گزارش 40 ساله روستاها وعشایر- بخش 5

 

 

 

« بخش مشترک روستاها و عشایر»

 

 

 

 

 

 

 

 

مشارکت‌های سیاسی و اجتماعی روستائیان و عشایر

Ø               حضور پرشمار روستائیان و عشایر در جبهه های دفاع مقدس و تقدیم هزاران شهید و جانباز از نقطه های درخشان انقلاب اسلامی در دمیدن روح حماسه و ایمان و ایثار در روستاهای کشور بود.[1]

Ø               حضور پرشور و پرشمار روستائیان و عشایر در صحنه های مشارکت سیاسی از جمله انتخابات های مختلف همانند شهرنشینان به عنوان یک شهروند با حقوق برابر؛ این در حالی است که در سال های قبل از انقلاب روستائیان و عشایر فراموش شده بودند و در روندهای اجتماعی- سیاسی مشارکت فعالی نداشتند.

Ø                مشارکت همه روستائیان و عشایر در انتخابات به عنوان یک کنشگر واقعی و اهتمام نظام به این امر حتی با ارسال صندوق رای با بالگرد به دوردسترین روستاها؛ این درحالی است که در معدود انتخابات برگزار شده در زمان قبل از انقلاب، عمدتا رئیس ایل و عشیره و یا خان روستا تعیین می کرد که روستائیان و عشایر به چه کسی رای دهند.

Ø               حضور چشمگیر روستائیان و عشایر در راهپیمایی های مناسبتی مختلف از جمله راهپیمایی 22 بهمن که نشان از پیوندهای عمیق بین مردم روستائی و انقلاب و نظام اسلامی می باشد.

Ø               فراهم شدن زمینه گردش نخبگان و مردمی شدن حکومت در سال های بعد از انقلاب به گونه ای که بسیاری از مسئولین کشور افتخار به روستایی بودن دارند.

Ø               جامعه عشایری کشور به عنوان اولین مدافعان نظام اسلامی در جریان جنگ تحمیلی، با دارا بودن کمتر از 2 درصد جمعیت کشور با تقدیم 10000 نفر شهید به نظام مقدس اسلامی، سهم 5 درصدی را برای خود در تاریخ انقلاب به ثبت رساده است.

زیرساخت نهادی و انسانی

از دستاوردهای مهم انقلاب اسلامی در راستای بهبود شرایط روستاهای کشور و ساماندهی وضعیت زندگی عشایر ایجاد نهادهای خدمت‌رسان و مدیریتی بوده است که در طول این چهل سال هرکدام به واسطه رسالت‌ها، اهداف و وظایف تعریف شده گام‌هایی بسیار ارزنده در راستای ارتقاء سطح کمی و کیفی روستاها و عشایر برداشته اند. به برکت انقلاب اسلامی و با هدف کمک به روستاییان و عشایر، نهادهای زیر جهت خدمت‌رسانی تشکیل شده‌اند:

الف- زیرساخت‌های مدیریت روستایی

شوراهای اسلامی روستا

تعریف: «شوراهای اسلامی روستا، شوراهایی هستند که در روستاهای ایران با رأی مردم همان حوزه انتخاب می شوند».

Ø               تاکید بر شوراها در قانون اساسی و تشکیل شوراهای اسلامی روستایی طی سال‌های بعد از انقلاب اسلامی برای اولین بار در تاریخ کشور نماد مردم سالاری دینی می باشد. این درحالی است که با وجود تصویب قانون شورای ده در زمان رژیم سابق، این قانون هیچگاه عملیاتی نشد [2].

تأسیس دهیاری

تعریف: « دهیاری مهم­ترین و جدیدترین نهادی است که در عرصه مدیریت روستایی ایران شکل گرفته است و به لحاظ جایگاه همتراز با نهاد شهرداری در شهرها می باشد و مدیریت این نهاد بر عهده شخصی به نام دهیار است. این نهاد عمومی غیردولتی به منظور اداره امور روستا به صورت خودکفا و با شخصیت حقوقی مستقل در هر روستا تأسیس گردیده است. طبق ماده واحده قانون مذکور (مصوب۱۴/۴/۱۳۷۷) به وزارت کشور اجازه داده می شود به منظور ادره امور روستاها، سازمانی به نام دهیاری با توجه به موقعیت محل با درخواست اهالی و به صورت خودکفا با شخصیت حقوقی مستقل در این روستاها تأسیس نماید. این سازمان­ها نهادهای عمومی غیردولتی محسوب می­گردند. تأسیس دهیاری­ها به هیچ وجه مانع از اقدامات و کمک­های دولت در جهت رسیدگی به عمران و آبادی روستاهای مذکور نخواهد شد ...[3]».

