفاهیم و شیوه‌های خاطره نویسی که قسمت ششم آن را در ادامه می‌خوانید:
نقش روای صادق در مستندسازی خاطره
راوی در ادبیات داستانی از نظر جایگاه در داستان و ازنظر ویژگی های شخصیتی و خصوصیات فردی به دو دسته تقسیم می شود: با این اوصاف می توان گفت که راوی در «خاطره» از نوع اول شخص همسان) است، زیرا در بطن حوادث است و بایک برگشت به گذشته، در امروز - این جا، روایت آن روز - آن جا را بیان می کند. نوعی از زاویه ی دید در داستان، نقل از دیدگاه اول شخص است که به وسیله یکی از شخصیت‌های داستان و به شیوه خود روایتی نقل می‌شود نویسنده خود را در قالب یکی از شخصیت‌های داستان جامی زند و داستان و ماجراهای اصلی از زبان شخصیت اصلی بازگو می‌شود و نویسنده از چشم خواننده ناپدید می‌شود.
این شخصیت برگزیده نویسنده است که به جای او داستان را به شیوه اول شخص روایت می‌کند. هنگامی که داستان با زاویه دید اول شخص نقل می‌شود، بیشتر مجال این امر را فراهم می‌کند تا روایت شنو با راوی به مخالفت با موافقت بپردازد، زیرا در این گونه از روایت، راوی مستقیما عقاید و نظریات خود را در مورد مسائل، حوادث و دیگر شخصیت‌های داستان بیان می‌کند، در نتیجه در این حالت خواننده روایت شنو نیز مستقیما به داور افکار و کردار راوی می‌پردازد.
دقت در ساختار داستان و انتخاب زاویه دید نشان می‌دهد که این گونه زاویه دید (اول شخص) به بهترین نحوی نشانگر افکار و درونیات راوی است. این گونه زاویه دید (سوم شخص) از همان ابتدا حالتی داوری مآبانه دارد و حق را به راوی می‌دهد. در چنین حالتی ما دیگر نمی‌توانستیم این چنین روشن به بررسی ارتباط راوی با روایت شنو در این متن بپردازیم، زیرا استفاده از دیدگاه راوی سوم شخص باعث اختفای افکار و نظریات کنش‌گران شده و دیگر آن حالت احساسی و سادگی راوی در برخورد با حوادث را ندارد.
اگر زاویه دید دوم شخص (خطابی) بود بازهم قضاوت کردن در مورد ارتباط راوی با روایت شنو مشکل می‌شد. این زاویه دید نیز همانند زاویه دید سوم شخص دامنه دیدمان را در مورد افکار و اعمال راوی کاهش می‌دهد و باعث نوعی کلی گویی می‌کرد.
استفاده از راوی اول شخص در داستان علاوه بر تمایزهای عاطفی و اخلاقی، باعث ایجاد تمایز عقلانی نیز می‌گردد. به عبارت دیگر هنگامی که راوی اول شخص است و حالات درونی خود را توصیف می‌کند، روایت شنو به راحتی می‌تواند بداند که با چه انسانی طرف است و در علم روایت شناسی این گونه توصیف باعث ایجاد تفاوت عقلانی بین راوی و روایت شنو می‌شود.
در خاطره نویسی نیز انتخاب راوی اول شخص با زاویه دید «من» امتیازات خاصی به دنبال دارد. اول این که می‌توان گفت هرکس خود راوی خاطرات خود است زیرا خود می‌داند که چه حوادثی از سر گذرانده است و غیرممکن است که کسی دیگر به نقل خاطرات وی بپردازد. از طرفی کاربست زاویه دید اول شخص این امکان را به راوی خاطره می‌دهد تا جزئی نگری، احساس گرایی و باورپذیری کلام خود را افزایش دهد.
از آن جایی که خاطره یک تجربه شخصی است، به این معنا که فرد گوینده یا نویسنده در مکان رویداد و زمان رخ داد حضور دارد و آن را تجربه می‌کند، بعد از وقوع حوادث دیدگاه راوی اول شخص برای بیان آن پسندیدہ تر است. شخصی بودن در خاطره به این معنا است که یک خاطره آن گاه می‌تواند به منزله یک رسانه به انتقال پیام خود دست یابد که گوینده یا نویسنده آن، ارتباطی میان درون مایه‌های ذهنی خود با اندیشه و ذهن شنونده یا خواننده آن به وجود آورد.
