بررسی و طبقه بندی علل تأخیر در پروژه های زیربنایی مبتنی بر B.O.T -پایان نامه کارشناسی ارشد
استاد راهنما: دکتر محمد جعفری فشارکی
https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/224265f16fe82918604933ee94585f9a
بررسی و طبقه بندی علل تأخیر در پروژه های زیربنایی مبتنی بر B.O.T
پیشنهاده
کارشناسی ارشد
1396
رشته: معماری - مدیریت پروژه و ساخت
پدیدآور: محمد فهیمیان استاد راهنما: محمد جعفری فشارکی استاد مشاور: امیر فرجی
دانشگاه خاتم، دانشکده هنر و معماری
شرکت های عمرانی و پروژه محور همواره در حال شناخت شرایط محیطی حاکم بر پروژه ها و ویژگی های درونی خود هستند تا با شناسایی فرصت ها و تهدیدها و همچنین شناسایی نقاط قوت و ضعف خود ، ریسک ها و مشکلات پروژه ها را شناخته تا در صورت وقوع پاسخ مناسب و سریعی به آن ها بدهند .از جمله ریسک هایی که یک پروژه با آن ها روبه رو است ، ریسک های قراردادی است و قرارداد های B.O.T نیز مانند سایر قرارداد ها دارای ریسک ها و مشکلات مخصوص به خود هستند . برخی از این مشکلات با ذات و ماهیت قرارداد های B.O.T مرتبط اند و می توانند در تکمیل و پایان یافتن این قراردادها (که همان واگذاری پروژه به کارفرما (یا دولت محلی) است ، ایجاد تأخیر نمایند . شرکت های عمرانی برای اینکه توانایی مقابله با این ریسک ها را داشته باشند لازم است شناخت مناسبی از نوع و منشأ آن ها داشته باشند . لذا وجود ابزار های مناسب از جمله ساختار شکست جامعی که بتواند شرکت ها را در این مهم یاری رساند بسیار کمک کننده خواهد بود . با توجه به این که در گذشته به صورت خاص روی شناخت عوامل و فاکتور های ایجاد تأخیر در پروژه های عمرانی مبتنی بر B.O.T پژوهشی انجام نشده است ، این پایان نامه هدف خود را شناسایی و طبقه بندی مشکلات و عوامل ایجاد کننده تأخیر در قرارداد های B.OT با استفاده از روش های جمع آوری اطلاعات مانند مصاحبه و توزیع پرسشنامه قرار خواهد داد .
https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/224265f16fe82918604933ee94585f9a
#######################################################################
###############################################################
######################################################
##########################################
قضایی، حقوقی و قانونی » قراردادها و معاهدات قراردادهای بی او تی ( BOT ) چیست؟ اصطلاح BOT اولین بار در دهه ۱۹۸۰ میلادی و هنگامی که دولت وقت ترکیه اعطای امتیاز چند نیروگاه را به مناقصه گذاشت، رایج گردید. در این روش ساخت و بهره برداری پروژه به مدت معینی توسط شرکتی تحت عنوان” شرکت پروژه” انجام شده و انتقال طرح به کارفرما پس از طی مدت معینی و بعد از تحصیل درآمد لازم محقق می گردد. شعار سال: قرارداد های بی.او.تی(B.O.T)یا ساخت، بهره برداری و انتقال ( واگذاری ) به قراردادهایی گفته می شود که در آن شرکت یا شرکت هایی در قبال امتیازاتی، اقدام به اجرای پروژه های سنگین ( به لحاظ مالی ) نموده، مدت محدودی از پروژه اجرا شده، منتفع گردیده و سپس پروژه یعنی مستحدثات را به طوریکه امکان فعالیت کامل را داشته باشد، بلا عوض به طرف دیگر که - عموما دولت ها یا شرکت های وابسته به دولت می باشند - انتقال می دهند. این تعریف ،ماهیت این قراردادها را به طور بسیار ساده تفهیم می کند. این قبیل قراردادها عموما در پروژه های زیربنایی یک کشور منعقد می شوند، اما این بدان معنی نیست که استفاده از چنین سیاقی در سایر پروژه ها ممکن نباشد. اما به طور حتم، امتیازات مالی پروژه بایستی به حدی باشد که مجری و سرمایه گذار رغبت انعقاد چنین قراردادی را داشته باشد. قرارداد احداث بزرگراه ها، خطوط راه آهن، احداث فرودگاه ها، اسکله ها، سدها، مجتمع های پتروشیمی و دیگر پروژه های بزرگ، از مواردی است که عموما از این طریق به انجام می رسد.