Ø               تاسیس شوراها و دهیاری ها در کشور و تبدیل نظام ارباب رعیتی روستاها به نظام مردم سالاری دینی طی سالهای بعد از انقلاب از افتخارات جمهوری اسلامی میباشد[4].

Ø               تا سال 1396 تعداد 37047 دهیاری در روستاهای کشور راه‌اندازی شده و 85 درصد جامعه روستایی از خدمات این نهاد بهره‌مند شده‌اند. که از این تعداد دهیار، 1523 نفر از آن‌ها زن می‌باشند[5].

Ø               تهیه برنامه های مختلف توسعه روستایی در سطح ملی (همانند برنامه راهبردی توسعه روستایی) و سطح منطقه ای و استانی (همانند طرح های توسعه اقتصادی و اشتغالزایی روستایی) در کنار ایجاد نهادهای مرتبط با روستاها یکی از راههای اساسی پیشرفت روستاها و رفع مسائل آنهاست که بعد از انقلاب مورد توجه قرار گرفته است.

ب- زیرساخت‌های مدیریت کلان روستایی و عشایری

بنیاد مسکن انقلاب اسلامی[6]

Ø               بنیاد مسکن انقلاب اسلامی که از ابتکارات و رویش های انقلاب می باشد، در تاریخ 21 فروردین سال 1358 به فرمان حضرت امام خمینی(ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی‌ایران به منظور تأمین مسکن محرومان و متولی توسعه و عمران روستاهای کشور و ساخت واحدهای مسکونی شهرها در چارچوب سیاست‌ها و برنامه‌های دولت جمهوری اسلامی ‌ایران تشکیل گردیده است.

 

معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری

Ø               با عنایت به نگاه ویژه نظام جمهوری اسلامی ایران به روستاها، خصوصاً روستاهای واقع در مناطق دورافتاده و محروم کشور و عزم مسؤولین در ارائه خدمات زیربنایی ، آموزشی و ... در این مناطق، با تدبیر عالی ترین مقام اجرایی نظام، دفتر امور مناطق محروم کشور در سال ۱۳۶۸ شکل گرفت که از سال 1393 به بعد نیز با عنوان معاونت توسعه روستایی ریاست جمهوری در حال فعالیت می باشد.

سازمان امور عشایر ایران[7]

Ø               پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل "شورای انقلاب" به موازات سازمان امور عشایر و برای هماهنگی بیشتر و استفاده از پتانسیل‏های جامعه عشایری، شورای انقلاب تصویب نامه‏ای را برای "تشکیل شورای عالی عشایر" در وزارت کشور گذراند. در حال حاضر، سازمان امور عشایر ایران با حفظ شکل قبلی خود به عنوان یکی از سازمان‌های زیرمجموعه وزارت جهادکشاورزی به فعالیت ادامه می‌دهد.

ج- زیرساخت‌های خدمات‌رسان

کمیته امداد امام خمینی (ره)[8]

Ø               کمیته امداد امام(ره) از جمله اولین نهادهای انقلابی و اسلامی است که پس از گذشت مدت کوتاهی از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در ۱۴ اسفند ۱۳۵۷ توسط رهبر فقید انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) با هدف ساماندهی و رسیدگی به وضعیت معیشت امور محرومان و نیازمندان کشور بویژه روستائیان تأسیس شد.

جهادسازندگی[9]

Ø               جهادسازندگی با محوریت محرومیت ‌زدایی در کشور و آبادانی خرابی‌های رژیم گذشته به فرمان امام خمینی (ره) در ۲۷ خرداد ماه ۱۳۵۸ تشکیل شد و یکی از رخدادهای مهم انقلاب اسلامی محسوب می‌شود که شکل‌گیری و روند حرکت آن توانست دستاوردها و توفیقات فراوانی را عاید نظام اسلامی ایران کند.