منبع: «از خاطره تا داستان»/ محسن محمدی فشارکی، فضل‌الله خدادادی
انتهای پیام/ 161
برچسب ها: ادبیات دفاع مقدس ، تاریخ دفاع مقدس ، تاریخ شفاهی ، محسن محمدی فشارکی ، فضل الله خدادادی
https://dnws.ir/003G6t
###################################################################
https://dnws.ir/003G6o
خاطره‌نویسی دفاع مقدس/۵
تلخ و شیرین حوادث باید در کنار هم مطح شوند
خاطره نگاری شفاهی سبکی از تاریخ نگاری است چنان که به یکی از منابع اصلی تاریخ نگاری انقلاب اسلامی بدل شده است. در این روش خاطره نگار نباید صرفا به بیان خاطرات شیرین وقایع بپردازد، بلکه حوادث تلخ نیز باید مطرح شوند.
کد خبر: ۷۷۶۹۱۰
تاریخ انتشار: ۰۴ مهر ۱۴۰۴ - ۰۳:۴۹ - 26September 2025
به گزارش خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، «خاطره نویسی» یکی از گونه‌های مهم ادبیات داستانی است که پشتوانه‌ای مهم برای برهه‌ای از خاص از تاریخ محسوب می‌شود، این گونه ادبی علاوه بر اهمیت زیبایی شناسی آن به لحاظ اسنادی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است که در کنار تاریخ نگاری رسمی می‌تواند زوایای پنهان یک رویداد را برای نسل‌های بعد آشکار کند.
تاریخ دفاع مقدس که از ابعاد مختلف دارای اهمیت بالایی است نمی‌تواند بدون خاطره نگاری از خطر تحرف در امان بماند، حتی برای ثبت و ضبط تاریخ رسمی دفاع مقدس و تاریخ نگاری کلاسیک به شدت به خاطره نگاری وابسته است. اما خاطره نگاری چنان که ساده به نظر می‌رسید نباید ساده انگارانه تصور شود. این گونه ادبی نیز مانند سایر گونه‌های دیگر ادبی لوازم، دستورالعمل، شیوه‌های خاص خود را دارد که باید آنها را فراگرفت و سپس به ثبت خاطرات پرداخت.
در ایام مبارک دفاع مقدس نگاهی خواهیم داشت به مفاهیم و شیوه‌های خاطره نویسی که قسمت پنجم آن را در ادامه می‌خوانید:
از شیرینی تا تلخی حوادث
خاطره نگاری شفاهی سبک و شیوه‌ی جدیدی از تاریخ نگاری است و برخلاف خاطره نگاری مکتوب که کم و بیش در ایران سابقه داشته است، این صورت از تاریخ نگاری، نو و جدید است و هم اکنون به صورت گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد، چنان که به یکی از منابع اصلی تاریخ نگاری انقلاب اسلامی بدل شده است. در این روش خاطره نگار نباید صرفا به بیان و ثبت خاطرات شیرین پیروزی‌ها و فراز‌های حوادث و وقایع بپردازد، بلکه حوادث تلخ و شیرین، شکست‌ها و کامیابی‌ها و فراز‌ها و فرود‌ها باید در کنار هم مطرح شوند.
از آسیب‌های جدی در روایت‌های خاطره‌ای، گزینش ذهن خاطره نویس و خاطره گو است که ممکن است در بیان خاطره ترجیحا به نقش‌ها و حوادث مثبت بیندیشد و این مثبت اندیشی موجب اشتباه محقق و خواننده در شناخت حوادث شود. آسیب دیگر، اعمال خودمحوری در روایت خاطره است و بدین معنا که خاطره گو حوادث را حول محور خودش تبیین کند، به گونه‌ای که ریشه و عامل همه‌ی قضایا و البته با نگاهی مثبت به او ختم شود و نقش دیگران ضعیف‌تر جلوه کند. با این وجود خاطره در دوره‌ی معاصر یکی از اصلی‌ترین منابع و مستندات تاریخی و تاریخ نگاری به شمار می‌رود. از این رو لازم است حدود و ثغور، ارزش تاریخی و اعتبار هر خاطره را با دقت و وسواس بازکاوی نماییم. لازم به ذکر است اعمال این دقت در خاطرات شفاهی به مراتب جدی‌تر و عمیق‌تر است. علاوه بر این توجه به انگیزه و اهداف تنظیم کنندگان خاطرات و یا موقعیت خاطره گو نیز بسیار مهم است.
