محمدباقر محیی‌الدین انواری

سطح عالی را نزد استادان فقه و اصول، سیّدعبّاس فشارکی، .... آموخت

 

 

محمدباقر محیی‌الدین انواری از نمایندگان امام خمینی در حج 1399ق./ 1358ش می‌باشد. سال 1305ش. در خانواده‌ای روحانی در قم به دنیا آمد و علوم اسلامی را در قم و تهران فرا گرفت. وی در مبارزات سیاسی اول انقلاب جزء افراد فعال و مورد اعتماد امام خمینی بود. وی پس از انقلاب، عهده‌دار مسؤولیت‌های گوناگون بود که از جمله آن‌ها نمایندگی امام و سرپرست حاجیان ایرانی در نخستین حج پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران می‌باشد.

 

معرفی اجمالی

محمدباقر محیی‌‌الدین انواری به سال 1305ش. در خانواده‌ای روحانی در قم زاده شد و علوم اسلامی را در قم و تهران فراگرفت. سطح عالی را نزد استادان فقه و اصول، سیّدعبّاس فشارکی، عمادالدّین غروی رشتی، سیّدمحمدحسین شیرازی، میرزا یوسف ایروانی و مرتضی حائری فراگرفت و فلسفه را نزد ابوالحسن شعرانی، مهدی الهی‌قمشه‏‌ای، ابوالحسن رفیعی قزوینی و مرتضی مطهری آموخت.^[۱]

مبارزات سیاسی

او در نهضت امام خمینی از افراد فعال و مورد اعتماد ایشان و حامل نامه امام(ره) درباره انقلاب سفید و توطئه‌های رژیم شاه به آیت‌الله سیدمحسن حکیماز مراجع وقت نجف بود. در قیام پانزده خرداد، در شمار علمای مهاجر به تهران در اعتراض به دستگیری امام خمینی بود.^[۲]وی یکی از چهار عضو منتخب امام در شورای روحانیت جمعیت مؤتلفه اسلامی بود. همچنین در تشکیل شاخه نظامی مؤتلفه نقش داشت^[۳]او در 15 اسفند 1343ش. به اتهام براندازی حکومت پهلوی و قتل حسنعلی منصور، نخست وزیر وقت، به پانزده سال حبس محکوم شد. انواری در 15 بهمن 1355ش. از زندان آزاد گشت^[۴]و به عنوان عضو جامعه روحانیت مبارز در شکل‌‌گیری رویدادهای سیاسی منجر به انقلاب به سال 1356 و1357ش. سهیم بود.

مسؤولیت‌های بعد از انقلاب

پس از انقلاب، وی عهده‌دار مسؤولیت‌های گوناگون بود که از جمله آن‌ها می‌توان به سرپرستی و مسؤولیّت مرکز رسیدگی به امور مساجد، مسؤولیت تنظیم امور اصناف در کمیته امور صنفی از سال 57 تا 58 از سوی امام خمینی، ^[۵] نمایندگی امام خمینی در ژاندارمری کل کشور به سال 59، نمایندگی مجلس شورای اسلامی در دوره اول و دوم و عضویت مجلس خبرگان رهبری در دو دوره نخست^[۶]اشاره کرد.

نماینده امام و سرپرست حاجیان ایرانی

محیی‌الدین انواری همراه فضل‌الله محلاتی در تاریخ بیست و نه شهریور 1358ش./28 شوال 1399ق. یک سال به‌عنوان نماینده امام و سرپرست حاجیان ایرانی در نخستین حج پس از پیروزی انقلاب منصوب شد. از ویژگی‌های حج آن سال، می‌توان به بر‌گزاری راهپیمایی پنجاه هزار نفری حاجیان در روز 4 آبان هم‌زمان با پنجم ذی‌حجه در مکه به‌رغم حضور و بازرسی نظامیان سعودی^[۷]و همچنین پخش نشریات انقلابی میان حاجیان در مکه، مدینه، منا وعرفات که به نُه زبان ترجمه شده بود^[۸]اشاره کرد. بر‌گزاری مصاحبه‌ و ارتباط با گروه‌های اسلامی از دیگر کشورها برای انجام دستورهای امام خمینی که در حکم ایشان آمده بود، از دیگر کارهای انواری بود.