 

نهضت سوادآموزی

Ø               سازمان نهضت سـوادآموزی بــرای ریــشه‌کن کــردن بیســوادی در کــشور در سـال‌های اولیـه انقـلاب و بـه دسـتور بنیانگذار جمهـوری اسـلامی امـام خمیـنی (ره) شکل گرفت. بر همین مبنا هفتم دی ماه سال 1358 تشکیل سازمان نهضت سوادآموزی با هدف با سواد کردن خیل عظیم بی‌سوادان کشور[10] صورت گرفت و طی این مدت تا سال 1395 476 هزار و 106 نفر تحت پوشش فعالیت‌های آموزشی سازمان نهضت سوادآموزی قرار گرفته‌اند.[11] (جالب توجه اینکه از این تعداد حدود 19 هزار نفر شامل اتباع خارجی می شود).

قرارگاه پیشرفت و آبادانی[12]

Ø               ایجاد قرارگاه پیشرفت و آبادانی سپاه در راستای تحقق تدابیر و فرامین مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در امر سازندگی، عمران، آبادانی، خدمت رسانی و محرومیت زدایی در مناطق دورافتاده و محروم کشور و نیز برقراری امنیت پایدار مردمی، بسترسازی خدمت رسانی بیشتر نظام و استفاده حداکثری از ظرفیت‌های استان‌ها از اقدامات اثر گذار بعد از انقلاب می باشد.

Ø               قرارگاه پیشرفت و آبادانی بنا بر دستور رهبر معظم انقلاب ماموریت آبادانی 1000 نقطه کشور را بر عهده دارد[13]. این قرارگاه در 5 محور سلامت، اقتصاد، تعلیم و تربیت، فرهنگی و اجتماعی و عمران و زیرساخت از سال 1395 فعالیت‌های مختلفی را انجام داده است و در هر استان یک قرارگاه مرکزی دارد.

بسیج سازندگی[14]

Ø               طرح بسیج سازندگی حاصل اندیشه والای رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله امام خامنه‌ای (حفظه الله) و از رویش های خاص انقلاب اسلامی است که در تاریخ هفدهم اردیبهشت هزار و سیصد و هفتاد و نه (17/02/1379) توسط معظم له به منظور هویت بخشیدن و شخصیت دادن به جوانان و برنامه ریزی جهت مشارکت دادن آنان در سازندگی و توسعه عرصه‌های عمرانی، کشاورزی و منابع طبیعی روستاها و مناطق محروم با همکاری مشترک وزارت جهاد کشاورزی و نیروی مقاومت بسیج اعلام فرمودند .

Ø               طرح بسیج سازندگی با اهدافی چون بهره‌گیری از اوقات فراغت جوانان و فراهم کردن زمینه و عرصه مناسب جهت فعالیت آنان، تسریع در اجرای فعالیت‌های بخش کشاورزی، آموزش و افزایش مهارت جوانان و دانش آموختگان این بخش و در نهایت افزایش تولید و درآمد روستاییان برنامه‌ریزی شده است که اثرات اقتصادی و اجتماعی زیادری را به دنبال داشته است.

Ø               در عرصه بهسازی و بازسازی مدارس و با همکاری معلمان و مربیان فرهنگی و داوطلب بسیج فرهنگیان در زمینه مرمت، بهسازی و زیباسازی مدارس کشور تا پایان سال 1396، بیش از 10 هزار مدرسه را تکمیل و تحویل داده‌اند[15].

جدول 12: آمار عملکرد سازمان بسیج سازندگی تا پایان سال 1396

حجم عملکرد	عنوان
132،828 پروژه	احداث و مرمت پروژه های کوچک محرومیت زدایی
68،055 تیم	اعزام تیم های پزشکی
1،626،984  نفر	اردوهای هجرت و جهادی ، دانشجویی ، طلاب ، مساجد (7الی10روزه)
4،448،254 نفر	اردوهای یکروزه سازندگی
156،207 نفر	اردوهای 3 روزه سازندگی متخصصین
2،007،951 نفر	اردوهای هجرت دانش آموزی ( 10 روزه)
1،344،307 نفر	آموزش فنی و حرفه ای، اقتصاد مقاومتی، مشاغل خانگی و طرح های صنایع دستی
2،144،956 نفر	خدمات علمی، آموزشی و  مشاوره ای تا سال 1391
149،844 پروژه	راه اندازی پروژه های کوچک اقتصاد مقاومتی و صنایع تبدیلی
9،550 نفر	تعداد نفرات آموزش دیده در طرح کرامت از سال 1395 الی 1396
3،605 نفر	تعداد نفرات شاغل در طرح کرامت از سال 1395 الی 1396
22،100 هکتار	بیابان زدایی
2،527،288 نفر	عرصه منابع طبیعی، کشاورزی و آبخیزداری