منبع: «از خاطره تا داستان»/ محسن محمدی فشارکی، فضل‌الله خدادادی
انتهای پیام/ 161
برچسب ها: ادبیات دفاع مقدس ، تاریخ دفاع مقدس ، تاریخ شفاهی دفاع مقدس ، محسن محمدی فشارکی ، فضل الله خدادادی
https://dnws.ir/003G6o
##################################################################
https://dnws.ir/003G6j
خاطره‌نویسی دفاع مقدس/۳
«خاطره نویسی»؛ اقدامی در حوزه مستندسازی وقایع دفاع مقدس
درک ماهیت هر رویدادی در تاریخ به شدت نیازمند مستندسازی است، این مستندسازی اقدامی اساسی برای مقابله با تحریف تاریخ است؛ «خاطره نویسی» نیز نوعی مستندسازی است که می‌تواند در شناخت دفاع مقدس بسیار کارگشا باشد.
کد خبر: ۷۷۶۹۰۵
تاریخ انتشار: ۰۲ مهر ۱۴۰۴ - ۰۳:۵۱ - 24September 2025
به گزارش خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، «خاطره نویسی» یکی از گونه‌های مهم ادبیات داستانی است که پشتوانه‌ای مهم برای برهه‌ای از خاص از تاریخ محسوب می‌شود، این گونه ادبی علاوه بر اهمیت زیبایی شناسی آن به لحاظ اسنادی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است که در کنار تاریخ نگاری رسمی می‌تواند زوایای پنهان یک رویداد را برای نسل‌های بعد آشکار کند.
تاریخ دفاع مقدس که از ابعاد مختلف دارای اهمیت بالایی است نمی‌تواند بدون خاطره نگاری از خطر تحرف در امان بماند، حتی برای ثبت و ضبط تاریخ رسمی دفاع مقدس و تاریخ نگاری کلاسیک به شدت به خاطره نگاری وابسته است. اما خاطره نگاری چنان که ساده به نظر می‌رسید نباید ساده انگارانه تصور شود. این گونه ادبی نیز مانند سایر گونه‌های دیگر ادبی لوازم، دستورالعمل، شیوه‌های خاص خود را دارد که باید آنها را فراگرفت و سپس به ثبت خاطرات پرداخت.
در ایام مبارک دفاع مقدس نگاهی خواهیم داشت به مفاهیم و شیوه‌های خاطره نویسی که قسمت سوم آن را در ادامه می‌خوانید:
خاطره نویسی به مثابه مستندنگاری
از مزیت‌هایی که ادبیات دفاع مقدس می‌تواند در تاریخ شکوهمند انقلاب اسلامی داشته باشد مزیت «سندسازی» است که امروزه ادبیات علاوه بر جذب مخاطبین خود و اقناع نویسندگان و پر کردن اوقات فراغت خوانندگان و فعال نمودن زمینه‌های فرهنگی و هنری می‌تواند به عنوان سندی غیرقابل انکار از ادبیات و تاریخ این کشور برای آیندگان باقی بماند. آیندگان می‌توانند بر حسب علاقه و اشتیاق و نیاز خود از آن بهره جویند و مطالب مفیدی را از آن استخراج نمایند و یا الگو بگیرند.
این اسناد ادبی، اسنادی هستند که در عرصه‌ی تحولات دوران و گردش چرخ زمان نمایان‌گر رشادت‌ها، دلیری‌ها و فداکاری‌های رزمندگان کشورمان در برابر متجاوزان بوده و خود سندی گویا از مقاومت جانانه و دلیری‌های شیر مردان و زنان این مرزوبوم است. از آن جایی که هر اثر ادبی دارای شگرد‌های ساختاری و عناصر سازه‌ای خاص است، در این آثار نیز شاهد دستور زبان ساختاری منحصر تحت عنوان ادبیات پایداری هستیم و به همین دلیل می‌توان گفت که این آثار از جنبه‌های مختلف قابل بررسی است. از آن جایی که نویسندگان ادبیات دفاع مقدس عمدتا خود در گوران حوادث جبهه و جنگ قرارگرفته‌اند کمتر دچار لغزش و تحریفات گردیده‌اند، حتی اگر در بیان و قدرت انتقال پیام و استفاده‌ی بهینه از خلاقیت‌های به کارگیری از کلمات و ماجرا‌ها قصوری کم و بیش داشته‌اند، در بیان مفاهیم صادق بوده‌اند.
از این روست که ما بر تارک ادبیات ایران، دفاع مقدس را مانند برگ زرینی در تاریخ می‌بینیم که همانند گوهر درخشانی در ادبیات حماسی، ادبیات نمایشی، ادبیات عرفانی، ادبیات انتقادی، ادبیات توصیفی میدرخشد و جریان‌های فکری و اندیشه‌ای را متأثر از آن می‌دانیم. به طوری که این تأثیرگذاری در ادبیات، جان تازه‌ای در روح و جان آدمیان دمیده است.
اگر نوشته‌ها، سروده‌ها و آثار نویسندگان معاصر را که بیانگر احساسات پاک سرایندگان و نویسندگان آن نسبت به مفاهیمی، چون ایثار، دلدادگی و شهادت پیشگی حماسه آفرینان دفاع مقدس است بزداییم، به طور جدی سوز و شور و لطایف و ظرایف و هنر و زیبایی را از متون ادبی گرفته‌ایم که در آن صورت کلمات، بی‌هویت و سرگردان در الفبای خیال نویسندگان بی‌تفاوت باقی می‌مانند که تأثیری هم در دل مخاطبان نخواهند داشت.
دفاع مقدس زمینه‌ی خلق آثاری بدیع و بکر در حوزه‌ی ادبیات بود. اگر چه در دوران جنگ فرصت چندانی برای خلق آثار فاخر نیست، اما مثل همه‌ی جنگ‌های دنیا پس از اتمام جنگ، ناگفته‌های ادیبان و شاعران و هنرمندان از دفاع مقدس به قدری ارزشمند، عمیق و انسانی است که منکران وجود «ژانر» یا نوع ادبی جدید موسوم به آثار دفاع مقدس را باید منکران خورشید دانست. در این دوره زاویه‌ی دید شاعران به شعر ورسالت شاعر کاملا متفاوت از دوره‌های پیشین است.
جنگ به قدری سترگ بود که در سال‌های اولیه‌ی آن حتی شاعران انقلابی و متعهد هم دچار حیرتی ناخواسته شدند. هم بی‌تجربگی در سرودن شعر وخلق اثر ادبی در ساحت حماسه از نوع دفاع مقدس و هم فضای سنگینی که در اثر جنگ واقعا ناخواسته و تحمیلی بر کشور و ساحت فرهنگی ادبی کشور حاکم بود، زمینه‌ی حیرت افزایی را فراهم می‌آورد. پدیدآورندگان آثار دفاع مقدس را می‌توان از سه نسل برشمرد: شاعران قبل از انقلاب به دو گروه مسلمان و غیر مسلمان تقسیم می‌شدند. غیرمسلمانان از ابتدای پیروزی انقلاب با اصل انقلاب و ماهیت انقلاب و جهت انقلاب مسئله داشتند و در نهایت سر سازگاری نداشتند. با وجود این که از مایه و سرمایه‌ی شاعری بی‌بهره نبودند، اما نگاه، تلقی و باورشان اجازه نمی‌داد که هم جهت با انقلاب اثری بیافرینند. برخی از آنان سکوت را بر مخالفت و مخالف سرایی ترجیح دادند، برخی هم آب در آسیای غیر می‌ریختند و در اتوپیای بی خیالی، از جامعه‌ای بی طبقه و اشتراکی که در ذهن شان از کرملین رسوب کرده بود، همچنان به تصور باطل حکومت کمونیستی در ایران، آب در هاون شوروی آن روز می‌ریختند؛ اما جماعت و گروه مسلمان به دو گروه معمران یا باسابقه‌ها و جوانان و نورسیدگان قابل تقسیم است.
در ساحت ادبیات داستانی باید گفت که آثاری از این نوع، از سوی نویسندگان مسلمان بسیار کم بود. واقعا نمی‌توان سرعت خلق و ارائه‌ی اثر شعری را با داستان و رمان مقایسه کرد. اکثر داستان نویسان انقلاب اسلامی و به خصوص دفاع مقدس و افرادی که حرفی برای گفتن داشتند متولدین یک یا دو دهه قبل از پیروزی انقلاب بودند؛ مبالغه نیست اگر مدعی شویم بسیاری از آنها همزاد انقلاب‌اند.
در جنگ هم شعر مثل گذشته‌ی تاریخی خود، صدای برتر ادبیات دفاع مقدس بود. با وجود این که بسیاری از آثار داستانی لباس فیلمنامه بر تن کردند، اما برخی از شاعران پیشتازی خود را بر انواع دیگر و ژانر‌های نوزاده حفظ و اثبات کردند. نکته‌ی دیگر در ادبیات دفاع مقدس بازتعریفی است که از رابطه‌ی قالب و محتوا، شکل و مضمون، ساختار پیام و درون و برون شد. برخی تعاریف جا افتاده از سوی بزرگان و ناموران ادب و نقد باوجود نوعی رشادت و بیباکی ادبی نسل جوان شکسته شد.
منبع: «از خاطره تا داستان»/ محسن محمدی فشارکی، فضل‌الله خدادادی
انتهای پیام/ 161
برچسب ها: از خاطره تا داستان ، ادبیات دفاع مقدس ، تاریخ دفاع مقدس ، تاریخ شفاهی ، محسن محمدی فشارکی ، فضل الله خدادادی
https://dnws.ir/003G6j
#######################################################################
https://dnws.ir/003G6X
خاطره‌نویسی دفاع مقدس/۱
«تاریخ شفاهی»؛ سندی متغن در حوزه خاطره نویسی دفاع مقدس
اهمیت خاطره نویسی دفاع مقدس در حفظ ارزش‌ها و مقابله با تحریف غیر قابل کتمان است، برای توفق در این مسیر «تاریخ شفاهی» افراد مرتبط با جنگ تحمیلی ابزاری بسیار کارآمد است که نباید از آن مغفول ماند.
کد خبر: ۷۷۶۸۹۳
تاریخ انتشار: ۰۱ مهر ۱۴۰۴ - ۰۳:۵۸ - 23September 2025
به گزارش خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، «خاطره نویسی» یکی از گونه‌های مهم ادبیات داستانی است که پشتوانه‌ای مهم برای برهه‌ای از خاص از تاریخ محسوب می‌شود، این گونه ادبی علاوه بر اهمیت زیبایی شناسی آن به لحاظ اسنادی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است که در کنار تاریخ نگاری رسمی می‌تواند زوایای پنهان یک رویداد را برای نسل‌های بعد آشکار کند.
تاریخ دفاع مقدس که از ابعاد مختلف دارای اهمیت بالایی است نمی‌تواند بدون خاطره نگاری از خطر تحرف در امان بماند، حتی برای ثبت و ضبط تاریخ رسمی دفاع مقدس و تاریخ نگاری کلاسیک به شدت به خاطره نگاری وابسته است. اما خاطره نگاری چنان که ساده به نظر می‌رسید نباید ساده انگارانه تصور شود. این گونه ادبی نیز مانند سایر گونه‌های دیگر ادبی لوازم، دستورالعمل، شیوه‌های خاص خود را دارد که باید آنها را فراگرفت و سپس به ثبت خاطرات پرداخت.
در ایام مبارک دفاع مقدس نگاهی خواهیم داشت به مفاهیم و شیوه‌های خاطره نویسی که قسمت دوم آن را در ادامه می‌خوانید:
«تاریخ شفاهی» ابزار خاطره نگاری
تاریخ شفاهی یکی از روش‌های انتقال اخبار و رویدادها و یکی از قدیمی‌ترین روش‌های تاریخ نگاری است که از گذشته‌های بسیار دور، حتی پیش از پدیدار شدن سنت مکتوب تاریخ نگاری، کاربرد و اهمیت داشته و امروزه نیز در مکتب‌های جدید تاریخ نگاری کشور‌های مختلف، رویکرد ویژه‌ای به این مقوله می‌شود.
