پل عظیم خیبر اعجاز مهندسی دفاع مقدس

 

 

 

سید جوادهاشمی فشارکی

شاهکار مهندسی جنگ

اگر امروز شاهد ساخت پل‌ها و سدهای عظیم در کشور هستیم و می‌بینیم فناوری احداث این سازه‌ها در کشور بومی شده است، باید ردپای آن را در دوران جنگ جست وجو کنیم؛ زمانی که برای عبور تجهیزات و نفرات از رودخانه‌های عظیم باید پلی محکم در کمترین زمان ممکن ساخته می‌شد.

«پل خیبر» ـ که جزو شاهکارهای مهندسی جنگ است ـ پلی شناور به طول 14 کیلومتر بود که روی هور احداث شد. منطقه عملیاتی خیبر در شرق رود دجله و داخل هور الهویزه واقع بود. مهندسان برای شناور نگه‌داشتن پل از مواد پلیمری استفاده کردند و در طول مسیر قطعات یدکی به پل اصلی متصل شد تا چنانچه پل مورد بمباران هواپیماهای دشمن قرار گرفت، روند تعمیر و بازسازی آن در کوتاه‌ترین زمان، ممکن باشد. به این ترتیب از تلفیق فوم و فایبرگلاس که استحکام پل را در مقابل حملات بی‌امان دشمن بالا می‌برد، استفاده شد. با توجه به شرایط خاص جنگی، پل‌های نمونه در یکی از کارگاه‌های متعلق به کمیته فنی دفتر مرکزی جهاد سازندگی ساخته شد. سپس قطعات ساخته شده برای بررسی و انجام آزمون‌های لازم به دریاچه مجموعه ورزشی آزادی تهران انتقال داده شد تا زیر نظر فرماندهان نظامی، همه چیز پیش از مرحله عملیات در تهران مورد بررسی قرار گیرد. در اینجا به سفارش سپاه قرار شد جهاد سازندگی 30 کیلومتر از این نوع پل را در مدت 5/2 ماه بسازد و تحویل دهد. با هماهنگی میان وزارتخانه‌های صنایع سنگین، صنایع بازرگانی، جهاد و سپاه مراحل ساخت این پل پیش رفت.

سرانجام پل خیبر در قطعاتی به ابعاد 3 در 5 متر با سطحی مقاوم از پروفیل و محفظه‌ای از پلی اورانان فوم که با فایبرگلاس پوشیده بود، ساخته شد. هر قطعه از این پل 1200 کیلوگرم جرم داشت. از این پل در رودهایی با آبدهی حداکثر دو متر مکعب بر ثانیه استفاده می‌شد و می‌توانست تا شش تن جرم را روی خود تحمل کند. سبک بودن این پل، ویژگی قابل توجهی بود که در لحظات بحرانی جنگ به کار می‌آمد.

عملیات خیبر با بهره‌گیری از همین پل‌ها و فداکاری رزمندگان به پیروزی رسید. هدف این عملیات که سوم اسفند 1362 آغاز شد، تصرف و تامین جزایر مجنون و بخشی از هورالهویزه بود و ضمن آزاد‌سازی جزایر مجنون و چند روستای منطقه، حداقل 50 حلقه چاه نفتی تصرف شد.

http://jamejamonline.ir/online/2102572778108236829/7-%D8%A7%D8%A8%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%AA%D8%AD%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C

 فیلم :

http://www.iribnews.ir/fa/news/1819339/%D9%BE%D9%84-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1-%D8%AE%DB%8C%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D9%88%D8%AC-%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9-%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85

 

 

 

 

طراحی و ساخت پل خیبری (1)

جنگ ایران و عراق عرصه خلاقیت‏ها و نوآوری‏های گسترده‏ای بوده است. با توجه به اینکه سال 1387 از سوی مقام معظم رهبری سال نوآوری و شکوفایی نامگذاری شده است،

 

 

 

نویسنده: مهدی خداوردی *



 

اشاره

جنگ ایران و عراق عرصه خلاقیت‏ها و نوآوری‏های گسترده‏ای بوده است. با توجه به اینکه سال 1387 از سوی مقام معظم رهبری سال نوآوری و شکوفایی نامگذاری شده است، صفحاتی از فصلنامه به خلاقیت و نوآوری و در جنگ ایران و عراق اختصاص یافته است. در این شماره زمینه‏ها، چگونگی طرح، تولید و احداث پل خیبری، در منطقه جزیره مجنون و همچنین موانع و مشکلات به وجود آمده در این راه و چگونگی غلبه بر آن‏ها به عنوان یکی از مهمترین نوآوری‏ها و خلاقیت‏های رزمندگان اسلام در طول جنگ مورد بحث و بررسی مسئولان و دست اندرکاران این کار بزرگ قرار گرفته است. این گزارش تحلیلی، برگرفته از مصاحبه‏هایی است که آقای مهدی خداوردی، از محققین حوزه مطالعاتی دفاع مقدس، با تنی چند از دست اندرکاران طراحی و ساخت پل‏های خیبری از جمله سردار فتوحی، سردار وفایی، سردار مهرداد، سردار جعفری و آقای سردار نادری انجام داده و در نهایت با قلمی یکدست، آن را در قالب گزارش حاضر تنظیم نموده است. ضمن تشکر از ایشان و عزیزانی که اطلاعات ارزشمندشان را در این خصوص ارائه نموده‏اند، امید است این گزارش بتواند گوشه‏ای از زحمات و ایثارگری‏های صورت گرفته را منعکس نماید.