قانونگذار ایران، در قانون تشویق و حمایت از سرمایه گذاری خارجی مصوب 13/4/87، ذیل بند (ب) ماده 3 که نحوه سرمایه گذاری خارجی را بر شمرده است چنین مقرر می دارد:"سرمایه گذاری های خارجی در کلیه بخش ها در چارچوب روش های "مشارکت مدنی" "بیع متقابل" و "ساخت، بهره برداری و واگذاری" که برگشت سرمایه و منافع حاصله صرفا از عملکرد اقتصادی طرح مورد سرمایه گذاری ناشی شود و متکی به تضمین دولت یا بانک ها و یا شرکت های دولتی نباشد" قانونگذار جهت تضمین سود آوری طرح و ایجاد رغبت در سرمایه گذار ،در تبصره ماده مرقوم بیان داشته است: "مادام که سرمایه خارجی موضوع روش های "ساخت، بهره برداری و واگذاری " مندرج در بند (ب) این ماده و سود مترتب بر آن مستهلک نشده است، اعمال حق مالکانه نسبت به سهم سرمایه باقی مانده در بنگاه اقتصادی سرمایه پذیر توسط سرمایه گذار خارجی مجاز می باشد.اما نکته حائز اهمیت که سبب نگارش این کوتاه مقاله گردید و متاسفانه مورد توجه نویسندگان نیز قرار نگرفته، این است که این نوع قراردادها فاقد تعریف قانونی هستند. تعریف این نوع قراردادها از آن جهت حائز اهمیت است که قانونگذار پذیرش سرمایه گذاری خارجی را تنها ازین طرق امکان پذیر می داند. اما اینکه منظور از قراردادهایb.o.tچیست، در ابهام قراردارد. و متاسفانه جهت دریافت معنی آن ناگزیر باید به منابع خارجی رجوع کرد. اما بدون شک،عنصر اساسی این قراردادها و در واقع هدف آنها، راه اندازی پروژه بدون تحمیل هزینه به دولت است.نکته آخر در مورد این قراردادها، قابل توجیه بودن بر اساس ماده 10 ق.م ایران است، که بر اعتبار آن می افزاید. ضمنا باید توجه داشت که اعمال این روش قراردادی، به طریق اولی مابین طرف های داخلی نیز میسر می باشد.توسعه ظرفیت به روشBOT1-ساختار قرارداد پروژهBOTدر پروسهBOT، عملاً مجموعهای از شرکتهای خارجی و احیاناً داخلی در قالب یکJoint Venture، قرارداد ساخت و بهره‌برداری محدود "از نظر بازة زمانی" با کشور میزبان معمولاً با شرکت دولتی یا غیردولتی بهرهبردار سیستم نیروگاهی و الکتریکی آن کشور منعقد مینماید و پس از اتمام مدت بهره‌برداری فوق نیروگاه را به کشور میزبانTransferمینمایند، در حقیقتBOT:مختصرBuild,Operate,Transferاست.احداث نیروگاه به روشBOTیکی از بهترین روشهای تأمین انرژی الکتریکی برای کشور میزبان است، زیرا ساخت نیروگاه ها یکی از موارد سنگین و سرمایهبر است. جذب سرمایه در این راه کمک بسیار بزرگی به افزایش توان مملکت در احداث سایر زیرساخت ها از قبیل جاده، راهآهن، بهداشت و ایجاد اشتغال مینماید که در شرایط فعلی ایران با سیکل سریع رشد و توسعه بسیار بجا و به مورد است.تملک زمین براساس قانون جمهوری اسلامی ایران، قابل واگذاری به خارجیان نیست، لذا درBOTزمین به تملک شرکت پروژه در نمیآید. فرمها و اصطلاحات بکار رفته در این بخش فراوان است ولی بطور اختصار فرمEffective dateاتلاق بر زمانی میشود که مذاکرات اولیه قرارداد به مرحلهای رسیده است که بصورت پاراف بین طرفین به انجام میرسد در حقیقت این به معنای نفوذ قرارداد است. مرحله بعدیClosing dateاست که قطعیت پروژه محسوب میشود، این بازة زمانی فیمابین فرضی است که طرفین، شرایط کار را آماده میکنند و به آنConditions Precedent to closing dateاتلاق میشود.