مأخذ: گزارش عملکرد سازمان بسیج سازندگی، 1396

قرارگاه محرومیت زدایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران

Ø               سپاه در کنار امنیت کشور به دنبال محرومیت زدایی نیز است، قرارگاه محرومیت زدایی از ابتکارات سپاه و حاصل انقلاب اسلامی است که برکات زیادی به دنبال داشته است. محرومیت زدایی به وسیله سپاه برای اولین بار توسط سردار شوشتری در جنوب شرق کشور آغاز شد. حدود ۸۰ درصد پروژه‌های محرومیت زدایی سپاه زود بازده و عام‌المنفعه است که توسط ساکنان بومی قابل اجرا است[16].

Ø               تا سال 1397، 183558 پروژه عمرانی و غیرعمرانی توسط قرارگاه محرومیت زدایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مناطق محروم اجرا شده که شامل ایجاد مسکن، مسجد، غسالخانه، جاده، مجموعه ورزشی، خانه بهداشت، پل، مدرسه، کتابخانه، حمام، حوزه علمیه، آبرسانی و آبخیزداری، خرید جهیزیه، توزیع بسته‌های بهداشتی و مواد غذایی و کمک به افراد بی‌سرپرست بوده است.

جدول 13: پروژه های محرومیت زدایی عمرانی در عرصه های محتلف در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته کل کشور در یک نگاه

عرصه	تعداد پروژه
مساجد، مصلی، خانه عالم و امامزاده و حوزه علمیه	11553
مدارس	2475
سلامت	26439
کشاورزی و اشتغال	17330
ساخت و بهسازی مزار شهداء	2600
مسکن مددجویی ، خانه محروم و زیرسازی و نصب کانکس (مناطق زلزله زده کرمانشاه)	34562
فرهنگی و ورزشی (پارک ، مجموعه ورزشی ، کتابخانه ، کانونهای فرهنگی)	982
سایر عرصه ها (پایگاه، آمفی تئاتر، خوابگاه، غرفه‌های نمایشگاهی، مصالح و تجهیزات، گیرنده دیجیتال، محوطه سازی و حصارکشی، مهدکودک، کانون ترک اعتیاد، مرکز مشاوره خانواده، تعمیر و مرمت ساختمان‌های اداری، موج شکن، ترابری و متفرقه)	7684
جمع کل پروژه‌های عمرانی	100709

مأخذ: استعلام قرارگاه مرکزی محرومیت‌زدایی سپاه

 

جدول 14: پروژه های محرومیت زدایی غیرعمرانی در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته کل کشور در یک نگاه