مقدمه

در طول جنگ ایران و عراق اجرای عملیات در برخی از مناطق جنگی به دلیل شرایط خاص جغرافیایی، بسیار سخت و در نتیجه غیر قابل باور بود. طرح‏ریزی و اجرای عملیات در جزایر مجنون در یک کیلومتری مرز ایران و عراق و موازی با منطقه طلائیه یکی از این مناطق محسوب می‏شد. منطقه عملیاتی خیبر منطقه‏ای بکر در شرق دجله و داخل هور الهویزه با دو طبیعت متفاوت هور و خشکی بود که از شمال به العزیز و از جنوب به القرنه، طلائیه و زید محدود می‏گردید. آبریزهای ورودی هور از طریق چهار رودخانه (دجله، کرخه، میمه و دویرج) تأمین و از طریق نهرهایی چون کسلره و... از منطقه خارج می‏شد. با توجه به اینکه منطقه عملیاتی در خاک دشمن واقع بود کنترل آب (از حیث افزایش یا کاهش میزان و مسیر آب) در اختیار ارتش بعثی عراق قرار داشت. بیش از 85% مساحت هور را پوشش‏های گیاهی به نام چولان، بردی، شبلان و گاله در بر گرفته بود. در چنین منطقه‏ای اجرای عملیات و مهمتر از آن تثبیت و پشتیبانی منطقه به دلیل آب گرفتگی بخش وسیعی از منطقه بسیار سخت، و در نتیجه غیر قابل باور بود.
با وجود این، منطقه به دلیل موقعیت راهبردی اهمیت زیادی برای ایران و عراق داشت و به همین خاطر از سوی ایران برای اجرای عملیات انتخاب شد. در عین حال موضوع مهم دیگر رعایت اصل غافلگیری دشمن بود. عراق پس از سلسله عملیات‏های آزادسازی (ثامن الائمه، فتح‏المبین، طریق‏القدس و بیت‏القدس) استحکامات زیادی در روبروی نیروهای ایران ایجاد کرده بود. بنابراین اصول استراتژی نظامی و طرح‏ریزی عملیات، چنین اقتضاء می‏کرد که برای انجام عملیات، منطقه‏ای در نظر گرفته شود که اولا دشمن تصور انجام عملیات در آن منطقه را نداشته باشد، ثانیا با توجه به ضعف دشمن در مواجهه با عملیات‏های آبی - خاکی این امکان وجود داشته باشد که در صورت توفق رزمندگان، معادله نظامی به نفع ایران رقم بخورد. منطقه هور با توجه به ویژگی‏های طبیعی‏اش امتیازاتی را برای ایران به همراه داشت:
1) ناتوانی (احتمالی) دشمن در عملیات آبی - خاکی و عدم توانایی ارتش بعثی در انطباق سریع با موقعیت جدید؛
2) غفلت دشمن از امکان انجام عملیات در منطقه و عدم آمادگی برای استفاده مفید و مؤثر از توانایی‏های خود و به کارگیری زرهی و متعاقب آن سرعت عمل رزمندگان در انجام مانور و دستیابی به اهداف؛
3) بکر بودند منطقه و مهمتر از آن پرهیز از امکان تک جبهه‏ای از سوی دشمن؛ و
4) سرعت عمل در حمله به جناحین دشمن و تسلط بر آن.
یکی از فرماندهان سپاه در این مورد تصریح می‏کند: »ما امکانات و تجهیزات دشمن را نداشتیم. دنیا هم به جهت تحریم اقتصادی این تجهیزات را به ما نمی‏داد؛ لذا ناچار بودیم جایی به دشمن بزنیم که کمترین استعداد و انرژی را بکار ببریم و بیشترین تلفات را به دشمن تحمیل کنیم و در ضمن آن، زمین خوبی را تعریف و بیشترین دستاورد را به دست آوریم. این ویژگی‏ها ما را به انتخاب زمین مناسب و بروز خلاقیت و ابتکارات در نحوه پشتیبانی وادار می‏کرد.(1)
به دلیل مشکلاتی که نیروهای عمل کننده در عملیات‏های قبلی مثل عملیات رمضان و والفجر مقدماتی داشتند، اصل غافلگیری در موفقیت عملیات جدید حرف او را می‏زد. غافلگیری می‏توانست در زمان و منطقه عملیات باشد. به همین جهت تلاش شد تا افراد بسیار کمی در جریان حوادث منطقه عملیات قرار گیرند؛ و تمام شناسایی‏های در نهایت مخفی کاری و عدم ایجاد حساسیت انجام پذیرد. آمد و شد در منطقه به منظور شناسایی اولیه جزایر (شمالی و جنوبی مجنون) و بررسی راه‏های نفوذ از همان ابتدا کاملا حساب شده انجام می‏شد. منطقه زیر دید مستقیم نفرات دشمن که در دکل‏های دیده‏بانی مستقر بودند، قرار داشت. بنابراین با محدودیت عجیبی روبرو بودیم. فرماندهان و مسئولین هم بسیار مراقب بودند تا در گفتگو با دیگران، نامی از منطقه برده نشود. ضمنا جهت رفت و آمد از لباس‏های مبدل و محلی استفاده می‏شد(2).
با وجود امتیازاتی که منطقه هور برای ایران داشت، اجرای عملیات با محدودیت‏های گسترده‏ای نیز روبرو بود. چگونگی اجرای عملیات و پشتیبانی از آن موضوعی حیاتی برای موفقیت آن محسوب می‏شد. پس از انتخاب منطقه عملیات، از همان ابتدا مشخص بود که تخصص‏های فنی نقش و تأثیر اساسی و کلیدی در فرآیند و نتیجه عملیات دارند. به عقیده فرماندهان، اگر ما می‏توانستیم (با توجه به وضعیت طبیعی منطقه) پشتیبانی مداومی از نیروها داشته باشیم، امکان ماندگاری نیروها در منطقه متصرفی زیاد و مفید بود. با توجه به این حساسیت ساخت پل شناور از همان آغاز در اذهان فرماندهان و مسئولان جنگ به صورت جدی شکل گرفت و پیگیری شد.
شناسایی منطقه و بررسی راه‏های نفوذ، ایجاب می‏کرد که واحدهای پشتیبانی و به خصوص واحد مهندسی برای تسهیل در رفت و آمد نیروها به منطقه و پشتیبانی سریع از آن‏ها به سرعت وارد عمل شود. این اقدامات می‏توانست هم از طریق راه‏های آبی و استفاده از قایق و هم از طریق جاده‏ای که از طلائیه (جدید و قدیم) گذشته و به اتوبان بصره - العماره می‏رسید، صورت گیرد. اما از آنجا که استفاده از قایق و هلی‏کوپتر برای انتقال نیرو در آب‏های راکد هور در جریان عملیات و در درازمدت مشکلات عدیده‏ای را ایجاد می‏کرد، لذا احداث پل شناور(3) اجتناب‏ناپذیر بود.
طبق محاسبه و برآورد اولیه، باید تمهیدات لازم برای ساخت پلی به طول حدود 14 کیلومتر در هور اتخاذ می‏شد. بدیهی بود ساخت چنین پلی با این وسعت باید در نهایت دقت و محاسبات دقیق فنی انجام می‏گرفت. لذا نظر به تعامل تنگاتنگ سپاه پاسداران و جهاد سازندگی (در جریان جنگ تحمیلی) و نیز تجارب ارزنده جهاد در زمینه ساخت پل، طراحی پروژه مزبور به این نهاد واگذار شد و مقرر گردید جهاد تحت نظارت سپاه در مدت 5 / 2 ماه این پل را بسازد. در این راستا به لحاظ حفظ مسایل امنیتی، سپاه مجری طرح را تنها از طول تقریبی پل دو جدا آب را کند مطلع ساخت.
برای ساخت پل و چگونگی تأمین مواد مورد نیاز آن، جلسات متعدد و ایده‏های مختلفی ارائه شد. آنچه مهم بود این موضوع بود که پل باید توانایی و قابلیت عبور نیرو و خودروهای سبک (به ظرفیت اسمی 4 تن) را داشته باشد. طراحان جوان، جسور و هوشمند، خیلی زودتر توانستند طرح‏های مفیدی، را ارائه دهند.
در جلسات متعددی فرماندهان و مسئولین مهندسی سپاه مشخصات و چگونگی ساخت این پل را بررسی کردند و پس از تصویب طرح نهایی، قرارداد ساخت آن ابلاغ گردید. طبق محاسبات انجام شده 6000 قطعه از پل باید در مدت 5 / 2 ماه ساخته می‏شد.

سازماندهی اولیه

پس از تصویب نهایی طرح و با توجه به محدودیت زمانی، به منظور ایجاد سهولت در امور اجرایی و به وجود آمدن هماهنگی لازم میان سازمان‏های مختلف، مقرر شد وزارتخانه‏های بازرگانی، صنایع سنگین، سازمان صنایع و گسترش (کارخانجات تحت پوشش وزارت صنایع سنگین) و بنیاد مستضعفین در سه شیفت 8 ساعته مراحل ساخت تا تولید را انجام دهند. در این رابطه دستگاه‏های مربوطه تحت نظارت گروه‏های مختلف، 400 پرسنل را به کار گرفتند و سازمان اجرایی پل را در دو بخش امور پشتیبانی و تولید و حمل پل تا دپو، مورد بررسی قرار دادند.
برای همه مراحل مختلف ساخت و ساز پل و حمل و نقل آن و کلیه امور مربوط به پل از مونتاژ، نصب، خدمات، نگهداری گرفته تا انتقال آن‏ها چارت سازمان با (زمانبندی‏های لازم) تهیه شد که به همه آن‏ها، بدون اینکه تداخلی پیش بیاید، عمل شد. (4) البته چون قطعات پل‏ها در کارخانجات مختلف ساخته می‏شد، ساخت اولیه قسمت‏های مختلف پل بعضا با اشکالاتی مواجه می‏شد. اما به هر حال، مرحله اول (امور پشتیبانی تولید) به ستاد فوریت‏های وزارت سپاه واگذار شد و بخش دوم (حمل و نقل) از کارخانه تا پادگان شهید حبیب اللهی به گروه‏های زیر واگذار گردید:
1. گروه تخلیه از قطار و بارگیری بر روی تریلر؛
2. گروه عملیات خاکی (جهت احداث اسکله خاکی که برای تخلیه پل‏ها و به آب اندازی در نظر گرفته شد)؛
3. گروه تخلیه و آب اندازی؛
4. گروه مونتاژ اولیه؛
5. گروه انتقال تا محل نصب و اتصال به سرپل اصلی؛
6. گروه نصب؛ و
7. گروه نگهداری.
در جریان آزمایش، بعضا نر و مادگی دو قطعه از دو کارخانه با یکدیگر تطابق نداشت و یا عدم اتصال سیم‏ها به وسیله زنجیر و یا سیم به بدنه پل توسط برخی کارخانجات سازنده، موجب گم شدن و یا سقوط آن‏ها به داخل آب می‏شد که مشکلات فراوانی برای پرسنل نصاب ایجاد می‏کرد.
پس از تصویب ساختار و مشخص شدن مسئولیت‏ها، در بدو امر گردانی به نام »خیبر« در تهران جهت آموزش مراحل اجرایی عملیات نصب تشکیل شد و با استقرار تعدادی پل در دریاچه آزادی، تمرین‏های خود را آغاز کردند و برادر جولایی به همراه تعداد کمی از هم رزمان به آموزش نیروهای گردان مشغول شدند. (5)
البته نیروهای گردان (در منطقه عملیات) که از جوانان غیر رزمی بودند در دو گردان سازماندهی شدند. گردان اول در خط مونتاژ و دومی در خط نصب در سه شیفت 8 ساعته کار می‏کردند.
برای اینکار به ناچار نیروهایی را به کار گرفتیم که از حیث جثه و یا سن، امکان حضورشان در گردان‏های عملیاتی خط شکن وجود نداشت. آنان عموما جوانانی ریز نقش و غیر رزمی بودند که فرمانده گردان‏های عملیاتی از پذیرش آن‏ها برای اجرای عملیات رزمی خطشکن اکراه داشتند. لذا باید اذعان کنم هم مدیریت و هم به کارگیری آن‏ها، کمتر از تلاش مهندسین در خلق اثر پل خیبری نبود. ما هرگز به آن‏ها نگفتیم که شما بدرد نخور و کار بلد نیستید بلکه معتقد بودیم این نیروها حتما در جایی از جبهه به غیر از یگان‏های رزمی می‏توانند مؤثر باشند. (6)