در این فرصت شرکت پروژه در محل کار تحکیم مییابد و موافقتFIPPAرا از وزارت دارائی (البته در ایران) کسب مینماید. طرف داخلی قرارداد هم وظایف خود مثل قرارداد زمین ، تأمین آب ، گاز ، جادة دسترسی و غیره را چنانچه به عهده گرفته باشد، پیگیری می نماید. شرکت پروژه هم علاوه برFIPPA، مجوز محیط زیست را کسب مینماید. البته در تمام این مراحل، "سازمان توسعه برق ایران" همکاری های لازم را انجام میدهد.Closing Dateآغاز کارEPCاست و معمولاً در دورة سه ساله سرانجام بهCOD (Commercial Operation Date)میرسد و پس از آن دورة بهره‌برداری که معمولاً 15 تا 20 ساله و در انتها همTransfer Dateخواهد بود.لازم به یادآوری است که طرف مستقیم و مسئول تضمیننامةFIPPAدر ایران وزارت محترم دارائی است ولی هیأت ارائهدهندهFIPPAمجموعهای از وزارت امور خارجه، بانک مرکزی، وزارت نیرو، وزارت صنایع و وزارت دارائی است که رئیس هیأت، وزارت دارائی جمهوری اسلامی ایران است.در موافقتنامةFIPPA، طرف سرمایهگذار از تضمینهای زیر برخوردار میشود:الف) اموالش مصادره نمیشود، در صورت وقوع چنین موردی، دولت ایران به قیمت روز تمام بها و خسارت مربوطه را میپردازد.ب) ملی شدن یاNationalizationدر مورد اموال او انجام نمیپذیرد و در صورت وقوع چنین حالت خاصی تمامی وجوه، بها و خسارت به شرکت پروژه پرداخت خواهد شد.ج) در صورتیکه عملکرد طرف ایرانی و وقایع داخلی کشور باعث شود که شرکت پروژه نتواند بدهیهای وام و یا بانک های طرف قرارداد خود را بپردازد، دولت ایران این بدهیها را خواهد پرداخت.د) تضمین میشود که هرچقدر از درآمد ارزی و یا ریالی را که قانوناً از پروژه فوقالذکر کسب میکند، بتواند از کشور خارج کند و یا وجوه ریالی را به ارز تبدیل کرده و خارج نماید.تضمینات فوق جزو قانون جذب و تشویق سرمایهگذاری خارجی است. دیاگرام ساختارBOTبشرح زیر است:تصویر2-فرآیند برگزاری مناقصه: مناقصه براساس قانون برگزاری مناقصه و آییننامه معاملات توانیر انجام میشود.3 -تفاهمنامهدر صورتیکه از طریق مناقصه، برندة مناقصه معلوم نشده باشد و طرفین در فرآیند برگزاری مناقصه متعهد به اصولی نشده باشند، در مدت مذاکرات اولیه تا حصول مرحلهEffective Date، تفاهمنامهای لازم است تا تعیینکنندة مذاکرات باشد، این تفاهمنامه بین طرفین مذاکرهکننده، چارچوب تعهدات را تا پایان مذاکرات مقدماتی تعیین مینماید. ممکن است در تفاهم نامه آیتمهای مختلفی حسب ضرورت آورده شود ولی آنچه معمولاً درج میشود، تعهد طرفین به حفظ امانت در ارقام و اعداد مورد مذاکره و یا محرمانه تلقی شدن آن است و طرف ایرانی هم متعهد است که تا به نتیجه رسیدن مذاکرات، در مورد سایت مورد نظر با پیمانکاران دیگری همزمان مذاکراتی را آغاز نکند ضمن اینکه طرفین از هیچگونه رایزنی و کسب اطلاعات جهانی و یا محلی جدیدی که خدشهای در مسیر مذاکرات نیاندازد منع نمیشوند.4-حل اختلافبروز اختلاف یا اختلافنظر در انجام تعهدات و یا نوع نگرش به مفاهیم یا بحث و جدل ایجاد شده بین طرفین و یا برخواسته ازECAضمن اجراء نباید انکارناپذیر تلقی شود و میبایست نکته به نکته اختلافات احتمالی مشخص و راهحل آن در قرارداد روشن گردد، معمولاً مادةDispute Resolutionمراجع مختلف حل اختلاف، از رسیدگی توسط متخصصین مورد قبول تا مراجع قضائی بین‌المللی را روشن میکند.5-مثالی از روشBOTقرارداد نیروگاه گازیBOTچهلستون در اصفهان که هماکنون مدتی از به مدار آمدن آن میگذرد، بین شرکت مپنا- ایهاگ از یک طرف و سازمان توسعه برق ایران از طرف دیگر منعقد گردیده است.