ردیف	عنوان	تعداد فعالیت	واحد	تعداد پروژه	توضیحات
1	تهیه و توزیع سبد لوازم التحریر	321742	سبد	3,217	هر100 سبد یک پروژه
2	تهیه و توزیع سبدالبسه و پوشاک	121389	سبد	1,214	هر100 ثوب یک پروژه
3	تهیه و توزیع سبد معیشتی	159892	سبد	1,599	هر100 سبد یک پروژه
4	برگزاری مراسم افطاری	98042	نفر	980	هر100 نفر یک پروژه
5	تهیه و توزیع غذای گرم	18000	نفر	180	هر100 پرس یک پروژه
6	تهیه و توزیع انواع کفش	57373	جفت	574	هر100 جفت یک پروژه
7	اعزام محرومین به اردوهای زیارتی	49793	نفر	498	هر100 نفر یک پروژه
8	تهیه و توزیع سبد بهداشتی و درمانی	56883	سبد	569	هر100 سبد یک پروژه
9	توزیع تجهیزات مساجد	22927	سری	22,927	هر مسجد یک پروژه
10	تهیه و توزیع جهیزیه	30817	سری	30,817	هر سری یک پروژه
11	کمک به ایتام	9147	نفر	1,829	هر 5 یتیم یک پروژه
12	موکت مسکن مددجویان	126925	مترمربع	4,231	هر 30 مترمربع یک پروژه
13	توزیع هدایا ورزشی(بسته های ورزشی)	8195	سبد	82	هر100 سبد یک پروژه
14	توزیع پتو	4000	تخته	40	هر 100 تخته یک پروژه
15	کمک به بیماران صعب العلاج	4573	نفر	915	هر 5 بیماریک پروژه
16	تجلیل از شبانان و گله داران	4000	نفر	10	هر 400 نفر یک پروژه
17	کمک به خانواده های  بی سر پرست	7308	خانواده	1,462	هر 5 خانوار یک پروژه
18	آموزش توانمند سازی	1450	نفر	15	هر 100 نفر یک پروژه
19	خرید چرخ خیاطی	100	دستگاه	10	هر 10 دستگاه یک پروژه
20	تهیه و چاپ کتاب شهداء	2000	جلد	2	هر 1000 جلد یک پروژه
21	توزیع ظروف	1000	خانوار	10	هر 100 خانوار یک پروژه
22	توزیع زیر انداز	1000	تخته	10	هر 100 تخته یک پروژه
23	تهیه و نصب سیستم گرمایشی	1000	دستگاه	1,000	هر 5 سیستم  یک پروژه
24	توزیع دام سبک	1568	رأس	314	هر 5 راس یک پروژه
25	یادواره شهداء	693	برنامه	693	هر  یادواره  یک پروژه
26	تقدیر از خانواده شهدا	681	خانواده	68	هر 10 خانوار  یک پروژه
27	فرش سجاده ای	128285	مترمربع	641	هر 200 مترمربع  یک پروژه
28	اعزام روحانی به مناطق محروم	470	منطقه	470	هر روستا  یک پروژه
41	تجهیز کارگاه اشتغالرایی	11	واحد	11	هر کارگاه  یک پروژه
42	کمک در اربعین	1	مرحله	1	هر مرحله  یک پروژه
43	خرید دستگاه جوجه کشی	15	دستگاه	15	هر دستگاه  یک پروژه
44	کلاس سواد آموزی	2890	نفر	145	هر 20 نفر  یک پروژه
45	اقتصاد مقاومتی عرصه ایجادی توسعه ای	489	عرصه	489	هر عرصه  یک پروژه
46	تسهیلات اشتغالزایی خانگی	5156	نفر	103	هر 50  نفر  یک پروژه
47	تسهیلات اشتغالزایی صنعتی	401	کارگاه	401	هر کارگاه   یک پروژه
48	آموزش اقتصاد مقاومتی	1000	نفر	20	هر 50  نفر  یک پروژه
49	سبدورزشی محلات و مدارس	9365	سبد	94	هر 100 سبد  یک پروژه
50	کارگاه آموزشی	60	واحد	60	هر کارگاه  یک پروژه
51	کمک به زلزله زدگان (استان کرمانشاه)	1	مرحله	1	هر مرحله  یک پروژه
52	توزیع برنج	22900	خانوار	2,290	هر 10کیلو   یک پروژه
53	کمک به سیل زده گان (خراسان رضوی)	1200	نفر	12	هر 100 نفر  یک پروژه
54	تجهیز کارگاه گل دوزی	3	باب	3	هر باب  یک پروژه
55	تجهیز کارگاه بسته بندی خرما	4	باب	4	هر باب  یک پروژه
56	تجهیز کارگاه قالی بافی	4	باب	4	هر باب  یک پروژه
57	تجهیز کارگاه خیاطی	4	باب	4	هر باب  یک پروژه
58	خرید دام شتر	200	نفر	200	هر نفر  یک پروژه
59	ایجاد فرستنده رادیویی و دستگاه دیجیتال	15	دستگاه	15	هر دستگاه  یک پروژه
جمع کل	1،287،574		82,849

مأخذ: استعلام قرارگاه مرکزی محرومیت‌زدایی سپاه

Ø               در قالب پروژه‌ها محرومیت‌زدایی قرارگاه محرومیت زدایی سپاه، 100 دهستان و ۳۴۵۵ روستا به عنوان الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت انتخاب شده‌اند، تا تمام مشکلات این مناطق از جمله زیرساختی، اشتغال، سلامت و مشکلات عرصه فرهنگی حل شوند[17].

محرومیت‌زدایی در قرارگاه سازندگی خاتم الأنبیاء (ص)[18]:

Ø               یکی از قرارگاه‌های مهم محرومیت‌زدایی، قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء (ص) سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.

Ø               قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء (ص) سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به پیروی از راه نورانی اسلام و اجرای دستورات الهی و پیامبر بزرگ اسلام (ص) و ائمه اطهار (ع) و حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری (مدظله العالی) و همچنین در راه رسیدن به اهداف مقدس نظام جمهوری اسلامی و به جهت کسب خیر و برکت، اجرای طرح‌های محرومیت زدایی، محروم نوازی، مردم داری، مردم یاری و مردم دوستی را دنبال می‌نماید.