ساحل سازی

شیب ملائم آب در هور در نزدیکی ساحل تقریبا به صفر می‏رسید. برای دستیابی به حداقل عمق شناوری لازم، احداث اسکله خاکی ضروری بود. گروه عملیات خاکی طرح اسکله‏ای به طول 750 متر (شامل 500 متر پل ارتباطی) به عرض 3 و ارتفاع 5 / 3 متر به اجراء درآورد. عملیات ساخت و ساز اسکله طی 8 شبانه روز در سه شیفت کاری انجام شد. همچنین جاده خاکی از ابتدای جاده آسفالته تا محل اسکله به طول تقریبی 16 کیلومتر احداث گردید. (7)

انتقال و حمل پل

6000 قطعه پل خیبری که حدود 70% آن در تهران تولید شده بود به تدریج به منطقه انتقال داده شد. چگونگی انتقال قطعات پل به منطقه به لحاظ رعایت مسائل حفاظتی یکی از مشکلات اصلی پروژه محسوب می‏گردید. در مرحله اول، قطعات از محل تولید تا دپو (اهواز - پادگان شهید حبیب‏اللهی در فاصله 100 کیلومتری منطقه عملیات) به وسیله قطار و سپس تا محل اجراء (اسکله) توسط تریلی حمل می‏شد. (8) (9) عدم رعایت مسائل امنیتی در زمینه لجستیک، مضرات جبران ناپذیری را متوجه عملیات می‏کرد. در انتقال آشکار قطعات پل خیبر ستون پنجم که عمدتا در مسیر سه راه خرمشهر حضور داشتند می‏توانستند تعداد خودروها و نوع قطعات حمل شده را آمارگیری کرده و به این ترتیب، دشمن را از جهت حرکت و عمق منطقه عملیاتی مطلع سازند.
نکته مهم در این فرآیند، رعایت مسائل حفاظتی بود. موفق شده بودیم اصل حافظت را در تهران با وجود آن که کارخانجات زیادی در حال ساخت قطعات مختلف پل بودند کاملا رعایت و به اجراء بگذاریم. زیرا در طول ساخت، کسی نمی‏دانست این قطعات برای چه منظوری است و در کجا از آن‏ها استفاده خواهد شد. وقتی چنین ملاحظاتی صدها کیلومتر دورتر از منطقه رعایت شد، طبیعی بود که در منطقه این حساسیت بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. لذا به هنگام انتقال پل‏ها به منطقه، تلاش شد تا رانندگان تریلی‏ها در بی‏خبری مطلق قرار گیرند و تحت هیچ شرایطی متوجه منطقه عملیاتی نشوند.
کار انتقال قطعات به منطقه با تاریکی هوا آغاز و تا قبل از روشنایی مجدد انجام می‏شد. تریلی‏ها با چراغ‏های خاموش روی دژ به عرض 3 متر و طول 35 کیلومتر که دو سوی آن آب بود، حرکت می‏کردند. کوچکترین غفلت از سوی راننده، واژگون شدن آن‏ها به درون آب هور را به دنبال داشت. به عبارتی؛ راننده‏ها مانند افرادی که چشمان‏شان بسته است باید روی جاده‏ای باریک حرکت می‏کردند؛ لذا هدایت آن‏ها بسیار مشکل، جسورانه و به صورت حرفه‏ای انجام می‏پذیرفت. برای این منظور یک موتور سوار که جلوی آن‏ها حرکت می‏کرد، وظیفه هدایت رانندگان را به عهده داشت. از سویی باید ذهن برخی راننده‏ها را نسبت به آنچه در طول مسیر می‏دیدند و حساسیت نشان می‏دادند تغییر می‏دادیم، مثلا اگر اسمی از جزیره به گوششان می‏خورد به او القاء می‏کردیم که نزدیک (یا داخل) جزیره هستیم. اگر حجمی از چراغ‏های روشن را در مسیر می‏دید، می‏گفتیم آن‏ها متعلق به شهر بصره یا مثلا آبادان هستند.
خلاصه سعی در صحنه سازی داشتیم تا کار فریب به خوبی انجام شود. ناچار بودیم دست به این ترفندها بزنیم. باید ایمنی کار در منطقه محفوظ می‏ماند. (10) البته از آنجا که خروج نیروهای مستقر در منطقه به مدت 3 ماه ممنوع اعلام شده بود و نگهداری رانندگان جرثقیل برای مدت 3 ماه امکان‏پذیر نبود، لذا آموزش تعدادی از نیروهای مستقر در منطقه برای فراگیری کار با جرثقیل در دستور قرار گرفت.

پی‌نوشت‌ها:

* پژوهشگر مسائل جنگ ایران و عراق
1. برگرفته از نوار مصاحبه با سردار مهرداد.
2. برگرفته از نوار مصاحبه با سردار وفایی.
3. نظر به اینکه نامی که برای عملیات در نظر گرفته شده بود موسوم به خیبر بود، لذا پل شناور مورد نظر به نام پل خیبری شهرت یافت.
4. برگرفته از نوار مصاحبه با سردار وفایی و سردار مهرداد.
5. برگرفته از نوار مصاحبه با سردار وفایی.
6. برگرفته از نوار مصاحبه با سردار فتوحی.
7. گزارش برادران مالمیران و مدد، گزارش کار، بانک اطلاعات ستاد کل سپاه.
8. هر تریلی در هر بار به طور متوسط 4 سطح پل خیبری (مشتمل بر 24 متر پل مفید) را منتقل می‏کرد. در بدو امر، کار تخلیه مونتاژ و نصب پل با استفاده از 10 تریلی صورت پذیرفت ولی به تدریج این تعداد به 50 عدد بالغ گردید. نظر به وزن زیاد قطعات پل، و سختی تخلیه آن‏ها توسط نفر، این کار با استفاده از جرثقیل‏های بوم کوتاه انجام گرفت (که از دید دشمن هم مخفی می‏ماند.).
9. برگرفته از نوار مصاحبه با سردار فتوحی.
10. گزارش برادر مدد، گزارش کار، بانک اطلاعات ستاد کل سپاه.

منبع: فصلنامه مطالعات جنگ ایران و عراق، سال ششم، شماره بیست و چهارم.

 

https://rasekhoon.net/article/show/639858/%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C-%D9%88-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D9%BE%D9%84-%D8%AE%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DB%8C-(1)/

 

پل شناور خیبر 1

موضوع	جنگ ایران و عراق
نوع مقاله	عمومی
نویسنده
مترجم
نام فرستنده	دبیر سایت
تاریخ انتشار	13850822
منبع	سایت ساجد
پیوند مرتبط	برای توضیحات بیشتر اینجا کلیک کنید
چکیده	پل شناور خیبر از اصلی‌ترین طرح‌های اجرا شده توسط مرحوم مهندس حاج بهروز پو‌رشریفی است. منطقه عملیاتی «خیبر» در شرق «دجله» و در داخل «هورالهویزه» واقع شده. این منطقه از شمال به «العزیز» و از جنوب به «القرنه»، «طلاییه» و نیز در یک محور به «زید» محدود می‌گردد. پل شناور خیبر از اصلی‌ترین طرح‌های اجرا شده توسط مرحوم مهندس حاج بهروز پو‌رشریفی است.  منطقه عملیاتی «خیبر» در شرق «دجله» و در داخل «هورالهویزه» واقع شده. این منطقه از شمال به «العزیز» و از جنوب به «القرنه»، «طلاییه» و نیز در یک محور به «زید» محدود می‌گردد. منطقه عملیاتی خیبر دارای دو نوع طبیعت متفاوت (هور و خشکی) بود.
کلید واژه	پل شناور خیبر 1 - مقاله پایداری- جنگ تحمیلی- دفاع مقدس- منطقه عملیاتی «خیبر» -هورالهویزه
توضیحات
بازدید	3799

http://www.dsrc.ir/View/article.aspx?id=2987

 

 

کد خبر: ۳۳۹۱۲

صفحه نخست » مطالب

تاریخ انتشار: ۲۹ فروردین ۱۳۹۷ - ۱۶:۳۶

گفت‌وگو با مهندس دفاع مقدس ، دکتر سید جواد هاشمی فشارکی

"مهندسی دفاع مقدس وآموزه های آن "

بیست و هفتمین گردهمایی مجمع مهندسی دفاع مقدس 26 فروردین ماه 97 با حضور پیشکسوتان مهندسی و تخریب دفاع مقدس با میزبانی مهندسی ناجا در مجتمع امام علی (ع) برگزار شد. در ادامه مصاحبه با یکی از رزمندگان مهندسی شرکت کننده در مراسم فوق پرداخته میشود

به گزارش پایداری ملی، بیست و هفتمین گردهمایی مجمع مهندسی دفاع مقدس 26 فروردین ماه  97 با حضور پیشکسوتان مهندسی و تخریب دفاع مقدس با میزبانی مهندسی ناجا در مجتمع امام علی (ع) برگزار شد. در ادامه مصاحبه با یکی از رزمندگان مهندسی شرکت کننده در مراسم فوق پرداخته میشود : 

از نقش  واهمیت مهندسی در دفاع مقدس برایمان بگویید: 

دفاع مقدس هشت ساله ، حاصل تلاش دلیرمردان رزمندگان دفاع مقدس درحوزه های مختلف بوده ، برایند ان منتج به پیروزیهای چشمگیر و بی نظیری گردید . سد دفاعی و خط شکن را رزمندگان پیاده بسیجی تشکسل مدادند و برای موفقیت عملیات بخشهای دیگر نقشهای مهمی را بعده داشتند – بخشهای اطلاعات عملیات ، اداوات وتوپخانه ، تخریب ومهندسی وغیره – نقش مهندسی ویژه بود ، زیرا اغلب بخشهای دیگر بدان وابسته بودند- مهندسی پیش از عملیات بایستی تسهیلاتی را فراهم میکرد و حین عمیلات نیز بایستی خاکریز وجاده و.... را فراهم می کرد و بعد از نیز بایستی نسبت به ایجاد استحکامات اقدام می نمود . که چناچه چنین اقداماتی صورت نمی گرفت ، تثبیت مواضع رزمندگان میسر نمی گشت .

