انواری، محمد باقر محیی‌الدین

سطح عالی را نزد استادان فقه و اصول، سیّد عبّاس فشارکی، .....آموخت

انواری، محمد باقر محیی‌الدین

از نمایندگان امام خمینی در حج 1399ق./ 1358ش.

محمدباقر محیی‌‌الدین انواری به سال 1305ش. در خانواده‌ای روحانی در قم زاده شد و علوم اسلامی را در قم و تهران فراگرفت.

 سطح عالی را نزد استادان فقه و اصول، سیّد عبّاس فشارکی، عمادالدّین غروی رشتی، سیّد محمد حسین شیرازی، میرزا 

یوسف ایروانی و مرتضی حائری فراگرفت و فلسفه را نزد ابوالحسن شعرانی، مهدی الهی قمشه‏ای، ابوالحسن رفیعی قزوینی 

و مرتضی مطهری آموخت.[1]

 

او در نهضت امام خمینی از افراد فعال و مورد اعتماد ایشان و حامل نامه امام درباره انقلاب سفید و توطئه‌های رژیم شاه به 

آیت الله سید محسن حکیم از مراجع وقت نجف بود. در قیام پانزده خرداد، در شمار علمای مهاجر به تهران در اعتراض به 

دستگیری امام خمینی بود.[2]وی یکی از چهار عضو منتخب امام در شورای روحانیت جمعیت مؤتلفه اسلامی بود. 

همچنین در تشکیل شاخه نظامی مؤتلفه نقش داشت[3]او در 15 اسفند 1343ش. به اتهام براندازی حکومت پهلوی 

و قتل حسنعلی منصور، نخست وزیر وقت، به پانزده سال حبس محکوم شد. انواری در 15 بهمن 1355ش. از زندان

 آزاد گشت[4]و به عنوان عضو جامعه روحانیت مبارز در شکل‌‌گیری رویدادهای سیاسی منجر به انقلاب به سال 1356 و1357ش.

 سهیم بود.

 

پس از انقلاب، وی عهده‌دار مسؤولیت‌های گوناگون بود که از جمله آن‌ها می‌توان به سرپرستی و مسؤولیّت مرکز رسیدگی

 به امور مساجد، مسؤولیت تنظیم امور اصناف در کمیته امور صنفی از سال 57 تا 58 از سوی امام خمینی[5]، نمایندگی

 امام خمینی در ژاندارمری کل کشور به سال 59، نمایندگی مجلس شورای اسلامی در دوره اول و دوم و عضویت مجلس 

خبرگان رهبری در دو دوره نخست[6]اشاره کرد.

 

محیی الدین انواری همراه فضل الله محلاتی در تاریخ بیست و نه شهریور 1358ش./28 شوال 1399ق. یک سال به عنوان 

نماینده امام و سرپرست حاجیان ایرانی در نخستین حج پس از پیروزی انقلاب منصوب شد. از ویژگی‌های حج آن سال، 

می‌توان به بر‌گزاری راهپیمایی پنجاه هزار نفری حاجیان در روز 4 آبان هم‌زمان با پنجم ذی‌حجه در مکه به رغم حضور و بازرسی

 نظامیان سعودی[7]و همچنین پخش نشریات انقلابی میان حاجیان در مکه، مدینه، منا و عرفات که به نُه زبان ترجمه شده بود[8]

اشاره کرد. بر‌گزاری مصاحبه‌ و ارتباط با گروه‌های اسلامی از دیگر کشورها برای انجام دستورهای امام خمینی که در حکم ایشان 

آمده بود، از دیگر کارهای انواری بود.

 

در حکم امام خمینی به این دو آمده بود که از آن‌جا که ایام بر‌گزاری فریضه حج یکی از فرایض بزرگ اسلامی با محتوای عظیم 

انسانی، روحانی، سیاسی و اجتماعی، نزدیک است و لازم است در آستانه برقراری جمهوری اسلامی، این فریضه از آثار طاغوت

 پاکسازی و به اسلام راستین برگردد، می‌بایست آن دو در مقام سرپرست حاجیان بیت الله الحرام در مشورت با مقام‌های صالح

، هیأتی از افراد شایسته و متعهد و با ایمان، انتخاب و با همکاری آنان بر همه امور حج نظارت کنند.[9]

 

در این حکم، ضمن تذکر برخی از مسائل فقهی مورد ابتلا در حج، بر اهتمام روحانیون به تبیین مناسک، تأکید بر همدلی

 و اخوت در حج و ارتباط با زائران دیگر کشورهای اسلامی، لزوم معرفی انقلاب اسلامی ایران به عنوان کشوری مدافع 

و مجری حکومت عدل اسلامی، خنثی سازی تبلیغات دشمنان، جلوگیری از انجام کارهای تفرقه‌افکن مانند افتادن روی قبور 

مطهر، لزوم شرکت در جماعات اهل سنت در کشور عربستان، لازم و مجزی بودن متابعت از حکم قضات برادران اهل سنت

 در وقوفیْن هرچند در صورت قطع به خلاف، و همچنین پرهیز از زیاده روی در خرید سوغاتی و مهمانی‌ها اشاره شده است.

 

منابع

آیت الله حاج شیخ محیی الدین انواری به روایت اسناد ساواک:صفری عامری، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی،

 1388ش؛خاطرات حج:محمد عظیمی، مؤسسه مطبوعاتی دهخدا، 1363ش؛روزشمار انقلاب اسلامی، واحد 

تدوین تاریخ انقلاب اسلامی:تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1376ش؛روزنامه اطلاعات:مؤسسه اطلاعات؛صحیفه 

امام خمینیقدس‌سره:تهران، نشر آثار امام خمینی قدس‌سره.

http://www.majlesekhobregan.ir.

علیرضا عطاران طوسی

 

 

---

[1]. آیت الله محمد باقر محیی الدین انواری به روایت اسناد ساواک، ص20-22؛ سایت دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری: http://www.majlesekhobregan.ir/fa/BookView.html?BookID=17&BookArticleID=154&ValuePath=154

[2]. آیت الله محمد باقر محیی الدین انواری به روایت اسناد ساواک، ص23-28.

[3]. روزشمار انقلاب اسلامی، ج6، ص257؛ آیت الله محمد باقر محیی الدین انواری به روایت اسناد ساواک، ص31-35.

[4]. آیت‌الله محیی الدین انواری، ص45-55، 69.

[5]. روزشمار انقلاب اسلامی، ص258؛ آیت الله محیی الدین انواری به روایت اسناد ساواک، ص76-77.

[6]. آیت الله حاج شیخ محمد باقر محیی الدین انواری به روایت اسناد ساواک، ص75-77؛ سایت دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری: http://www.majlesekhobregan.ir/fa/BookView.html?BookID=17&BookArticleID=154&ValuePath=154

[7]. خاطرات حج محمد عظیمی، ص78؛ آیت الله حاج شیخ محمد باقر محیی الدین انواری به روایت اسناد ساواک، ص75.

[8]. آیت الله حاج شیخ محمد باقر محیی الدین انواری به روایت اسناد ساواک، ص28؛ روزنامه اطلاعات، 30 آبان 1358.

[9]. صحیفه امام، ج10، ص61.

 

http://ahlesonnat.hajj.ir/99/3773