د- زیرساخت‌های تعاون و همیاری

تعاونی‌های روستایی

Ø               راه اندازی تعاونی های روستایی طی سال های بعد از انقلاب، بطوریکه شبکه تعاونیهای روستایی دارای ۲۹۴۱ شرکت تعاونی روستایی با تعداد اعضای ۴۵۰۰۸۶۸ نفردر سطح ۵۶۲۵۲ روستا با سرمایه ای بالغ بر ۴۴۰ میلیارد ریال بوده که این شرکت‌ها به نوبه خود تعداد ۲۵۶ اتحادیه را در سطح شهرستانها تشکیل می‌دهند.

Ø               تعاونی‌های روستایی چند منظوره بوده و به فعالیتهای مختلف خدماتی، تولیدی، بازرگانی و ترویجی می‌پردازند که این فعالیت‌ها در راستای اهداف و سیاستهای حمایتی دولت در جهت توسعه بخش کشاورزی و حمایت از روستاییان قرار دارد، به‌طوری که توزیع وام‌های معیشتی اعضاء تعاونی‌ها، توزیع سوخت روستاییان، توزیع حدود ۶۵ درصد کود شیمیایی، توزیع سایر نهاده های کشاورزی نظیر سموم دفع آفات، بذور گیاهی، ماشین آلات کشاورزی و قطعات یدکی آن‌ها و توزیع کلیه کالاهای کوپنی روستاییان نظیر برنج، روغن نباتی، قندوشکر، آرد و همچنین خرید تضمینی محصولات کشاورزی به میزان قابل توجهی از طریق این تعاونیها صورت می پذیرد.

Ø                خرید و فروش محصولات غیر تضمینی وتهیه وتدارک کالاهای مصرفی و مواد غذایی مورد نیاز روستاییان به واسطه بیش از یازده هزار فروشگاه تعاونی صورت می‌گیرد.

Ø               از دیگر فعالیتهای این شبکه تعاونی ها خدمات آموزشی، ترویج و نیز خدمات ماشینی از طریق تاسیس و توسعه مراکز مکانیزاسیون انجام میشود و سایر خدماتی که این شبکه در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و ... وکمک و مساعدت به دستگاه‌های اجرائی محل به آن مبادرت می ورزد نیزقابل توجه می‌باشد.

تعاونی‌های کشاورزی

Ø               به منظور پاسخگویی به نیازهای تخصصی کشاورزان، سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران از سال ۱۳۶۴ اقدام به تأسیس و توسعه تشکل‌های تخصصی تحت عنوان شرکتهای تعاونی کشاورزی نمود و تا کنون تعداد این تعاونیها به ۱۸۷۳ شرکت رسید که با تعداد ۱۰۴۴۴۳۴ نفر عضو در زمینه توسعه کشاورزی این مرز وبوم فعالیت دارند[19].

Ø                برای هماهنگی بیشتر بین شرکت‌های تعاونی کشاورزی و تامین نیازمندی‌های مشترک آن‌ها تعداد ۵۵ اتحادیه تعاونی کشاورزی تاسیس گردیده است[20].

Ø               تعاونی‌های کشاورزی در ایران اسلامی بر حسب ضرورت و نیاز جوامع روستایی در زمینه های مختلف تولیدی ، فرآوری و خدماتی فعالیت می‌نمایند. این تعاونی‌ها شامل تعاونی مرغداران، دامداران، گندم کاران، باغداران، زیتون کاران، بادام کاران، زنبورداران، مرتعداران، کمباین داران، مکانیزاسیون، گل و گیاه، زعفران کاران، سیب‌زمینی‌کاران، پسته‌کاران، چای‌کاران، نوغان‌داران و سایر تعاونی‌ها می‌باشد.[21]

 

تعاونی‌های روستایی زنان

Ø               طی سالهای بعد از انقلاب تعاونی‌های روستایی زنان به‌عنوان یکی از ساختارهای مطلوب جهت جلب مشارکت زنان بوده که دربرگیرنده اهداف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است و به مدد ساختار مردمی خود مشارکت زنان را در فعالیتهای اقتصادی تسهیل نموده وجایگاه ویژه‌ای را برای زنان روستایی تبیین می‌نماید[22].