ماموریت مهندسی در دفاع مقدس  چه بوده است ؟

ماموریت  مهندسی دردوران  دفاع مقدس، متناسب با مراحل تهاجمات  دشمن به میهن اسلامی مان شکل گرفت و متقابلا متناسب با نیاز های مقاطع زمانی مختلف، در حوزه های زیر ایفای نقش کرد:

نخست مهندسی سدی در برابر دشمن بوده ؛چرا که  در مرحله اولیه تهاجم غافلگیر کننده دشمن در روزهای آغازین  جنگ تحمیلی تا چند ماه بعد، مهندسی به کمک نیرو های مدافع سرزمین آمده و با برخی از اقدامات، مانع پیشروی دشمن شد. عملیات انتقال آب به دشت خوزستان توسط طرح سد سید شریف، کانال شهید چمران، کانال غدیر و...، با ایجاد موانع آبی بر سر راه دشمن، سبب زمین گیر شدن لشکر زرهی دشمن شد؛ به گونه ای که ادامه تحرک از دشمن سلب گردیده و دشمن مجبور به توقف در پیشرویهای خودشد. والا زمینهای زیاد دیگری را تصرف کرده  و عمیلاتهای زیادتری برای بازپس گیری ان نیاز میشد و خونهای بیشتری ریخته میشد که بحمدالله بسیار اثر گذار بود و بعبارتی میتوان گفت دشمن در تصرف اهداف اولیه اعلامی خود با شکست مواجه شد . و یکی از دلایل اصلی ان همین اقدامات مهندسی رزمندگان مهندسی دفاع مقدس بود.

دومین ماموریت مهندسی، ساختن استحکامات کمر بند دفاعی بود ؛ پس از توقف پیشروی دشمن، رزمندگان مهندسی با وجود محدودیت ماشین آلات مهندسی وتجهیزات ، با عملیات اجرای خاکریزهای تعجیلی، کانال، دژ، راه های دسترسی، سنگرهای گوناگون و مواضع دفاعی نیرو های خودی را ایجاد کردند.و بعبارتی رزمندگان بسرعت توانستند در پشت ان مستقرشده واز کشور دفاع کنند. و همچنین مقر های عقبه یگان های رزم، اردوگاه ها، مقر فوریت های پزشکی و بنه های پشتیبانی، توسط آنها طراحی واحداث شد. تا امکان پیشتیبانی از زمندگان  سهل وامن شود .

ماموریت سوم ،  پشتیبانی مهندسی در باز پس گیری مناطق اشغالی بود ؛ پس از عزل  بنی صدر ، رییس جمهور ( که مدعی روش اشکانی بود که راهبرد بسیار خسارت باری بود ومانع همکاری ارتش با سپاه و بسیج بود  )  و رفع موانع ایجاد شده از سوی وی برای مقابله با دشمن ، رزمندگان شجاع وفداکار اسلام در یک سلسله عملیات بی نظیر، موفق به باز پس گیری مناطق اشغال شده از دست دشمن شدند. در این عملیات های بزرگ، توانمندی مهندسی، یک رکن اساسی بود؛ به گونه ای که می بایستی بستر ارتباط زمینی جهت ایجاد پشتیبانی از پیشروی رزمندگان تأمین می شد. و این امر مهّم با طراحی و احداث پل های سریع النصب، راه سازی، عملیات فریب دشمن، اجرای تونل در زیر رودخانه اروند و... صورت گرفت و مهندسی با اقدامات خود، در باز پس گیری مناطق اشغالی، نقش مهمی را ایفا کرد.که اگر نبود این این اقدامات مهندسی ، یا اساسا عمیلیاتها موفق ننی شدند ویا اگر موفق هم میشدند نمی توانست تثیت و حفظ شود .

چهارم مساله  پشتیبانی مهندسی  از عملیاهای نظامی بود ،پشتیبانی مهندسی  در مراحل تنبیه متجاوزدرمناطق اشغالی ونیز تنبیه متجاوز در فراسوی مرزها و ایجاد حریم ایمنی برای کشور بود که رزمندگان مهندسی با قوه ابتکار و خلاقیت بی نظیر خود، صحنه های بی بدیلی در طول جنگ های دنیا خلق کردند. ساخت و نصب پل شناور خیبر به طول 14 کیلومتر بر روی دریاچه هور درعملیات خیبر و احداث جاده خاکی بر روی دریاچه هور برای اتصال به جزائر مجنون و نیز ساخت و نصب پل شناور و متحرک و نیز پل عظیم لوله ای والفجر 8 بر روی بستر رودخانه خروشان اروند رود ایجاد بیمارستان های امن و مستحکم و مجهز صحرایی، مانند بیمارستان فاطمه الزهرا، علی ابن ابیطالب و...، نمونه ای از این اقدامات بوده است.

پنجمین ماموریت مهندسی رزمی ،  مقابله با خرابی های دشمن بود ؛ دشمن متجاوز در طول 8 سال جنگ تحمیلی، به وسیله بمباران و موشک باران، زیر ساخت های کشور، از جمله پل های مهم راه آهن، نیروگاه ها، پالایشگاه ها، فرودگاه ها، بنادر و... را تخریب کرد و یا خسارت فراوانی به آنها وارد کرد؛ اما مهندسین کشور با اقدامات خود، در مرحله نخست در جهت مهار خسارات تلاش کردند؛ سپس به باز سازی بخش های مهم آنها پرداختند. که این اقدامات سبب شد که اولا شرایط کشور بحرانی نشود و ثانیا نیازهای اساسی مردم  تحت فشارمضاعفی که دشمن دنبال میکرد  واقع نشود.

ششمین ماموریت مهندسی دفاع مقدس ،در خدمت ایمنی شهروندان بود ؛ از انجا که شهرهای مختلف کشور نیز از حمله متجاوزان در امان نماندند و خسارات و تلفات فراوانی را متحمل شدند. از این رو، مهندسین کشور در جهت تأمین امنیت جانی و روانی مردم، نسبت به آماده سازی فضا های امن برای استقرار مردم و نیز ایجاد پناهگاه های عمومی و اختصاصی، در حدمقدورات کشور اقدامات لازم را به عمل آوردند. وتا حدود زیادی سبب کاهش تلفات جانی و نیز امنیت روانی جامعه گردد.

عوامل موثردر موفقیت  مهندسی در  زمان دفاع مقدس  چه بوده است ؟

عوامل مختلفی در  موفق بودن مهندسی در دوران دفاع مقدس  وجود داشته ، که برخی انگیزشی ،برخی اجرایی و برخی مدیریتی بوده اند که اهم ان موارد زیر بوده است :
نخستین ومهمترین انها ایمان وتوکل به خداوند وغرور وغیرت دینی بعنوان موتورمولد ومحرکه مهندسی با ان وضعیت اندک اغاز جنگ بوده است .

دومین عامل راهبری کلان و فرماندهی یک  رهبر الهی و شعار بلند حضرت امام که" ما می توانیم " باعث روحیه و جسارت جوانان انقلابی شد. و بدنبال آن ، مدیریت انقلابی و در صحنه مهندسی و پشتیبانی وهمچنین  قدرت تصمیم‌گیری و آزادی عمل منطقی و مؤثر نیروهای مهندسی در صحنه عمل؛بود .

سومین عامل ، در آن شرایط  محاصره اقتصادی و تحریم نظامی ما که حتی از دادن سیم خاردار هم به ما جلوگیری میشد، نگاه به داخل بود و عدم چشم داشت به کشورهای خارجی در یاری رسانی ، چه انکه خودشان مسبب و یار دشمن بودند. اعتقاد و خودباوری و خود اتکایی و استفاده از امکانات ملی

دیگر اینکه ، استفاده فراوان دشمن از مهندسی زمین، آب، مین، آتش و برتری هوایی و ... وضرورت تسلط  ومقابله با آن بود

یکی دیگر از عوامل ، روحیه ریسک وخطرپذیری مهندسی و مهندسان رزمنده و ایثارگرو حفظ روحیه خطرپذیری و جسارت نیروهای مهندسی بوده است .