تاریخ شفاهی در اصل، گزارشی است از تجربه‌ی دست اول و یادآوری حوادث گذشته و برقراری ارتباط توسط مصاحبه گر برای مقاصد تاریخی هم چنین بیشتر متخصصان اتفاق نظر دارند که مصاحبه باید با دستگاه ضبط صوت ثبت شود. بدین ترتیب، سخنان راوی به عنوان منبع تاریخی اصلی نگهداری می‌شود. تاریخ شفاهی یک روش و فن است نه رشته‌ای فرعی از تاریخ، مانند تاریخ سیاسی، اقتصادی یا اجتماعی. دوره‌ی جدید شکل گیری تاریخ شفاهی به اواخر دههی ۱۹۴۰ م برمی گردد؛ زمانی که دستگاه ضبط صوت، گردآوری و نگهداری گفت‌و‌گو‌های شفاهی را تسهیل کرد، با این حال تاریخ شفاهی، پیشگامان متعددی دارد.
هسته‌ی تاریخ شفاهی بر محور حافظه‌ی آدمی می‌چرخد. حافظه همان جایی است که مفاهیم در آن تولید، استخراج و یا نگهداری می‌شود. اگر بخواهیم به طور کلی تاریخ شفاهی را تعریف کنیم، باید بگوییم تاریخ شفاهی، مجموعه خاطرات و تفسیر‌های شخصی افراد را از رخداد‌های مهم تاریخی استخراج می‌کند. این استخراج از طریق جمع آوری خاطرات در مصاحبه‌های ضبط شده، انجام می‌شود.
یک مصاحبهی تاریخ شفاهی، عموما از سه عنصر اساسی و مهم تشکیل شده است. نخست مصاحبه گری که با پرسش‌هایی مناسب و عالی آماده باشد، دوم یک مصاحبه شونده و سوم ابزاری که بتواند این مصاحبه را ضبط کند. گاهی این ابزار در شکل ضبط صدا به تنهایی است، در حالی که گاهی به همراه ضبط صدا، ضبط تصویر نیز انجام می‌شود. در مرحله‌ی بعد، مصاحبه‌های ضبط شده، بر روی نسخه‌هایی پیاده می‌شوند تا متن مکتوب آن به دست آید. سپس این متون مکتوب تلخیص می‌شوند و فهرستی از موضوعات مطرح در آنها تهیه می‌شود. آن گاه همه‌ی آنها در یک کتابخانه یا آرشیو قرار داده می‌شوند. محصول به دست آمده از این مصاحبه‌ها ممکن است برای منظور‌های مختلفی مورد استفاده قرار بگیرد و مثلا پژوهش، یکی از این منظورهاست.
تاریخ شفاهی نیز، یکی دیگر از روش‌های درک تاریخی است. «تاریخ شفاهی، نوعی شیوه‌ی جمع آوری و آماده سازی اطلاعات تاریخی است از طریق ضبط مصاحبه با شرکت کنندگان در رویداد‌های تاریخی. تاریخ شفاهی، هم قدیمی‌ترین نوع تاریخ است که مربوط به پیش از دوره‌ی آغاز اختراع الفبا و ثبت تاریخ می‌باشد و هم یکی از جدیدترین انواع آن است که از دههی ۱۹۴۰ با ضبط مطالب بر روی نوار آغاز شد».
تاریخ روایی، نه آن چنان بیگانه با فرهنگ ایرانی و اسلامی است که آن را کاملا وارداتی بدانیم و نه آن چنان خودی که سرمنشاء آن داخلی باشد. وجود افسانه‌هایی که سینه به سینه نقل شده است، شاهنامه خوانی یا نقالی شاهنامه و از همه مهم‌تر احادیث بسیاری که با کلمه‌ی قال «آغاز شده است، مبین روایی بودن تاریخ ماست؛ اما تاریخ شفاهی، مقوله‌ای دیگر است. تاریخ شفاهی، مبتنی است بر مصاحبهی رو در رو با تاریخ سازان؛ مصاحبهی پژوهشگر تاریخ با نقش آفرین تاریخ در مورد تجربیات خاصی که دارد. بهره جستن از روایات شفاهی به عنوان یک منبع تاریخی، امری همیشگی در تاریخ نگاری هر ملتی است؛ اما در بحث تاریخ شفاهی، مورخ، خود به تولید منابع تاریخی دست می‌زند.
منبع: «از خاطره تا داستان»/ محسن محمدی فشارکی، فضل‌الله خدادادی
انتهای پیام/ 161
برچسب ها: از خاطره تا داستان ، ادبیات دفاع مقدس ، تاریخ شفاهی ، محسن محمدی فشارکی ، فضل الله خدادادی
https://dnws.ir/003G6X
########################################################################
https://dnws.ir/003G6W
خاطره‌نویسی دفاع مقدس/۱
«خاطره نویسی»؛ اقدامی مطمئن در مقابل تحریف دفاع مقدس
خطر تحریف تاریخ دفاع مقدس در صورت بی‌توجهی می‌تواند همه ارزش‌هایی پیدا و پنهان این رویداد عظیم را وارونه جلوه دهد و به تعبیر امام خامنه‌ای جای جلاد و شهید تغییر کند، برای مقابله با این تهدید بزرگ «خاطره نویسی دفاع مقدس» باید به عنوان یک ضرورت مورد توجه قرار گیرد.
کد خبر: ۷۷۶۸۹۲
تاریخ انتشار: ۳۱ شهریور ۱۴۰۴ - ۰۳:۴۵ - 22September 2025
به گزارش خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس،«خاطره نویسی» یکی از گونه‌های مهم ادبیات داستانی است که پشتوانه‌ای مهم برای برهه‌ای از خاص از تاریخ محسوب می‌شود، این گونه ادبی علاوه بر اهمیت زیبایی شناسی آن به لحاظ اسنادی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است که در کنار تاریخ نگاری رسمی می‌تواند زوایای پنهان یک رویداد را برای نسل‌های بعد آشکار کند.
تاریخ دفاع مقدس که از ابعاد مختلف دارای اهمیت بالایی است نمی‌تواند بدون خاطره نگاری از خطر تحرف در امان بماند، حتی برای ثبت و ضبط تاریخ رسمی دفاع مقدس و تاریخ نگاری کلاسیک به شدت به خاطره نگاری وابسته است. اما خاطره نگاری چنان که ساده به نظر می‌رسید نباید ساده انگارانه تصور شود. این گونه ادبی نیز مانند سایر گونه‌های دیگر ادبی لوازم، دستورالعمل، شیوه‌های خاص خود را دارد که باید آنها را فراگرفت و سپس به ثبت خاطرات پرداخت.
در ایام مبارک دفاع مقدس نگاهی خواهیم داشت به مفاهیم و شیوه‌های خاطره نویسی که قسمت اول آن را در ادامه می‌خوانید:
خاطره نویسی شاهراه شناخت دفاع مقدس
دفاع مقدس، واژه‌ای است که به جنگ تحمیلی حزب بعث عراق علیه جمهوری اسلامی ایران اطلاق می‌شود. شروعی که برای خاتمه‌ی آن هشت سال مردان غیور و زنان شیردل ایران زمین با ایمان، ولایت مداری، بصیرت و شهادت طلبی، همزمان با دنیایی از کفر و استکبار جنگیدند و هزاران شهید و جانباز تقدیم انقلاب کردند؛ اما وجبی از خاک میهن را حتی برای لحظه‌ای زیر چکمه‌های دشمن غاصب تحمل نکردند.
دفاع مقدس ملت ایران برگرفته از مکتبی عاشورایی بود که با رهبری امام خمینی (ره) برای حفظ اسلام و انقلاب اسلامی و عزت وطن شکل گرفت و بنا بر فرمایش امام خمینی (ره) «جنگ تا رفع فتنه» ادامه دارد. جنگی که برای ما دفاع مقدس و دفاعی که از دید رهبر کبیر انقلاب اسلامی «نعمتی بزرگ» بوده و هست. نکته‌ی مهم در تفاوت گرامیداشت یاد و خاطره‌ی هشت سال دفاع مقدس با سایر وقایعی که در کشور‌های دیگر رخ داده، این است که اساسا هر کشوری پایان جنگ و یا هر بحرانی را گرامی می‌دارد، اما در کشور ما شروع جنگ تحمیلی گرامی داشته می‌شود.
تاریخ ایران فراز و نشیب‌های بسیاری به خود دیده است. دوران‌هایی که سلاطین مختلفی بر آن حکومت کرده‌اند؛ قاجاریه، پهلوی و... در هر دوره‌ای ماشاهد تجاوز‌هایی به خاک میهن و یا حتی زشت تر، شاهد بذل و بخشش‌های عجیب حکومت‌های سلطنتی در اهدای بخش‌های مهم و استراتژیک کشور بوده‌ایم. این بخش از تاریخ ایران، تأسف آورترین پیامد‌ها و حتی خجالت آورترین قرارداد‌ها را در خود ثبت کرده است.
اما در طول هشت سال دفاع مقدس با اینکه بیش از سی کشور جهان مستقیم و غیرمستقیم از صدام حسین حمایت می‌کردند؛ رزمندگان ما سرفصل جدیدی از تاریخ ایران را در صفحات تاریخ انقلاب اسلامی به ثبت رساندند. در این جنگ نه تنها یک وجب از خاک ایران در دست نیرو‌های عراقی باقی نماند، بلکه عراق به عنوان کشور متجاوز به نظام بین الملل معرفی شد. مهم‌ترین دلیل گرامیداشت هفته‌ی دفاع مقدس، زنده نگه داشتن یاد و خاطره‌ی کسانی است که حماسه ساز وخلق کننده‌ی آن دوران طلایی هستند.
ادبیات در تاریخ هر ملتی می‌تواند بیانگر حقایق، رخدادها، رویدادها، خوشیها، ناخوشی‌ها و حماسه‌های انکارناپذیری باشد که اگر عنایت و توجه ویژه‌ی ادیبان و فرهیختگان عصر خود را در بر داشته باشد دارای وجوه شاخصی در اعصار دیگر می‌گردد. چشم انداز و برداشت و نگاه هر نویسنده‌ای در متون ادبی، برآیند نوینی است که او از حماسه‌ها، احساسات و جریان‌های زندگی پیرامونی خود دارد، هر چه قدر این نگاه زلال‌تر و شفاف‌تر باشد به خوبی می‌تواند جریانات فکری جامعه‌ی خود را بسازد و در قالب آثاری مانا و ماندگار قرار دهد و آثاری، چون شعر، قصه، رمان، نمایشنامه، فیلم نامه و سایر آثار ادبی را به ارمغان گذارد.
اگر فرصت‌ها مجال پرداختن به پدیده‌های مهم و بزرگ را به نویسنده ندهد، نویسنده می‌تواند با انتخاب اجزایی از یک پدیده‌ی بزرگ شاهکاری بزرگ خلق کند و زندگی پیرامونی خود را با الهام از پدیده‌های مهم آن چنان ترسیم نماید که حماسه‌ای از کلمات بسازد. در ادبیات نویسنده قادر خواهد بود با استخدام کلمات بیانگر حوادث، رویدادها، احساسات گردد و جان پیام را به مخاطبان با شیوه‌ها و ابزار‌های مورد دلخواه انتقال دهد.
یکی از پدیده‌های مهمی که فکر و ذهن نویسندگان معاصر را به خود معطوف داشته و خالق نوعی ادبیات در میهن اسلامی‌مان گردید، پدیده‌ای به نام دفاع مقدس است که از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷ رخ داده است. پدیده‌ی دفاع مقدس صرف نظر از این که می‌تواند به تنهایی کتاب قطوری از دائره‌المعارف انقلاب اسلامی باشد و به عنوان زیر مجموعه‌ای از آن قرار گیرد.
اما دارای آن چنان غنا، شور، نشاط، بالندگی، حوادث، رویدادها و رخداد‌های عبرت آموز تاریخی، اسلامی و انسانی است که خود به عنوان یک جریان فکری در ادبیات جا باز نموده و در تقسیم بندی ادبیات معاصر برای آن نوعی امتیاز و برجستگی قائل شده‌ایم؛ لذا اینک ادبیات دفاع مقدس در همه‌ی زمینه‌ها از جمله شعر، خاطره، داستان، رمان، نمایش نامه، فیلم نامه، قطعات ادبی، مقالات تحلیلی، توصیفی، تمثیلی، انتقادی و ... حرف‌های تازه‌ای برای گفتن دارد که در کمتر پدیده‌ای این گستردگی را می‌بینیم.
منبع: «از خاطره تا داستان»/ محسن محمدی فشارکی، فضل‌الله خدادادی
انتهای پیام/ 161
برچسب ها: از خاطره تا داستان ، تاریخ شفاهی دفاع مقدس ، خاطره نویسی ، ادبیات دفاع مقدس ، محسن محمدی فشارکی ، فضل الله خدادادی
https://dnws.ir/003G6W
########################################################################
