منبع مورد استفاده در این مقاله:

گرجی مهلبانی، یوسف و هاشمی فشارکی، سید جواد و فرهمندیان، مجتبی (1394). روش‌های بهینه طراحی معماری ساختمان‌های صنعتی بر اساس آراء صاحب نظرات حوزه طراحی معماری. نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران. شمارۀ 10، ص 147-133.

ظرفیت‌سنجی فضاهای گمشدۀ شهری با رویکرد توسعۀ فضای سبز پایدار مورد شناسی: محلۀ آخوند شهر قزوین

http://journals.usb.ac.ir/article_2695.html

 

 

ظرفیت‌سنجی فضاهای گمشدۀ شهری با رویکرد توسعۀ فضای سبز پایدار مورد شناسی: محلۀ آخوند شهر قزوین

فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری- منطقه ای

مقاله 10، دوره 6، شماره 20، پاییز 1395، صفحه 109-128

 اصل مقاله (1.14 MB)

Downloads\Documents\GAIJ_Volume 6_Issue 20_Page 109-128.pdf

 

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gaij.2016.2695

نویسندگاندکتر مهدی زندیه^* 1؛ پدرام حصاری²؛ سامان تبنا³؛ آرزو محتشم⁴¹دانشیار ، عضو هیئت علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، دکتری معماری منظر از انگلستان²دانشجوی دوره دکتری معماری، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین³دانشجوی دوره کارشناسی ارشد شهرسازی گرایش طراحی شهری، دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول⁴کارشناسی ارشد معماری اسلامی، دانشگاه بین المللی امام رضا (ع)، مشهد

چکیده

توسعۀ پایدار شهری با به‌کارگیری تمام عناصر و فضای موجود شهرها قابل پیگیری است. در شهرها فضاهای خالی و بدون ‌استفاده‌ای وجود دارند که با نداشتن خاصیت ظاهری، دارای قابلیت‌های فراوانی هستند. فضاهای گمشدۀ شهری به منظور شکوفایی عوامل پایدار و همچنین مناسب برای اهداف توسعۀ پایدار، با داشتن شاخصه‌ها و توانایی‌های بالقوه، دارای ارزش بازسازی و همچنین ترمیم هستند. برای بالفعل نمودن ظرفیت تبدیل این فضاها به کاربری فضای سبز، باید آنها را شناخت و سنجشی از لحاظ ظرفیت‌سنجی عوامل مؤثر در بهبود طراحی با مدیریت زیست‌محیطی لازم است تا بازدۀ محیطی این فضاهای شهری افزایش یابد. به نوعی می‌توان بیان نمود که باید با تعیین اولویت‌ها و تعیین سلسله ‌مراتب ارزشی با رویکرد به توسعۀ فضای سبز پایدار، فضاهای قابل بازدهی به ترتیب اولویت شناسایی گردند تا به درستی از ظرفیت‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها استفاده شود؛ زیرا که تمامی این فضاها دارای بازدهی بالا نیستند.
این پژوهش با رویکرد تحلیلی- کاربردی، در ابتدا با مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی، با بررسی مبانی فضاهای گمشده، شناسایی عوامل مؤثر در شکل‌گیری آنها را با شاخصه‌های «فضاهایی با شاخصه‌های جمع شدن زباله، تخریب، رها شده، منظر نامطلوب، احساس فضای بی‌دفاع، مکان ولگردها و اوباش‌ها، برنامه‌ریزی نشده و بدون کاربری مشخص» یاد می‌شود و با مطالعۀ موردی در محلۀ آخوند، چهار فضا با این ویژگی‌ها شناسایی شد و در نهایت با هدف تغییر کاربری این فضاها به فضای سبز با روش تحلیل سلسله مراتبی با استفاده از نرم‌افزار Expert choice و نظر کارشناسان امور شهری و شهرسازی شهرداری قزوین، ظرفیت تبدیل فضاهای گمشده در محدودۀ محلۀ آخوند با مشخصه‌های مساحت مناسب، تراکم جمعیت، فاصله از فضای سبز موجود، کاربری فضای سبز در طرح تفصیلی، دسترسی به شبکه‌های ارتباطی موجود، نزدیکی به مراکز آموزشی موجود و مراکز مسکونی، اولویت‌بندی شدند. نتایج نشان داد که فضای شمارۀ یک با وزن نهایی 337/0 در اولویت اول توسعۀ فضای سبز قرار گرفت و فضاهای دو، سه و چهار با ترتیب 282/0، 223/0 و 158/0 در اولویت‌های بعدی بوده و نشانگر این است اولویت‌ها به ترتیب، بازده و تناسب کمتر به‌منظور تبدیل و ترمیم این فضاهای گمشده به فضای سبز را دارا هستند.

کلیدواژه‌هافضاهای گمشده؛ توسعۀ پایدار؛ فضای سبز؛ محلۀ آخوند؛ روش سلسله مراتبی (AHP)

مراجع

احمدی، عاطفه و موحد، علی و شجاعیان، علی (1390). ارائه الگوی بهینۀ مکان‌یابی فضای سبز شهری با استفاده از GIS و روشAHP (منطقه مورد مطالعه: منطقه 7 شهرداری اهواز). فصلنامۀ آمایش محیط. دورۀ 4. شمارۀ 15. دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر. ص 147-162.

آذر، عادل؛ رجب‌زاده، علی (1389). تصمیم‌گیری کاربردی رویکرد.MADM  نگاه دانش. تهران.

باروقی، فریده (1383). کاربری فضای سبز شهری، از برنامه تا واقعیت. ماهنامه پژوهشی، آموزشی و اطلاع‌رسانی برنامه‌ریزی و مدیریت شهری. سال پنجم. شمارۀ 60. سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور. تهران. ص 17-27.

براتی، ناصر و تنکابنی، بهاران و سلیمان نژاد، محمد علی (1389). سنجش پایداری محلۀ شهرآرای تهران با به‌کارگیری تلفیقی از معیارهای جهانی و نظرات مردم. سمینار توسعۀ شهری پایدار تهران. پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران. ص75-94.

خان‌ سفید، مهدی (1390). اصول برنامه‌ریزی فضای سبز شهری. انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور. چاپ اول. تهران.

خیرالدین، رضا و کاکاوند، الهام و امیدی، مرتضی (1393).  ارزیابی تأثیر قابلیت توسعه فضای سبز با بکارگیری رهیافت پارک های جیبی  در ارتقای کیفیت منظر تاریخی شهر (مطالعه موردی: شهر قزوین). نشریۀ پژوهشهای منظر شهر. شمارۀ 2. ص 7-20.

دبیرسیاقی، محمد (1381). سیر تاریخی بنای شهر قزوین و بناهای آن. انتشارات حدیث امروز با همکاری اداره کل میراث فرهنگی استان قزوین، چاپ اول. قزوین.

رفیعیان، مجتبی و تقوایی، علی اکبر و وحدانی، حسن (1388). ظرفیت‌سنجی توسعۀ محله‌ای در فرایند توسعۀ پایدار شهری، نشریۀ صفه. شمارۀ 49. ص93-104.

زبردست، اسفندیار (1380). کاربرد فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای. هنرهای زیبا. شمارۀ 10. ص 13-21.

سعیدنیا، احمد (1382). فضای سبز شهری. انتشارات مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهری وزارت کشور. کتاب سبز شهرداری. جلد نهم. تهران.

 عزیزی، محمد مهدی (1385). محلۀ پایدار (مطالعۀ موردی: نارمک). نشریه هنرهای زیبا. شمارۀ 27. ص 35-46.

گرجی مهلبانی، یوسف و هاشمی فشارکی، سید جواد و فرهمندیان، مجتبی (1394). روش‌های بهینه طراحی معماری ساختمان‌های صنعتی بر اساس آراء صاحب نظرات حوزه طراحی معماری. نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران. شمارۀ 10، ص 147-133.

مثنوی، محمد‌رضا (1382). توسعۀ پایدار و پارادایم جدید توسعۀ شهری: شهر فشرده و شهر گسترده. نشریه محیط شناسی. شمارۀ 31. ص 89-104.

محمدی، جمال و ضرابی، اصغر و احمدیان، مهدی (1391). اولویت‌سنجی مکانی توسعۀ فضاهای سبز و پارک‌های شهری با استفاده از روش AHP (نمونۀ موردی: شهر میاندوآب)، فصلنامۀ علمی – پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی – سال چهارم. شمارۀ دوم. دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار. ص41-62.

مهندسان مشاور شهر و برنامه (1391). گزارش طرح تفصیلی شهر قزوین، جلد 1.

Almida,C. et all (2003). Height and Density Policy Study FinalReport, Waterloo, Development Services.

 

Bowen, William M (1990). Subjective judgments and data environment analysis in site selection, Computer, Environment and Urban Systems( 14): 133-144.

 

Greensward Foundation, www.greenswardparks.org

 

Jasprizza, R ,(2000). Small Spaces Make a Difference, Landscape Australia

 

Nefs M. (2006). Unused urban space: conservation or transformation? Polemics about the future of urban wastelands and abandoned buildings. City & Time 2 (1): 4

 

Projects for Public Spaces; www.pps.org.

 

Seymour Jr ,(1969). Whitney North. Small Urban Spaces: The Philosophy, Design, Sociology and Politics of Vest-Pocket Parks and Other Small Urban Spaces. New York University Press, New York

 

Syamsuddin, Irfan& Hwang, Junseok (2009). The Application of AHP Model to Guide Decision Makers:  A Case Study of E-Banking Security. Fourth International Conference on Computer Sciences and Convergence Information Technology. 1469-1473

 

Trancik, R .(1986). what is Lost Spaces ? in Transik, R.(1986), Finding Lost Spaces : Theories of Urban Design, Van Nostrand Reinhold, New York, 1-20.

 

wordland Scapear Chitect.com

 

www.unlike.net

 

آمار

تعداد مشاهده مقاله: 794

تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 985

 

 

نام مجله پژوهش های تاریخی به پژوهش های تاریخی ایران و اسلام تغییر یافت.

http://journals.usb.ac.ir/article_2695.html