دیگر اینکه ،سازماندهی مناسب امکانات مهندسی رزمی. سازماندهی متناسب با رزمی فاقد آمادگی و تجربه وارتقای تخصص و مهارت در نیروهای مهندسی؛بود

یک عامل مهم نیز برخورداری از تفکر خلاق و پویا بود ؛ خلاقیت در مهندسی  باپویایی و بهره‌گیری از روش‌ها وتاکتیک‌های بدیع مهندسی به منظور فراهم آوردن محیط‌های جغرافیایی و عملیاتی غیر قابل تصور برای دشمن بسیار مجهز و رفع محدودیت های موجود از مقدورات نیروهای خودی بوده است . این خلاقیت به عواملی مربوط میگشت که بخشهایی از ان در بالا اشاره شد.

مهندسی دفاع مقدس  نقشهایی داشته ویا دارای چه بخشهایی بوده است ؟

مهندسی در دوران دفاع مقدس به اقدامات زیر می پرداخته است که هر کدام از نظر کیفیت وکمیت بسیار بی نظیر بوده است  : 

•    راه سازی یا جاده سازی ( جاده های عملیاتی وپشتیبانی و...). مثل جاده سیدالشهد(س)
•    پل سازی (پل وعبور)، شامل  پل های دایمی  و پلهای موقت در دودسته پلهای سبک وسنگین  .مثل پل بی نظیرخیبر بطول 13 کیلومتر بر روی هورالعظیم  و پل متحیر العقول والفجر 8  برروی رودخانه خروشان ارود

•    مواضع واستحکامات، شامل خاکریز( انواع خاکریزبصورت تعجیلی – یک جداره – دوجداره )- سنگر( جهت نیروهای پیاده – توپخانه – زرهی –بهداری و. ...)  –کانال( بصورت خشک نفررو – کانال انتقال آب- و.....) –زاغه –احداث انواع قرارگاه عملیاتی  ( مشترک ، تاکتیکی ، یگانی )  – انواع اردوگاه  با کاربریهای مختلف رزمی (ستادی ، ییاده ، بنه و....)  ،  ساحل سازی ، اسکله  و.......

•    اقدامات ساختمانی، شامل مرمت ویا احداث ساختمانهای پادگان عقبه  - حمام بصورت حمام ثابت وسیار- سرویس های بهداشتی بصورت ثابت ویا سیار- و..... 

•    اقدامات ویژه ، شامل احداث انواع بیمارستان صحرانی –حمام شیمیایی - اورژانس صحرایی  - زاغه  و پناهگاه

•    بخش تخریب وانفجارات ( چک وخنثی سازی ) در مراحل حین عملیات و یا پس از عملیات رزمندگان دفاع مقدس 

• و سایر اقدامات دیگر

ازمصادیق نوآوری و خلاقیت در عرصه مهندسی رزمی نام ببرید.بفرمایید خلاقیتهای مهندسی دفاع مقدس چه چیزهایی بوده است ؟

مدیریت جهادی واقعی در دوران دفاع مقدس شکل گرفت که به دنبال آن خلاقیت در تمامی عرصه های دفاع مقدس و بخصوص در حوزه مهندسی روز به روز پدیدارتر گشت. 

•    احداث خاکریزهای تعجیلی توسط بسیجیان  وجهادگران سنگر ساز بی سنگر در شرایط سخت آتش دشمن

•    نوآوری و خلاقیت در ساخت پلهای شناور ، بخصوص  شناور بشکه ای در دارخوین

•    نوآوری و خلاقیت در ساخت پل بی نظیر خیبر بطول 13 کیلومتر

•    احداث کانال سلمان برای جلوگیری از حرکت تانک های دشمن دردشت جنوب ، که سبب گیرافتادن دشمن در باتلاق شد

•    احداث سنگر بتنی پشی ساخته و قابل حمل و سریع الاحداث قرارگاهها و سنگرهای اجتماعی در پشت جبهه

•    احداث سد خاکی بر روی بهمن شیر پس از بمباران پل های روی رودخانه و فراهم سازی عبور خودورهااز روی آن 

•    احداث پل بعثت لوله ای روی رودخانه خروشان اروند رود

•    ساخت شنی برای وانت لندکروز وتبدیل آن خودرو شنی دار،  برای عبور از زمینهای  رملی

•    نوآوری در ساخت قایق های چوبی برای عبور در مرداب ها و هور و نیزارها

•     ساخت بالنی بنام  ابابیل برای مناطق تنگه ای جهت برخورد با هواپیماهای عبوری دشمن

•    و موارد دیگر

چه درسهایی از تجارب مهندسی دفاع مقدس میتوان گرفت ؟

دفاع مقدس هشت ساله دارای انبوهی از تجارب شیرین وتلخی است که بعنوان یک گنج  پر بها بایستی مورد کاوش قرارگرفته و بهره برداری شود. بخشی از آن بعنوان حفظ هویت تاریخ  پرافتخار کشورمان و بخشی نیز بعنوان کاربست ان برای اینده استخراج شود. گرچه ممکن است که جنگی مشابه با بعث عراق را نخواهیم داشت ولی با تطابق با شرایط حال و اینده قابل بهره برداری خواهد بود . چه این که بسیاری از اقدامات بعداز جنگ  با روحیه "ما میتوانیم" دفاع مقدس شکل گرفت . بسیاری از نوآوری های دوران دفاع مقدس ، بخصوص در بخش مهندسی کشور مقدمه پیشرفت های بعداز جنگ  شد. وسبب افتخارات دیگری برای کشور گردید . 

تجربه دیگر اینکه ، بخش های مهندسی کشور در زمان شروع جنگ تحمیلی بدلیل عدم امادگی وپیش بینی های لازم  ، سبب شد تا خسارات زیادی در مقابله با تجاوز دشمن حاصل شود و مدتی زمان برد تا به مرور مهندسی با قوه خلاقانه خود را باشرایط جنگی کشور آماده کند- بنابراین در شرایط فعلی که فرصت هست بایستی تمهیدات لازم جهت امادگیهای لازم در بخشهای مهندسی دستگاههای دولتی و شهرداریها و..... صورت گیرد تا  و از امادگی لازم برای مواجهه با بحرانهای اختمالی برخوردار شوند

تجربه دیگر اینست که در طراحی و اجرای پروژه های ملی دربخشهای حیاتی و حساس ، تمهیدات لازم  صورت گیرد تا حداقل اسیب پذیری را داشته باشد و درصورت مواجه با خطر بتوانند به سرعت بر آن فایق ایند.

تجربه دیگر اینکه ما درجنگ بصورت تجربی ، اقدامات را بکار بستیم ، لکن در شرایط فعلی بایستی مهندسان و شرکتهای مهندسی از اموزشهای لازم برخوردار شوند و درطراحی های یشان تمهیدات لازم را  برای شرایط بحرانهای احتمالی اینده پیش بینی کنند.

وتجربه دیگر توجه مسولین ومدیران به اهمیت موضوع و بکاربستن تمهیدات لازم  در تصمیمات خود باشند.
که قطعا با توجه به تجارب فوق، آینده  ای امن وسربلند برای کشور تضمین خواهد شد.  

 

 

https://paydarymelli.ir/fa/news/33912/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9-%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3-%D9%88%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%86-

 

 

نگاهی به عملیات خیبر

طراحی و ساخت پل خیبر به عنوان طولانی‌ترین پل شناور نظامی جهان/ استفاده گستـرده عراق برای اولین بار از سلاح‌های شیمیایی

در سال ۶۳ یگان مهندسی رزمی سپاه با مشارکت جهاد سازندگی و وزارت صنایع سنگین وقت، در طرحی ابتکاری برای وصل کردن ساحل شرقی هورالهویزه به جزایر مجنون در مدت ۷۵ روز، پل شناوری به طول ۱۳ کیلومتر ساختند که ساخت چنین پلی در تاریخ جنگ‌ها بی‌سابقه بود.

کد خبر: ۷۱۴۹۸

تاریخ انتشار: ۰۴ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۱:۴۱ - 23February 2016

به گزارش دفاع پرس از مشهد، پس از فتح خرمشهر و عقبنشینی سراسر ارتش عراق، دشمن برای دستیابی به پدافند مطمئن، تدابیری به کاربست؛ بهگونهای که در مناطق کوهستانی، ارتفاعات مرزی را همچنان در اشغال خود نگه داشت و در مناطق پست، با به کارگیری موانع مصنوعی موقعیت خود را تحکیم بخشید. درعینحال، دشمن از موانع طبیعی نیز بهمنظور ایجاد اطمینان بیشتر بهره میگرفت. در این میان، رودخانه عریض اروند و منطقه وسیع هورالعظیم از نگرانی دشمن نسبت به تهاجم قوای ایران کاسته بود. این موضوع در منطقه هورالعظیم بیشتر مشهود بود، بهطوریکه دشمن هیچگونه مانعی را برای ایجاد پدافند در غرب این منطقه در نظر نگرفته بود. عراق هرگز نمیپنداشت آبگرفتگی وسیع هورالعظیم برای نیروهای پیاده ایران قابل عبور باشد؛ و نیز گمان نمیکرد قوای مسلح ایران تلاش اصلی خود را در این منطقه قرار دهند.

تغییر تاکتیک عراق در سال سوم و چهارم جنگ

همچنین عراق در سالهای سوم و چهارم جنگ تاکتیکهای جدیدی اتخاذ کرد، که طبعاً نیازمند به کارگیری تاکتیکها و تدابیر جدید بود. بهمنظور برهم زدن معادله نظامی جنگ به نفع جمهوری اسلامی و به دست گرفتن ابتکار عمل، منطقه هور با سه ویژگی انتخاب گردید: ضعف و ناتوانی دشمن در عملیات آبی –خاکی، سرعت عمل و غافلگیری.  

غفلت عراق از هور              

منطقه هور با توجه به تجارب به دست آمده از عملیات رمضان تا والفجر 4 و با در نظر گرفتن توان خودی و دشمن، و نیز نقش زمین و تأثیرگذاری آن، انتخاب شد. نظر به راکد بودن نسبی آب هور و وسعت بیش از اندازه آن، که طبعاً منجر به طولانی شدن عقبههای نیروهای خودی میشد و نیز فقدان زمین مناسب جهت قدرتمندی و قابلیتهای نیروهای خود (پس از عملیات رمضان تا قبل از خیبر)، از جمله شرایط و عواملی بود که موجب میشد دشمن تصور عملیات گسترده را از طرف هور نداشته باشد و همین تصور باعث گردید که عراق، از جزایر مجنون شمالی و جنوبی و شرقی دجله تنها با چند گردان پدافند نماید.

در این میان، اجرای عملیات والفجر مقدماتی در منطقه شمال هور، بهرغم نتایج غیر مطلوب آن، نتیجهای بزرگ –هرچند غیرمستقیم –بر جای گذارد. عملیات در منطقه چزابه، شناسایی موقعیت ضعیف دشمن در منطقه هور را در پی داشت.    

خیبر ما حصل تجربیات عملیات والفجرمقدماتی بود    

فرماندهان سپاه پاسداران که به مناسبت عملیات والفجر مقدماتی در آن منطقه حضور یافته بودند، با مشاهده نقاط ضعف دشمن، سریعاً به طراحی عملیات خیبر پرداختند و با استفاده از تجربه حاصل از عملیات والفجر مقدماتی، ضریب امنیت را شدت بخشیده و رعایت حفاظت اطلاعات را اصل قرار دادند. مضافاً به اینکه دو نکته مهم دیگر در دستور کار قرار گرفت. نکته اول، فعالیتهای شناسایی بود که با توجه به رعایت اصل حفاظت، به نیروهای بومی سپاه خوزستان واگذار شد.

نکته دوم، تغییر در سازمان رزم سپاه پاسداران و ایجاد قابلیت عملیات آبی –خاکی بود که باید متحقق میشد ، بر همین اساس، یگان دریایی سپاه (قرارگاه نوح) تشکیل شد. درعینحال، برای جلوگیری از هوشیاری دشمن، قرارگاه دریایی سپاه در بوشهر فعال گردید تا به این وسیله تلاش جدید بهمنظور افزایش فعالیت در خلیجفارس تلقی گردد.

سخن مقام معظم رهبری (مدّظلّه العالی) در خصوص عملیات خیبر

«دلیل مهارت اینها و عظمت کار اینها این است که پختگان نظامی ما، برادرانی که در ارتش بودند و سالها کار کرده بودند -  که در طراحی عملیات با همدیگر مینشستند، در فتح المبین، در بیتالمقدس، در خیبـر،  جاهای دیگر، تبادلنظر میکردند - همه، کار اینها را و فکر اینها را تصدیق و تأیید میکردند، و دلیل روشنتر اینکه اینها توانستند یک ارتش مجهز پشتیبانی شده  از سوی قدرتهای بزرگ را، با آن همه سازوبرگ در عملیاتهای فوقالعاده عجیبی، آنچنان در محاصره بیندازند که آنها خودشان حیرت کنند.»

«عملیات خیـبر»

رمز عملیات: یا رسولالله (ص)

تاریخ عملیات: 1362/12/3

مدت عملیات: 19 روز

منطقه عملیات:

جبهه  جنوب کشور(هور الهویزه و جزایر مجنون)

نتایج عملیات:

آزادسازی هور به  وسعت 1000کیلومترمربع و از  جزایر مجنون به وسعت 180 کیلومترمربع

تلفات دشمن متجاوز:

15000 نفر کشته و زخمی - 1140 نفر اسیر

انهدام تجهیزات دشمن:

هواپیما:13فروند/ بالگرد:4 فروند / تانک و نفربر: 150 دستگاه/خودرو نظامی: 200 دستگاه

غنائم جنگی:

150 دستگاه تانک و نفربر- 250 خودرو–19 عراده توپ صحرایی دوربرد –30 عراده توپ ضد هوایی -  120 دستگاه ماشینآلات مهندسی و...

آغاز عملیات خیبر

بیش از 3 سال از آغاز جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران اسلامی میگذشت  و با وجود انجام چندین عملیات بزرگ و کوچک علیه متجاوزین ارتش بعث عراق در جبهههای غرب و جنوب؛ لیکن به جهت موقعیت خاص منطقه طی این مدت هیچگاه عملیاتی  توسط رزمندگان اسلام در منطقه  مرزی شلمچه و هور الهویزه  صورت نگرفت.

دشمن متجاوز نیز با توجه به شناخت از سختیهای عملیات در این منطقه  بهویژه وسعت زیاد هور و فاصله  طولانی آن از ساحل تا  هدف و نیز دیگر موانع طبیعی موجود هرگز تصور نمیکرد هجومی را از سوی نیروهای ایرانی  در این منطقه شاهد باشد.

اما در روزهای پایانی سال 62 موقعیتی فراهم شد که پس از ماهها بررسی و شناسایی منطقه و با  بهرهگیری از همین تصور ذهنی دشمن در عدم توانایی و امکان عملیات از سوی نیروهای ایرانی؛  ارزیابی فرماندهان نظامی ایران بر امکان اجرای عملیات در این محدوده آبی- خاکی  قرار گرفت .

لذا پس از شکلگیری قرارگاه فرماندهی و ستاد مشترک سپاه و ارتش ، طرح این عملیات حساس رونمایی شد و در قرارگاه خاتمالانبیاء(ص) که  اکنون در رأس  تصمیمات  مشترک ارتش و سپاه قرار داشت و نقش حساس خود را به عنوان هماهنگکننده و پشتیبانی جنگ عهدهدار شده بود؛ موردبحث و  ارزیابی  کارشناسی قرار گرفت.

در طراحی عملیات، دو محور مستقل «هورالهویزه و زید»و با تصرف اهداف (العزیر، القرنه، جزایر مجنون شمالی و جنوبی، نشوه و طلائیه توسط یگانهای سپاه) و ( عبور از خط زید، الحاق بر روی پل نشوه با سپاه، توسط یگانهای ارتش) تعیین شد.

اجرای 3 عملیات انحرافی قبل از عملیات خیبر

با تصویب اجرای این طرح مقرر شد پیش  از آغاز عملیات خیبر، 3 عملیات انحرافی در جبهههای شمالی و میانی جنگ انجام گیرد تا  علاوه بر کسب دستاوردهای هجومی، بتوان ذهن و توان دشمن را بیش از پیش از منطقه هور الهویزه منحرف  و به این مناطق منعطف کرد.

لذا  سه عملیات پیدرپی به نامهای«تحریر القدس» در 21 بهمن در شمال عراق، « والفجر5»در 26 بهمن در منطقه جنوب مهران و« والفجر 6» در 3 اسفندماه 1362 در منطقه دهلران و منطقه چزابه انجام شد و با مشغول ساختن بخش عمدهای از قوای دشمن بعثی در این مناطق، نیروهای خودی توانستند پس از ماهها تمرین و آموزش و با استفاده از تاکتیک غافلگیری اقدام به اجرای فرمان نموده و با توکل به خداوند قادر متعال در تاریخ 1362/12/3عملیات  آبی- خاکی خیبر را با رمز مقدس یا رسولالله(ص)آغاز کنند.

آغاز عملیات خیبر

عملیات در ساعت 21:30 روز 1362/12/3 با رمز یا رسولالله(ص) آغاز شد. در مجموعه محورهای عملیاتی خیبر، دو جزیره مجنون شمالی و جنوبی، دکلهای فشارقوی برق، دکلهای تقویتی رادیو و تلویزیون، تأسیسات و کارخانههای کاغذسازی و چاههای نفت عراق قرار داشت.

در مرحله نخست عملیات، بهجز در محور زید پیشروی در سایر محورها خوب انجام شد بهطوریکه در روز چهارم عملیات،گروهی از نیروها در ورود به شهر القرنه عراق با استقبال مردم شیعه آنجا مواجه شدند. در محور العزیر(شمالی) نیروهای ما خود را به رودخانه دجله رساندند و دو جزیرهٔمجنون هم به راحتی در اختیار ما قرار گرفت.

در مرحله دوم عملیات، محور جزایر مجنون و طلائیه بهمنظور الحاق و پیشروی به سمت« نشوه» در نظرگرفته شد. اما به دلایلی پیشروی صورت نگرفت و دشمن به شکل گستردهای از بمبهای شیمیایی استفاده کرد و ما فقط موفق به حفظ جزایر شدیم.

در مرحله سوم عملیات که بیشتر بهمنظور دفع فشارهای دشمن به جزایر مجنون جنوبی به اجرا در آمد، طی 72ساعت پاتک، دشمن نزدیک به یکمیلیون گلوله توپ و خمپاره شلیک کرد. در مجموع این عملیات در منطقهای به وسعت 1180 کیلومتر انجام شد که جزایر مجنون به مساحت160 کیلومترمربع همراه با 50 حلقه چاه نفت و چندین روستا از مناطق آزاد شده  در این عملیات میباشند.

توان نظامی جمهوری اسلامی در عملیات خیبر

عملیات خیبر به استعداد 220 گردان سپاه و 63 گردان ارتش در هورالهویزه و جزایر مجنون، در پاسگاه زید یا سازماندهی قرارگاههای عملیاتی نجف و کربلا و پشتیبانی قرارگاه نوح آغاز شد.

قرار این شد که نیروهای خراسان تیپ21 امام رضا(ع) از محور شط علی وارد بشوند و بعد از تصرف البیضه و العزیر و القرنه، تأمینی باشند برای منطقه جزایرمجنون.

دشمن تصور نمیکرد که رزمندگان اسلام از این منطقه وارد عمل شوند. برای همین مقاومت اولیهاش کم بود. نیروها به سرعت مناطق مشخص شده را تصرف و نسبت به تثبیت منطقه اقدام کردند. دشمن بعد از پی بردن به راهکارهای عملیات تصمیم گرفت که مسیرهای عملیات را تکبهتک و بهصورت پلهای تصرف کند و اولین منطقهای که فشار آورد منطقه القرنه بود که در این منطقه نیروهای خودی در تیپ 21 امام رضا(ع) با رشادت مقاومت کردند .

یکی از کسانی که آنجا به شهادت رسید، شهید حسن آزادی ، جانشین تیپ 21 امام رضا(ع) بود. جوانی که به قول دوستانش تا آخرین لحظه و تا آخرین فشنگ با دشمن مقابله کرد و درنهایت بر اثر اصابت ترکش راکت بالگرد شهید شد و در منطقه ماند و جنازهاش هم برنگشت.

حضور لشکر 5 نصر در عملیات خیبر

لشکر 5 نصر هم عملیات خود را در محور العزیر اجرا کرد. یکی از شهدایی که آنجا خیلی زحمت کشید، شهید ابوالفضل رفیعی، جانشین فرمانده لشکر5 نصر بود. شهید رفیعی در سختترین مرحله کار همیشه با چهرهٔگشاده و خنده بر لب برخورد میکرد. در منطقه القرنه وقتیکه تیر به ناحیه سرش برخورد کرد. نیروها قصد داشتند او را برگردانند اما نشد و جنازه آنجا ماند. بعد از آن نیروهای عراقی عمده فشارشان را روی منطقه السخره و العزیر آوردند. شهید رمضانعلی عامل فرمانده تیپ امام صادق(ع) لشکر 5 نصر، در آن پاتک به شهادت رسید. او هر وقت میخواست دعا کند اولین دعایش این بود « اللّهم ارزقنا شهادتنا فی سبیلک.»

لشکر77 ثامنالائمه(ع) ، نیروی هوایی و هوانیروز نقش بسیار مهمی در پشتیبانی عملیات داشتند و آسیبهای جدی بر پیکر نیروهای عراقی وارد کردند.

استفاده عراق از سلاح شیمیایی برای اولین بار

یکی از ویژگیهای عملیات خیبر، استفاده گستـرده دشمن از سلاحهای شیمیایی برای اولین بار بود. نیروهای ما با توجه به اینکه شناختی از سلاح شیمیایی و نوع کاربری آن نداشتند. نتوانستند دفاع و پدافندی صحیح را انجام دهند و به همین علت عدهٔزیادی به شهادت رسیدند و عدهای مصدوم شدند و هنوز هم آنهایی که از این قربانگاه زنده ماندهاند بهمرور که بیماری شیمیاییشان عود میکند، به جوار دوستانشان میپیوندند.

استفاده دشمن از سلاح شیمیایی باعث شد که نیروهای خودی نتوانند مقاومت کنند و از منطقه العزیر و السخره خارج شدند. ادامه حرکت و تهاجم دشمن و پله چهارمش، حمله به منطقهٔطلائیه بود که در این منطقه آن حماسه و رشادت طلائیه به وجود آمد و بسیاری به شهادت رسیدند. طوری که در آن بحبوحه، شهید میثمی، نماینده ولیفقیه در قرارگاه خاتمالانبیاء(ص) گفت: اگر بچههایی که در منطقه طلائیـه و خیبــر مقاومت کردند، در روز عاشورا میبودند، یقیناً جزو صحابه امام حسین(ع) میبودند.

سرانجام دشمن به این نتیجه رسید که توان تصرف این منطقه را ندارد و از شدت فشارش در آن منطقه کاست.

از دیگر شهدای شاخص این عملیات باید از شهید سید محمود سبیلیان، مسئول واحد رزمی لشکر 5 نصر یاد کرد که در جزیره مجنون مفقودالاثر شد. بعد از پایان جنگ توسط گروه تفحص پیکر وی کشف شد و بعد از 16سال در تشییعی باشکوه، در کنار آرامگاه شهید مدرس، در کاشمر به خاک سپرده شد.

طراحی و ساخت طولانیترین پل شناور نظامی جهان

در سال ۶۳ یگان مهندسی رزمی سپاه با مشارکت جهاد سازندگی و وزارت صنایع سنگین وقت در طرحی ابتکاری برای وصل کردن ساحل شرقی هورالهویزه به جزایر مجنون در مدت ۷۵ روز پل شناوری به طول ۱۳ کیلومتر ساختند که ساخت چنین پلی در تاریخ جنگها بیسابقه بود.

پل خیبر طولانیترین پل شناور نظامی جهان با مواد جدید و پایدار در مقابل بمباران بود. خبرگزاری فرانسه در سوم فروردین ۱۳۶۳ اعلام کرد: «به گفته مسئولان دولتی امریکا، دست یافتن به پل قایقی با چنین طولی در تاریخ نظامی مدرن بیسابقه است.»  از این خبر معلوم میشود آنها هنوز نفهمیده بودند کیفیت ساخت پل قایقی چیست.

برای شناورسازی آن از مواد پلیمری استفاده شد تا در صورت حمله هوایی دشمن به سرعت قابل تعمیر و تعویض باشد و در فواصل معینی از طول پل پارکینگ و محل توپ ضد هوایی تعبیه شد و قطعات یدکی نیز در طول مسیر به پل اصلی متصل شد تا در صورت نیاز به سرعت عوض شود.

طراحی پل، حاصل مطالعات و کار شبانهروزی شهید مهندس «بهروز پورشریفی» و جهادگران جهاد سازندگی خراسان و همکاری مؤثر وزارت سپاه و قرارگاه صراط المستقیم بود.

سرداران شهید عملیات خیبر:

در این عملیات بزرگ، چندین تن از فرماندهان برجسته سپاه خراسان به شهادت رسیدند که از آن جمله میتوان به تنی چند از سرداران شهید اشاره کرد:

سردار شهید ابوالفضل رفیعی سیج جانشین لشکر 5 نصر.

سردار شهید رمضانعلی عامل گوشهنشین فرمانده تیپ امام صادق(ع) لشکر 5 نصر.

سردار شهید حسین کارگر فرمانده محور عملیات تیپ 21 امام رضا(ع).

سردار شهید حسن آزادی جانشین فرمانده تیپ 21 امام رضا(ع).

سردار شهید علیرضا نعمانی مسئول محور تیپ 21 امام رضا(ع).

سردار شهید غلامحسین اسداللهی مسئول محور تیپ 21 امام رضا(ع).

سردار شهید مسعود افشاریان شاندیز جانشین فرمانده گردان کوثر تیپ21امام رضا(ع).

سردار شهید سید محمود سبیلیان فرمانده واحد مهندسی رزمی لشکر5نصر.

سردار شهید غلامرضا پروانه فرمانده گردان رعد تیپ 21 امام رضا(ع).

سردار شهید حسین امینی مقدم معاون عملیات تیپ امام صادق(ع) لشکر 5 نصر.

سردار شهید محمدحسین مهاجر قوچانی مسئول محور تیپ 21 امام رضا(ع).

سردار شهید علی عجم فرمانده توپخانه لشکر 5 نصر.

 بازتاب و انعکاس جهانی عملیات خیبر

 * خبرگزاری یونایتد پرس:

«نیروهای ایران با گذشتن از موانع، ضمن تصرف بیش از ده روستا، رودخانههای دجله و فرات و همچنین در چندین نقطه بزرگراه استراتژیک بصره ـ بغداد را که پایتخت عراق را به خلیجفارس متصل میسازد. قطع کردهاند.»

* خبرگزاری رویتر:

«گزارشهای واصله از جبههها حکایت از آن دارد که نیروهای ایرانی بین سپاه سوم ارتش عراق در جنوب و سپاه چهارم در شمال شکاف ایجاد کردهاند.»

