اصول پایه ای خلاقیت در معماری
نشست معماری ، خلاقیت و نوآوری ، 27 آذر 1404 ، دکتر سیدجوادهاشمی فشارکی
منتشر شده در :
https://www.aparat.com/v/loiy2hu
قابل مشاهده در :
مدت زمان : 31:45
اصول بنیادین خلاقیت در معماری فضا / دکتر هاشمی فشارکی
اصول پایه ای خلاقیت در معماری
رابطه خلاقیت با معماری / ایا خلاقیت ازاد
ایا اصولی دارد / اصول کدامند
معماری : علم و فن و هنر بکارگیری عناصر برای خلق فضای زیست مطلوب
خلاقیت در معماری ، بخشی فطری ، بخشی با آموزش ، بخشی با تجربه کسب میشود
خلاقیت در معماری :بهره خلاقانه بدیع در طراحی فضای مطلوب
طراحی : فرایند ایده تا طرح مجسم
فرایند طراحی خلاقانه : ( نقش خلاقیت در فرایند طراحی)
- در مرحله ایده ؛ بکار گیری ابر ایده یا شمای کلی از طبیعت انتزاعی یا...
- در طرح کلی (حجمی و پیکره)
- در طرح مرحله اول ؛ خلق فضاها و یا ریز فضاهای اصلی و درجه دو وارتباطی
- در طرح مرحله دوم ؛ طرح جزییات ؛ عناصر کف و سقف و دیوار ودر و پنجره و معماری داخلی و جزییات اجرایی
- در مرحله اجرا ؛ روشهای اجرای کل یا جز؛ الگوهای اجرایی: فناوریها؛ انتقال و نصب
- در مرحله مرمت و نگهداری :در روش و جزییات مرمت و نگهداری
معماری؛ خلق فضای زیست / فقط تامین نیاز فضایی نیست
- نیازهای جسمانی ؛ کیفیت و سرانه های کاربریها
- ابعاد انسانی ؛ هر فعالیت به اندازه ابعاد انسانی ، نویفرت
- نیازهای روحی؛ روان شناسی محیط، رنگ و شکل و بافت / بهره گیری از هنرهای مختلف
- نیاز روشنایی؛ سرانه شدت لوکس ؛ تاسیسات برقی
- نیاز آسایش ؛ تنطیم شرایط محیطی و تاسیسات مکانیکی
- نیاز استحکام بنا ؛ ایین نامه ۲۸۰۰ و آئئئین نامه محاسبات فلزی بتنی مصالح بنایی
- نیاز معنوی ؛ سرانه فضای مذهبی
- و اصول بنیادین خلاق فضا
چرا باید اصول پایه داشته باشیم ؟
در خلق فضا ایا ازادیم ؟
بدیع بله ؛ بدعت خیر
انکه انسان را خلق کرده بهتر میداند
پس باید اصول او را مبنا قرارداد
اصول دین ( توحید، عدل، نبوت، امامت و معاد) در معماری چیست ؟
معماری اسلامی بر دوسطح از اصول استوار است :
الف) اصول بنیادین معماری اسلامی( دکترین) :
اصول بنیادین معماری اسلامی( دکترین) ، اصول کلانی است حاکم برگونه ای از معماری، که معرف نگرش و بینش حاکم برروح معماری که منبعث از اصول دین مبین اسلام می باشد :
- 🌸توحیدگرا / خالق جهان خدای یکتاست و وهمه چیز بدو برمیگردد – لذا معماری نیز بایستی موید وحدانیت باشد. / خدا شناسی / اصول عملیاتی : نظم - زیبایی - اخلاص
- 🌸عدالت گرا : خدا عادل است و نظام خلقت بر عدالت استوار است و هرچیزبصورت نیکو وبجا افریده شده است لذا مصنوع معمار نیز بایستی درجهت گسترش عدالت باشد . / تعادل – اعتدال
- نبوت و امامت : در رسالت آنان 5 اصل تجلی پیدا کرده :