در حکم امام خمینی به این دو آمده بود که از آن‌جا که ایام بر‌گزاری فریضه حج یکی از فرایض بزرگ اسلامی با محتوای عظیم انسانی، روحانی، سیاسی و اجتماعی، نزدیک است و لازم است در آستانه برقراری جمهوری اسلامی، این فریضه از آثار طاغوت پاکسازی و به اسلام راستین برگردد، می‌بایست آن دو در مقام سرپرست حاجیان بیت‌الله الحرام در مشورت با مقام‌های صالح، هیاتی از افراد شایسته و متعهد و باایمان، انتخاب و با همکاری آنان بر همه امور حج نظارت کنند.

در این حکم، ضمن تذکر برخی از مسائل فقهی مورد ابتلا در حج، بر اهتمام روحانیون به تبیین مناسک، تاکید بر همدلی و اخوت در حج و ارتباط با زائران دیگر کشورهای اسلامی، لزوم معرفی انقلاب اسلامی ایران به‌عنوان کشوری مدافع و مجری حکومت عدل اسلامی، خنثی سازی تبلیغات دشمنان، جلوگیری از انجام کارهای تفرقه‌افکن مانند افتادن روی قبور مطهر، لزوم شرکت در جماعات اهل سنت در کشورعربستان، لازم و مجزی بودن متابعت از حکم قضات برادران اهل سنت در وقوفیْن هرچند در صورت قطع به خلاف، و همچنین پرهیز از زیاده‌روی در خرید سوغاتی و مهمانی‌ها اشاره شده است.

 

 

پانویس[ویرایش]

1. پرش به بالا↑ آیت‌الله محمد باقر محیی الدین انواری به روایت اسناد ساواک، ص20-22؛ سایت دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری:http://www.majlesekhobregan.ir/fa/BookView.html?BookID=17&BookArticleID=154&ValuePath=154
2. پرش به بالا↑ آیت الله محمد باقر محیی الدین انواری به روایت اسناد ساواک، ص23-28.
3. پرش به بالا↑ روزشمار انقلاب اسلامی، ج6، ص257؛ آیت‌الله محمد باقر محیی الدین انواری به روایت اسناد ساواک، ص31-35.
4. پرش به بالا↑ آیت‌الله محیی الدین انواری، ص45-55، 69.
5. پرش به بالا↑ روزشمار انقلاب اسلامی، ص258؛ آیت‌الله محیی الدین انواری به روایت اسناد ساواک، ص76-77.
6. پرش به بالا↑ آیت‌الله حاج شیخ محمد باقر محیی الدین انواری به روایت اسناد ساواک، ص75-77؛ سایت دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری:http://www.majlesekhobregan.ir/fa/BookView.html?BookID=17&BookArticleID=154&ValuePath=154
7. پرش به بالا↑ خاطرات حج محمد عظیمی، ص78؛ آیت‌الله حاج شیخ محمد باقر محیی الدین انواری به روایت اسناد ساواک، ص75.
8. پرش به بالا↑ آیت‌الله حاج شیخ محمد باقر محیی الدین انواری به روایت اسناد ساواک، ص28؛ روزنامه اطلاعات، 30 آبان 1358.
9. پرش به بالا↑ صحیفه امام، ج10، ص61.

منابع[ویرایش]

منبع اصلی مقاله: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل انواری، محمد باقر محیی‌الدین.

• آیت‌الله حاج شیخ محیی الدین انواری به روایت اسناد ساواک: صفری عامری، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1388ش.

• خاطرات حج: محمد عظیمی، مؤسسه مطبوعاتی دهخدا، 1363ش.

• روز شمار انقلاب اسلامی، واحد تدوین تاریخ انقلاب اسلامی: تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1376ش.

• روزنامه اطلاعات: مؤسسه اطلاعات.

• صحیفه امام خمینی(ره): تهران، نشر آثار امام خمینی(ره).

 

 

 

https://wikihaj.com/view/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%A8%D8%A7%D9%82%D8%B1_%D9%85%D8%AD%DB%8C%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C