* خبرگزاری آلمان غربی:

«ایران ادعا کرد در عملیات خیبر بزرگراه استراتژیک بغداد ـ بصره را تحت کنترل خود درآورده است. بدین ترتیب نیروهای ایران موفق شدهاند خطوط تدارکاتی عراق را در جبهههای جنوب و شمال قطع کنند.»

* روزنامه آل انیورسال چاپ ونزوئلا:

«پس از پیروزی نیروهای ایران در خرمشهر، پیشروی کنونی آنها در خاک عراق بزرگترین پیروزی است.»

برچسب ها: بازخوانی ، پل خیبر ، تیپ21 امام رضا(ع) ، جزیره مجنون ، سلاح شیمیایی ، شهید ابوالفضل رفیعی ، شهیدحسن آزادی ، طلائیه ،عملیات ایذایی ، عملیات خیبر ، لشکر5 نصر ، هورالعظیم ، هورالهویزه ، والفجرمقدماتی ، استان خراسان رضوی

 

http://defapress.ir/fa/news/71498/%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C-%D9%88-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D9%BE%D9%84-%D8%AE%DB%8C%D8%A8%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D8%B9%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%B7%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%BE%D9%84-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87-%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D9%80%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B2-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D8%AD%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C

 

طراح طولانی‌ترین پل شناور نظامی جهان چه کسی بود؟

 

 

 

 

به گزارش راوی راهیان نور، در سال 63 یگان مهندسی رزمی سپاه با مشارکت جهاد سازندگی و وزارت صنایع سنگین وقت در طرحی ابتکاری برای وصل کردن ساحل شرقی هورالهویزه به جزایر مجنون در طول 75 روز پل شناوری به طول 13 کیلومتر ساختند که ساخت چنین پلی در تاریخ جنگ‌ها بی‌سابقه بود.

خیبر قایق نیست

پل خیبر که تحت عنوان پل خیبر نام‌گذاری شد طولانی‌ترین پل شناور نظامی جهان با مواد جدید و پایدار در مقابل بمباران بود. خبرگزاری فرانسه در سوم فروردین 1363 اعلام کرد: «به گفته مسئولان دولتی امریکا، دست یافتن به پل قایقی با چنین طولی در تاریخ نظامی مدرن بی‌سابقه است.» از این خبر معلوم می‌شود آن‌ها هنوز نفهمیده بودند کیفیت ساخت پل قایقی نیست.

طراحی پل حاصل مطالعات و کار شبانه‌روزی شهید مهندس «بهروز پورشریفی» و جهادگران جهاد سازندگی و همکاری موثر وزارت سپاه و قرارگاه صراط المستقیم بود.

یونولیت ضدگلوله!

آن‌ها با ساخت قوطی‌هایی توخالی به طول 2.5 متر و عرض 2 متر و ارتفاع 40 سانتی‌متر و پر کردن آن‌ها با یونولیت و اتصال آن‌ها به هم جاده‌ای شناور به طول 13 کیلومتر و عرض 4 متر احداث کردند که در عملیات خیبر و حفظ جزایر مجنون نقش زیادی داشت.

خودروهای سبک از روی این پل می‌توانستند با سرعت 20 کیلومتر در ساعت عبور کنند. دشمن هم هر جا پل را منفجر می‌کرد، نیروهای جهاد قطعات را زیر آتش شدید دشمن جابه‌جا کرده و دوباره آن را بازسازی می‌کردند.

فرمانده عملیات مهندسی جنگ

مهندس شهید حاج بهروز پور شریفی از فرمانده‌هان عملیات مهندسی جنگ در تیپ مهندسی رزمی 57 فجر جهاد سازندگی در اولین روز خرداد 1334 در قوریچای تبریز متولد شد. وی تحصیلات مقدماتی خود را در همان شهر ادامه داد و در سال 56 در رشته عمران از دانشگاه تبریز فارغ‌التحصیل شد. پس از اخذ دانشنامه مهندسی راه و ساختمان به خدمت سربازی رفت. در بحبوحه پیروزی انقلاب اسلامی دوره آموزشی وی در پادگانی در بروجرد همراه با پخش اعلامیه‌های حضرت امام در پادگان سپری شد.

دور مجسمه سیم‌خاردار بکش

در بخشی از زندگی‌نامه گرداوری شده وی چنین می‌خوانیم:

... سرهنگ یکی از افسران وظیفه را احضار کرد و آمرانه گفت: «چند سرباز بردار و دور مجسمه اعلی‌حضرت را سیم‌خاردار بکش». باید تمام ساعات شبانه‌روز هم نگهبان مسلحی کنارش بایستد.» دو سه روز بعد، سرهنگ... به یاد دستوری که داده بود افتاد. از اینکه هنوز سیم‌خارداری کشیده نشده و کسی هم پای مجسمه کشیک نمی‌داد، برافروخته و خشمگین شد و بازهم همان افسر وظیفه را احضار کرد. پورشریفی! مگر دستور نداده بودم که دور مجسمه سیم‌خاردار بکشی و شبانه‌روز برایش نگهبان بگذاری؟

پورشریفی خبردار ایستاد و گفت: «قربان! من هم می‌خواستم همین کار را بکنم اما دیدم که پادشاهان فقط در پناه عدل و اعمال حسنه خود می‌توانند حکومت کنند و کاری از سیم‌خاردار برنمی‌آید! این بود که دیگر لازم ندیدم سیم‌خاردار به دور مجسمه بکشم.» گفتن این سخن وی را راهی حصار آهنین زندان کرد.

چند ماه بعد جدیدترین اعلامیه‌های حضرت امام رسید و آخرین پیام رهبر دهان‌به‌دهان در پادگان‌ها منتشر شد: «سربازان باید از پادگان‌ها فرار کنند.»

 از فرار تا قرار

وی پس از فرار از پادگان، لحظه‌ای از فعالیت‌های انقلابی و ضد رژیم غافل نبود. ارتباط خود را با شهید مهندس مهدی باکری و شهید آل اسحاق حفظ کرده بود و به کمک هم برنامه‌های مفیدی برای پیشبرد انقلاب اجرا می‌کردند.

نتیجه این فعالیت‌ها چیزی جز پیروزی انقلاب اسلامی نبود و این پیروزی تنها حق‌الزحمه و قابل‌قبول برای تلاش‌های جانانه و بی‌شائبه دینی مجاهدان راه خدا بود.

 وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی مسئولیت‌های شهرداری جلفا، واحد عملیات مهندسی جنگ ستاد مرکزی وزارت جهاد سازندگی (سابق)، مشاور فنی و عمرانی استاندار آذربایجان شرقی، رئیس هیئت مدیرعامل شرکت سازه پرداز ایران، عضو هیئت‌مدیره شرکت پناه ساز و رئیس هیئت‌مدیره شرکت انصار آذر تبریز بود.

 علاوه بر این‌ها وی در راه‌اندازی و تشکیل کمیته انقلاب اسلامی (سابق) استان آذربایجان شرقی و جهاد سازندگی (سابق) شهرستان جلفا داشت.

 شهید پور شریفی بزرگ‌مردی بود که در دشوارترین و سخت‌ترین شرایط جنگی و وجود موانع طبیعی در منطقه سعی می‌کرد با خلاقیت خود و دوستانش به بهترین و سریع‌ترین طراحی برای عبور و مرور رزمندگان اسلام دست پیدا کند، ابتکارات و نوآوری‌ها و خلاقیت‌های مهندس رزمی از کوه‌های سر به فلک کشیده شمال غربی کشور تا دشت‌های گلگون خوزستان و جزایر خلیج‌فارس طراحی پل خیبر در عملیات والفجر 8 بر روی اروندرود، پل قادری در مناطق کوهستانی غرب، پل عظیم بعثت بر روی اروندرود، پل سریع النصب نصر در مناطق کوهستانی غرب با دهانه 51 متر، پل شناور فجر، پل‌های کابلی نفرر و با دهانه 120 متر، سنگرهای پیش‌ساخته فلزی و بتنی و سنگرهای ویژه، طرح سینی خمپاره‌انداز در مناطق باتلاقی، زرهی کردن ماشین‌آلات سنگین و سبک در کربلای 5، تخلیه کمپرسی با سیستم جاروبی برای مناطق در دید دشمن، سطح شناور برای نصب بیل مکانیکی 912 برای کار در هور، شناور حامل خمپاره‌انداز 120 میلی‌متری معروف به رعد، پناهگاه‌های شهری و پناهگاه‌های طرح v i p، طراحی دکل به ارتفاع 300 متر برای تأسیسات مهم کشور، طراحی سازه «فانوس دریایی» رفلکتورهای حفاظ کشتی‌ها در جنگ خلیج‌فارس گوشه‌ای از فعالیت‌های سردار شهید مهندس حاج بهروز پورشریفی در تیپ مهندسی رزمی 57 فجر جهاد سازندگی بود.

سردار شهید مهندس حاج بهروز پورشریفی در سال 74 براثر حادثه رانندگی حین مأموریت پس از تحمل چندین سال درد و رنج ناشی از جراحات شیمیایی به‌ قرار شهادت رسید.

منبع: تبیان

 

http://www.rahianenoor.com/fa/news/4209/%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD-%D8%B7%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%BE%D9%84-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%B3%DB%8C