- 🌸اصل خرد گرایی : از متون دینی (آیات و روایات) به دست می آید که شالوده اسلام بر عقل و فطرت است . عقل و براهین عقلی با روح و محتوای احکام و قوانین آسمانی اسلام آمیخته است . اصول عملیاتی : مردم وارگی ( مقیاس انسانی ) - نیاز وعملکرد - پیمون ( اندازه ) - نیارش ( ایستایی و استحکام ) - خود بسندگی( استفاده از مصالح بوم اورد) - نفی مزاحمت
- 🌸فطرت گرا : فطرت ازجمله مهمترین مباحث موردتوجه اسلام است که نهتنها سرمایه و گنجینهای معرفتی، بلکه همچون قطبنما و جهتیابی است که انسان را در مسیر تعالی در جهت نیل به معبودش یاری می کند. بر اساس آن انسان به صورت بالفطره و بدون نیاز به آموزش نسبت به بعضی از مفاهیم و موضوعات شناخت دارد که از جمله مهمترین آنها میتوان به زیبایی، حقیقتجویی و ...اشاره کرد. اینگونه مفاهیم را که بر اساس نظریه فطرت بدون آموزش فهم میشوند اصطلاحاً فطریات مینامند.فطرت انسان کشش بسوی امور فطری دارد لذا درمعماری نیزبرخی از اموری فطری تجلی می یابد . اصول عملیاتی: تقارن - توازن - تناسبات - حیا وحجاب
- 🌸 کمال گرا (تعالی انسان) : خلقت انسان جهت کسب مدارج وارتقا نهاده شده است وانسان ذاتا کمال گراست ، لذا معماری نیز بایستی در جهت تکامل وتعالی انسان باشد. . اصول عملیاتی :هدف نبودن معماری
- 🌸معنویت گرا : هدف خلقت انسان عبودیت است وجذابیت معماری نیز بایستی درجهت تقویت معنویت باشد نه مادیات . اصول عملیاتی : درون گرایی ( توجه به درون/ خود شناسی / غیر منیت) -. سلسله مراتب/ ریتم
- 🌸 اخلاق گرا : ویژگی اسلام / من برای مکارم اخلاق برانگیخته شدم / معماری باید مقوم اخلاق باشد - اصول عملیاتی : نفی تفوق و تفاخر
- 🌸معادگرا : دنیا سرای گذر و آخرت سرای باقی – لذا معماری فضایی برای دوران گذار انسانست اصل عملیاتی : تفکر: در قرآن کریم بیش از سه صد آیه، جامعه بشری را به تعقل، تفکر، و تدبر فرا خوانده، از تقلید و تعصب کورکورانه باز داشته
این سطح ، ذیل عالی سطح اصول کلان معماری اسلامی است ، سطحی که افعال و و رفتار معمار مسلمان در اثر معماری خود تجلی عینی می یابد و ناظر بر فعل معمار متعهد در اثرش می باشد. ومیتوان حد فاصل جهان بینی و رفتار تعریف کرد. سطحی که ناظر بر ایدئولوژی آن معمار باشد.
این سطح ، سطح عالی از اصول معماری اسلامی است ، سطحی که جهان بینی (ایدئولوژی) معمار برروح اثرمعماری تجلی پیدا میکند وبعبارتی جهان بینی حاکم برروح اثرمعماری است .
ب ) اصول عملیاتی معماری اسلامی :
اصول قبلی اندیشه ای / دومی اجرایی برای طراحی)
تفاوت بین ایده پردازی خلاقانه و نوآوری کاربردی (حل مسایل کلان با رویکرد جدید)
- خلق راههای احیای منابع مادی موجود راکد سازمانها بدون اتکا به منابع دولتی
- طرح خلاقانه چندمرحله ای ساخت کلان پروژه ( ساخت هر جز مستقل از کل) مانند معماریرخانه های قدیم
- طرح خلاقانه تجزیه کلان پروژه به چند پروژه بصورت موازی ؛ تلفیق منابع محلی و منابع ملی
- طرح بکارگیری از مصالح بوم اورد
- طرح بکارگیری منابع انسانی بومی
- طرح تقویت تعاونی ها
- طرحی برای زوجهای جوان ناتوان مالی
- طرحی در راستای اقتصاد مقاومتی در حوزه معماری
- و....