انواع روش های سرمایه گذاری1-مقدمه از روش های مختلفی که برای مشارکت بخش خصوصی در تولید برق استفاده می گردد .شیوه‌هایی که در دنیا برای انجام پروژه‌هایIPPمرسوم است به شرح ذیل می باشد:1) Build-Own-Operate ( BOO ) :در این روش سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی نیروگاه های بزرگ را ساخته و با مالکیت خود مورد بهره‌برداری قرار می دهند و برق آن را به وزارت نیرو و یا شرکت های توزیع می فروشند.2) : Build-Lease-Operate-Transfer) BLOT )در این روش بخش خصوصی ساخت، کرایه، بهره‌برداری و انتقال نیروگاه را بر عهده داشته و پس از مدت زمان مشخص انتقال آن به بخش دولتی صورت می پذیرد.3) BOTیاBuild- Operate –Transfer:در این روش ساخت، بهره‌برداری و سپس انتقال به بخش دولتی صورت می پذیرد. در احداث این نیروگاه ها بحث توسعه در کشورها تسریع می گردد.4) ROT ) Rehabilitation –Operate –Transfer ( :ترمیم و نوسازی نیروگاه ها، بهره‌برداری از آنها و سپس انتقال به دولت و یا بخش عمومی پنج) ROLیاRehabilitation -Operate-Lease :ترمیم و نوسازی نیروگاه ها، بهره‌برداری از آنها و بازگشت از طریق دریافت کرایه6( DGیا(Distributed Generation):استفاده از مولدهای پراکنده و خرید برق در ساعات پیک بصورت خرید تضمینی در حال حاضر روش هایB.O.OوB.O.Tدر ایران با جدیت بیشتری دنبال می گردد که در ادامه به آنها پرداخته خواهد شد. شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از وبسایت کلوب، تاریخ -، کد مطلب: 14771680: www.cloob.com اخبار مرتبط قراردادهای ساخت، بهره‌برداری و انتقال ضمانت اجرای قراردادها چرا ایران باید به کنوانسیون و معاهدات بین‌المللی بپیوندد؟ تزریق دو میلیارد دلار سرمایه خارجی به صنایع کوچک در سال 96 تشکیل شعب تخصصی برای رسیدگی به مشکلات سرمایه‌گذاران در گلستان کارگران با چه شرایطی به کارفرما سفته بدهند؟ شیوه واگذاری پروژه‌های نیمه تمام و جدید به بخش خصوصی به‌روز شد انعقاد اولین قرارداد سرمایه گذاری bot در کهگیلویه بویراحمد حضور دو شرکت بزرگ فرانسوی برای سرمایه گذاری در آذربایجان شرقی زمینههای سرمایهگذاری خارجی در شرکت فرودگاهها فراهم است ساخت ششمین نیروگاه بزرگ خورشیدی جهان در ایران توسط انگلیس بازی با جان مردم برای پوشاندن هزینه‌های غیرمنطقی؛احتمال خروج قطار از ریل وجود دارد امضای اولین قرارداد BOT در عرصه فوتبال برچسب ها: قراردادهای بی او تی ، BOT ، کارفرما ، سرمایه گذار ، احداث بزرگراه ، خطوط راه آهن ، احداث فرودگاه ، مجتمع های پتروشیمی ، سرمایه گذاری خارجی ، بنگاه اقتصادی ، تأمین انرژی الکتریکی ، جذب سرمایه ، Effective date ، وزارت دارائی ، سازمان توسعه برق ، وزارت نیرو ، وزارت صنایع ، خرید تضمینی
منبع خبر : سایت خبری شعار سال
https://shoaresal.ir/fa/news/110891/قراردادهای-بی-او-تی-bot-چیست
https://shoaresal.ir/fa/news/110891/%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%DB%8C-%D8%A7%D9%88-%D8%AA%DB%8C-bot-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA
