خلاصه دستاورد های چهل ساله انقلاب کبیر اسلامی در حوزه «زیرساختهای عمرانی»
دستاورد های چهل ساله انقلاب کبیر اسلامی
حوزه «زیرساختهای عمرانی»
(نسخه خلاصه)
(کمیته زیرساختهای عمرانی)
جنبش مردمی پاسداشت چهل سال انقلاب کبیر اسلامی
مقدمه
پیروزی انقلاب اسلامی مردم ایران در سال 1357 و استقرار پربرکت نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، واقعه ای شگفت بود که با رهبری عالمانه امام عزیز (ره) به ثمر نشست و نه تنها در سطح ملی باعث ثمرات و برکات فراوانی گردید در عرصه بین المللی نیز طلوع بشارت آزادگی و آزادی را برای همه مستضعفین جهان به ارمغان آورد و موجب دلگرمی آنان گردید.
اینک در چهلمین سال پیروزی انقلاب، دشمنان مردم و نظام با همکاری ایادی و پیاده نظام داخلی خود که عمدتا منافقین و وابستگان رژیم منحوس پهلوی هستند، سعی در زیر سوال بردن دستاوردهای ارزشمند و عظیم نظام مبارک جمهوری اسلامی دارند. و در پی آن به دنبال گسترش روحیه یاس و ناامیدی در سطح عموم کشور بویژه نسل جوان و تاریک نشان دادن وضع آینده کشور هستند.
یکی از راهبردهای مقابله با این جریان که در دل جنگ نرم دشمن تعریف می گردد سر دست گرفتن و اعلان دستاوردهای عظیم شکوهمند نظام مقدس جمهوری اسلامی در عرصه های مختلف زندگی بر اساس اسناد متقن موجود و رساندن آن به گوش مردم می باشد تا موجبات دلگرمی و مباهات دوستداران نظام و انقلاب را فراهم نماید.
از آنجا که بخش زیرساختها[1]، اعم از زیرساخت های عمرانی، انرژی، حمل و نقل، ارتباطات، بهداشت، فرهنگی، نظامی و ... یکی از مهمترین بخش های اثر گذار در پیشرفت اقتصادی کشور بوده و عملکرد سایر بخش های اقتصادی و اجتماعی و حتی فرهنگی کشور بدان وابسته میباشد و از طرف دیگر نقش اساسی در رفاه عمومی، آسایش مردم و ارتقاء کیفیت زندگی آنها دارد؛ در این گزارش تلاش گردیده است تا به بخشی از مهمترین دستاوردهای نظام در حوزه زیرساختها به صورت مقایسهای و به اختصار پرداخته شود. تمامی دستاوردهای بی بدیل نظام مقدس جمهوری اسلامی در همه حوزهها بویژه بخش زیرساختها در شرایطی محقق گردیده است که کشور در سالهای اولیه انقلاب دچار التهاب و اغتشاشات مختلف بوده و بعد از آن 8 سال درگیر جنگ جهانی تحمیلی علیه خود بوده است و مزید بر آن طی تمامی سالهای بعد از انقلاب شدیدترین تحریمهای بینالمللی توسط کشورهای سلطهگر علیه آن اعمال شده است. با وجود همه این مسائل و موانع، پیشرفتهای بینظیری در بخش زیرساختهای اساسی و عمومی کشور به صورت گرفته است که از نظر تعداد، گستره و حجم عملیات، شاهد ارقام چند صد برابری نسبت به سالهای قبل از انقلاب هستیم بطوری که در بسیاری موارد همسطح استانداردهای بینالمللی و در برخی موارد نیز فراتر از آنها محقق گردیده است.
لازم به ذکر می باشد که در تهیه گزارش از منابع مستند که عموما گزارش های عملکرد نهادها، آمار بخش آمار و اطلاعات پایگاه های اینترنتی وزارتخانهها و سازمانها و در نهایت آمار ارائه شده در مصاحبهها یا سخنرانی مسئولین و مدیران نهادها بوده است، استفاده شده است. در ارائه گزارش تلاش گردیده است نهایت اختصار در قالب گزاره های تک جمله ای رعایت گردد. بدیهی است که اثرگذاری بیشتر گزارش در فضای عمومی زمانی محقق خواهد شد که این گزارش در قالبها و فرمهای اثرگذار رسانهای از قبیل موشنگرافیک، اینفوگرافیک، کلیپ و ... نمود پیدا کند.
خلاصه دستاوردها
v زیرساختهای حمل و نقل
· احداث و توسعه راهها
× ساخت شبکه عظیم بزرگراهی در کشور به طول بیش از 16000 کیلومتر که تمام مناطق کشور بخصوص کلانشهرها را به هم متصل نموده است.
× افزایش 6 برابری کل راه های کشور و رسیدن آن از 46 هزار کیلومتر در سال 1357 به 280 هزار کیلومتر در سال های اخیر که تمام 1245 شهر و 61 هزار روستا را به هم مرتبط کرده است.
× افزایش 500 برابری راه آسفالته روستایی با رسیدن از 200 کیلومتر در سال 1357 به 107 هزار کیلومتر در سال 1395 .
× افزایش طول تونل های جاده ای ساخته شده به 157000 متر (بیش از 30 برابر) و ساخت بیش از 355000 پل در کنار بومی شدن فناوری ساخت آنها، از برکات جمهوری اسلامی ایران می باشد.
· حمل و نقل ریلی
× افزایش3 برابری طول خطوط ریلی کشور در بازه زمانی 37 ساله نسبت به میزان خطوط 62 ساله قبل انقلاب (در واقع تقریبا در نصف بازه زمانی مربوط به قبل انقلاب توسعه خطوط ریلی با پیشرفت 3 برابری مواجه بوده است و از 4567 کیلومتر به 13437 کیلومتر رسیده است).
× کشور ایران از یک واردکننده محض واگن و لوکوموتیو در قبل از انقلاب به طراح و سازنده واگن و لوکوموتیو در سال های بعد از انقلاب تبدیل شده است.
× ساخت و توسعه مترو در همه کلانشهرهای کشور با توان مهندسین داخلی از افتخارات جمهوری اسلامی ایران می باشد. (رتبه 2 جهان از نظر سرعت ساخت، رتبه 9 جهان از نظر تعداد خطوط، رتبه 8 جهان از نظر جابجایی مسافر در حالی برای مترو در ایران به ثبت رسیده است که بسیاری از کشورها از بیش از 50 سال پیش اقدام به ساخت مترو کرده اند).
· حمل و نقل هوایی
× ایران از یک کشور 100 درصد واردکننده هواپیما، حتی هواپیماهای سمپاشی به سازنده انواع هواپیماهای کوچک و متوسط تبدیل شده است.
× افزایش تعداد فرودگاه های کشور با دانش و توان مهندسی شرکت ها و مهندسین داخلی از 32 به 54 فرودگاه و دستیابی به استاندارد شعاع 250 کیلومتری دسترسی به فرودگاه.
· حمل و نقل دریایی
× ساخت کشتی، تولید انواع قایق و موتور دریایی برای اولین بار در تاریخ کشور در سال های بعد از انقلاب رخ داده است.
v زیرساخت های انرژی و تولید
· آب
× 100 درصد جمعیت شهری و 73 درصد جمعیت روستایی تحت پوشش شبکه آب شرب سالم قرار گرفته است، این در حالی است که در سال 1355 حدود 80 درصد روستاها فاقد تاسیسات لوله کشی بوه اند.
· برق
× 100 درصد روستاهای بالای 10 خانوار و 99.5 درصد روستاهای زیر 10 خانوار بعد از انقلاب برقدار شده است؛ در حالی که این میزان در سالهای قبل از انقلاب صرفا 7 درصد بود.
× از ابتدای انقلاب تاکنون به طور متوسط هر روز برای 4 روستا برق رسانی شده است بطوریکه امروزه تعداد روستاهای برقدار شده با 13 برابر افزایش از 4 هزار روستا به 57 هزار روستا رسیده است.
· گاز
× با تلاش جهادی صنعتگران گاز کشور، تعداد شهرهای گازرسانی شده از 9 شهر در سالهای قبل از انقلاب به 1083 شهر در سال 1395 رشد 120 برابری داشته است؛ همچنین تعداد روستاهای گازرسانی شده از 1 روستا در سالهای قبل انقلاب به 23000 روستا در سال 1395 رسیده است.
× ایران از یک واردکننده صرف به تولید کننده تمام عیار تجهیزات گازی و پالایشگاهی تبدیل شده است به گونهای که هماکنون ۹۵ درصد تجهیزات مورد نیاز گازرسانی و ۸۰ درصد اقلام پالایشگاهی در داخل کشور تولید میشود.
· سد و منابع آبی
× با رشد 30 برابری سدهای مخزنی کشور بعد از انقلاب و رسیدن تعداد آنها از 13 سد به حدود 400 سد بزرگ در سال1395، آبهای هرز و بلااستفاده کشور در خدمت صنعت، کشاورزی و شرب مردم مدیریت شده است.
· نفت و بنزین
× ایران با دستیابی به فناوری ساخت سکوهای نفتی عظیم در کشور و خودکفایی در این زمینه با بومی شدن صنعت آن و بی نیازی به کشورهای خارجی از وابستگی کامل به استقلال کامل رسیده است.
× ایران از یک کشور نیازمند به ساخت پالایشگاه توسط بیگانگان به سازنده پالایشگاه های مدرنی همچون پالایشگاه ستاره خلیج فارس تبدیل شده است، تا حدی که اقدام به ساخت پالایشگاه در کشورهای خارجی مینماید.
× با فراتر رفتن میزان تولید بنزین از مصرف آن در کشور (متوسط مصرف روزانه در کشور 84 میلیون لیتر؛ متوسط تولید بنزین در پالایشگاههای کشور 90 میلیون لیتر میباشد)؛ خودکفایی بی نظیر کشور در تولید بنزین عملا اتفاق افتاده است.
· هسته ای
× ایران با دستیابی به فن آوری و دانش کامل چرخه سوخت هستهای در ردیف پنج کشور برتر جهان قرار گرفته است.
· شهرکهای صنعتی
× طی سالهای بعد از انقلاب با ساخت و راه اندازی نزدیک به 1000 شهرک صنعتی در سراسر کشور زمینه توسعه صنایع کوچک و تولید انواع کالاهای ایرانی فراهم شده است.
v زیرساخت های ارتباطات
· تلفن ثابت
× با ایجاد زیرساختهای تلفن ثابت در کشور، حدود 90 درصد روستاهای کشور (54 هزار و 286 روستا دارای ارتباط و 48 هزار و 33 روستا دارای تلفن خانگی) از نعمت ارتباط تلفنی برخوردار شده اند.
· تلفن همراه
× با افزایش ضریب نفوذ تلفن همراه به ۱۰۴ درصد و دایری ۸۳ میلیون خط فعال در کشور، کل پهنه سرزمین ایران تحت پوشش شبکه تلفن همراه قرار گرفته است.
· صدا و سیما
× تعداد شبکه های تلویزیونی کشور از 2 شبکه سیاه و سفید چند ساعته در سال 1357 به 62 شبکه 24 ساعته در سال 1395 رسیده و با رشد بیش از 30 برابر، زمینه و بستر ارتقاء فرهنگ عمومی جامعه را فراهم نموده است.
· اینترنت
× با گسترش اینترنت همپای جهان و رساندن آن تا سطح روستاها، بستری برای ارائه خدمات الکترونیک برای مردم فراهم شده است.
v زیرساخت های بهداشت
· بیمارستان و خانه بهداشت و دارو
× با ساخت بیش از 18000 خانه بهداشت، 350 مرکز بهداشت شهرستان و تأسیس بیش از 50 دانشگاه علوم پزشکی و 170 دانشکده در رشته های مختلف علوم پزشکی؛ 100 درصد جمعیت شهری و روستایی کشور به مراقبت های بهداشتی و درمانی دست یافته اند. (رتبه اول ایران در منطقه)
× ساخت و توسعه زیرساخت های صنعت داروسازی و تولید بیش از 95 % داروی مورد نیاز کشور در داخل کشور، ایران را به مرز خودکفایی در این زمینه رسانده است.
× در حال حاضر بیش از 1000 شرکت تولید کننده تجهیزات پزشکی در کشور وجود دارد و تولید بسیاری از ملزومات و تجهیزات پزشکی در داخل کشور انجام می گیرد.
× راه اندازی مراکز پزشکی هسته ای و برنامه ریزی برای توسعه بیمارستان های هسته ای برای اولین بار بعد از انقلاب اسلامی اتفاق افتاده است.
v زیرساخت های فرهنگ
· مسجد
× با افزایش تعداد مساجد کشور از 25 هزار در قبل از انقلاب به 72 هزار در سال 1393، دسترسی مردم به مساجد افزایش قابل توجهی پیدا کرده است.
· کتاب
× با ساخت و توسعه چاپخانه های جدید ایران جزو 10 کشور اول دنیا در انتشار کتاب قرار گرفته است.
× تعداد کتابخانه های عمومی کشور، بدون در نظر گرفتن تعداد بی شمار کتابخانه های غیررسمی موجود در مساجد و مدارس کشور، نسبت به قبل از انقلاب افزایش 8 برابری داشته است. (افزایش از 400 کتابخانه به 3278 کتابخانه)
· دانشگاه
× افزایش بی سابقه دانشگاه ها از 223 دانشگاه در سال 1355 به 2640 دانشگاه در سال 1395 (بیش از یازده برابر) به طوری که هر کسی که در ایران تمایل داشته باشد می تواند به مدارج آموزش عالی دست پیدا کند.
· مدرسه
× طی سالهای بعد از انقلاب تعداد مدارس کشور از 48 هزار مدرسه به 108 هزار مدرسه (به طور میانگین 4 مدرسه در روز) و تعداد کلاسهای درس از 185 هزار کلاس در سال 1357 به 587 هزار در سال 1396 (به طور میانگین 28 کلاس در روز) افزایش پیدا کرده است و در سایه آن درصد باسوادی در کشور نزدیک به 100 درصد شده است.
· ورزشی
× با ساخت و توسعه اماکن ورزشی در سراسر کشور اعم از شهرها و روستاها، سرانه اماکن ورزشی در کشور با وجود دو برابر شدن جمعیت از 2 صدم مترمربع در قبل از انقلاب به حدود یک مترمربع طی سال های اخیر رسیده است. (افزایش 100 برابری)
v زیرساختهای شهر
· طرح های شهری
× تهیه طرحهای توسعه شهری (طرح جامع، تفصیلی و هادی) برای تمامی شهرهای کشور (1148 شهر) توسط مهندسین و متخصصین معماری و شهرسازی داخلی؛ این در حالی است که معدود طرح های جامع شهری قبل از انقلاب توسط مهندسین مشاور فرانسوی، آلمانی و آمریکایی تهیه گردیده است.
· مسکن
× طی سالهای بعد از انقلاب تعداد واحدهای مسکونی شهری با مصالح بادوام و مقاوم به 88 درصد کل واحدها رسیده است.
· پارک و بوستان
× طی سالهای بعد از انقلاب تعداد پارک ها و بوستان های شهری از 75 پارک به 2135 پارک رسیده است.
v زیرساخت های نظامی، دفاعی و امنیتی
× طی سالهای بعد از انقلاب با ساخت و توسعه کارخانجات جنگ افزارسازی و در نتیجه با ساخت انواع سلاحهای سبک و نیمهسنگین مورد نیاز نیروهای مسلح کشور در این زمینه توانمندی عظیمی دست پیدا کرده است.
× طی سال های بعد از انقلاب با دستیابی ایران به چرخه کامل فناوری ماهوارهای و قرار گیری در بین 9 کشور صاحب این فناوری موفق به پرتاب انواع ماهواره به فضا شده است.
× با دستیابی به دانش و فن ساخت هواپیماهای نظامی با سرنشین و بدون سرنشین و ساخت انواع هواپیماهای جنگی همچون آذرخش، صاعقه و قاهر 313 ایران در بین معدود کشورهای سازنده این هواپیماها قرار گرفته است.
× طی سالهای بعد از انقلاب آمایش دفاعی کشور برخلاف قبل از انقلاب که از مدل سنتو و منافع قدرت های خارجی تبعیت می کرد، بر اساس منافع ملی سامان پیدا کرده است.
× با ایجاد 3000 پاسگاه و کلانتری در کشور در کنار پایگاه های بسیج مردمی، تامین امنیت پایدار در کشور اتفاق افتاده است.
v زیرساخت های انسانی و نهادی
× سازمان ها و نهادهای تخصصی در حوزه مهندسی جهت کنترل و نظارت دقیق بر فعالیت های مهندسی از قبیل سازمان نظام مهندسی ساختمان و سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی اجاد شده است.
× طی سالهای بعد از انقلاب تا به امروز بیش از 400 هزار نفر مهندس ساختمان و دهها هزار مهندس در سایر رشته ها تربیت شده است و کشور را از خدمات مهندسان خارجی بی نیاز نموده است.
× ایران به بزرگترین صادرکننده خدمات مهندسی در دنیا تبدیل شده است.
v در کل:
× افزایش بی نظیر ضریب عدالت و رفاه عمومی، طی سالهای بعد از انقلاب، با توسعه تمامی زیرساخت های حیاتی در تمامی شهرها و روستاهای کشور نسبت به قبل از انقلاب.
× وضعیت وابستگی به متخصصان و مستشاران خارجی در ایجاد زیرساختهای اساسی کشور در سالهای قبل از انقلاب به وضعیت بی نیازی از مستشاران خارجی و صدور خدمات فنی مهندسی در همه ابعاد در سال های بعد از انقلاب تبدیل شده است.
× همه پیشرفتهای عظیم در ایجاد زیرساختهای اساسی و عمومی کشور با وجود هشت سال جنگ تحمیلی و تخریب بسیاری از زیرساختها و از طرف دیگر اعمال تحریمهای شدید توسط سلطهگران طی 40 سال گذشته؛ صورت گرفته است.
× بعد از انقلاب اسلامی، کشور در سایه اقدامات ملی و حمایت مردم به یک کارگاه بزرگ ملی در طراحی و ایجاد زیرساخت های حیاتی تبدیل شده است.
× بومی سازی فناوری طراحی و ساخت همه زیرساخت های حیاتی طی سالهای بعد از انقلاب بویژه در پلسازی، سدسازی، تونل سازی، ساخت پالایشگاه و نیرو گاه، ساخت کشتی و هواپیما، ساخت فرودگاه، ساخت لوکوموتیو، ساخت ماهواره و ...؛ این در حالی است که طی سالهای قبل از انقلاب فقط 50 هزار مستشار آمریکایی در کشور حضور داشت.
[1] . منظور از زیرساخت مجموعهای از سامانهها، فعالیتهای شکلدهنده به جوامع و اقتصادهای نوین تعریف میشود و معمولا برای نامیدن هر منبع و شبکه انسانساز مهم و در مقیاس کلان به کار میرود (Williams, 2012). مجموعه عملکردها و سرویسهای شامل: حمل و نقل، تولید و ذخیره گاز و نفت، تامین آب، خدمات اورژانس، خدمات دولتی، بانکداری و سرمایهگذاری، انرژی برق، اطلاعات و ارتباطات را به عنوان شبکهها و فعالیتهای حیاتی حوزه زیرساخت معرفی شده است (Edwards, 2003). در واقع زیرساختها شبکهای از سیستمها و جریانهای مستقل انسانساز است که در تولید و توزیع و جریان مداوم کالاها و خدمات عمل میکنند و بدون آنها جوامع معاصر، بویژه جوامع شهری نمیتوانند ادامه حیات دهند (آل هاشم و همکاران، 1395: 7).